🔶اگر بگوییم هر اراده ای قبل از خودش اراده دیگری دارد، بر سلسله ای از اراده های نامتناهی معتقد شده ایم؛ در حالی که می دانیم تسلسل، محال است و شدنی نیست. اگر بگوییم قبل از اراده، اراده دیگری نیست، در این صورت نیز، بر اختیاری نبودن اراده اعتراف کرده ایم و پذیرفته ایم که اراده ما بر کارهایمان، اختیاری نیست. ملاصدرا گفتاری در بحث علم خداوند دارد که پاسخ مناسب پرسش ماست. خلاصه سخن ایشان این است که ملاک اختیاری بودن کارها، مسبوق به ارادی بودن نیست. 🔷انسان در کارهای اختیاری فیزیکی، قبل از فعل، بترتیب این مراحل را طی می کند: تصور، مصلحت سنجی، تصديق به مصلحت، شوق و اراده. اما کارهای درونی و باطنی انسان، بدون این مقدمات صورت می گیرد. مثلا ذهن انسان در آغاز آفرینش از هرگونه علم تصوری و تصدیقی خالی است و تنها بر ذات و حواس خویش علم حضوری دارد و با این علم می خواهد آن حواس را به کار گیرد. این بکارگیری حواس، فعل اختیاری اوست و از ذات او نشأت می گیرد، در حالی که برخی مقدمات فعل اختیاری (تصور، تصديق به فایده) در آنها نیست. 💢پس معلوم می شود که اختیاری بودن افعال درونی انسان، ملاکی دیگر دارد و آن سرچشمه گرفتن فعل از ذات و نهاد آدمی است. این جاست که صدرالمتالهین افعال و کارها را مسبوق به علم و اراده ای خاص می داند. علم حضوری بر نفس و قوای او، و اراده ای که همان شوق ذات است بر کمالات خود و قوای خود. و این گونه است که افعال، از ذات او بر می خیزند و فعل اختیاری او محسوب می شوند. 📖کتاب #عقل_و_عشق به قلم #محمدتقی_سهرابی_فر #اراده #فلسفه #مشاوره 📌@canoon_org