سه ریشه در تمدن: مادر، معلم، متفکر @Habibollah_Babai

آیت الله محمدمهدی آصفی: خط امام، عمق تمدنی انقلاب است. امروز به همت پژوهشکده علوم سیاسی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، نشست بازخوانی میراث سیاسی ـ تمدنی آیت الله مححمد مهدی آصفی ره برگزار شد. در این نشست، گزارشی از کتاب الاعماق الحضاریه للثوره الاسلامیه المعاصره ارائه کردم که خلاصه‌ای از آن را ذیلا اشاره می‌کنم. رویکرد تمدنی آیت الله آصفی به انقلاب اسلامی ایران (درکتاب الاعماق الحضاریه للثوره الاسلامیه المعاصره) نه رویکردی شعاری بلکه رویکرد واقعی و تحلیلی و مبتنی بر شواهد مختلف عینی از انقلاب است. تحلیل تمدنیِ آیت‌الله آصفی از انقلاب اسلامی در چندین سطح و به چندین شکل رخ داده است: الف) انقلاب اسلامی در ایران برخوردار و برخاسته از عامل تمدنی بوده است. عامل تمدنی در انقلاب را می‌توان در حرکت فراقومیتی (اینکه در انقلاب همه اقوام ایرانی حضور داشتند) و حرکت فراملیتیِ انقلاب (با تأکید بر پیوند عمیق ایرانیان با اسلام، و تأکید بر اسلام به مثابه عامل پایداری تمدنی در انقلاب اسلامی ایران) مشاهده کرد.   ب) عمق واقعی انقلاب نه در تحول صِرف نظام و حکومت، بلکه در تحولِ ارزش‌ها و تغییرات بنیادین مفاهیم و قواعد سیاسی بوده است. پیامدهای انقلاب هم نه صرفا در ایران، بلکه فراتر از ایران و در رشد و ترقی مستضعفان در منطقه و بلکه در جهان و از بین بردن دیوار ترس (حاجز الخوف) در میان امت اسلام بوده است. از سوی دیگر، عمق تمدنی یک جامعه را، نه درسطح ظاهر (که علوم اجتماعی آن را مطالعه می‌کند) بلکه در باطن باید جستجو کرد. سطح باطن و یا همان سطح تمدنی را ایشان در تربیت و ظهور نسل متفاوتی همچون شهید فهمیده و یا مادرانی همچون مادران شهید در ایران دنبال می‌کند. بدین‌سان آیت الله آصفی می‌گوید هرچند ممکن است در جوامع اسلامی فسادی در سطوح ظاهری به چشم آید، ولی برای رصد لایه‌های تمدنی جوامع اسلامی باید سطح باطنی و گنجهای اخلاقی، انسانی، فطری و تمدنی پنهان در این جوامع را پی گرفت. از این نظر، بحث یأس و امید در کشورهای اسلامی دقیقا ناشی از این دو گونه نگاه (نگاه ظاهری و نگاه باطنی) به مقوله انقلاب و امت اسلامی است. ادامه 👇👇👇 @Habibollah_Babai

ج) خط امام از نظر آیت الله آصفی خط انقلاب است. روح انقلاب و بلکه عمق تمدنی انقلاب نیز ریشه در خط امام دارد. خط امام از نظر ایشان همان خط پیوسته و امتدادیافته پیامبران در طول تاریخ بوده است. در این میان آیت الله آصفی به مفردات خط امام پرداخته و آن را در استقلال، خودکفایی، اصالت اسلام، ولایت فقیه، مقابله با تمدن سکولار، تضاد با آمریکا، شهادت، اقامه شعائر دیین، مسئله فلسطین و غیره دانسته است. از این منظر، خط امام خطی فراملی، فرامنطقه‌ای، جهانی و انسانی است که آن را به آستانه‌های تمدن و امت اسلام نزدیک می‌کند. د) رسالت انقلاب از نظر آیت الله آصفی، هم بعد سلبی دارد و هم بعد ایجابی. در ابعاد سلبی، رهایی از استخفاف و استضعاف، رهایی از ترس، و رهایی از اصر و اغلال (همچون یأس، جهل، خوف، کسالت، دنیاگرایی، و تقلید جاهلی) را مورد تأکید قرار می‌دهد. در بعد ایجابی هم به آگاهی و بیداری امت اسلام اشاره می‌کند. هـ) در روابط انقلاب ایران با جنبش‌های اسلامی در دنیا ایشان بر مسئولیت متقابل انقلاب و جنبش‌های اسلامی تأکید می‌کند. از یک سو، انقلاب اسلامی ارزش‌های انسانی و اخلاقی در سطح جهان و جهان اسلام را می‌پراکند، و اگر صدور انقلاب نباشد، انقلاب می‌میرد. از سوی دیگر جنبش های اسلامی نقش پل ارتباطی مهمی را برای امتداد انقلاب به سطح جهان ایفا می‌کند. از این منظر، پیوند انقلاب به امت اسلام از مصادر اقتدار انقلاب اسلامی است. اعتماد زیاد به امت اسلام هم از خصائص رهبری امام خمینی ره بود. در انتها آیت الله آصفی بر نقش بی‌بدیل نسل اُمّی در شکل‌بندی انقلاب و توسعه انقلاب تأکید کرده و سهم آنها را در شکل‌بندی تظاهرات عبادی ـ سیاسی، در نمازهای جماعت و جمعه، در احیای شعائر اسلامی که در حرکت انقلاب سهم آشکار داشت، تعیین‌کننده می‌داند. از سوی دیگر ایشان تمایز (و شاید اعجاز) انقلاب از سایر حرکت‌های تمدنی را نیز در پرورش انسان‌های بزرگ تمدنی از میان عامه مردم می‌بیند.  @Habibollah_Babai

احمد فربهی رحمت خدا، حکمتش را نقض نمی‌کند 1) گر چه رحمت خدا، بر غضبش سبقت دارد، اما بر حکمتش سبقت ندارد لذا در دعای افتتاح چنین می‌خوانیم؛ «وَ أَيْقَنْتُ أَنَّكَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ فِي مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ أَشَدُّ الْمُعَاقِبِينَ فِي مَوْضِعِ النَّكَالِ وَ النَّقِمَةِ وَ أَعْظَمُ الْمُتَجَبِّرِينَ فِي مَوْضِعِ الْكِبْرِيَاءِ وَ الْعَظَمَة»؛ حکمت یعنی هر کدام در جای خود؛ از این‌رو خدا ارحم الراحمین است اما «فی موضعِ‌العفو و الرَّحمة»، حال اگر کسی خود را در موضع نَکال؛ یعنی عقوبت، و عبرت دیگران، قرار دهد، نسبت به چنین شخصی، از خدا همان‌فعلی سر می‌زند که مقتضای حکمت اوست، زیرا رحمتش، حکمتش را نقض نمی‌کند. خدا همه‌ی گناهان را می‌بخشد، حتی شرک را، اما هر کدام با شرایطش، تا خلاف حکمت پیش نیاید. 2) هر کس بهشت و جهنم مقابل چشمانش باشد، همیشه در حال کار و تلاش‌است‌، خوف، یکی از بهترین بازدارنده‌ها و شوق یکی از بهترین محرک‌هاست؛ هر کدام از این دو، ضعیف شود، تسلط شیطان بیشتر، و شیب رفتاریِ فرد به سوی بدی‌ها تندتر می‌شود، لذا شیاطین تلاش می‌کنند انسان را در مقابل گناهان خلع سلاح کنند. کوتاه سخن‌ این‌که؛ خدا به حکمتش جهان را برای هدفی آفریده، از این‌رو به رحمتش، آن‌هدف را نقض نمی‌کند. https://eitaa.com/farbehi @Habibollah_Babai

"مرکز مطالعات اجتماعی و تمدنی" به "پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی" ارتقا پیدا کرد. بحمدالله با تبدیل وضعیت "هسته عدالت اجتماعی" به "گروه پژوهشی عدالت اجتماعی" و با نظر نهایی هیئت امنای پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و هیئت امنای دفتر تبلیغات اسلامی، مرکز مطالعات اجتماعی و تمدنی به "پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی" تغییر پیدا کرد. در این پژوهشکده سه گروه پژوهشیِ ۱. مطالعات تمدنی، ۲. مطالعات فرهنگی و اجتماعی، و ۳. مطالعات عدالت اجتماعی در تعامل با یکدیگر تحقیق و پژوهش می‌کنند. گروه تمدن به مطالعات نظری و راهبردی تمدن تمرکز می‌کند، گروه فرهنگ و اجتماع به آسیب‌های اجتماعی، و همین طور مطالعات اجتماعی دین و روحانیت تاکید می‌کند، و گروه عدالت هم علاوه بر مطالعات بنیادین عدالت (مثل "برابری" یا "عدالت و فرهنگ" یا "عدالت جنسیتی") به عدالت در جهان اسلام خواهد پرداخت. @Habibollah_Babai

انتشار شماره جدید(۴) مجله پژوهش‌های تمدن نوین اسلامی @Habibollah_Babai

برخی مساجد به کرونا عادت کرده‌اند! امروزه همان‌طور که کرونا  برای مردم در خیابان و بازار عادی شده، برای بسیار از اهل مسجد و بلکه برای بسیاری از ائمه جماعات هم عادی شده است. مُهر مساجد همچنان مشترک است، قرآن به صورت مشترک استفاده می‌شود، محلول ضدعفونی کننده نوعا در مساجد نیست، و درصد بسیار کمی از نمازگزاران و تعداد نادری از ائمه جماعات از ماسک استفاده می‌کنند، و ائمه جماعات در مورد ضرورت مراعات بهداشت کمتر سخن می‌گویند یا اصلا سخن نمی‌گویند و حتی در رفع و دفع این بلیه هم کمتر دعا می‌کنند. این در حالی‌ است که مساجد باید پناه و پایگاه سلامت محله‌ها باشد. مسجد اساسا نه تنها باید کانونی تمیز و عاری از ویروس باشد، بلکه باید در جهت جلوگیری از اپیدمی و بیماری‌ کرونا آگاهی‌بخشی و فرهنگ‌سازی کند و در عمل هم به سالم‌سازی پیرامون خود بپردازد. اهل مسجد از ائمه جماعات  و هیئات امنا انتظار دارند که اولا خودشان اصول بهداشتی را مراعات کنند، ثانیا ناهی از منکرات کرونایی و منکرات بهداشتی باشند و پیوسته وظیفه شرعی مردم را در این باره گوشزد کنند، و ثالثا همسایگان مسجد را در امر بهداشت و سلامت دریابند و از آنها دستگیری کنند. همان‌طور که انتظار می‌رود سازمان تبلیغات اسلامی هم که در ایام تعطیلی امکان و مساجد اهتمام داشت تا مساجد بازگشایی شود، الان نیز اهتمام بورزد تا مساجد رسالت واقعی و اجتماعی خود را در شهر به درستی انجام دهند و زمینه‌ و یا بهانه‌ای مجدد برای تعطیلی اماکن مقدسه درست نکنند. @Habibollah_Babai

دومین نشست توصیفی تحلیلی اندیشه تمدنی مُنی ابوالفضل 👆👆👆 @Habibollah_Babai

لینک جلسه 👇👇 https://engage2.shatel.com/b/dvr-pgm-n27

به همت پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی و پژوهشکده علوم سیاسی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، نشست دوم رونمایی از اندیشه‌های تمدنی خانم دکتر مُنی ابوالفضل برگزار شد. در این نشست اندیشه‌های بنیادین تمدنی، اندیشه‌های قرآنی ـ تمدنی، اندیشه‌های سیاسی و بین‌المللی، و همین‌طور اندیشه‌های مربوط به غرب‌شناسیِ تمدنیِ مُنی ابوالفضل مطرح شده و مورد گفتگو قرار گرفت. در بخش اندیشه‌های بنیادین تمدنی، دکتر مختار شیخ حسینی با گزارشی از کتاب الامه القطب پرداخته به تفکیک فردالامه از جماعه‌الامه پرداختند و فرایند تبدیل «فرد ـ امت» به «امت ـ جماعت» را در اندیشه دکتر مُنی در این کتاب اشاره کردند. دکتر مهدی امیدی هم با ارائه مقالۀ «النظریه الجماعیه المعاصره نحو طرح توحیدی فی اصول التنظیر و دواعی البدیل» به غلبۀ رویکرد سلطه در نظریه اجتماعی از نظر مُنی ابوالفضل پرداختند. در بخش اندیشه‌های قرآنی، دکتر محسن الویری با گزارشی از مقاله «منی ابوالفضل الباحث السیاسی فی محراب القرآن الکریم شرعه و منهاجا» به طرح روش‌های تعامل با منابع نظریه‌پردازی اسلامی، نظریه‌پردازی معطوف به روش‌شناسی علوم انسانی از منظر تمدنی، و بحران‌ فکری در میان مسلمانان از دیدگاه خانم ابوالفضل پرداخته و به سئوال فرایند بالندگی علوم سیاسی در پرتو قرآن، و فرایند رفت و برگشت از علوم سیاسی به قرآن و از قرآن به علوم سیاسی را بازگو کردند. دکتر رسول نوروزی هم در بخش اندیشه‌های بین المللی ایشان، با توضیحاتی در مورد مقالۀ Squaring the Circle in the Study of the Middle East: Islamic Liberalism Reconsidered  (از مُنی ابوالفضل) به نقدهای دکتر مُنی به کتاب Islamic Liberalism)) از بایندر (Binder) پرداختند و این اشکال از دکتر مُنی را برجسته کردند که اساسا برای مطالعه اسلامی نمی‌توان از یک عقبۀ تئوریکِ لیبرال استفاده کرده و با رویکردهای سابجکتیو لیبرال به درک ابژه‌های اسلامی نایل شویم. از این نظر، حرف‌های این چنینی و تفسیرهای لیبرال از جهان اسلام، نوعی بدمستی و حاکی از فضای خیالی غرب در مورد دنیای مسلمانان است. در همین محور، جناب آقای سید هادی ساجدی نیز  با گزارشی از مقاله «رویه د منی ابوالفضل النقدیه للنظام الدولی و موقع الامه الاسلامیه منه» به طرح جایگاه امت در نظام بین الملل پرداختند و به سه کار عمدۀ مُنی ابوالفضل در بین الملل (طرح معیارگونه، بازتعریف مفاهیم رایج در عرصه بین الملل، و نگرش انتقادی) اشاره کردند. در قسمت اندیشه‌های غرب‌شناسی ایشان، سرکار خانم فاطمه عطارد با اشاره به مقاله «الشرق فی قلب الغرب البدیل الثالث» به طرح غرب شناسی منی ابوالفضل و نسبت آن با اندیشه‌های ابن خلدون و توین بی پرداختند. و سپس دکتر حبیب اله بابائی با طرح مقاله «نقد الاسس المعرفیه للایدئولوجیا الغربیه: عبدالوهاب المسیری و مُنی ابوالفضل نموذجان»، اولا مسیری و منی ابوالفضل را (از نظر نویسندۀ این مقاله، حسان عبدالله حسان) بدیل جریانات پیشین (حرکت العقل الخائف و حرکت التسلیم) دانسته و آن را در راستای جریان تمدنی جدید (به عنوان حرکت سوم) طبقه‌بندی کردند و سپس نقدهای مشترک مُنی و المسیری از مبانی معرفتی غرب و بنیان‌های انسان‌شناسی در غرب ر ا بیان کردند. مشروح این جلسه در آینده منتشر خواهد شد.  @Habibollah_Babai