دوشنبه 28/4/1400 ظهر و عصر موضوع: شرایط #نماز #جماعت سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت است که فرمودند: فَمَا مِنْ مُؤْمِنٍ مَشَى إِلَى‏ الْجَمَاعَةِ إِلَّا خَفَّفَ اللَّهُ عَلَیْهِ أَهْوَالَ یَوْمِ الْقِیَامَة. هیچ مؤمنی نیست که در راه نماز جماعت قدم بردارد مگر این که خداوند تبارک و تعالی ترس و هراس روز قیامت را برای او سبک می‌گیرد. (وسائل الشیعه، ج 8 ص: 288) در مساله 11 رساله مراجع تقلید آمده است: مسائلی را که انسان به آن غالبا نیاز دارد واجب است یاد بگیرد؛ از مسائل مورد نیاز مسائل نماز جماعت است که در این چند دقیقه قصد داریم چند نکته راجع به شرکت در نماز جماعت بیان کنیم: 1. موقعی که انسان می خواهد نیت جماعت کند، واجب است امام را معین کند، ولی دانستن اسم امام جماعت لازم نیست؛ مثلا اگر قصدش اقتداء به امام جماعت حاضر باشد، کافی است و نماز صحیح است. (1) 2. ماموم برای متصل شدن به جماعت باید در حالی که امام ایستاده است یا در حالی که در رکوع است، اقتدا کند. (2) 3. اگر مأموم موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به رکوع امام برسد، هر چند ذکر امام تمام شده باشد، نماز به صورت جماعت صحیح است و یک رکعت حساب می شود. اما اگر نمازگزار موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به مقدار رکوع خم شود اما به رکوع امام نرسد به فتوای تعداد زیادی از مراجع تقلید از جمله امام خامنه ای نماز به صورت فرادی صحیح است و باید نماز را تمام کند. (3) سامانه تلفنی 32020 با پیش شماره 051 به صورت شبانه آماده پاسخگویی و خدمت می باشد که می توانید سوالات فقهی و اعتقادی خویش را به صورت تلفنی سوال کنید. و همچنین سامانه پیامکی 30002020 نیز به صورت پیامکی پاسخگوی سوالات دینی است. خداوند متعال توفیق شرکت در نماز جماعت را به همه عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) (توضیح المسائل مراجع، مساله 1460) (2) (توضیح المسائل مراجع، شرایط نماز جماعت، شرط پنجم: ماموم قبل از تمام شدن رکوع امام به جماعت برسد.) (3) اراکی، تبریزی، خوئی، وحید: نماز باطل است. زنجانی: بنابر احتیاط واجب نماز باطل است. مکارم: نمازش را بطور فرادی تمام کند و بنابر احتیاط واجب اعاده کند. سیستانی: می تواند نمازش را فرادی تمام کند و می تواند برای رسیدن به رکعت بعد نماز را قطع کند. (رساله مراجع م 1427) @AhkameHarameRazavi

موضوع: #علت_ترک_مکه_توسط_امام_حسین_علیه_السلام_در_ایام_حج سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم- امام صادق علیه السلام فرموند : امام حسین ( علیه السلام ) قبل از روز هشتم ذی الحجه از مکه خارج شد در حالی که با احرام عمره ، به قصد انجام عمره وارد مکه شده و عمره انجام داده بود (کافی ج 4، ص 536) بنابراین امام حسین ( علیه السلام ) اصلا حج تمتع واجب را شروع نکرد نه اینکه نیمه رها کرد. اما چرا در این شرایط زمانى ویژه - که اوج حضور حاجیان و بهترین فرصت تبلیغى است – ناگهان مکّه را ترک کرد؟ 1. اظهار نارضایتی شدید از حکومت یزید با توجه به اهمیت حج، و شخصیت امام حسین علیه السلام و بهره‌مندی ایشان از پایگاه وسیع اجتماعی، حرکت امام از این که غیر منتظره و برخلاف معمول بود، باعث جلب توجه همگان شد. برای همین پرسش پدید آمد که چرا در حالی که همگان خود را آماده می‌کردند به عرفات و منا روند و اعمال حج را به جا آورند، فرزند پیامبر و بهترین راهنمای حاجیان و شایسته ترین افراد برای انجام مناسک حج، مکه را ترک می‌کند؟! حتماً به عنوان اعتراض به حکومت یزید این حرکت صورت گرفته، یا حکومت برای امام مشکلی درست کرده که فرزند فاطمه نتوانسته است در حرم امن الهی، مناسک حج را به جا آورد! حرکت امام، بزرگ‌ترین گام تبلیغاتی و فرهنگی در اعتراض به حکومت ستم‌پیشه و فاسد یزید به شمار می‌آمد. ب) توطئه قتل امام:حرکت امام از مکه به کوفه در روز ترویه برای بسیاری ایجاد سؤال کرد و آنان از حضرت علت این کار را پرسیدند، از جمله ابن عباس، که حضرت فرمود: «کشته شدن در مکانى دیگر براى من دوست داشتنى‏تر از کشته شدن در مکّه است».( البدایة و النهایة، ج 8، ص 159) نیز به عبداللَّه بن زبیر فرمود: «به خداوند سوگند! اگر یک وجب خارج از مکّه کشته شوم، براى من دوست داشتنى‏ تر است تا آن که داخل مکّه کشته شوم. ».( وقعة الطف، ص 152) نیز به برادرش محمد حنفیه، به صراحت از ترور خویش توسط یزید در محدوده حرم امن الهى سخن به میان آورد .( لهوف، ص 82) در بعضى از متون آمده که یزید، عده‏اى را با سلاح‏هاى فراوان براى ترور امام به مکّه فرستاد.( لهوف، ص 82) ج) هتک حرمت حرم: اگر امام در حرم الهی (مکه) کشته می‌شد، حرمت حرم شکسته می‌شد، گرچه در این میان گناه بزرگ از آن قاتلان و جنایتکاران اموى باشد.حضرت این مطلب را در برخورد با عبداللَّه بن زبیر به صراحت بیان مى‏دارد و مى‏‌فرماید:.«پدرم (على علیه السلام) براى من نقل کرد که در مکه قوچى است که به وسیله آن حرمت شهر شکسته مى‏‌شود و من دوست ندارم که مصداق آن قوچ باشم».(( الکامل فى التاریخ، ج 2، ص 546) 4- نامه مسلم در آن ایام به امام رسید از طرفی در همین زمان عده زیادی برای انجام مناسک حج به مکه آمده بودند و بهترین زمان برای آغاز این سفر مهم و سرنوشت‌ساز هشتم ذی‌حجه بود تا اطلاع‌رسانی صحیح از اهداف این سفر صورت گیرد لذا امام روز هفتم ذی‌حجه با خطبه‌ای غرا، آغاز سفر و هدف مهم خود را به اطلاع مردم رساندند و روز هشتم ذی‌حجه از مکه خارج شدند. خداوند توفیق فهم معارف دین را به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

مغرب و عشاء موضوع: اعمال شب و روز #عرفه سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم در روایتی حضرت صادق علیه السلام در اهمیت روز عرفه می فرمایند: مَنْ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ إِلَى قَابِلٍ إِلَّا أَنْ یَشْهَدَ عَرَفَةَ. کسى که در ماه رمضان آمرزیده نشود، تا رمضان آینده آمرزیده نگردد، مگر آن که در عرفه حاضر شود. (الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج‏4 ؛ ص66) دو نکته کوتاه درباره اعمال شب و روز عرفه خدمت شما تقدیم می کنم: 1. شب عرفه طبق نقل برخی روایات دعا در آن مستجاب و شب توبه و مناجات است و کسی که این شب را به عبادت مشغول شود ثواب سالها عبادت را دارد. و در شب عرفه و روز عرفه زیارت امام حسین علیه السلام سفارش شده است و حضرتش را می توان از راه دور هم زیارت کرد و طبق نقل برخی از روایات کیفیتش به این صورت است که انسان زیر آسمان قرار بگیرد و به سمت قبر سید الشهدا علیه السلام توجه کند و بگوید: اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللهِ، اَلسَّلامُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ. (1) 2. برای روز عرفه روزه گرفتن سفارش شده است؛ البته کسی‌که روزه قضا دارد نمی‌تواند روزه مستحبی بگیرد ولی می تواند این ایام را به نیت روزه قضا روزه بگیرد و انشاء الله از ثواب روزه مستحبی هم برخوردار می شود و همچنین مسافری که نمازش شکسته است نمی تواند روزه بگیرد حتی روزه قضا و روزه مستحبی. و کسی که بواسطه روزه حال دعا و عبادت را از دست می دهد ترک روزه بهتر است چرا که دعا و استغفار و مناجات با رب متعال از بهترین اعمال فردا می باشد که انشالله خداوند به همه ما در این زمینه توفیق عنایت کند. (2) در پایان عرض می کنیم در آستان ملکوتی حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام در برخی از مسیرها در اماکن متبرکه میز خدمت پاسخگویی با حضور کارشناس آقا و خانم قرار داده شده است که زائرین می توانند سوالات دینی خویش را بپرسند. خداوند متعال توفیق عبادت و بندگی به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) (مفاتیح نوین آقای مکارم، زیارت امام حسین علیه السلام و ایام مخصوص دیگر) (2) (رساله مراجع م1563 و م1747 ؛ عروه، فصل فی اقسام الصوم، م2) @AhkameHarameRazavi

موضوع: #شرایط_توبه سلام علیکم-بسم الله الرحمن الرحیم— خداوند در قرآن درباره توبه کنندگان می فرماید: « الاّ الَّذینَ تابُوا مِن بَعدِ ذلِکَ وَ أصلَحُوا فَإنَّ اللهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ « مگر کسانی که بعد از آن توبه کنند و جبران نمایند که خداوند بخشندة مهربان است.»(آیه 5 نور) برای توبه ،شرایطی لازم است که برخی از شرایط: شرط اصلی و برخی از آنها شرط کمال است که در حدیثی از قول امام علی(ع) نقل شده است که فرمود: «شخصى در حضور امام علیه السّلام بدون توجه لازم گفت: استغفر اللَّه، امام فرمود مادرت بر تو بگرید، مى‏ دانى معناى استغفار چیست؟ استغفار درجه والا مقامان است، و داراى شش معنا است، اوّل- پشیمانى از آنچه گذشت، دوّم- تصمیم به عدم بازگشت، سوم- پرداختن حقوق مردم‏ چنانكه خدا را پاك دیدار كنى كه چیزى بر عهده تو نباشد، چهارم- تمام واجب‏هاى ضایع ساخته را به جا آورى، پنجم- گوشتى كه از حرام بر اندامت روییده، با اندوه فراوان آب كنى، چنانكه پوست به استخوان چسبیده گوشت تازه بروید، ششم- رنج طاعت را به تن بچشانى چنانكه شیرینى گناه را به او چشانده بودى، پس آنگاه بگویى، استغفر اللَّه!( نهج البلاغه – قصار ۴۱۷) علمای اخلاق گفته اند كه چهار شرط اول از شرایط قبولی توبه است و دو شرط آخر كمال توبه است ، یعنی دست یافتن به بالاترین مقام و مرتبه توبه كننده گان( مكارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ج ۱ ص ۲۱۷) روشن شد كه توبه واقعی، پشیمانی و حسرت از گناه گذشته است كه لازمه آن، عزم بر ترك آن در آینده وجبران مافات اعم از حقوق الهی و حقوق مردمی می باشد و وقتی توبه واقعاً انجام گرفت، به نظر همه علمای اسلام درپیشگاه خداوند مقبول است. خداوند ما را جزء توبه کنندگان حقیقی قرار دهد به برکت صلوات برمحمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

سه شنبه 29/4/1400 ظهر و عصر موضوع: #موانع_استجابت_دعا_و_توبه_از_گناهان مناسبت: روز عرفه سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت شهادت حضرت مسلم بن عقیل علیه السلام در روایتی حضرت صادق علیه السلام درباره دعا در روز عرفه می فرمایند: ...تَخَیَّرْ لِنَفْسِکَ‏ مِنَ‏ الدُّعَاءِ مَا أَحْبَبْتَ وَ اجْتَهِدْ فَإِنَّهُ (یَومَ عَرَفَه) یَوْمُ دُعَاءٍ وَ مَسْأَلَة... . در این روز هر دعایی که می خواهی برای مناجات با خداوند انتخاب کن و در ارتباط و اتصال به خداوند در این روز بکوش که روز عرفه، روز دعا و درخواست است. (الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج‏4 ؛ ص464) یکی از اعمالی که برای روز عرفه بسیار سفارش شده دعا کردن است؛ دعا کردن آدابی دارد مثل اینکه انسان در دعا فقط خداوند متعال را اثر گذار بداند و اولیاء الهی را واسطه قرار دهد، و در درخواستش اصرار و پافشاری داشته باشد. البته لازم است از آنچه که مانع استجابت دعاست می شود دوری کند و اگر تا کنون مرتکب می شده توبه حقیقی کند؛ از گناهانی که در روایات به طور ویژه به عنوان موانع استجابت دعا معرفی شده است: 1- لقمه حرام از قبیل ربا و رشوه، تصرف نابجا در بیت المال 2- عاق والدین بودن 3- قطع صله رحم، 4- ظلم به دیگران و رعایت نکردن حق الناس ، 5- ترک امر به معروف و نهی از منکر. البته این که گفتیم توبه؛ اشتباه نکنیم تصور کنیم که توبه مستحب است خیر! خود توبه از گناهان (همه گناهان) واجب است و واجب فوری هم هست و اگر کسی که توبه اش را شکسته باز هم باید توبه واقعی کند و به سوی خداوند برگردد و از رحمت خداوند متعال ناامید نباشد. حالا چطور توبه کنیم که در این روز سرنوشت ساز گرفتار موانع استجابت دعا نباشیم؟ حقیقت توبه، پشیمانی واقعی از گناه و تصمیم جدی بر ترک گناه است و برای توبه کردن ذکر خاص یا مکان و یا زمان خاصی لازم نیست؛ گرچه برخی زمانها و مکانها در تقرب به پروردگار خصوصیات عجیبی دارند مانند روز عرفه و حرم معصومین علیهم السلام. (1) پس توبه همان پشیمانی و تصمیم جدی ترک گناه است البته در برخی از گناهان علاوه بر توبه از جهت شرعی واجب است که جبران هم صورت بگیرد مثلا ترک نماز یا روزه، شرعا باید به قضا کردن تدریجی نمازها جبران شود یا اگر بدهی مالی به مردم دارد، بدهی را طبق وظیفه پرداخت کند یا اگر غیبتی کرده طبق فتوای تعدادی از مراجع از جمله امام خامنه ای در صورت امکان، حلالیت بطلبد. (2) سامانه تلفنی 32020 با پیش شماره 051 به صورت شبانه روزی آماده پاسخگویی به سوالات شرعی و دینی شما زائرین و مجاورین محترم می باشد. خداوند متعال به همه ما توفیق توبه و انابه عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد نکات توضیحی و منابع: (1) (عروه الوثقی، فصل فی احکام الاموات) (2) (رساله مراجع اقتباس از م 1813؛ 1814؛ 1815؛ 2279؛ 2701) @AhkameHarameRazavi

موضوع: #توسل_در_اسلام سلام علیکم-بسم الله الرحمن الرحیم— خداوند در قرآن می فرماید: یَأَایُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَ ابْتَغُواْ إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ: ای کسانیکه ایمان آوردید،از خدا پروا نموده و برای نزدیک شدن به او وسیله بجوئید (آیه 35 مائده) توسل در لغت به معنای «تقرب و نزدیکی» و نیز به معنای «آنچه با او تقرب حاصل می¬شود، می-باشد و در اصصلاح ، به آن عملي مي گويند که پيامبر يا يکي از ائمه را در درگاه خداوند وسيله قرار مي دهند تا از خدا حاجت و بخشش گناهان خویش را طلب کنند و آنها را شفیع نزد خداوند قرار دهند. در قرآن نمونه هایی از توسل نقل شده است،مثل درخواست فرزندان حضرت یعقوب(ع) از پدرشان تا نزد خدا برای آنها استغفار بجوید:( يَا أَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا إِنَّا كُنَّا خَاطِئِينَ قالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُلکم-آیه 97 یوسف) و درخواست از پیامبر اسلام برای طلب استغفار نزد خدا برای مسلمانان نیز نقل شده است(آیه 64 نساء) البته توسل به مرده با زنده فرقی ندارد،چون مرگ به معنای ازبین رفتن نیست و به معنای انتقال کامل از نقطه ای به نقطه دیگر است(وفات) و از طرفی خدا شهدا را زنده میداند(بَلْ أَحْيَاء عِندَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ-آیه 169 آل عمران) البته توسّل به اولياى الهى به معناى مستقل دانستن آنها در تأثير و رفع مشکلات نيست؛ بلکه از آنها به سبب آبرومندى و بندگى شايسته نزد خداوند، مى خواهيم تا از خداوند طلب کنند مثلا مشکل ما را مرتفع سازد و يا گناهان ما را بيامرزد. خداوند ما را جزء شیعیان واقعی قرار دهد به برکت صلوات برمحمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

مغرب و عشاء موضوع: #اعمال_روز_عید_قربان مناسبت: شب عید قربان سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. تبریک عرض می کنیم فرارسیدن عید سعید قربان را محضر همه شما زائرین عزیز. یکی از شبهای با برکتی که احیای آن سفارش شده، شب عید قربان است مخصوصا زیارت حضرت سید الشهداء علیه السلام بسیار سفارش شده است و همچنین روز عید قربان یکی از چهار عید بزرگ مسلمین است که اعمالی دارد که به چند مورد اشاره می شود: 1. غسل روز عید قربان که وقت آن از اذان صبح تا غروب آفتاب است؛ کیفیت غسلهای واجب و مستحب به یک شکل است و انسان با یک غسل می تواند چند غسل واجب و مستحب را با هم نیت کند. البته به فتوای تعدادی از مراجع تقلید از جمله امام خامنه ای نمی توان با غسل روز عید قربان نماز بخواند. (1) 2. نماز عید خواندن که مثل نماز عید فطر است. 3. دعای ندبه خواندن. 4. قربانی نمودن که بسیار سفارش شده و این عمل اختصاص به حاجیانی که حج بجا آورده اند، ندارد بلکه برای هر کسی که توانایی مالی دارد مستحب است؛ در روایتی از پیامبر خدا نقل شده با ریختن اوّلین قطره خون قربانى [به زمین] صاحب قربانى آمرزیده مى‏شود. راجع به انجام این سنت ممکن است یک نفر به تنهایی توان نداشته باشد باید عرض کنیم که چند نفر هم می توانند با هم یک قربانی انجام دهند و ثواب به همه آنها می رسد و حضرت سجاد و حضرت باقر علیهما السلام نسبت به گوشت قربانی این‌گونه عمل می‌کردند که یک سوم را به همسایه‌ها و یک سوم را به مستمندان می‌دادند و یک سوم را برای خودشان نگه می‌داشتند. (2) نکته: روزه گرفتن در عید فطر و عید قربان حرام می باشد. (3) سامانه تلفنی 32020 با پیش شماره 051 تلفنی و 30002020 پیامکی به صورت شبانه روزی آماده پاسخگویی به سوالات شرعی و دینی شما زائرین و مجاورین گرامی می باشد. خداوند متعال عیدی ما را استجابت همه دعاها بوی‍ژه فرج امام زمان علیه السلام قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد نکات توضیحی و منابع: (1) حضرت امام، فاضل، صافی، بهجت: با غسل عید قربان نمی شود نماز خواند. سیستانی، زنجانی، وحید، مکارم، نوری: با غسل عید قربان می شود نماز خواند. (رساله مراجع تقلید م 389 و391 و 644 و 646) (2) (مفاتیح الجنان ؛ مفاتیح نوین) (3) (رساله مراجع تقلید م 1739) @AhkameHarameRazavi

موضوع:#فواید_حج سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم برای حج رفتن فواید زیادی در روایات نقل شده است که برخی نقل میشود: 1-فقرزدایی: انجام حج برای همیشه فقر را از انسان دور می سازد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «الْحَجُّ یَنْفِی الْفَقْرَ؛ حج باعث از بین رفتن فقر می شود.( بحارالانوار، ج 77، ص 58)» و امام صادق علیه السلام فرمود: « هر کس سه بار حج انجام دهد، تا ابد فقر به او نمی رسد.»( الخصال ؛ ج 1 , ص 117) 2-افزایش رزق و روزی ومال: امام صادق(ع) به کسی که گفت:من تصمیم دارم هرسال خودم با یکی از بستگان به حج بروم،فرمود: اگر این کار (حج در هر سال) را انجام دهی، پس یقین کن به زیادی مال [خویش] و یا بشارت باد تو را به زیادی مال!» ( من لایحضره الفقیه،ج2،ص218) و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «حُجُّوا تَسْتَغنُوا؛ حج انجام دهید تا از نظر مالی بی نیاز شوید. !» ( من لایحضره الفقیه،ج2،ص265) 3-بیمه سلامتی: اثر دیگر سفر حج این است که بر سلامتی بدن و صحت جسم نیز اثر می گذارد. امام زین العابدین علیه السلام فرمود: حج کنید و عمره انجام دهید که باعث سلامتی بدنهای شما می شود.»( بحارالانوار، ج 74، ص 62.) 4-دوری از دنیا: از دیگر آثار اخلاقی و روانی حج، دنیا گریزی است؛ همان دنیایی که محبت آن عامل تمام خطاها و گناهان است. حضرت رضا علیه السلام در این باره می فرماید: همانا [مردم[ دستور داده شده اند به [پوشیدن] احرام تا قبل از ورود به حرم امن الهی خاشع گردند و تا اینکه دور لهو نروند و مشغول اموری از دنیا و زینتها و لذات آن نشوند(وسائل الشیعة ؛ ج 12 , ص 314) خداوند توفیق زیارت با معرفت خانه خودش را به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات برمحمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

چهارشنبه 30/4/1400 ظهر و عصر موضوع: #قربانی کردن و #انفاق مناسبت: عید قربان سلام علیکم . بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تبریک عید سعید قربان حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام در روایتی می فرمایند: لو عَلِمَ النَّاسُ مَا فِی الْأُضْحِیَّةِ لَاسْتَدَانُوا وَ ضَحَّوْا إِنَّهُ لَیُغْفَرُ لِصَاحِبِ الْأُضْحِیَّةِ عِنْدَ أَوَّلِ قَطْرَةٍ تَقْطُرُ مِنْ دَمِهَا. اگر مردم اجر و ثواب قربانى کردن را مى‏ دانستند، قطعاً قرض مى‏ کردند و اقدام به آن مى ‏نمودند، زیرا هنگامى که اوّلین قطره خون قربانى به زمین مى ‏ریزد صاحب آن آمرزیده مى‏شود. (وسائل الشیعة؛ ج‌14، ص: 210) چند نکته درباره قربانی: 1. یکی از اعمالی که در روز عید قربان سفارش شده است قربانی کردن است و این عمل اختصاص به حاجیانی که حج بجا آورده اند، ندارد بلکه برای هر کسی که توانایی مالی دارد مستحب است بلکه اگر به جهت گران بودن قیمت قربانی چند نفر با همدیگر قربانی کنند کافی است. 2. حیوانی که برای قربانی مستحبی صحیح است، گاو یا گوسفند یا شتر است و حیوانات دیگر صحیح نیست. 3. کسی که قربانی می‏کند می‌تواند یک سوم آن را برای خود و خانواده اش بردارد و یک سوم آن را به همسایگان هدیه ‏بدهد و یک ‏سوم ‏دیگر ‏را به‏ مسلمان ‏صدقه بدهد. (1) 4. در وضعیت کنونی که مردم مشکل اقتصادی دارند چه خوب است در این روز که روز عید است به بهانه قربانی کردن از دیگران خاصه اقوام و خویشان فراموش نکنیم و با رساندن قطعه و بخشی از گوشتی به آنها کمک کنیم. 5. به عقیده برخی از مراجع تقلید زمان انجام این قربانی مستحبی تا سه روز ادامه دارد [روز عید و 11 و12ماه] هرچند احتیاط آن است که در روز عید قربان، انجام شود. (2) زائرین و مجاورین گرامی می توانند سوالات دینی خویش را با ذکر نام مرجع تقلید خویش به سامانه 30002020 پیامک کرده و پاسخ را مطابق نظر مرجع تقلید دریافت نمایند. خداوند متعال توفیق عبادت و بندگی خودش را به همه ما عنایت بفرماید به برکت صلواتی بر محمد و ال محمد نکات توضیحی و منابع: (1) (امام خامنه ای، سایت ادمین ؛ سایت آیت الله سیستانی، استفتائات، قربانی ؛ سایت آیت الله مکارم، استفتائات نذر، استفتائات قربانی) (2) مناسک حج (سیستانی)، مبحث قربانی، احكام قرباني مستحبي؛ استفتاء خصوصی (صافی) @AhkameHarameRazavi

موضوع: #اهمیت_حج سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم در روایات تعبیرهای قابل توجهی درباره اهمیت حج ارائه شده است که به چند نمونه اشاره می کنیم: 1-غیرمسلمان مردن درصورت ترک حج: تأخیر حج: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «مَنْ سَوَّفَ الْحَجَّ حَتَّی یَمُوتَ بَعَثَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یَهُودِیّاً أَوْ نَصْرَانِیّاً؛ کسی که حج را تأخیر اندازد [و در انجام آن امروز و فردا کند] تا بمیرد، خدا او را در روز قیامت یهودی یا مسیحی محشور می کند.»( السرائر ؛ ج 3 , ص 615) این مطلب همان است که در آیه به آن اشاره شده و از تارک حج به «مَنْ کَفَرَ» تعبیر گردیده است. 2- آخرین وصیت امام علی(ع):امیر مؤمنان علی علیه السلام در واپسین لحظات عمر خویش وصیتهای مهمی دارد و از جمله می فرماید: «اللَّهَ اللَّهَ فِی بَیْتِ رَبِّکُمْ :خدا را، خدا را درباره خانه پروردگارتان [کعبه در نظر بگیرید] تا هستید، آن را خالی مگذارید؛ زیرا اگر کعبه خلوت شود، مهلت داده نمی شوید.»( روضة الواعظین ؛ ج 1 , ص 136) 3- برآوده نشدن حاجات درصورت ترک حج: امیر مؤمنان علی علیه السلام می فرماید: کسی که حج را برای حاجتی از حاجتهای دنیوی ترک گوید، [حاجتش] برآورده نمی شود، مگر نگاهش به [حاجیان] سر تراشیده بیفتد.»( ثواب الأعمال و عقاب الأعمال ؛ ج 1 , ص 236) کنایه از اینکه حج را انجام دهد و همراه حاجیان حلق کند تا حاجتش بر آورده شود. 4-پایداری دین درپایداری حج : پایداری دین: امام صادق علیه السلام می فرماید: « تا زمانی که کعبه [و انجام حج[ بر پا باشد، دین نیز برای همیشه برپا خواهد بود.»( من لا یحضره الفقیه ؛ ج 2 , ص 243) 5- گناه زدایی: از مهم ترین آثار عمل عبادی حج، پاکیزگی از آلودگیها و گناهان است امام علی علیه السلام نیز فرمود: حج کننده و عمره گذار [مهمان خداست و[ بر خدا وارد می شود و خداوند مغفرت [و بخشش از گناهان] را به او هدیه می دهد( من لایحضره الفقیه،ج2،ص225) خداوند توفیق زیارت با معرفت خانه خودش را به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات برمحمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

مغرب و عشاء موضوع: احکام #نماز #مسافر ( #قصد_دهه) سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تبریک دهه ولایت از حضرت رضا علیه السلام روایت شده که فرمودند: ...ثلاثٌ مِن المُرُوَّةِ فی السَّفرِ: بَذلُ الزّادِ وَ حُسنُ الخُلقِ وَ الم‍ِزاحُ فی غَیرِ المَعاصی. سه خصلت در سفر نشانة جوانمردی است: گشاده دستی و بخشش در زاد و توشه، اخلاق نیکو و شوخ طبعی البته در بدون گناه. (خصال، ج ۱، ص 324) در مساله 11 رساله مراجع تقلید بیان شده مسائلی که انسان معمولا به آنها نیاز دارد، واجب است یاد بگیرد؛ از آنجایی که مسائل نماز مورد نیاز است چند نکته درباره نماز مسافر خدمت شما عرض می شود: 1. مسافری‌که نمازش شکسته است اگر تصمیم قطعی داشته باشد که حداقل 10 روز کامل در شهر یا روستای محل اقامت بماند باید نمازش را کامل بخواند؛ لذا اگر فردی که می‌داند ده روز نمی ماند یا تردید و شک دارد؛ نمازش شکسته است و روزه صحیح نیست. (1) 2. آنچه در قصد ده روز مهم است کیفیت محاسبه دقیق قصد ده روز است بنابر این اگر کسی در بین روز وارد شهر یا روستای محل اقامت شود چنانچه بتواند حداقل ده شبانه روز کامل یعنی‌240 ساعت در آنجا بماند می‌تواند قصد ده روز کند مثلا اگر کسی ساعت‌10 صبح وارد مشهد شود در صورتی که بتواند حداقل تا ساعت‌10‌روز یازدهم در مشهد بماند می تواند قصد ده روز کند. اما اگر کسی شب وارد شهر یا روستای محل اقامت شود همین که بتواند حداقل تا غروب روز دهم آنجا بماند قصد ده روز صحیح است مثلا اگر کسی ساعت 12 شب وارد شهر مشهد شده همین که قصد ماندن تا غروب روز دهم داشته باشد کافی است هر چند که کمتر از دویست و چهل ساعت می شود. مسائل شرعی بسیار جزئی و دقیق است و در برخی موارد بین مراجع تقلید تفاوت فتوی وجود دارد که هر کسی باید بر طبق فتوای مرجع تقلید خودش عمل کند، در همین راستا سامانه تلفنی 32020 با پیش شماره 051 به صورت شبانه روزی آماده پاسخگویی به سوالات شرعی و دینی شما زائرین و مجاورین محترم می باشد. خداوند متعال سفر مسافرین اسلام بویژه زائرین حضرت رضا علیه السلام را بی‌‌خطر فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) (رساله مراجع م 1335) (2) (رساله مراجع م 1336 ؛ عروه الوثقی، فصل فی صلاه المسافر، فصل فی قواطع السفر، الثانی) @AhkameHarameRazavi

موضوع: #حج_از_دیدگاه_امام_رضا(ع) سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم-تبریک عیدقربان علی بن موسی الرضا(ع) درباره فلسفه و علل تشریع حج می‌فرمایند: «حج به سوی خدا رفتن و در پیشگاه باری تعالی حاضر شدن است». ( عیون اخبار الرضا؛ باب ۳۴، ج۲، ص۱۷۴) حج باطنی که مقصود از زیارت است موجب بروز تحولات اساسی در زائر می‌شود زیرا مناسک حج نمادی از مناسک اسلامی است و سبب ایجاد روحیه تقوا در افراد و تربیت نفس می‌شود. 1-کمال طلبی:حضرت رضا(ع) سِرّ عظیم حج را این چنین بیان می‌دارند:«حج زیادت طلبی و کمال خواهی است».(همان) کمال طلبی در انسان از فطریات مسلّم و غیرقابل انکار است و آنچه در مراسم پرفیض حج به ندای فطرت انسان پاسخ می‌دهد، حرکت انسان بر اساس معرفت الهی به سوی کمال مطلق است. 2-حج؛ آغاز حرکتی نو در زندگی:امام رضا(ع) فلسفه مناسک و اعمال حج را ابراز پشیمانی از گذشته و بازگشت به خویشتن ،می دانند ومی فرمایند:حج، از گذشته تاریک و پر گناه خارج شدن و از آنچه در گذشته انجام شده، توبه کردن است و برای آینده کار خوب و نیک را از نو آغاز کردن. ( عیون اخبار الرضا؛ باب ۳۴، ج۲، ص۱۷۴) 3-حج؛ تمرین خودسازی:علی بن موسی الرضا(ع) در این زمینه معتقدند که: «در حج بدن را به سختی انداختن، از زن و فرزند دور شدن و جان را از هواهای نفسانی و شهوات منع کردن است. »(همان) 4-راهی برای ادای حقوق اجتماعی:امام هشتم(ع) در ادامه می‌فرمایند: «حج وسیله‌ای برای خارج کردن و جداسازی داراییها از یکدیگر و پرداختن حقوق فقرا و مستمندان است».(همان) ادای حقوق مستمندان از راه پرداخت خمس و زکات اموال و لزوم جداسازی اموال قبل از سفر حج علاوه بر انجام واجب الهی سبب می‌شود تا انسان متوجه اطرافیان خود بوده و حقوقی که خداوند بر عهده او نهاده انجام دهد. خداوند توفیق زیارت با معرفت خانه خودش را به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات برمحمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

پنج شنبه 31/4/1400 ظهر و عصر موضوع: #ناخن_مصنوعی سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تبریک دهه ولایت از امام رضا علیه السلام روایت است که می فرمایند: الصَّغَائِرُ مِنَ الذُّنُوبِ طُرُقٌ إِلَى الْکَبَائِرِ، وَ مَنْ لَمْ یَخَفِ اللَّهَ فِی الْقَلِیلِ لَمْ‌یَخَفْهُ فِی الْکَثِیر... . گناهان کوچک راه هاى گناهان بزرگ هستند. کسى که از خداى تعالى در گناه کوچک ترس نداشته باشد، در گناهان بزرگ هم از او نمى‌هراسد. (عیون الاخبار، ج2،‌ص180) امروز قصد داریم راجع به زینت ناخن مصنوعی که متاسفانه اخیرا بین بانوان مسلمان در حال گسترش است نکاتی شرعی بیان کنیم؛ اینکه آیا خانمی که چنین آرایشی را انجام داده است وضو و غسلش درست است یا نه؟ و حتی اصل کاشت ناخن آیا برای یک بانوی مسلمان متدین جایز است یا خیر؟ در پاسخ لازم است خدمتتان عرض کنیم که اولا اصل کاشت ناخن به تصریح برخی از مراجع تقلید از جمله امام خامنه ای حفظه الله حرام است؛ که متن فتوای معظم له بدین شرح است: اگر کسی بخواهد برای زینت و زیبایی این عمل را انجام دهد و کاشت هم به کیفیتی صورت می گیرد که برداشتن آن برای او ممکن نباشد و یا برداشتن ضرر و یا مشقت زیاد دارد لذا نمی خواهد بردارد ایجاد این مانع روی ناخن شرعا حرام است و خانم نباید از این زینتی که برای طهارتش مشکل ایجاد می کند استفاده کند. (2) 3. در ادامه فتوا، مقام معظم رهبری فرمودند حالا کسی که حکم را نمی دانسته و ناخن مصنوعی کاشته است لازم است برای وضو و غسل تا قبل از اینکه نماز قضا شود آن را جدا کند ولو هزینه سنگینی برایش داشته است، اما در صورتی که ( مثلا در آن وعده نماز به دلیل زمان کم یا نداشتن امکانات) امکان جداکردن آن تا پایان وقت نماز ممکن نباشد باید فعلا علاوه بر انجام وضو و غسل جبیره ای، تیمم هم انجام دهد و نمازش را بخواند و بعد از برداشتن ناخن مصنوعی به احتیاط واجب نمازهایش را قضا کند. (3) نظر برخی دیگر از مراجع هم تقریبا مشابه نظر مقام معظم رهبری است که می توانند عزیزان مراجعه بفرمایند و از کارشناس فقهی سوال کنند؛ مناسب همینجا عرض کنیم که سامانه تلفنی 05132020 و پیامکی 30002020 آماده دریافت سوالات شرعی و پاسخ مطابق نظر مراجع مختلف است. خداوند متعال توفیق پاسداشت کرداری از دستورات دین به همه ما مرحمت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) العروة الوثقی، ج۲، کتاب الصلاة، فصل فی الستر و الساتر، م1 و 5. آیت الله مکارم: پوشاندن زیورآلاتی که معمولا در معرض دید نامحرم است مانند انگشتر و حلقه ازدواج چنانچه مفسده ای نداشته باشد واجب نیست ولی غیر اینها را باید از دید نامحرم پوشاند. (2) رهبری، سایت لیدر ؛ مکارم، استفتائات سایت، شرایط صحت وضو، نبودن مانع ؛ سیستانی: اگر بداند نمی تواند مانع را برطرف کند انجام آن در وقت نماز جایز نیست و خارج از وقت نماز به احتیاط واجب جایز نیست. (3) امام خامنه ای، استفتاء کتبی از معظم له، تاریخ انتشار: 1400/2/18. @AhkameHarameRazavi

موضوع: #عدم_حجیت_خواب_در_اسلام سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم- امام صادق(ع) در ردّ حجیت خواب در مباحث مربوط به دین فرمودند:فَإِنَّ دِینَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَعَزُّ مِنْ‏ أَنْ‏ یُرَى‏ فِی النَّوْم‏»؛ «دین خدا عزیزتر از آن است که در خواب‌دیده شود(کافی ،ج‏3، ص 482) با توجه به عمومیت عبارت «دین الله» در این حدیث، معنای روایت تمام آموزه‌های دین اعم از مسائل عقیدتی و فقهی است و نفی استفاده از رویا در این روایت، به صراحت بیان شده است. گرچه از طرفی در برخی روایات آمده که شیطان در قالب و شکل پیامبر و دیگر معصومین نمی تواند ظاهر شود(کتاب سلیم بن قیس ؛ ج‏2، 823) ولی از کجا معلوم که فردی که در خواب بر ما به اسم پیامبر یا دیگر امامان ظاهر شده است و این ادعا را دارد ، واقعا در ادعای خود صادق است و دیدار معصوم در خواب فرع آن است که او را در بیداری دیده باشیم، و گر نه چگونه می‏توان گفت: آنکه را در خواب دیده معصوم است. علت عدم حجیت خواب این است اگر خواب حجت باشد حدو مرزی ندارد و هرکس می تواند هرچیزی رابه اسم خواب به مردم بگوید،چون راهی برای اثبات یا ردش نیست؛مثلا ادعای نیابت کند یا بگوید باید فلان فرد مبلغی به او بدهد؛ در نتیجه بسیاری از امور، واجب و بسیاری دیگر حرام می‏شدند و سنگی روی سنگی بند نمی‏شد؛ در حالی که راهی جز استناد به ادله اربعه (کتاب، سنت، عقل و اجماع) نیست(ادب فنای مقربان، جوادی آملی، ج6، 141) خداوند،توفیق فهم معارف دین را به ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

مغرب و عشاء موضوع: #شرایط_امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تبریک دهه ولایت در روایتی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم که می‌فرمایند: لَا تَزَالُ أُمَّتِی بِخَیْرٍ مَا أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوَى. امّت من ‏همیشه در خیر هستند، تا موقعی که امر به معروف و نهی از منکر کنند و در نیکی ها و تقوا همدیگر را کمک کنند. (‌وسائل الشیعة‌/ ج‏16‌ ص: 123) همانطور که همه می دانیم یکی از مهمترین واجبات دین اسلام امر به معروف و نهی از منکر است و تک تک ما در قبال این واجب الهی مسؤل هستیم؛ لذا امشب بنا داریم چند نکته ای درباره احکام امر به معروف و نهی از منکر خدمت شما بیان کنیم: 1. واجب شدن امر به معروف و نهی از منکر شرایطی دارد از جمله: احتمال تاثیر در مخاطب است که قدری راجع به این شرط صحبت کنیم. احتمال تاثیر است یعنی اگر انسان احتمال عقلایی بدهد مثلا ده درصد احتمال بدهد که امر و نهیش نسبت به شخص گنهکار تاثیر دارد باید ‏تذکر ‏بدهد ‏هر چند گمان قوی داشته باشد که ممکن است گنهکار نپذیرد و وجود احتمال برای ثابت شدن تکلیف شرعی کافی است، اما اگر انسان یقین و اطمینان دارد که تذکر هیچ اثری نسبت به گنهکار ندارد به نظر اکثر فقها تکلیف ساقط است (که نوعا این یقین را افراد ندارند لذا مراقب باشیم به بهانه واهی واجب را ترک نکنیم). (1) 2. سوال این است که مراد از این احتمال تاثیر دقیقا چیست؟ (مثلا اگر نهی ناهی موقتا در مخاطب اثر کند آیا تاثیر شرعی محسوب می شود و امر و نهی واجب است ؟) پاسخ این است که اگر انسان احتمال بدهد که با تذکر دادن، گنهکار حتی موقتا و مدت کوتاهی گناه را مرتکب نمی شود یا باعث می شود گناه را کمتر یا کم رنگ تر انجام دهد و یا اینکه امر و نهی در آینده ممکن است در او اثر کند در همه این موارد امر به معروف و نهی از منکر واجب است مثلا اگر کسی نماز نمی خواند چنانچه انسان احتمال بدهد با امر به نماز، اهل نماز می شود یا حداقل چند روزی نماز می خواند یا در آینده اهل نماز می شود، امر به نماز واجب است. (2) سامانه پیامکی 30002020 به صورت شبانه روزی آماده دریافت سوالات شرعی و دینی شما مؤمنین می باشد. خداوند متعال توفیق عمل ‏به ‏وظائف شرعی را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد نکات توضیحی و منابع: (1) سیستانی: اگر می داند تاثیر ندارد، احتیاط واجب کراهت خود را برای کارهای ناشایسته اظهار کند. (2) (رساله مراجع ج2 ملحقات ص: 956 ؛ تحریر الوسیله، کتاب امر به معروف شرط دوم ؛ رساله جامع م 2202 و 2205) @AhkameHarameRazavi

موضوع: #علل_ترک_نماز سلام علیکم-بسم الله الرحمن الرحیم— خداوند در قرآن می فرماید: «فیِ جَنَّاتٍ یتَسَاءَلُونَ• عَنِ الْمُجْرِمِینَ• مَا سَلَککمُ‌ْ فیِ سَقَرَ• قَالُواْ لَمْ نَک مِنَ الْمُصَلِّینَ»«آنها در باغهای بهشتند و از مجرمان سؤال می‌کنند. چه چیز شما را به دوزخ وارد ساخت؟! می‌گویند: ما از نمازگزاران نبودیم».(آیات 40-43 مدثر) عواملی در ترک نماز وجود دارد که برخی را خدمت شما عرض می کنیم: 1-گناهان: .در دعای ابوحمزه ثمالی، امام سجاد(ع) به بررسی عوامل بی رغبتی نسبت به نماز و مناجات پرداخته و به خداوند عرض می کند:"خدایا چه شده است که هرگاه با خود می گویم که آماده نماز شوم و مناجاتی با تو داشته باشم،کسالت را در هنگام نماز بر من مسلط می نمایی؟و لذت مناجات را از من سلب می کنی... شاید به جرم و گناهم مرا مجازات نموده ای؟( بحار، ج 14، ص 310) 2-عدم شناخت و بی مهری به خداوند:خدا به حضرت موسی(ع) فرمود: اگر ببینی آنان را که درون شب برای من نماز می خوانند گویا من درپیش چشمان آنانم و با من به گفتگو نشسته اند... ای فرزند عمران،خطا می کند و دروغ می گوید آن کس که می پندارد مرا دوست دارد اما همینکه شب فرا می رسد می خوابد.آیا هر محبی سخن گفتن در خلوت با محبوب خود را دوست نمی دارد(بحار،ج87.،ص139) 3-دوستان بد:یکی از عوامل اصلی در ترک نماز دوستان بد هستند،چون دوست بر عقادی دوست اثر فراوانی دارد. پیامبر اکرم(ص) فرمود: افراد تابع عقیده دوست خود هستند، پس مواظب باشید که با چه کسی دوست می شوید".( مستدرک؛ ج 2،ص 63) 4- عدم شناخت درست از آثار سبک شمردن يا ترك نماز: اگر افراد به اهميت نماز آگاه شوند و بدانند نماز ستون دين و بازدارنده از فحشا و منکرات است و سستي در انجام نماز چه پيامدهايي دارد، قطعاً سستي نخواهند کرد. خداوند ما را جزء نماز گزارن واقعی قرار دهد به برکت صلوات برمحمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

جمعه 1/5/1400 مغرب و عشاء موضوع: #هدیه مناسب: دهه ولایت سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تبریک دهه ولایت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت‌ شده که فرمودند‌: تَهادَوا فَإِنَّها تَذهَبُ بِالضَّغائِنِ. به یکدیگر هدیه بدهید،‌که همانا هدیه کینه‌ها را از بین مى‌برد. (کافی ج5‌،‌ص144‌،‌ح‌14 من‌لایحضره الفقیه ج3 ، ص299) در دهه ولایت و در آستانه فرارسیدن عید سعید غدیر هستیم که سفارش بسیاری شده است که تا می توانیم با اعمال حلال و جایز شادی و سرور را در این ایام برای اطرافیانمان به ارمغان بیاوریم و از هر کاری در این زمینه فروگذار نکنیم. یکی از این اعمال هدیه و عیدی دادن است که ثواب و فضیلت آن اختصاص به سادات ندارد و طبق روایات کسی که در روز عید غدیر به کسی برای خدا هدیه بدهد (عیدی دهد) خداوند روزی او را زیاد می گرداند. به همین مناسبت چند نکته شرعی درباره هدیه عرض می کنم: 1. هدیه دادن به ارحام خصوصا پدر و مادر مستحب است و نسبت به مادر سفارش بیشتری شده است. (1) 2. اگر انسان مالی را به زبان به فرزندش یا دیگری ببخشد ولی مال بخشیده شده را تحویل ندهد، بخشش صحیح نیست. اما اگر کسی بخواهد به بچه نابالغی مالی ببخشد، باید آن را تحویل ولیّ بچه یعنی پدر یا پدر بزرگ پدری بچه بدهد و در صورتی که پدر بخواهد به فرزند نابالغش مالی را ببخشد همین که مثلا به زبان ببخشد کافی است و نیاز به تحویل دادن نیست. مثلا اگر پدر بخواهد منزلی را به بچه نابالغش ببخشد همین که از روی قصد و اختیار بگوید این منزل را به فرزندم بخشیدم، کافی است و مال فرزند محسوب می شود و پدر هم نمی تواند از بخشش برگردد. (2) 3. پس گرفتن هدیه اشکالی ندارد اما در برخی موارد مشخص نمی توان هدیه را پس گرفت که یکی از موارد آن است که انسان به ارحام خودش مثل پدر و مادر و برادر و خواهر و فرزند یا عمو و فرزندان عمو یا عمه و فرزندان عمه هدیه بدهد. (3) زائرین و مجاورین گرامی می توانند سوالات دینی خویش را با ذکر نام مرجع تقلید خویش به سامانه 30002020 پیامک کرده و پاسخ را مطابق نظر مرجع تقلید دریافت نمایند. خداوند متعال بهترین هدیه که فرج امام زمان علیه السلام است را نصیب همه مستضعفین عالم بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) تحریر الوسیله کتاب هبه م21 ؛ منهاج الصالحین ج2 م1335 (2) تحریر الوسیله کتاب هبه م3 ؛ منهاج الصالحین ج2 م1314 و 1315 (3) تحریر الوسیله کتاب هبه م8 ؛ منهاج الصالحین ج2 م1320 @AhkameHarameRazavi

موضوع: #انواع_ذکر_در_قرآن سلام علیکم-بسم الله الرحمن الرحیم— خداوند در قرآن می فرماید: وذكّر فانّ الذّكری تنفع المؤمنین؛و موعظه كن كه به مؤمنین سود می‌رساند؛(سوره ذاریات، ایه 55) ذکر در معنای حقیقی خود به معنای به یاد آوردن است و ازاین دیدگاه هر موجودی بسته به مرتبه وجودی خود در مقامی خاص از یاد خدا قرار دارد و هرچیزی که ما را به یاد خدا آورد به نوعی ذکر است که در قرآن نمونه هایی به عنوان ذکر بیان شده است: 1-قرآن: و من اعرض عن ذكری؛و هر آن كه از ذكر من (قرآن) روی گرداند… ؛(سوره طه، ایه 124) 2-رسول: قد انزل الله الیكم ذكراً.رسولاً یتلوا علیكم ایات الله؛به تحقیق، خداوند به سوی شما پیامبری فرستاد كه بر شما ایات او را می‌خواند ؛(سوره طلاق، ایات 10 و 11) 3-نماز: ولذكر الله اكبر؛و به تحقیق كه ذكر خدا(نماز) بالاتر است ؛(سوره عنكبوت، ایه 45) 4-یاد زبانی و قلبی و عملی خدا: یاد كردن به زبان( فاذكروا الله كذكركم آباءكم؛پس خداوند را یاد كنید، همچنان كه از پدرانتان یاد می‌كنید ؛(سوره بقره، ایه 200)- یاد كردن در دل:( ذكروا الله فاستغفروا لذنوبهم؛خدا را یاد كردند، پس برای گناهانشان درخواست آمرزش نمودند ؛(سوره آل عمران، ایه 135)-عمل و اطاعت: فاذكرونی اذكركم؛پس از من پیروی كنید، تا من نیز به شما پاداش دهم ؛ (سوره بقره، ایه 152) خداوند ما را جزء ذاکرین قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

شنبه ظهر « فقهی » ۱۴۰۰/۵/۲ موضوع: #نماز جماعت سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تبریک دهه ولایت از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت است که فرمودند: مَنْ حَافَظَ عَلَى الْجَمَاعَةِ حَیْثُمَا کَانَ...کَانَ لَهُ بِکُلِّ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ حَافَظَ عَلَیْهَا ثَوَابُ شَهِید. کسی که در هر جا باشد بر نماز جماعت مواظبت کند، برای هر یک شبانه روزی که در آن شرکت کرده پاداش یک شهید را خواهد داشت. (وسائل الشیعة ؛ ج8 ؛ ص307) در توضیح المسائل مسئله 11 آمده است که مکلف مسائلی را که انسان غالباً به آنها احتیاج دارد واجب است یاد بگیرد؛ یکی از همین مسائلی که زیاد هم ابتلاء دارد احکام طریقه اقتدا در نماز جماعت است که لازم است برویم و مسائلش را بیاموزیم؛ در این مجال قصد دارم به دو مساله کوتاه در این باب اشاره کنم باقی مسائل را حتما مراجعه کنیم و بیاموزیم: 1. کسی که یک رکعت از امام جماعت عقب مانده باشد مثل اینکه نمازگزاری در نماز ظهر یا عصر به رکعت اول نماز جماعت نمی رسد و در رکعت دوم اقتدا می کند، وقتی امام جماعت تشهد رکعت دوم را می خواند به فتوای اکثر مراجع تقلید بنابر احتیاط واجب ماموم باید موقع تشهد به حالت نیم خیز بنشیند؛ ولی وقتی امام جماعت تشهّد رکعت آخر را می‌خواند و رکعت سوم ماموم است به نظر اکثر مراجع از جمله امام خامنه ای بهتر آن است که به حالت تجافی و نیم خیز بنشیند؛ یعنی انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد و اگر از همان ابتدای تشهد بخواهد قصد فرادا نماید و بلند شود، مانعی ندارد. (1) 2. اگر مأموم موقعی که امام جماعت در رکعت دوّم نماز چهار رکعتی است اقتدا کند، باید در رکعت دوّم نمازش که رکعت سوّم امام است، بعد از دو سجده بنشیند و تشهّد را به مقدار واجب بخواند، سپس برخیزد و چنانچه برای گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه وقت ندارد، باید تسبیحات اربعه را یک مرتبه بگوید و به فتوای اکثر مراجع تقلید از جمله امام خامنه ای در رکوع خود را به امام جماعت برساند. (2) زائرین و مجاورین گرامی می توانند سوالات دینی خویش را با ذکر نام مرجع تقلید خویش به سامانه 30002020 پیامک کرده و پاسخ را مطابق نظر مرجع تقلید دریافت نمایند. خداوند متعال توفیق شرکت در نماز جماعت به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد نکات توضیحی و منابع: (1) مکارم: احتیاط آن است که به حالت تجافی بنشیند و بنابر احتیاط واجب صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید. صافی: احتیاط آن است که به حالت تجافی بنشیند و صبر کند تا امام تشهد را بگوید و بعد برخیزد و واجب نیست صبر کند تا امام سلام بگوید. وحید، خوئی، تبریزی: اگر از ابتدای نماز قصد انفراد داشته است، محل اشکال است. (عروه الوثقی، فصل فی مستحبات الجماعه م 9 ؛ رساله مراجع م 1452 و م 1439؛ امام خامنه ای، سایت ادمین، همسان سازی ها ؛ رساله جامع م 1755) (2) حضرت امام، زنجانی: در رکوع یا سجده خود را به امام برساند. وحید: اگر در رکوع به امام نرسید، بنابر احتیاط واجب، قصد انفراد نماید. (رساله مراجع م1440 ؛ توضیح المسائل جامع م 1748) @AhkameHarameRazavi

شنبه مغرب « فقهی » ۱۴۰۰/۵/۲ موضوع : #لباس و پوشش (با رویکرد غدیر) سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تبریک دهه ولایت در روایتی حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام در فضیلت عید غدیر می فرمایند: ...هُوَ (یوم الغدیر) یَوْمُ الزِّینَةِ فَمَنْ تَزَیَّنَ لِیَوْمِ الْغَدِیرِ... بَعَثَ اللَّهُ إِلَیْهِ مَلَائِکَةً یَکْتُبُونَ لَهُ الْحَسَنَاتِ وَ یَرْفَعُونَ لَهُ الدَّرَجَاتِ إِلَى قَابِلِ مِثْلِ ذَلِکَ الْیَوْم‏ ... . روز عید غدیر روز زینت است، پس کسی که خود را برای روز غدیر، زینت کند (و لباس زیبا و البته مناسب عفت بپوشد) خداوند، فرشتگانی را مأمور می‌کند که تا سال آینده حسنات و درجات این روز را بنویسند. (إقبال الأعمال (ط - القدیمة)، ج‏1، ص: 465) در آستانه عید سعید غدیر خم هستیم یکی از اعمال عید غدیر پوشیدن لباس نو و نیکوست؛ اما باید توجه داشت لباسی را که انسان برای پوشش انتخاب می کند ولو که برای جشن و روز عید باشد شرعا باید مواردی در آن رعایت شود که به چند مورد اشاره می شود: ۱. پوششی را که انسان می خواهد در برابر نامحرم استفاده کند، شرایطی دارد مثلا پوششی زن در برابر نامحرم می خواهد استفاده کند باید مواردی در آن رعایت شود: الف. اندام بدن را به مقداری که شرعاً پوشش آن واجب است کاملاً بپوشاند؛ لذا استفاده از لباسهای کوتاه که اندام بدن را به مقدار واجب نمی‌پوشاند یا لباسهای بدن نما که از زیر آن پوست بدن نمایان است در برابر نامحرم جایز نیست و حرام می‌باشد. مثلا پوشیدن جوراب های نازک و بدن نما که از زیر آن پوست پا نمایان است در حضور نامحرم جایز نیست. ب. تنگ و چسبان نباشد؛ لذا لباسهایی که برجستگی های اندام زن را مشخّص می کند در برابر نامحرم جایز نیست. ج. زینتی نباشد؛ بنابر این زنی که صورت خود را آرایش‌کرده یا به ناخن دستهایش لاک زده یا یا از لنزهای رنگی و زینتی استفاده کرده یا اینکه رنگ لباس طوری است که توجه نامحرم را جلب می کند، باید آن را از نامحرم بپوشاند. (1) 2. لباس از عوامل فرهنگ ساز است لذا نباید کیفیت پوشش لباس ترویج فرهنگ ضد دینی باشد مثلا روی لباس تصاویر یا نوشته هایی باشد که تبلیغ فرقه های منحرف و ضد دینی باشد. مثل علامت صلیب و یا علامت های شیطان پرستی و مانند آن. زائرین و مجاورین گرامی می توانند سوالات دینی خویش را با ذکر نام مرجع تقلید خویش به سامانه 30002020 پیامک کرده و پاسخ را مطابق نظر مرجع تقلید دریافت نمایند. خداوند متعال به مردان ما غیرت و به زنان ما عفت عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد نکات توضیحی و منابع: (1) (اجوبه الاستفتائات س1363 و 1364 و 1363 ؛ استفتائات آیت الله سیستانی س223 ؛ استفتائات سایت آیت الله مکارم، ازدواج، احکام حجاب، حجاب بانوان) @AhkameHarameRazavi

شنبه ظهر « اعتقادی » ۱۴۰۰/۵/۲ موضوع: #امامت در کلام امام رضا1 سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم- تبریک ایام دهه ولایت امام رضا ( علیه السلام ) درباره معرفت امامان معصوم فرموده اند: «من مات و لم یعرفهم مات میتة جاهلیة؛ هر کس بمیرد و امامان را نشناسد، به مرگ جاهلی مرده است » (عیون أخبار الرضا (علیه السلام) ج2ص121) بر اساس این حدیث رضوی، معیار و مرز بین مرگ در جاهلیت و اسلام، معرفت امام است. انسان هرچه از اسلام بپذیرد، ولی سرانجام امامان را نشناسد، در کفر، شرک و مرگ جاهلی جای دارد. - طبق حدیث سلسله الذهب، شرط نجات از جهنم، توحید است که امام رضا فرمود: بشروطها وانا من شروطها (التوحید صدوق،ص25): یعنی اولا شرط پذیرش توحید، قبول ولایت امام است.ثانیا: امام رضا فرمود من، نه امام اول یا سوم یا ششم؛ چون شیعیان 4 امامی و 6 امامی و واقفی تا امام رضا را قبول دارند ولی امام هشتم راقبول ندارند که قبول نیست؛ ثالثا: امام رضا زمانی که فرمود (من جزء شروطم ،امام رضا، امام زنده آن زمان بود ،ولی الان امام زمان ( عجل الله تعالی فرجه الشریف )؛ امام این عصر هستند و بدون پذیرش امام زنده مرگ جاهلی میشود؛ چون طبق فرمایش امام رضا ( علیه السلام ) در هر دوره ای امامی هست و گرنه زمین اهلش را در خود فرو می برد (عیون أخبار الرضا (علیه السلام)؛ج2؛ص264)؛ چون ائمه واسطه فیض خلقت هستند. (زیارت جامعه کبیره) - امام رضا ( علیه السلام ) در حدیثی شرط درخواست شفاعت برای زائر خویش را در روز قیامت عارف به حق امام بودن ذکر کرده اند (بحار، ج ١٠٢،ص ٣٣) مطمئنا معرفت به امام باید با اطاعت همراه باشد و گرنه سودی ندارد. خداوند ما را جزء یاران بامعرفت امامان قراردهد به برکت صلوات برمحمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

شنبه مغرب « اعتقادی » ۱۴۰۰/۵/۲ موضوع : #امامت در کلام امام رضا 2 سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم- تبریک ایام دهه ولایت تعریف امامت: بهترین و جامع‌ترین تعریف از امامت را حضرت امام رضا ( علیه السلام ) فرمود:« إِنَّ اَلْإِمَامَةَ خِلاَفَةُ اَللَّهِ وَ خِلاَفَةُ اَلرَّسُولِ (الکافی، ج‏۱، ص۲۰۰). همانا امامت، منصب جانشینی خدا و رسول ( صلی الله علیه و آله و سلم ) است». با این تعریف، هرچه معرفت دقیق‌تری از خدا و رسول خدا داشته باشیم، به همان میزان شناخت عمیق تری از امامت ائمه علیهم السلام خواهیم داشت و دیگر دچار افراط و تفریط نخواهیم شد. - مقامی بالاتر از نبوت: امام رضا ( علیه السلام ) فرمود: امامت مقامى‏ است که خداى عز و جل بعد از رتبه نبوت و خلت در مرتبه سوم به ابراهیم خلیل ع اختصاص داده و به آن فضیلت، مشرفش ساخته و نامش را بلند و استوار نموده و فرموده (بقره/۱۲۴): «انی جاعلک للناس اماما: همانا من ترا امام مردم گردانیدم».(الکافی، ج‏۱، ص۱۹۹) این حدیث در توضیح آیه اثبات میکند مقام امامت بالاتر از نبوت است،چون بعد از نبوت و خلیل اللهی به ابراهیم (ع) رسید. - علامات امام: امام رضا ( علیه السلام ) مى‏فرماید: «لِلاِمامِ علاماتٌ: یَکونُ اَعلَمَ النّاسِ وَ اَحکُمَ النّاسِ وَ اَتقَى النّاسِ وَ اَحلمَ النّاسِ وَ اَشجَعَ النّاسِ، وَ اَسخَى النّاسِ وَ اَعبَدَ النّاسِ...وَ یَکُونُ مُطَهَّراً...؛ امام داراى نشانه‏ هایى است: او1. داناترین مردم، 2. بهترین انسان در قضاوت، 3.با تقواترین مردم، 4. بردبارترین مردم، 5. شجاع‏ترین مردم، 6. سخاوتمندترین مردم 7.عابدترین مردم مى‏باشد...و 8. پاکیزه (از گناهان و معصوم است) . (عیون أخبار الرضا علیه السلام ،ج1،ص212) خداوند توفیق شناخت و تبعیت از امام را به ما عنایت فرماید به برکت صلوات برمحمد و آل محمد خداوند ما را جزء یاران بامعرفت امامان قراردهد به برکت صلوات برمحمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

یکشنبه ظهر « فقهی » ۱۴۰۰/۵/۳ موضوع: #احکام خانواده (با رویکرد عید غدیر) سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تبریک دهه ولایت در روایتی حضرت رضا علیه السلام در فضیلت عید غدیر می فرمایند: ...هُوَ (یوم الغدیر) الْیَوْمُ الَّذِی یَزِیدُ اللَّهُ فِی حَالِ مَنْ ...وَسَّعَ عَلَى عِیَالِهِ وَ نَفْسِهِ وَ إِخْوَانِه‏... . روز غدیر روزی است که اگر کسى به خود و خانواده و برادران دینی خود، در بخششها و انفاق ها توسعه دهد، خداوند روزى او را زیاد مى گرداند. (إقبال الأعمال (ط - القدیمة)، ج‏1، ص: 465) در آستانه عید سعید غدیر خم هستیم یکی از اعمالی که برای این روز سفارش شده تهیه رفاه بیشتر برای خانواده است به همین مناسبت چند نکته کوتاه درباره احکام خانواده اشاره می شود: 1. زن و شوهر نسبت به یکدیگر حقوق واجب و مستحبی دارند مثل اینکه زن نباید شرعا بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود و یا اینکه مرد باید نفقه همسر دائمی خودش را که همان تامین خوراک و پوشاک و مسکن و سایر نیازهای متعارف خانم که مطابق شانش باشد تهیه کند و کار کردن خانم در منزل و همچنین آماده کردن رفاه بیشتر توسط مرد برای خانواده از حقوق مستحب زن و شوهر بشمار می آید و سفارش شده زن و شوهر موافق یکدیگر باشند و در امور زندگی درک متقابل داشته باشند. (1) درصد قابل توجهی از آمار طلاق (که متاسفانه آمار وحشتناکی است) به همین بی توجهی زوجین نسبت به حقوق شرعی مرتبط است، اینکه دانسته یا ندانسته حق طرف مقابل را ضایع می کند و سبب اختلافاتی در زندگی می شود. 2. زن و شوهر در یک مورد نباید موافق یکدیگر باشند و آن هم در گناه است یعنی زن یا شوهر نباید در گناه از همسرش اطاعت کند، که به مواردی اشاره می شود: الف) یکی از گناهان بزرگ سقط جنین (در هر سنی) است که مثلا اگر مرد از همسرش خواست که سقط کند نباید انجام دهد و نباید اطاعت کند. ب) یکی از این موارد کسب حرام است که مصادیقش فراوان است به این معنا که اگر مثلا خانم از شوهر بخواهد که برای رفاه بیشتر فلان مسیر حرام را برای درآمد بیشتر انتخاب کن مرد نباید به گفته وی ترتیب اثر دهد. ج) استفاده از طلا برای مردان است؛ زینت و آرایش خانم در منظر نامحرم، تراشیدن ریش برای مرد، استفاده از برخی زینت که برای تکالیف شرعی و عبادی خانم مشکل شرعی دارد مانند ناخن مصنوعی و ... نیز از دیگر موارد اطاعتهای نابجا است. می توانید سوالات شرعی تان را از سامانه تلفنی 05132020 بپرسید یا به 30002020 پیامک کنید. خداوند متعال به مردان ما غیرت علوی و به زنان ما عفت فاطمی عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) (تحریر الوسیله، کتاب النکاح، ابتدای فصل قسمت و نشوز و شقاق ؛ منهاج الصالحین، ج 3 ، م 337 القسم الاول و القسم الثانی) @AhkameHarameRazavi

یکشنبه ظهر « اعتقادی » ۱۴۰۰/۵/۳ موضوع: #آیه اولوالامر سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم- تبریک ایام دهه ولایت خداوند متعال در آیه 59 سوره نساء می فرماید: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُم. ای کسانی که ایمان آورده ‏اید! از خدا اطاعت کنید و از پیامبر خدا و صاحبان امری که از میان شما هستند نیز اطاعت کنید. خداوند متعال به مومنین دستور فرموده است که از پیامبر اکرم بدون هیچ قید و شرطی اطاعت کنند. این نشان از عصمت پیامبر دارد زیرا در خطا و گناه نباید از کسی پیروی کرد. خداوند در ایه ای که تلاوت شد، بدون هیچ نوع تفاوتی اطاعت اولو الامر را مانند اطاعت رسولش دانسته است. این مطلب نشان از عصمت اولو الامر نیز دارد. خداوند متعال در آیاتی دیگر معصومین را معرفی کرده است. مانند آیه 33 سوره احزاب که اهل بیت را به عنوان معصوم و پاک از خطا و گناه معرفی کرده است. إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا. خدا می خواهد پلیدی را از شما اهل بیت دورکند و شما را چنان که باید پاک گرداند. خداوند توفیق اطاعت و پیروی از خودش و رسولش و اهل بیت علیهم السلام را به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد. @AhkameHarameRazavi

یکشنبه مغرب « فقهی » ۱۴۰۰/۵/۳ موضوع: احکام ولادت (با رویکرد وظیفه والدین نسبت به فرزند) مناسبت: شب ولادت حضرت هادی علیه السلام سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تبریک دهه ولایت و میلاد حضرت هادی علیه السلام فردی به امام کاظم علیه السلام نوشت که: من پنج سال است که از بچّه دار شدن جلوگیری می کنم؛ چرا که همسرم از بچّه دار شدن کراهت دارد و می‌گوید که به خاطر بی چیزی، تربیت آنها بر من سخت است. حضرت رضا علیه السلام به او نوشتند: اُطْلُبِ الْوَلَدَ فَاِنَّ اللَّهَ یَرْزُقُهُمْ. بچّه دارشو که خداوند روزی آنها را خواهد داد. (وسائل الشیعة ؛ ج‏21 ؛ ص: 360) در مساله 11 رساله مراجع تقلید بیان شده مسائلی را که انسان غالبا به آنها نیاز دارد واجب است یاد بگیرد؛ یکی از مسائل مورد نیاز وظایف پدر و مادر نسبت به فرزندان است؛ اگر خداوند به انسان فرزندی عنایت کند نسبت به فرزند وظایفی وجود دارد: 1. برخی از وظایف مستحب است مانند برداشتن کام فرزند هنگام تولد با آب فرات و تربت سیدالشهدا علیه السلام و گفتن اذان در گوش راست و اقامه در گوش چپ فرزند و انتخاب کردن ‏نام نیک توسط پدر برای فرزند که بهترین آنها نامی است که عنوان بندگی برای خداوند را داشته باشد مثل عبدالله و مانند آن و اسامی پیامبران و امامان علیهم السلام و عقیقه کردن. و در عقیقه مهم است که گاو یا گوسفند یا شتری به نیت عقیقه ذبح شود. (1) 2. برخی از وظایف واجب است مانند اینکه بر پدر بچه نابالغ واجب است که فرزندش را از اموری که سبب فساد اخلاق یا عقیده او می شود حفظ کند؛ بنابر این اگر استفاده از شبکه های مجازی یا شرکت در برخی از کلاسهای آموزشی یا ارتباط فرزند با دوستش، سبب انحراف اخلاقی یا اعتقادی فرزند شود، باید پدر از فرزندش مراقبت کند و همچنین واجب است که پدر، بچه نابالغ را از کاری که سبب ضرر زدن به خود و یا دیگران است و از گناهانی مثل غیبت کردن و گوش دادن به آهنگ حرام منع کند. (2) زائرین و مجاورین گرامی می توانند سوالات دینی خویش را با ذکر نام مرجع تقلید خویش به سامانه 30002020 پیامک کرده و پاسخ را مطابق نظر مرجع تقلید دریافت نمایند. خداوند متعال به حق حضرت هادی علیه السلام به همه ما فرزندان صالح عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد نکات توضیحی و منابع: (1) (تحریر الوسیله فصل فی احکام الاولاد م 2 و م9 ؛ منهاج الصالحین ج3 م387 و م394) (2) (عروه الوثقی، فصل فی صلاه القضاء م36 ؛ تحریر الوسیله، کتاب حجر، م 11 ؛ منهاج الصالحین ج2 م1078 ؛ رساله مراجع ذیل مساله 1389) @AhkameHarameRazavi