eitaa logo
گروه پژوهشی آرتا
24.7هزار دنبال‌کننده
4.4هزار عکس
1.2هزار ویدیو
106 فایل
🇮🇷هدف ما بیان حقایق تاریخی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته 🇮🇷 ادمین @Shadfar98 برای ادامه راه نیازمند کمک های فرهنگی شما هستیم ➪‌‌‌‌6273-8110-6742-9933 شادفر 🔥پاسخگوی سوالات ایران باستان @shadfar97 @Dalander @Entezaremahdi1400
مشاهده در ایتا
دانلود
🔻گریه،نوحه سرایی،لطمه زنی،پخش غذا و نوشیدنی نذری در ایران باستان! 🔍ابوریحان بیرونی،دانشمند و مورخ بزرگ ایرانی در کتاب خود(آثارالباقیه) روایت های جالبی از ایرانیان پیش از اسلام دارد. وی در مورد نحوه عزاداری ایرانیان چنین می نویسد: "مردم سغد(یکی از استان های ایران باستان)بر مردگان پیشین خود گریه می کنند و برآنان نوحه میزنند و رویهای(صورت) خود را می خراشند و برای مردگان طعام و شراب می برند.چنانکه ایرانیان(در متن اصلی کتاب عبارت اهل فارس آمده است!) به همین طریق رفتار می نمایند" 📚بیرونی،آثارالباقیه،ترجمه اکبر داناسرشت،صفحه ۳۶۳ @Anti_Archaism
🔻تقلید فقهی زرتشتیان از مسلمین! 🔍سِرپرسی سایکس:  ژنرال، نویسنده،جغرافیدان،ایران شناس انگلیسی که سال ۱۸۹۲ در سلسله قاجار کنسولگری انگلیس را در کرمان تاسیس کرد. سایکس از نزدیک با زرتشتیان در ارتباط بوده و به اعتقادات و دین زرتشت آگاهی کامل داشت. وی روایت جالبی از زرتشتیان نقل می کند : "وقتی که در کرمان بودم مشاهده کردم پارسیان(زرتشتیان) به تقلید از همسایگان مسلمان خود که سگ را نجس میدانند از سگ احتراز می کردند" 📚سرپرسی سایکس،تاریخ ایران،جلد اول،صفحه۱۴۲ @Anti_Archaism
🔻نوحه خوانی ، گریستن وقربانی کردن سه هزار ساله توسط مردم و مغان بخارا بر سر مزار سیاوش : 🔍محمد بن جعفر نرشخى نويسنده و مورخ، در نرشخ، از روستاهاى بخارا به دنيا آمد. در قرن چهارم هجری و دوره سامانیان مى‌زيست. وی نویسنده کتاب "تاریخ بخارا" مهمترین و قدیمترین تاریخ محلی بر جای مانده درباره بخارا است، محمد بن جعفر نرشخی کتاب خود را به نوح یکم پادشاه سامانی تقدیم کرد. در این کتاب شرح جالبی از عزاداری ایرانیان برای سیاوش آمده است : "مغان بخارا بدین سبب آنجای را عزیز دارند و هر سالی هر مردی آنجا یکی خروس بدو بکشندپیش از بر آمدن آفتاب روز نوروز و مردمان بخارا در کشتن سیاوش نوحهاست. چنانکه در همه ولایتها معروف است و مطربان آنرا سرود ساخته اندو قوالان آنرا گریستن مغان خوانند و این سخن زیادت از سه هزار سال است." 📚محمدبن جعفر نرشخی تاریخ بخارا،،صفحه۲۸ @Anti_Archaism
🔻یک هفته عزاداری عمومی،نوحه سرایی و سینه زنی در تاریخ ایران باستان! 🔍 اَمیانوس مارسلینوس( Ammianus Marcellinus) تاریخ‌نگار رومی و معاصر قرن سوم میلادی بود. تاریخدان و ساسانی پژوه بزرگ دانمارکی کریستین سن در مورد مارسلینوس می نویسد: "مارسلينوس افسر رومى يونانى الاصل است، كه سربازى متهور و تربيت يافته بود و با وجود انشاء مصنوعى كه دارد، از روايت درجۀ اول بشمار مى‌رود. اين نويسنده از جنگهاى ايران، كه منجر بفتح قلعه آميدا در سال 359 شد، شرحى مى‌نويسد، كه از حيث دقت نظر هيچ روايتى به پاى آن نتواند رسيد." مارسلینوس در نبرد شاهپور دوم ساسانی که در سپاه رومی ها بود،روایت جالبی از عزاداری سپاهیان ایرانی در غم یکی از جوانان اشراف نقل میکند : "«از فوت اين جوان شاهنشاهى سوگوار شد و همه اعيان با پدر از اين فقدان ناگهانى همدرد گشتند، تمام اعمال جنگى را موقوف ساختند و برسم ملت جوان مقتول مراسم عزادارى او را برپاكردند، زيرا كه هم از حيث نژاد و نسب محترم بود و هم شخصا محبوبيت عام داشت. جسد او را با سلاح معموليش بلند كردند و بر يك چهار پايۀ مرتفعى قرار دادند و در اطراف او ده تخت گذاشته و در هريك جسدى مصنوعى نهادند و اين اجساد چنان خوب ساخته شده بود، كه گويى مردگان حقيقى‌اند. مردان هفت روز به عزادارى مشغول بودند و دسته‌دسته گروه‌گروه با حركات مخصوص و نوحه سوزناك در سوگوارى شاهزاده جوان شركت كردند و زنان بطريق ترحم‌انگيزى، بر سينه خود زدند و با ناله‌هايى، كه در چنين موقع معمول است، بر مرگ آن ناكام، كه اميد كشورى بود، نوحه آغاز كردند." 📚ایران در زمان ساسانیان،ترجمه رشید یاسمی،۳۴۰ ytre.ir/mUq
🔻استعمال ماده مخدر بنگ (حشیش) در دین زرتشتی، کردار نیک شمرده می‌شد. 🔘 گفتاری از دکتر تورج دریایی (استاد دانشگاه و مدیر مرکز مطالعات ایرانی دانشگاه کالیفرنیا) 📚سند: دریایی، تورج و ملک‌زاده، سودابه، «چرا کرتیر فراموش شد؟» ایران نامه، سال 30، شماره 2، تابستان 1394، صص 280-287. #منگ #بنگ #موادمخدر #موبدان_بنگی #زرتشت_حشیش ✅ @Anti_Archaism
🔻آیا علامه طباطبایی(ره) معتقد بودند کوروش ذوالقرنین است؟ گروه پژوهشی آرتا https://eitaa.com/joinchat/2525560832C7caee8d264
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
اگر تاکنون این مسائل مهم را در خصوص تاریخ ایران باستان نشنیده اید، برای یک بار هم که شده بدون تعصب با دقت به این کلیپ گوش دهید تا متوجه شوید تاریخ تحریف شده چگونه به ما رسیده است. تصویر مأمور برخورد کننده مات شده است. کلیپ با کیفیت بالا در آپارات: https://www.aparat.com/v/BwGMH @hoseini114114
⁉️ آیا ۷ آبان روز بزرگداشت حقوق بشر است؟! ✅ پاسخ : خیر،در فتح بابل احترام به حقوق بشر معنا ندارد. کوروش در فتح بابل؛مردم غیر نظامی را قتل عام کرد.... #۷آبان @Anti_Archaism
🔻روشهای اقناعی موبد کرتیر با جامعه مذهبی 🔍کِرتیر موبد بانفوذ عهد ساسانی بود که مخالفین کیش زرتشت را قتل عام میکرد و زرتشتیانی که خوانش او را از مزدیسنا قبول نداشتند شکنجه و کشتار می نمود. ر.ک t.me/Anti_Archaism/826 کرتیر پس از مصرف مَنگ(بنگ) و حشیش ادعا کرد که به معراج رفته است و جهان مینوی را دیده است!(چرا کرتیر فراموش شد؟ تورج دریایی سودابه ملک‌زاده ایران نامه سال ۳۰ شماره ۲ تابستان ۱۳۹۴) کرتیر اقناع(تحمیل) مردم دیگر را بقبول شکل خاص مذهب خویش ، بصورت فنی ظریف در آورد. در طرق اقناع وی به هیچ وجه رقت قلب نشان نمی داد‌. او از همه اقتداری که سلاطین بدو داده بودند استفاده می کرد و از قتل کسانیکه اقناع نمی شدند امتناع نداشت. روش های اقناعی او نه تنها همکاران وی یعنی مغان ، بلکه جامعه های مذهبی بیگانه را نیز شامل میشد. 💥حقیقتا کرتیر یکی از بزرگترین دشمنان آزادی فکر و یکی از سرسخت ترین زجر دهندگان دینی است که تاریخ بخود دیده است. 📚مجله یغما ،کتیبه های پهلوی پروفسور و.ب.هنینگ استاد دانشگاه لندن در انجمن ایران شناسی ترجمه دکتر محمد معین/ص23و24 #موبد_کرتیر_آزادی_بیان #دین_اجباری @Anti_Archaism
⁉️یک سوال منطقی از باستانگرایان #۷آبان @Anti_Archaism
هدایت شده از گروه پژوهشی آرتا
سوگواری در ایران باستان(1).pdf
807K
🔻مقاله سوگواری در ایران باستان 🔍بررسی تاریخی،قدمت سوگواری عمومی و دسته جمعی در بین ایرانیان به قلم @Anti_Archaism
زرتشتِ دنیا پرست! به قلم محمد پورعلی بدون شک یکی از موارد مشترک انبیاء و راهنمایان الهی وارستگی از دنیا و بی میل بودن نسبت به مادیات است. راهنمایان راستین بشریت در قید و بند مال و ثروت نبوده و تنها دغدغه ذهنی شان هدایت بشر و انسان سازی بوده است. این مطلب در جای جای قرآن کتاب آسمانی مسلمانان مشهود است : 🔸قُلْ مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَنْ شَاءَ أَنْ يَتَّخِذَ إِلَىٰ رَبِّهِ سَبِيلًا بگو: «من در برابر آن (ابلاغ آیین خدا) هیچ گونه پاداشی از شما نمی‌طلبم؛ مگر کسی که بخواهد راهی بسوی پروردگارش برگزیند (این پاداش من است.)»(فرقان/۵۷) 🔹قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَىٰ... بگو: «من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی‌کنم جز دوست‌داشتن نزدیکانم [= اهل بیتم‌]...(شوری/۲۳) 🔍اما در جای جای اوستا زرتشت به خدایان شک می کند و مدام خواستار اجر و پاداش دنیوی و مادی است! در گاتهای اوستا، هات 44، بند 18 زرتشت مزد رسالت می‌طلبد، او ده مادیان و یک شتر را خواستار می‌شود و حتی در صدق وعده های اهورا مزدا نیز شک می کند! : 🔻از تو میپرسم ای مزدا بگو بدانم چگونه من سزاوار خواهم بود مزد و اجرت دریافت کنم و ده مادیان و یک شتر که برای من وعده داده شده بدست آورم؟ و در جای دیگر زرتشت صراحتا بیان میدارد که دوزخ برای کسی است که از پرداخت اجرت و مزد پیشوای دینی(خودش) خود داری کند. اوستا،گاتها،هات۴۴ بند۱۹ ترجمه دار مستتر ✅ @Anti_Archaism
⁉️پرسش : آیا روزه در دین زرتشت وجود دارد؟ ✅ پاسخ : در قرآن کریم،یکی از اشتراکات ادیان الهی صیام یا همان روزه است. 🔹یا ایّها الذین اَمنُوا کُتِبَ علیکم الصّیام کما کُتِبَ علی الذّین من قبلکم لعلّکم تتقّون[بقره /183] ای افرادی که ایمان آورده اید، روزه بر شما نوشته شد همان گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند، نوشته شده، تا پرهیزگار شوید." قرآن به صراحت اشاره می کند که در ادیان الهی پیش از اسلام روزه یک اصل بوده است! اما در دین زرتشت روزه وجود ندارد : به موجب اوستا، وندیداد کتاب احکام زرتشتیان روزه گرفتن موجب کیفر خواهد بود! "کسی که روزه بگیرد در آخرت بالاترین کیفر را که در این دنیا مقرر است خواهد دید مانند اینکه اعضا بدن فناپذیر وی با یک کارد فولادین بریده شود." (وندیداد،فرگرد 4 بند 50،  ترجمه دارمستتر، ترجمه به فارسی موسی جوان) موبدیار کوروش نیکنام نیز در مورد روزه در دین زرتشت می نویسد: "روزه گرفتن و نخوردن خوراکی در طول روز در آیین زرتشتیان وجود ندارد..." (موبدیار کوروش نیکنام، از نو روز تا نوروز آیین ها و مراسم سنتی زرتشتیان ایران،انتشارات فروهر، ص 42) به قلم @Anti_Archaism
‌✅ آیا می‌دانید...؟ 👈🏻 پاسارگاد (مقبره کورش کبیر) در سال 2004 میلادی 🔶🔸یعنی 1382 خورشیدی 🔸🔶 با پیگیری‌های دائم نظام و با نظارت شورای عالی امنیت ملی ایران در فهرست میراث جهانی (UNESCO) ثبت شد. 🔴 این در حالی است که برای اینکه راحت‌تر بتواند آثار باستانی را غارت کرده و به دلّالان خارجی بفروشد، از ثبت در میراث جهانی شانه خالی می‌کرد. قابل توجه کسانی که به بهانه‌های سیاسی از مقبره کورش کبیر سوء استفاده می‌کنند و شعارهای و سر می‌‌دهند. @Anti_Archaism
گروه پژوهشی آرتا
‌✅ آیا می‌دانید...؟ 👈🏻 پاسارگاد (مقبره کورش کبیر) در سال 2004 میلادی 🔶🔸یعنی 1382 خورشیدی 🔸🔶 با پیگی
🔻تاریخ ثبت جهانی پاسارگاد! بنا بر گزارش یونسکو(سازمان فرهنگی ملل متحد) پاسارگاد در سال 2004 میلادی یا 1382 شمسی به درخواست جمهوری اسلامی ایران ثبت جهانی گردید! 💡رژیم پهلوی با از استفاده تاریخ ایران افراد ملی گرا و باستانگرا را برای مشروعیت بخشی به حکومت خود تحمیق می کرد ... @Anti_Archaism
🔺 ۱۷۰۰ لوح هخامنشی به موزه ملی ایران رسید! 🔹1783 لوح و گل‌نبشته هخامنشی که 81 سال پیش(رژیم پهلوی) به موسسه شرق شناسی شیکاگو با هدف مطالعات علمی امانت داده شده بود، دیشب و پس از پایان یک مناقشه 20 ساله حقوقی به تهران رسید. 💡پهلوی بی عرضه داد جمهوری اسلامی ایران پس گرفت! ✅ @Anti_Archaism
🔻معنی نام کوروش بر اساس دانشنامه معتبر ایرانیکا : 🔍 "کورش در لغت یعنی تحقیرکننده دشمن !! به انگلیسی: humiliator of the enemy in verbal contest." #کوروش #۷آبان #7آبان #29october #روز_جعلی ✅ @Anti_Archaism
🔻ارثیه عجیب کوروش برای پسرش کمبوجیه از زبان ویلدورانت...! #۷آبان @Anti_Archaism
گروه پژوهشی آرتا
زرتشت و رابطه جنسی بصورت گروهی با پوروچیستا به قلم محمد پورعلی گاتها نخستین نَسک(کتاب) از پنج نسک
🔻استفاده از الفاظ زشت جنسی در گاتها در بند 7 هات 53 اشاره می شود که داماد عضوی از بدن خود را(آلت جنسی) را به طور کامل در زیر ران عروس فرو برده و به شکل جلو و پایین به کار خود ادامه دهد 📚گاتهای پروفسور مارتين ليچفيلد وست(Martin Lichfield west )  استاد دانشگاه آکسفورد 💡ظاهرا مهم ترین دغدغه نویسنده گاتها اعمال جنسی بوده است ✅ @Anti_Archaism
🔻اسلام مایه وحدت ایرانیان عکس العملها و یکپارچگی فضاهای فرهنگی ایرانی غرب و شرق در زیر سیطره اسلام مایه وحدتی گشت که از زمان هخامنشیان سابقه نداشت. حتی در همان زمان #هخامنشیان نیز میزان پیوند یکپارچگی قابل قیاس با وحدت کامل دوران اسلامی که قرنها بعد پایدار شد نبوده است. تنهادر زمان #اسلام بود که حماسه همگانی ایرانی که داستانهای پهلوانی شرق را با تاریخ ایرانی نسبتا خشک غرب پیوند داد پدیدار شد. تنها در زمان اسلام بود که بیداری و واقعیت گرایی نسبت به وحدت ایرانی و باز شناسی هویت ایرانی در برابر عرب پیدا شد. ریچارد ن. فرای عصر زرین فرهنگ ایران ص ۶۹ و۷۰ ✅ @Anti_Archaism
🔻 قدمت زبان آذری و خاستگاه آن در آدوربادگان (آذربایجان) #زبان_آذری #آذربایجان #تاریخ_ایران ✅ @Anti_Archaism
انواع برده داری درزمان ساسانیان👇👇
‍ 🔻انواع برده داری در زمان ساسانیان بردگان را می خریدند یا سپاهیان به اسارت می گرفتند و جزو دارایی به شمار می آمدند.میانگین قیمت هر برده/بنده پانصد استیر و برابر بهای یک زن بود. نکته👈« در زمان ساسانیان ارزش یک زن به اندازه یک برده بود» سروران ( صاحبان) می توانستند همانند حیوان بارکش با آنان رفتار کنند. هر رسته از بردگان پایگاهی ویژه خود داشت: «بنده» ، « غیر شهری» ،« برده» و « تن» بندگان اصولا به امور خان و مان یا خدمات دیگری نظیر خدمت در آتشکده گماشته می شدند. نکته👈استفاده از بردگان در امور دینی و مذهبی « غیر شهری ها» یا همان بردگان انیرانی غیر زردشتی معمولا به کار موقت برزیگری می پرداختند،چه صاحب زمین تغییر می کرد یا نه. این نوع بردگان ندرتا در کارهای خانگی دست داشتند. بردگان همانند غیر شهری ها بنابر توانایی شان به انجام کارهای زراعی ،ساختمان سازی، و یا انواع دیگر کارهای یدی گمارده می شدند. 💥بردگان دارای غل و زنجیر را « تن» می نامیدند. مالکیت بندگان موروثی بود. فروش برده به غیر زردشتیان اکیدا ممنوع و مکافات این جرم داغ کردن هر دوسوی معامله بود. فصلنامه نامه پارسی مقاله طبقات اجتماعی در ایران نویسندگان شروو،پیر برایان ، منصور شکی ص ۳۶ و ۳۷ ✅ @Anti_Archaism
🔻منطق زرتشت، منطق شمشیر و کشتار بود! 🔍زرتشت در دوجا از گاتها به پیروان خود دستور می دهد با هرکسی که او(زرتشت) را قبول ندارد هیچ صحبتی نداشته باشند و تنها با ضرب شمشیر با آنها صحبت کنند... #زرتشت #تکفیر #زرتشت_شمشیر #دین_شمشیر ✅ @Anti_Archaism
۲۰مهرماه بزرگداشت 🔰حافظ به تصريح محمد گل اندام كه، معاصر و همدرس وي بوده،« تفسير قرآن نيك مي دانست و مطالع الانظار في طوالع الانوار تاليف بيضاوي و مفتاح العلوم سكاكي را مطالعه مي كرد و از پژوهش در ديوان هاي شاعران پارسي گوي و عرب زبان بهره هايي برد.» 🔰محمد گل اندام كه اولين بار ديوان او را جمع آوري كرده است از حافظ چنين ياد مي كند «مولانا الاعظم المرحوم الشهيد مفخر العلما استاد نحارير الاد با شمس المله الدين محمد الحافظ الشيرازي» 🔰تذكره نويسان نوشته اند كه او يكي از حافظين قرآن كريم بود چنان كه در اشعار خود به اين دو مطلب اشاره مي كند عشقت رسد به فرياد ار خود بسان حافظ قرآن ز بر بخواني در چارده روايت ز حافظان جهان كس چو بنده جمع نكرد لطايف حكمي با نكات قرآني نديدم خوشتر از شعر تو حافظ بقرآني كه اندر سينه داري(1) 🔰شيراز در دوره اي كه حافظ تربيت مي شد اگر چه وضع سياسي آرام و ثابتي نداشت ليكن مركزي بزرگ از مراكز علمي و ادبي ايران و جهان اسلام بشمار مي رفت و اين مسئله به خاطر تدابير اتابكان سلغري فارس بود كه شيراز را در مقابل حملات مغول محفوظ نگه داشتند لذا حافظ در مركزي كه مجمع عالمان و انديشمندان و سلاطين دانش دوست و مروج دانش، پرورش يافت، چنان كه در اشعار خود سياست هاي آنان را ستايش نموده است.(2) اما به خاطر سياست هاي سخت گيرانه پادشاهان، پيروان اهل بيت (عليهم السلام) نمیتوانستند عقاید خود را بیان کنند، چرا كه بر اكثر نقاط ايران حاكمان اهل سنت و مكتب خلافت حكمراني مي كردند و حتي غزنويان در اين مورد بسيار سخت گيري مي كردند تا جايي كه كتاب هاي شيعيان و مراكز علمي آنها را به آتش كشيدند، و بسياري از آنان را به خاك و خون كشيدند بر اين اساس عرفا و شعراي بزرگ و علماي اسلام بيشتر در حالت تقيه زندگي مي كردند و فضاي سياسي اقتضاء مي كرد كه خردمندان اظهار عقيده و مذهب ننمايند بلكه در نوعي استتار به فعاليت فرهنگي بپردازند و از فرصت هاي به وجود آمده به نشر فرهنگ و علوم اقدام نمايند. درباره حافظ نيز وضع اين گونه است و همه در اين قول اتفاق دارند كه او از اديبان بزرگ جهان اسلام و ايران است و او از نظر عرفان و شناخت به جايگاه و مرتبه اي رسيده بود كه به جز پيروي از اسلام راستين و مكتب اهل بيت (عليهم السلام) نمي توان به آن جايگاه رسيد، اما بنا بر اقتضاي زمانه از اظهار و آشكار كردن اين انديشه ها معذور بود(تقیه)، ‌ولي در هر صورت قرايني در ديوان و آثار او وجود دارد كه عشق او را به خاندان پيامبر و امير مؤمنان به اثبات مي رساند چنان كه مولوي و سعدي و عطار نيز از اين ويژگي برخوردار هستند و هر يك از آنها در اشعار خود ارادت كامل خويش را به اهل بيت اظهار كرده اند. 🔺حافظ در جايي نجات و رسيدن به كمال را اينگونه ممكن مي داند: حافظ اگر قدم زني در ره خاندان بصدق بدرقه رهت شود همت شحنه ي نجف 🔺شارحان اشعار حافظ اين بيت را چنين توضيح داده اند: اي حافظ اگر راه خاندان پيامبر را صادقانه بپوئي عنايت و توجه امير نجف علي ـ عليه السّلام ـ نگاهبان تو خواهد شد.(3) 🔺مرحوم شهيد مطهري از محيط طباطبائي نقل نموده است كه «حافظ را در عصر خودش و عصرهاي بعد، شيعه مي دانستند.»(4) به طور کلی می توان گفت: آنچه از اشعار خواجه حافظ بر می‌آید قدر مسلم آن است که در مشرب تصوف با صوفیان خشک سنی سازش نداشته بطوری که دیده می‌شود مکرر از شطح، دلق و ریا و با آن قبیل صوفیان با لهجه تمسخر و گاهی تعرض سخن می گوید و صاحبدلان را از دام تصوف و صوفیان برحذر می دارد. و علاقه مندی بیشتری درباره عرفان شیعه و نماز شب و سیر سلوک معنوی و گریه های سحری دارد که در فرهنگ اهل بیت و مذهب شیعه پر رنگ و با مذا ق شیعه سازگار تر است. مانند: صوفی نهاد دام و سر حقه باز کرد/ آغاز فکر با فلک حقه بـاز کرد و حافظ روابط خوبی با امراء و سلاطین مانند شیخ ابواسحاق و منصور و زین العابدین که شیعی بودند داشته در مقابل نسبت با امیر مبارزالدین محمد و شاه شجاع که سنی بودند روابطی در این حد نداشته است. مدح حافظ درباره حاکمان شیعه قوی تر و بیشتر از حاکمان سنی است. می توان گفت عدم اظهار تشیع از سوی حافظ و رابطه با امرای سنّی از تقیه بوده که از اصول شیعه به شمار می رود. ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ 1. ديوان حافظ، تصحيح خطيب رهبر، تهران، صفي عليشاه، 1371، مقدمه ص20. 2. صفا، ذبيح الله، ‌تاريخ ادبيات، ‌تهران، ‌انتشارات فردوس، چاپ نهم،1372، ج 3، بخش دوم، ص 1064. 3. رهبر، خطيب، پيشين، ص 403. 4. مطهري، عرفان حافظ، تهران،‌صدرا، چاپ پانزدهم، 1377، ص62. ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ ✅ @Anti_Archaism