🖊 مظلوم‌ترین اقتصاددان تاریخ (به بهانه انتشار یک کتاب خواندنی) ✍️ محسن رنانی گزیده‌هایی از متن: ـــــــــــــــــــــــــــــــ ☑️ همیشه دلم می خواست کتاب «نظریه عواطف اخلاقی» آدام اسمیت توسط یکی از مترجمان بزرگ کشورمان به فارسی ترجمه شود. یکی این کتاب بود و دیگری کتاب «افسانه زنبوران » برنارد ماندویل که گمان می‌کردم همه دانشجویان اقتصاد باید بخوانند تا به گستردگی و دشواری و تعارض موضوعاتی که یک اقتصاددان هنگام تحلیل موضوعات اقتصادی باید به آنها توجه داشته باشد پی ببرند. ☑️ اسمیت اما خیلی مظلوم است. او زندگی پرکار، منزه و قاعده مندی داشت و برای دقیق نوشتن آن اندازه حساسیت داشت که حتی اجازه نمی‌داد دانشجویانش در کلاس یادداشت بردارند، مبادا بعدها جایی مطالب آن یادداشت‌ها به نام نظریات آدام اسمیت مطرح شود. حالا آیا چنین شخصیتی این اندازه بی‌پروا است که کتاب «ثروت ملل» را جوری بنویسد که همه از آن، رقابت خشن و موضوعیت نداشتن اخلاق در تصمیمات اقتصادی و پذیرش بی‌عدالتی ناشی از قاعده بازار را برداشت کنند؟ یا این کتاب مروج تقسیم کار خشک و خشن و گاه غیرانسانی باشد که در برخی کتابهای اقتصاد و مدیریت معرفی می‌شود؟ و یا بکوشد نشان دهد که همه تصمیمات یک آدم معقول باید مبتنی بر محاسبه سود و زیان باشد و بگوید برای بهروزی خودمان و جامعه‌مان، در تمام زندگی اقتصادی‌مان باید تنها و تنها یک قاعده را رعایت کنیم و آن «قاعده حداکثر سازی منفعت» است؟ ☑️ این جمله را بخوانید: «چگونه می‌توان انسان را تا این حد خودخواه فرض کرد، در حالی که آشکارا اصولی در سرشت او وجود دارد که بر اساس آن نفع خود را در موفقیت دیگران می‌یابد، و خوشبختی آنان را برای خود به یک ضرورت بدل می‌سازد، و با این همه هیچ توقعی جز لذت حاصل از دیدن آرامش آنها ندارد.» آیا با برداشتی که امروزه از آدام اسمیت در میان ما رایج است، می‌توانیم باور کنیم که این جمله از همان نظریه پرداز نفع شخصی است؟ در حالی که جمله بالا نخستین جمله کتاب «نظریه عواطف اخلاقی» اسمیت است که آن را ۱۷ سال قبل از کتاب ثروت ملل منتشر کرده است. ☑️ مگر می تواند کسی که در کتاب اولش می گوید: «بشر ذاتاً مایل است که نه تنها دوستش بدارند، بلکه دوست داشتنی هم باشد، یا آن چیزی باشد که هدف طبیعی و شایستة دوست داشتن است. او ذاتاً نه تنها از مورد تنفر بودن، که از نفرت‌انگیز بودن، یا از اینکه آن چیزی باشد که هدف طبیعی و شایستة نفرت است، بیم دارد. او مایل است نه تنها تحسین شود، بلکه «شایستة تحسین» هم باشد، یا آن چیزی باشد که هرچند هیچ کس او را تحسین نکند، اما هدف طبیعی و شایسته تحسین باشد. او بیم آن دارد که نه تنها سرزنش شود، بلکه شایستة این سرزنش هم باشد، یا آن چیزی باشد که هرچند هیچ کس او را سرزنش نکند، اما هدف طبیعی و شایستة سرزنش باشد.» بعد بیاید و کتاب دومی به نام «ثروت ملل»‌ بنویسد و در این کتاب بگوید انسان آنقدر خودخواه است که منافع دیگران هیچ اهمیتی برایش ندارد و در انتخاب هایش فقط و فقط منافع شخصی خود را لحاظ می کند؟ ☑️ اگر دو کتاب «نظریه عواطف اخلاقی» و «ثروت ملل» را با هم بنگریم آنگاه نه تنها اسمیت را پدر علم اقتصاد کلاسیک می‌دانیم بلکه ریشه‌های اقتصاد رفتاری و اقتصاد نهادی (که دویست سال پس از او پدیدار شدند) را هم در اندیشه های او شناسایی می‌کنیم. ☑️ یکی از شاهکارهای آدام اسمیت در کتاب نظریه عواطف اخلاقی، ایده «تحسین ناسزاوار» است. با این ایده باید گفت آدام اسمیت دقیقا دویست سال قبل ازاین که لئون فستینگر ‌یکی از مشهورترین و پردکاربردن‌ترین نظریات روانشناسی مدرن، یعنی «نظریه ناهماهنگی شناختی » را مطرح کند، ایده محوری این نظریه را کشف و مطرح کرده و با مثال‌های دقیق و فراوان آن را بازشناسی کرده است. ☑️ گاهی فکر می‌کنم در این دو و نیم قرنی که اقتصاددانان آدام اسمیت را به عنوان پدر علم اقتصاد معرفی کرده اند و دائما نظریه خودخواهی منفعت طلبانه اسمیت را به عنوان هسته مرکزی و ایده اصلی کتاب ثروت ملل بازگو کرده یا تدریس کرده‌اند، چقدر روح این فیلسوف اخلاقی را آزرده‌اند! به گمانم اسمیت از هیچ قشری بیش از اقتصاددانان شاکی و دلگیر نباشد که چنین ظلمی به او کردند؛ آن هم به کسی که پیش از مرگش دستور داد تمام یادداشت های ناتمامش را بسوزانند، مبادا پس از مرگش ایده‌های خام او منتشر شود و مورد سوء برداشت قرار گیرد. ☑️ این کتاب را بیش و پیش از همه باید آن دسته از اقتصاددانان وطنی بخوانند که سی سال است با ایمانی راسخ به انگاره‌های اقتصاد کلاسیکی منسوب به اسمیت، و بدون توجه به عواطف انسانی به طور عام، و روحیات ایرانی به طور خاص، دست به توصیه های سیاستی زده‌‌اند که ...... ادامه در👇 https://telegra.ph/-07-03-361

این که پیروان نئولیبرالیسم ایرانی پی برده اند که دیگر در ایده‌های شارپ آن‌ها همچون بیشینه طلبی و خودخواهی خیری نیست و باید به ایده‌های دیگری پناه ببرند جای تعجب ندارد. دنیای آینده، دنیای خودخواهی و طمع‌ورزی نیست. ناکارایی ایده دست نامرئی هم نمایان شده است. لذا ناچار می‌شوند با کندوکاو در میراث باستانی خود، جملاتی را در رد همین ابرایده شناسایی کنند تا ضامنی باشد برای بقای آن‌ها در فضای نظری کشور. ادامه بدهید. به زودی مجبور خواهید شد، جملات نهج البلاغه را از ثروت ملل بیرون بکشید آقای زیبانویس... یا شاید هم از لویاتان... ☘کانال تحلیل های اقتصادی دکتر حمیدرضا مقصودی @hamidrezamaghsoodi

دوره آموزشی با محوریت کتاب فریب‌بزرگ؛ علم‌ِاقتصاد یا اقتصادِعلم‌نما (خرید نسخه PDF) 📚 جمع خوانی (۱۰ جلسه) 💭 مباحثه (۱۰ جلسه) ❓ تدریس (۱۰ جلسه) مدرس: استادمسعوددرخشان ویژه: طلاب،دانشجویان‌ وفارغ‌التحصیلان زمان: سه شنبه، چهارشنبه و پنج شنبه‌ (هر هفته) ساعت ۲۱ - ۱۹ شروع دوره ۲۲ آبان ۱۴۰۳ ثبت‌نام: پیام به ۰۹۱۹۲۹۵۵۱۲۵ 💠 @profderakhshan

پیشنهاد می کنم این دوره را شرکت کنید

آیا اقتصاد علم است؟ پاسخ استفان مارگلین، استاد تمام اقتصاد دانشگاه هاروارد را ببینید

تا ساعت ۹ امروز با کمک شما و گروه جهادی خاتم الانبیاء، ۵۵۶ میلیون تومان بابت این ماجرا کمک شده. لطفا به کمک ها ادامه بدید که بتونیم کار رو به انتها برسونیم. بانک ملی:

۰۳۳۸۷۱۰۸۴۶۰۰۸

شماره کارت:

۶۰۳۷۹۹۷۳۳۳۱۲۳۷۴۴

شماره شبا:

IR500170000000338710846008

به نام حمیدرضا مقصودی با لمس شماره‌ها کپی می‌شود. ☘️کانال تحلیل‌های اقتصادی دکتر حمیدرضا مقصودی @hamidrezamaghsoodi