شنبه ظهر اعتقادی ۱۴۰۱/۱/۱۳ موضوع: #محیط_زیست_در_اسلام سلام علیکم- بسم اله الرحمن الرحیم پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)در اهمیت محیط زیست و حفظ زمین می فرمایند: تحفّظوا من الارض فانّها اُمُّکم و انّه لیس من اَحَدٍ عاملٍ علیها خیراً او شراً الاّ و هی مخبرة به: در نگهداری زمین بکوشید و به آن حرمت نهید که مادر شماست. هرکس بر روی آن کار نیک و یا بدی انجام دهد گزارش خواهد کرد(. ترجمه نهج الفصاحه ؛شماره 1130 ) ؛پس زمین در این نگاه مقدس است مانند مادر و مقدس است واز این چشم انداز به طبیعت نگریستن یعنی خود را نیازمند آن دانستن مانند نیاز فرزند به مادر. در اسلام محیط زیست اهمیت زیادی دارد  که به برخی اشاره میشود:    1-گوارایی زندگی در گروی محیط زیست خوب : امام جعفر صادق (علیه السلام) فرموده اند:« زندگی بدون داشتن 3 چیز بر انسان گوارا نیست: هوای تمیز، آب فراوان و گوارا، و زمین حاصلخیز که داشتن این 3 امر حیاتی در زندگی کاملا به عملکرد ساکنان سیاره زمین وابسته است».(بحار؛ ج 75،ص234) 2-عذاب الهی بخاطر آتش زدن و نابود کردن درختان: در احادیث متعددی، از قطع درختان و از بین بردن مزارع و گیاهان و آتش زدن آنها نهی و نکوهش شده (بحار، ج 76،ص319) و نیز کسانی که درختان مفید و میوه دار را نابود کنند، به عذاب الهی تهدید شده اند(وسائل الشیعه، ج 19، ص 39.) حتی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)ـ به مجاهدان اسلام سفارش و تأکید می کرد که از قطع کردن درختان، و سوزاندن مزارع شدیدا اجتناب نمایند.(وسائل الشیعة، ج 15، ص 58 ) 3- در اسلام، قضای حاجت در کنار نهرهای جاری و زیر درختان میوه دار مکروه و ناپسند شمرده شده است.(المقنع، شیخ صدوق، ص 8) 4- در اسلام تاکید شده است که زباله ها مانند مو، خون و ناخن دفن شوند(بحارالانوار، ج 37، ص 123 ) 5-ملعون شدن کسی که محیط را آلوده کند: در حدیثی می فرمایند:سه گروهند که با کار خود مورد لعنت خداوند قرار می گیرند : 1- کسانی که اماکن عمومی، سایه بان ها و محل پیاده شدن مسافران را آلوده می کنند؛ 2- کسانی که آب عمومی (آب نوبتی) غصب می کنند؛ 3- کسانی که سد معبر می کنند و مانع عبور عابران می شوند ».( سنن ابن ماجه، ج1،ص119) 6-افزایش نورچشم و ازبین رفتن غمها با سبزه: در روایات اسلامى وارد شده که سبزه چشم را نیرو مى دهد وغم و اندوه را مى زداید( نهج الفصاحه، شماره 1291.) 7- کاشت درخت در اسلام همسنگ تلاوت و آموزش قرآن بر شمرده شده است و تاقیامت برای فردی که کاشته ثواب صدقه مینویسند(بحار 64/100) خداوند توفیق حفظ و نگه داری سالم محیط زیست به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

شنبه مغرب فقهی ۱۴۰۱/۱/۱۳ موضوع: #زمان_نیت_روزه مناسبت: شب اول ماه مبارک رمضان سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تبریک فرا رسیدن ماه مبارک رمضان رسول خدا صلی الله علیه و آله به مناسبت فرا رسیدن ماه رمضان در خطبه ای فرمودند: أَیُّهَا النَّاسُ‏ إِنَّهُ‏ قَدْ أَقْبَلَ‏ إِلَیْکُمْ‏ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ .... . اى مردم، همانا ماه خدا، همراه با برکت و رحمت و آمرزش، به شما روى آورده است؛ ماهى که نزد خدا برترینِ ماه‌ها و روزهایش برترینِ روزها، شب‌هایش برترینِ شب‌ها و ساعاتش برترینِ ساعات است. (وسائل الشیعة، ج‏10، ص: 313) به مناسبت فرا رسیدن ماه مبارک رمضان چند نکته درباره نیت روزه خدمت شما عرض می شود: 1. روزه از عبادات است و لازم است که با قصد تقرب به خدا انجام شود؛ معمولا این ایام از نیت روزه سوال می شود که چگونه باید باشد؟ در پاسخ می گوییم لازم نیست که نیت عمل به زبان بیاید یا از ذهن بگذرد (آنچه در نیت مهم است همان است که همه شما مومنین آن را رعایت می کنید مثلا برای کسی که بر می خیزد و سحری می خورد  و با شروع اذان دیگر چیزی نمی خورد و قصد گرفتن روزه برای انجام تکلیف الهی را دارد نیت محقق است و دیگر هیچ فکر یا دقت و گذراندن از قلب و ... نیاز نیست) لذا در نیت خودمان را درگیر نکنیم و بسیار آسان و راحت است (در باقی عبادات هم نیت همین است). (2) 2. با توجه به مطلب اول پس کسی که از همین آغاز ماه انشالله قصدش روزه گرفتن کل ماه است یعنی همه ماه را نیت دارد و هیچ کار دیگری برای نیت لازم ندارد. (3)  3. قصد روزه لازم است تا پایان روز ادامه داشته باشد بنابر این اگر کسی در بین روز به طور یقینی قصد کند که دیگر روزه نباشد ولو چیزی هم نخورد روزه اش باطل است. (4) خداوند متعال همه ما را جزء روزه داران واقعی ماه مبارک رمضان قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و ال محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) سیستانی: از روی تذل و بندگی در پیشگاه خداوند. (2) (رساله مراجع تقلید، م1550) (3) (رساله مراجع تقلید، م 1551) (4) (العروه الوثقی، کتاب الصوم، فصل فی النیة، مسئلۀ۲۲؛ توضیح المسائل مراجع، مسئلۀ۱۵۷۰و۱۵۷۱.) @AhkameHarameRazavi

شنبه مغرب اعتقادی ۱۴۰۱/۱/۱۳ موضوع: #رد_طاغوت_بودن_تشکیل_حکومت_های_اسلامی سلام علیکم -بسم الله الرحمن الرحیم- برخی می گویند نباید قبل از ظهور امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) حکومت تشکیل داد؟ در جواب میگوئیم: اولا: وقتی نهی از منکر همیشه واجب است و حکومتی طاغوتی و منکر بود، خواه ناخواه مبارزه با طاغوت واجب میشود وچون لزوم حکومت برای یک جامعه امری عقلانی است،پس باید بجای حکومت طاغوت، حکومتی اسلامی بنا شود. ثانیا: در روایات آمده که گروهی از مشرق زمین زمینه حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را فراهم میکنند (بحارالانوار، ج 51 ،ص 87) ثالثا: قیامهایی مثل قیام مختار و زید در روایات تایید شده است(بحار،ج46، ص199 و ج45، ص365 و343؛ رجال كشي، ص125، ح199) رابعا: قیامهایی قبل از ظهور که تشکیل حکومت و سپاه و لشکر میدهند،مثل قیام سید یمانی و خراسانی به عنوان حق تایید شده است (بحار،ج52، ص253) خامسا: خیلی از احکام اسلام مثل اجرای حدود الهی و دفاع و جهاد و نهی از منکر نیاز به حکومت اسلامی دارد خداوند در فرج امام زمان تعجیل بفرماید به برکت صلوات  بر محمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

یکشنبه ظهر فقهی ۱۴۰۱/۱/۱۴ موضوع: #نماز_و_روزه_مسافر سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم  ضمن عرض تبریک حلول ماه مبارک رمضان در روایتی نقل شده که نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله به اصحاب خود فرمودند: آیا شما را از چیزی خبر بدهم که اگر به آن عمل کنید شیطان از شما دور شود، همچنان که مشرق از مغرب دور است؛ اصحاب عرض کردند: بله یا رسول الله. حضرت فرمودند: الصَّوْمُ یُسَوِّدُ وَجْهَه‏... . روزه روی شیطان را سیاه می کند. (الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج‏4 ؛ ص: 62) الحمدلله برای همه ما توفیقی حاصل شده و دو مرتبه ماه مهمانی خداوند متعال را درک کرده ایم؛ لذا چند نکته درباره احکام نماز و روزه شخص مسافر که مورد نیاز است تقدیم می شود: 1. کسی که در ماه رمضان مسافر است و در سفر نمازهای چهار رکعتی اش را باید دو رکعتی بخواند هیچ روزه ای نمی تواند بگیرد. (1) 2. اگر کسی بعد از اذان ظهر از وطن یا جایی که قصد ده روز کرده است مسافرت کند روزه اش صحیح است ولی چنانچه نمازش را نخوانده باید در سفر شرعی آن را شکسته بخواند. (2) 3. کسی که در ماه رمضان، قبل از ظهر، به وطن خودش یا جایی برسد که می خواهد ده روز بماند چنانچه در حال مسافرت مبطلات روزه را انجام نداده مثلا چیزی نخورده باید نیت روزه کند و روزه بگیرد. (3) (دوستان عزیز در صورت داشتن زمان مسئله را با مثالی دو مرتبه تبیین نمایید) خداوند متعال توفیق عبادت و بندگی در ماه مبارک رمضان را به همه ما عنایت فرماید به صلوات بر محمد و آل محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) (رساله مراجع تقلید، م 1714) (2) (رساله مراجع تقلید، م 1721) (3) (رساله مراجع تقلید، م 1722) @AhkameHarameRazavi

 یکشنبه ظهر اعتقادی ۱۴۰۱/۱/۱۴ موضوع: #تفسیر_آیه_روزه  سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم خداوند در قرآن درباره روزه می فرماید: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ: : ای افرادی که ایمان آورده‌اید! روزه بر شما نوشته شده، همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید.(183بقره) نکاتی از این آیه برداشت میشود که عرض میشود: 1. فرموده «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» نه : «یا أَیُّهَا النَّاس» یعنی ای مردم؛ یعنی برای روزه دار ارزش قائل شده است. لحن عاطفه انگیز است. مثل اینکه آدم بگوید که استاد عزیز! پسر عزیز! مردم محترم! لقب خوب طرف را وادار می کند که گوش بدهد. اینکه شما برای نماز خواندن بچه ی خود را با احترام صدا کنی یا بی احترام صدا کنی، تاثیر دارد. 2. بعد می فرماید: «کَما کُتِبَ عَلَی الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ» ادیان دیگر هم روزه دارند. روزه مخصوص اسلام نیست.وقتی سختی و مشکلی همگانی شد،تحمل مشکل کم میشود 3. فلسفه روزه چیست؟ «لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»یعنی روزه باعث تقوامیشود. 4. در ادامه آیه آمده است: «أَیَّاماً مَعْدُوداتٍ»یعنی همیشگی نیست و فقط 30 روز است و از لحاظ روانشناسی کم نشان دادن باعث راحتی مشکل و سختی میشود. خداوند ما را جزء روزه داران واقعی قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

یکشنبه مغرب اعتقادی ۱۴۰۱/۱/۱۴ موضوع: #اثرات_روزه 1 سلام علیکم-بسم الله الرحمن الرحیم-با تبریک فرارسیدن ماه مبارک رمضان خدواند در قرآن می فرماید: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ: ای افرادی که ایمان آورده‌اید! روزه بر شما نوشته شده، همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید.(183بقره) برخی از اثرات روزه عبارتند از: 1-افزایش تقوا: چون کسی که خدا را در دعوتش به اجتناب از خوردن و نوشیدن و عمل جنسی که امری مباح است، اجابت می‌کند، قهراً در اجابت دعوت به اجتناب از گناهان و نافرمانی‌ها، شنواتر و مطیع‌تر خواهد بود. (یا ایّها الّذین آمنوا کُتب علیکم الصیام کما کتب علی الّذین من قبلکم لعلّکم تتّقون)(183بقره) 2-همدردی با دیگران: روزه‌دار با روزه‌داری خود شرایط سخت دیگران را درک می‌کند ، رنج فقیران را با تمام پوست و گوشت خود احساس می‌کند. ایجاد شرایط مشابه و همانندسازی فضای زندگی با زندگی فقیران، در مهمترین بعد یعنی فقدان خوردنی و نوشیدنی و لذت‌های دیگر، موجب می‌شود تا احساس همدردی ایجاد شده و زمینه برای احسان و انفاق مالی فراهم آید. امام رضا ( علیه السلام ) می‌فرماید: مردم به انجام روزه امر شده‏اند تا درد گرسنگى و تشنگى را بفهمند و به واسطه آن فقر و بیچارگى آخرت را بیابند.( علل الشرایع، ص 10) 3-سلامتی:پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: صوموا تصحّوا :روزه بگیرید تا تندرست بمانید(بحار، ج 96، ص 255) اگر کسی این روزه ساده اسلامی را همه‌ساله به طور مرتب انجام دهد و هنگام افطار و سحر از افراط و زیاده‌روی در غذا پرهیز کند، مواد زاید بدن او روی هم متراکم نمی‌شود .در این زمینه پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمودند: معده خانه تمام دردهاست و امساک بالاترین داروهاست(بحار، ج ج62، ص290،) خداوند ما را جزء روزه داران واقعی قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

دوشنبه ظهر فقهی ۱۴۰۱/۱/۱۵ موضوع: #روزه_دختر_بچه سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم از امام صادق عليه السلام نقل شده است : كه آن حضرت حتی كودك «نابالغ» را در ماه رمضان به روزه گرفتن دعوت می کرد و چون تشنگى و گرسنگى بر كودك غلبه می کرد روزه اش را مى گشود. [دعائم الاسلام 1: 194] می بینید تمرین دادن بچه ها به روزه قبل از سن تکلیف روش ائمه نیز بوده است که الان در بین خانواده ها به عنوان روزه "کله گنجشکی" رواج دارد. اما مسئله ای که امروز عرض می کنیم راجع به روزه دخترانی است که تازه به سن بلوغ رسیده اند: 1. شخصی که مکلف می شود همه تکالیف الهی مثل نماز، حجاب، و ... بر عهده او واجب است بله، اگر مثلا واجبی از واجبات مثل روزه برای یک تازه تکلیفی ضرر دارد، نباید روزه بگیرد. (1) 2. نکته دوم که نکته اساسی در مسئله است این است که اگر برای دختر بچه ی مکلفی روزه ضرر ندارد ولی به دلیل ضعف بدن در بین روز دچار بی حالی شدید می شود مطابق نظر اکثر مراجع نمی تواند از اول روز غذا بخورد و آب بیاشامد (بلکه باید قصد روزه کند ولو اینکه می داند مثلا تا ساعت 2 یا 3 بعدظهر بیشتر تحمل ندارد) و اون موقعی که در بین روز به حالت بی حالی و ضعف شدید رسید و ادامه روزه برایش سختی بسیار زیادی داشت که معمولا قابل تحمل نیست، افطار کند و روزه اش باطل می شود . (2) و بعدا هم به نظر اکثر مراجع تقلید باید قضای روزه را بگیرد. (3) 3. چنین دخترانی اگر بتوانند با استفاده از راههای متعارف خود را تقویت کنند که بتوانند روزه بگیرند به تصریح برخی از فقها باید روزه خود را بگیرند مثل اینکه سحریِ مقوی بخورند یا فعالیت بدنی خود را در طی روز کاهش دهند یا استراحت بیشتر داشته باشند، انجام چنین کارهایی لازم است. (4) خداوند متعال توفیق عمل به تکالیف الهی را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) (رساله مراجع تقلید، م 1743 و م 1744) (2) مشهور: فتوی یا احتیاط واجب در ادامه امساک کند. حضرت امام، رهبری، مکارم: امساک در بقیه روز واجب نیست. (رساله مراجع تقلید م 1581 و 1583 ؛ عروه الوثقی، فصل فی شرائط صحه الصوم، الامر السادس ؛ رهبری، سایت، احکام روزه، سوال 8 و 9 و 10 و 12 و 77 ؛ توضیح المسائل جامع م 1914 ؛ مکارم، استفتائات سایت، وجوب روزه، روزه دختران تازه به بلوغ رسیده) (3) خویی، تبریزی، مکارم: اگر تا ماه رمضان آینده توانایی قضا نداشت دیگر قضا واجب نیست و پرداخت مد طعام کافی است. (اجوبه الاستفتائات، س 731 ؛ مکارم، استفتائات، ج 2 ، س 439 ؛ بهجت، استفتائات، ج 2 ، 2893) (4) (توضیح المسائل جامع، م 1914 ، مکارم، سایت) @AhkameHarameRazavi

 دوشنبه ظهر اعتقادی ۱۴۰۱/۱/۱۵ موضوع : #اثرات_روزه 2 سلام علیکم-بسم الله الرحمن الرحیم حضرت فاطمه (سلام الله علیها) درباره نقش روزه می‌فرماید: فرضَ الله الصیام تثبیتاً للاخلاص؛ خداوند روزه را به خاطر تثبیت اخلاص واجب فرموده است.( بحارالانوار، ج 96، ص 368) برخی اثرات روزه عبارتند از: 1-تثبیت اخلاص: چون روزه دیدنی نیست و فرد روزه خوار میتواند دور از دید دیگران روزه را بخورد نه در چشم مردم، پس باعث تثبیت اخلاص میشودو در اثر مداومت بر این کار، صافی و صفا در دیگر عبادت ها نیز برای او حاصل می شود.از این جهت امام علی( علیه السلام ) می فرمایند: خداوند روزه را واجب کرد تا به وسیله آن اخلاص مردم را بیازماید.»(نهج البلاغه، ج1، ح252،ص351) 2-کنترل شهوت: روزه سبب مهار شهوات می‌شود:پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) در این رابطه می‌فرمایند: «کسی که تمکن مادی دارد ازدواج کند وگرنه با روزه گرفتن طغیان برخی از غرایز را مهار نماید.(درالمنثور،ج1،ص146) 3-سحرخیزی: یکی از جلوه های معنوی روزه داری، انس با سحر و عادت به سحرخیزی است. از نظر قرآن بهترین زمان برای مناجات و استغفار، سحر است. خداوند در اوصاف مؤمنان می فرماید: «و بالاسحار هم یستغفرون» 4-افزایش صبر و شکیبایی:امام صادق( علیه السلام ) در تفسیر آیه «واستعینوا بالصبر و الصلاه» فرمود: الصبر الصیام؛(بحارالانوار، ج 93، ص 252) صبر، روزه است. و فرمود: هنگامی که گرفتاری شدیدی به انسان رو آورد، روزه بگیرد که خداوند خود فرموده: از روزه و نماز استمداد جویید. خداوند ما را جزء روزه داران واقعی قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

دوشنبه مغرب اعتقادی ۱۴۰۱/۱/۱۵ موضوع: #اثرات_روزه3 سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند: انّ الجنّه باباً یدعی الدّیان لا یدخل منه الّا صائمون: برای بهشت دری است به نام ریّان که فقط روزه‌داران از آن در داخل می‌شوند.( بحار الانوار، ج 96، ص 252) برخی از اثرات روزه عبارتند از: 1. ورود به بهشت: روزه یکی از راه‌ها و اسبابی است که خداوند برای در امان ماندن از آتش دوزخ قرار داده است. پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) درباره این حکمت و فلسفه روزه می‌فرماید: الصوم جنهْ من النار؛ روزه سپر آتش (جهنم) است؛ یعنى به واسطه روزه گرفتن انسان از آتش جهنم در امان خواهد بود.»(الکافى، ج 4، ص 162) 2. تعادل اقتصادی: امام صادق ( علیه السلام ) می‌فرماید: به راستی خداوند روزه را واجب کرده تا به وسیله او بین اغنیا و فقرا مساوات و برابری وجود آید و این برای آن است که ثروتمندانی که هرگز درد گرسنگی را احساس نکرده‌اند، به فقرا ترحم کنند. زیرا اغنیا هرگاه (خوردن و آشامیدنی) اراده کردند (و هوس هر نوع مأکولات و مشروبات کردند) برایشان میسر است. پس خداوند تبارک و تعالی (روزه را واجب کرد) که بین بندگانش از فقیر و غنی، برابری به وجود آورد و اینکه سرمایه‌داران مسلمان درد گرسنگی را لمس کنند تا بر ضعفاء رقّت آورند و بر گرسنگان عالم ترحم کنند.( وسایل الشیعه، ج 7، ص 3) 3. آمادگی برای سایر عبادت ها : موفقیت در گرفتن روزه، با قبول تمام سختی های آن، مقدمه حضور دائمی برای دیگر برنامه های آسان و انسان ساز را در او به وجود می آورد. از سویی دیگر تمرین یک ماهه، خود فرصتی برای انس هرچه بیشتر با برنامه های دینی خواهد بود. از این جهت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم روزه را به منزله دروازه ورود به شهر بندگی دانسته و می فرماید: برای هر چیزی دری است و در عبادت روزه است.» (محجة البیضاء، ج2، ص122) خداوند ما را جزء روزه داران واقعی قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

محاسبه سن شرعی

سه شنبه ظهر فقهی ۱۴۰۰/۱/۱۶ موضوع: #روزه_مریض سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم خداوند متعال در قرآن مجید می فرمایند: مَنْ کَانَ مَرِیضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَ لا یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْر. هر آن کس که مریض است و یا به مسافرت رفته است قضای روزه اش را بعدا بجا آورد، چرا که خداوند برای شما آسانی را اراده کرده است و نخواسته شما را به سختی بیاندازد. (سورة بقره، آیه 185) امروز بنا داریم چند نکته کوتاه درباره احکام روزه شخصی که بیمار است خدمت شما خوبان تقدیم کنیم: 1. تشخیص اینکه روزه برای انسان ضرر دارد یا ضرر ندارد، به عهده خود انسان است؛ لذا کسی که می داند روزه برایش ضرر دارد اگر چه دکتر بگوید روزه ضرر ندارد، نباید روزه بگیرد و اگر روزه بگیرد صحیح نیست و کسی که می داند روزه برای او ضرر ندارد اگر چه دکتر بگوید ضرر دارد، باید روزه بگیرد. (1) 2. اگر انسان احتمال قابل توجهی بدهد که روزه برایش ضرر دارد بطوری که این احتمال ضرر، سبب ترس ضرر برای روزه دار شود نباید روزه بگیرد. مثلا اگر کسی از گفته پزشک متخصص یا بر اساس تجربه ای که داشته، بترسد که روزه گرفتن برایش ضرر دارد، یا شک در ضرر کند نباید روزه بگیرد هر چند اطمینان به ضرر نداشته باشد. (2) 3. برخی بهانه هایی برای روزه نگرفتن دارند مثلل درس، ورزش و ... در پاسخ فقها فرمده اند: صرف این امور، مجوز برای ترک روزه ماه رمضان نمی شود. و در صورتی که روزه نگیرد معصیت کرده و باید قضای آن را بجا آورد و کفاره عمد نیز بر او واجب است (60 روز روزه یا 60 فقیر را اطعام کردن). (3) خداوند متعال توفیق بندگی در ماه رمضان را به همه عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) (رساله مراجع تقلید، م 1743) (2) (رساله مراجع تقلید، م 1744) (3) (رهبری، سایت، استفتائات جدید، خرداد ماه 1396 ؛ سیستانی، سایت، استفتائات، روزه و تحصیل؛ مکارم، سایت،استفتائات روزه، وجوب روزه، حکم ترک یا افطار روزه به دلیل امتحانات) @AhkameHarameRazavi