هدایت شده از دوست مسجدی
السلام علیک یا شمس الشموس💚
حتیفرشتهایکهبهپابوسآمده
انگاربینرفتنوماندنمردداست
#چهارشنبه_های_امام_رضایی
#یا_امام_رضا_علیهالسلام
🆔 @Ashouraeyan313
هدایت شده از 🇮🇷بِیـتُالزهـراۜ🇵🇸
10.3M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
اینجا کسی گمنمیشه :)
#یاامامرضا
#چهارشنبه_های_امام_رضایی
♡اینجا بیـتالزهــراست(:♡↯
@Misaghezuhoor
هدایت شده از زیارت و گردشگری
7.72M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
#فیلم | چهارشنبههای امام رضایی در مدارس سراسر کشور / دلبستگی به امام مهربانیها، از کودکی همراه ما بوده و هست
🔹️ به دنبال فراگیر شدن پویش #چهارشنبه_های_امام_رضایی، مدتی است به همت وزارت آموزش و پرورش، در برخی مدارس سراسر کشور، روزهای چهارشنبه، دانشآموزان قبل ورود به کلاس درس، صلوات خاصه امام رضا علیه السلام را همخوانی میکنند.
🔹 پیش از این، تولیت آستان قدس رضوی نیز از وزارت آموزش وپرورش خواسته بود که چهارشنبهها (روز زیارتی امام رضا) در مدارس، مراسمی برای توجه به امام رضا(ع) داشته باشند.
📲برای دریافت آخرین اخبار حوزه زیارت و گردشگری به ما ملحق شوید👇
🔰زیارت و گردشگری در تلگرام
🔰 زیارت و گردشگری در ایتا
هدایت شده از تا ظهور
Smith, Jane I (۱۹۷۹). "Women in Islam: Equity, Equality, and the Search for the Natural Order". Journal of the American Academy of Religion (به انگلیسی) (۴۷): ۵۱۷–۵۳۷ – via jstor.
World Population Review (۲۰۲۲). "Religion by Country 2022". worldpopulationreview (به انگلیسی). USA.
برای مطالعهٔ بیشتر
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به اسلام در ویکیگفتاورد موجود است.در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ اسلام موجود است.
قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژهنامه از بهاءالدین خرمشاهی. ناشر جامی و نیلوفر.
بلر، شیلا (۱۳۸۳). «خطاطی در جهان اسلام». دانشنامه جهان اسلام. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
درگاه اسلام
مرتضی مطهری، آشنایی با علوم اسلامی، انتشارات صدرا ۱۳۷۳
ایلیا پتروشفسکی: اسلام در ایران - ترجمه کریم کشاورز، تهران، ۱۳۵۳، انتشارات پیام.
طباطبایی، سید محمدحسین «معروف به علامه طباطبایی». به کوشش: خسرو شاهی، سید هادی. تعالیم اسلام. قم: مؤسسه بوستان کتاب ۱۳۸۷.
Peters, Francis E.. The Monotheists: Jews, Christians, and Muslims in Conflict and Competition. Princeton University Press, 2003, ISBN 0-691-12373-X،
Ahmed, Nazeer. Islam in Global History: From the Death of Prophet Muhammad to the First World War. American Institute of Islamic History and Cul, ۲۰۰۱،
Wilferd Madelung. The Succession to Muhammad: A Study of the Early Caliphate. Cambridge University Press، ۱۹۹۷.
Washington Irving. Mahomet and His Successors. READ BOOKS, 2007, ISBN 978-1-4086-2646-7, Donzel «۱۹۹۴»
Pew Research Center (2018). "Being Christian in Western Europe". Pew Research Center (به انگلیسی).
رنجبر، مقصود (۱۳۸۳). «توسعه در جهان اسلام». دانشنامه جهان اسلام. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
آخرین ویرایش ۱۵ ساعت پیش توسط Fasti3311 انجام شده
صفحههای مرتبط
غزوه بدر
نبردی در صدر اسلام
محمد در اسلام
دیدگاههای محمد در خصوص یهودیان

محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است
مگر خلافش ذکر شده باشد.
سیاست حفظ حریم خصوصی
شرایط استفاده
نمای رایانه
برخی از ساکنان عربستان نیز دین سنتی خود را حفظ کرده بودند. به علاوه، قبایل یهودی مثل بنیقریظه نیز در آن منطقه زندگی میکردند. در یمن دینی یکتاپرستانه با محوریت خدایی به نام «رحمانان» وجود داشت. «مشرکان» و بتپرستانی که قرآن از آنها سخن گفته، احتمالاً پیرو ادیان گوناگونی بودهاند. قرآن تعدادی از این خدایان را نام برده: لات، عزی، منات، ود، سواع، یغوث و غیره؛ هبل مهمترین خدای قریش بود. کعبه از جمله مراکز پرستش این خدایان بود. بسیاری از خدایان عرب (و دیگر خدایان سامی) با اجرام آسمانی مرتبط بودند.[۲]
پیش از اسلام نیز گرایشهای مخالفت با بتپرستی و نمایش خدا در شمال غرب شبهجزیره عرب وجود داشت که البته بیشتر در قالب عدمنمایش خدا به صورت انسانی نمود پیدا میکرد و به عنوان مثال در برخی موارد قطعه سنگهایی را نماینده خدای مدنظر خود میدانستند. بهطور کلی مخالفت با بتپرستی و نمایش خدا پدیده رایجی در جهان باستان بودهاست. گروهی در فنیقیه به سمت خدایی نامرئی که روی یک صندلی نشسته بود عبادت میکردند. حج نیز در عربستان پیش از اسلام وجود داشت و اغلب در ماه ذیالحجه از مکانهای مقدس که یکی از مهمترین آنها کعبه بود، بازدید میکردند. در واقع پیش از اسلام در شبهجزیره عرب «کعبههای» زیادی که به کعبه مشهور واقع در مکه شباهت داشتند، وجود داشت. طواف مکانهای مقدس و قبور اجداد نیز از دیگر از سنتهای اعراب بود. طواف، گاه به نشانه کنار گذاشتن گناه، برهنه انجام میشد تا اینکه آن را در سال نهم هجرت ممنوع کردند. اعراب علاوه بر کعبهها، معابد دیگری هم داشتند و قربانیکردن حیوانات از رسوم این معابد بود. علاوه بر یهودیان و تا حد کمتری مسیحیان و یکی از ادیان عربستان جنوبی، نشانههای دیگری هم از توحید در خاورمیانه باستان، به خصوص پالمیرا، یافت شدهاست. در سنت اسلامی نیز به گروهی یکتاپرست به نام «حنفا» (مفرد: حنیف) اشاره شدهاست. بهطور دقیق مشخص نیست اینان که بودند اما در سریانی به مشرکان، «حنپا» گفته میشد، هر چند قرآن با لحن مثبتی از آنها یاد کردهاست. مسلمانان اعتقاد دارند محمد قبل از اسلام، «حنیف» بودهاست.[۳]
اصطلاحشناسی
در لغت
اسلام در لغت به معنای «انقیاد» و «گردننهادن» به حکم است. کاربرد دینی این لغت، تسلیم در برابر فرمان خداست. در آیههایی از قرآن همچون آیات ۲، ۱۱۲ و ۱۲۸ بقره، اسلام به معنای همین معنا به کار رفتهاست.[۴] این واژه از ماده «سلم» است که خود به معنای «تسلیم کامل»[۵] «سالم شدن» و «رهایی یافتن از آفات» است. در معجم الوسیط آمدهاست که «إسلام» در لغت به معنای اظهار خشوع و پذیرش دین محمد است. در این خصوص به کسی که دین اسلام را پذیرفتهاست، «مُسلِم» (در فارسی: مسلمان) گفته میشود و «أسلم» به معنای کسی است که در دین خود خالص باشد.[۶] این واژه هشت مرتبه در قرآن و در سورههای آل عمران، مائده، انعام، زمر، صف، حجرات و توبه به کار رفتهاست.[۷]
در اصطلاح
اسلام یکی از ادیان توحیدی[۸][۹] و همچون مسیحیت و یهود، دینی نبوی است.[۱۰] بنابر تعریف قرآن از اسلام، اسلام تعلیم مشترک تمام پیامبران بودهاست و هر پیامبر دین جدایی را تبلیغ نمیکند؛ بلکه همگی یک دین مشترک به نام اسلام را تبلیغ میکردند. بنابر این تعریف، اسلام دین مشترک توحیدی است که با عبارت «دین الله» مورد اراده خدا قرار گرفتهاست که والاترین نمونه از این، دینی است که محمد به تبلیغ آن مبعوث شدهاست.[۱۱] با وجود آنکه محمد در اسلام به عنوان خاتم پیامبران شناخته میشود، اسلام نیز خاتم ادیان خواهد بود این شریعت هرگز نسخ نخواهد شد.[۱۲]
منابع اسلامی
قرآن
مقالهٔ اصلی: قرآن
قرآن، معتبرترین متن دینی نزد مسلمانان و به مانند کتاب مقدس در نزد مسیحیان است.[۱۳] این کتاب به عنوان یکی از مهمترین معجزات محمد قلمداد میشود که به دو صورت دفعی و تدریجی نازل شدهاست. در این کتاب هرگاه از عبارت انزال استفاده شدهاست، منظور نزول دفعی و هرگاه از عبارت تنزیل استفاده شدهاست منظور نزول تدریجی است. نزول دفعی به این معناست که قرآن از یک حقیقت غیبی برخوردار است و به یکباره بر محمد نازل شدهاست. قرآن در نزول تدریجی، در مدت زمان ۲۳ سال نبوت محمد، بر او نازل شدهاست. قرآن دارای ظاهر و باطن توصیف شدهاست به طوری که ظاهر آن به صورتی روان و ساده به بیان مطالب پرداخته تا برای همگان قابل فهم و درک باشد اما معانی عمیق آن در لایههای دیگری برای مخاطبانی دیگر قرار گرفتهاست. قرآن را آیات محکم و متشابه شکل دادهاند. متشابه به آیاتی گفته میشود که در افاده مدلول خود به آیات محکم احتیاج دارند. برخی چون طباطبایی، مفسر شیعی، آیات محکم و متشابه را نسبی میدانند که نسبت به برخی محکم و نسبت به برخی متشابه هستند. همچنین تأویل یا تنزیل بودن قرآن در معنای آن مؤثر است.
ویکیپدیا
جستجو
اسلام
زبان
دریافت پیدیاف
پیگیری
نمایش مبدأ
اسلام، دینی یکتاپرستی و ابراهیمی است که عمدتاً پیرامون و حول کتاب قرآن متمرکز شدهاست. کتابی مذهبی که مسلمانان آن را کلام مستقیم خدا (الله) میدانند و معتقدند بر محمد، پیامبر اسلام، نازل شدهاست. اسلام دومین دین پرجمعیت جهان پس از مسیحیت است و پیروان آن بین ۱ تا ۱٫۸ میلیارد نفر در سراسر جهان یا حدود یک چهارم جمعیت جهان را شامل میشوند. با توجه به میانگین سن کمتر و نرخ باروری بالاتر، اسلام سریعترین دین بزرگ در حال رشد در جهان است و مرکز تحقیقاتی پیو پیشبینی میکند که تا پایان قرن بیست و یکم بزرگترین دین جهان باشد و از مسیحیت پیشی بگیرد. اسلام تعلیم میدهد که خداوند بخشنده، توانا و بیهمتا است و بشریت را از طریق پیامبران مختلف، کتب آسمانی نازل شده و نشانههای طبیعی (آیات) هدایت کردهاست. مسلمانان بر این باورند که قرآن به عنوان وحی نهایی و جهانی بر محمد به عنوان آخرین پیامبر خدا نازل شدهاست. آموزهها و اعمال محمد (سنت) هستند و احادیث، قوانین و آموزههای مهم اسلام پس از قرآن میباشند.
اسلام
الِإسْلَام
کعبه در مسجدالحرام در مکه، عربستان سعودی، مقدسترین مکان اسلامی
نوع
دین جهانی
طبقهبندی
ابراهیمی
کتاب مقدس
قرآن
الهیات
توحیدی
زبان
عربی کلاسیک
قلمرو
جهان اسلام
بنیانگذار
محمد
خاستگاه
پس از میلاد ۶۱۰؛ ۱۴۱۳ سال پیش
جبل النور, حجاز، عربستان
انشقاق از
اسطورهشناسی عرب
شمار پیروان
ح. ۱٫۹ میلیارد (بهطور جداگانه بهعنوان مسلمانان، در مجموع بهعنوان امت نامیده میشود)
مسلمانان بر این باورند که خدا، قرآن را از طریق فرشتهای به نام جبرئیل (گابریل) به محمد دادهاست. مهمترین آموزههای اسلام، توحید، معاد و نبوت است. به باور مسلمانان، اسلام کاملترین دین جهان و خدا بر همهٔ پیامبران، وحی فرستاده و محمد آخرین آنان است. مسلمانان محمد را اعادهکننده «بازگرداننده» ایمان توحیدی خالص ابراهیم، موسی، عیسی و دیگر پیامبران میدانند. اسلام اعمال مختلف را در قالب شش دستور واجب، مستحب، مباح، حرام، حلال و مکروه برای پیروانش وضع کرده و مهمترین اعمالی که در اسلام مورد تأکید قرار گرفته، روزه، نماز، حج و زکات است. مسلمانان با ادای شهادتین، اسلام را میپذیرند.
اسلام دین قانون و عمل است، نه ریاضت و رهبانیت. مسلمانان میتوانند مستقیماً دعا کنند و لزوماً نیازی به واسطه فیض نیست. مسجد تنها مکان تجمع است. اسلام پس از ظهور به سرعت دینی فراگیر شد و مردم را با دعوت و جزیه به مسلمان شدن تشویق کرد. محدودیتهای دینی برای اقلیتهای دینی در جوامع اسلامی بسیار دیده میشود.
گسترهٔ جغرافیایی اسلام از صحرای بزرگ آفریقا تا جنوب شرق آسیا است. همچنین جوامع اقلیتهای مسلمان نیز در سرتاسر جهان پراکندهاند.
زمینه تاریخی
بعد از فتح شاهنشاهی هخامنشی توسط اسکندر مقدونی زبان و فرهنگ یونانی تا زمان پیروزی اشکانیان بر آنها در منطقه رواج پیدا کرد، هرچند زبانهای خاورمیانه و مراکز سنتی دینی جایگاهشان را از دست ندادند. روم در مدیترانه شرقی میراثدار یونانیان شد و از زبان یونانی را به عنوان زبان اداری شرق امپراتوری حفظ کرد. در این دوره در خاورمیانه غربی مثل اورشلیم و پالمیرا، فرهنگهای ترکیبی به وجود آمد اما ارتباط با سنتهای دینی پیشین از بین نرفت. مسیحیت در این شرایط به وجود آمد؛ هرچند این دین بر محوریت یک یهودی آرامیزبان به نام عیسی شکل گرفت اما پولس بر آن تأثیر بیشتری گذاشت. تا قرن چهارم میلادی دولت روم یک کلیسای رسمی مسیحیِ یونانیمآب ایجاد کرد و تلاش آنها برای تحمیل این مسیحیت بر مسیحیان غیر یونانی زبان خاورمیانه، باعث مقاومت از جانب آنها شد؛ این مقاومت بیشتر از نظر دینی و به خصوص دربارهٔ ماهیت شخص عیسی بود. اسقفهای سوری و مصری[یادداشت ۱] بر الوهیت عیسی تأکید داشتند اما افرادی مثل تئودور موپسوئستی و نستوریوس معتقد بودند او جنبههای الهی و انسانی داشتهاست. سرانجام اینان نتوانستند به توافق برسند و سه کلیسای سریانی، قبطی و مشرق شکل گرفتند؛ کلیسای مشرق — که برخلاف آن دو کلیسا، پیرو نستوریوس بود — نه در روم که شاهنشاهی ساسانی واقع شده بود و شاهان ایران بنا به دلایل سیاسی از ایشان طرفداری میکردند. اکثر پیروان کلیسای مشرق در بینالنهرین ساکن بودند.[۱]
اعراب شمالی به مرور پیرو مسیحیتِ کلیساهای خاورمیانه شدند؛ در شام غسانیان کلیسای سریانی و در بینالنهرین لخمیان کلیسای مشرق را انتخاب کردند.[الف] کلیسای مشرق تقریباً در هر نقطهای که قدرت پادشاهان ایران میرسید، سکونتگاههای مسیحی ایجاد و کیش خود را تبلیغ میکرد؛ جمله در بحرین، عمان و یمن. یمن در واقع مهمترین مرکز مسیحیت شبهجزیره عرب در قرون ۵ و ۶ میلادی بود اما به کلیساهای قبطی و سریانی نزدیکی بیشتری داشت.
«یقین» که از آن با عبارت «علم الیقین» در قرآن یاد شدهاست، مشابه مفهوم «معرفت عقلی» مطرح شده از جانب ارسطو است و به دانشی اشاره دارد که توانایی استدلال منطقی و ارزیابی را به انسان میدهد تا بتواند با توجه به شواهد روشنی که قرآن آنها را «بینات» میخواند، وجود خدا را بپذیرد. این مفهوم همچنین با تعریف «عقل» از دیدگاه افلاطون سازگاری دارد و به هوش معنوی مرتبط است. در قرآن چنین آمدهاست که پیش از پذیرش اسلام از جانب یک انسان، باید قلب مؤمن به روی اسلام گشوده شود. از این رو به قرآن وصف «عین الیقین» به معنای چشمه و چشم یقین داده شدهاست؛ چرا که میتواند دریچههای ایمان را در قلب مؤمن بگشاید.[۲۲]
شهادتین، ورودی کاخ توپقاپی در استانبول
توحید
مقالهٔ اصلی: توحید (اسلام)
توحید به معنای پذیرش یگانگی خداوند به عنوان آفریننده جهان[۲۳] که در ذات، صفات و افعال یگانه است و هیچ همتایی ندارد،[۲۴] از اصول دین مسلمانان است.[۲۵][۲۶] با وجود آنکه در قرآن، مکرر از خدا، صفات و افعالش یاد شدهاست اما هیچ استدلالی برای اثبات وجود خدا وجود ندارد. در قرآن وجود خدا بدون هیچ پردهای نمایان عنوان شدهاست[قرآن ۱] و نشانههای گواه بر وجود او، جهان را پر کردهاست به طوری که با اندک تفکری انسان را به آفریننده آن سوق میدهد.[قرآن ۲] تعالیم قرآنی، شناخت خدا را از دورن انسانها ترسیم میکند و خدا برای هیچ موجودی ناشناخته نیست.[قرآن ۳][۲۷] توحید، اصل اساسی اسلام و اولین باور یک مسلمان است که با عبارت «لا اله الا الله» به آن گواهی داده میشود.[۲۸]
خدا در قرآن با نام الله شناخته میشود و پیش از اسلام نیز اعراب، قسمهای خود را به نام الله میخوردند. آنها به اینکه برای جهان یک مبدأ و سرآغاز وجود دارد (توحید ذاتی) باور داشتند اما به توحید افعالی و صفاتی باورمند نبودند و از همین رو به آنها مشرک (شریک گیرنده) گفته میشود. این گروه در کنار خدا به موجودات انتزاعی و بعضاً بتها به عنوان خدایان معتقد بودند. نوع دیگری از مشرکان، کسانی بودند که برای الله فرزندانی را در نظر میگرفتند و به خدا بودن مسیح و افراد دیگر باور داشتند. قرآن بهطور کلی با هرگونه شرک مخالفت کرد و آن را معارض با توحید دانست. اسلام برای مبارزه با چندگانهگرایی، با استدلالهای مختلفی در قرآن به بطلان این دیدگاهها پرداختهاست؛ از جمله اینکه اگر خدایان متباین از یکدیگر وجود داشتند، با وجود تدابیر جداگانه آنان، باید شاهد برهم خوردن نظام گیتی باشیم که چون چنین نیست، وجود خدایان چندگانه نیز صحیح نمیباشد. اسلام بر مفهوم توکل تأکید دارد و بر همین اساس هرکس ذرهای استقلال و بینیازی از خدا را معتقد باشد، از مشرکان توصیف شدهاست. این توحید در صفات نیز مورد تأکید اسلام است و بر این اساس، صفاتی چون قدرت و حی که به خدا نسبت داده شدهاست؛ با استفاده این صفات برای انسان متمایز است. قدرت در موجودات به معنای توانایی بر انجام امور با استفاده از ابزار آن همچون عضلهها و … است اما در وجود خدا، این صفت به معنای توانایی قدرتبخشی به دیگر موجودات است. به این ترتیب، صفات خداوند قائم به ذات اوست و صفات ذاتی نام گرفتهاند. در کنار آن صفاتی قائم بر فعل خدا نیز وجود دارد که به صفات فعلی شناخته میشوند و اقتضای آنها، تحققشان از پیش است.[۲۹] یکی دیگر از مراحل توحید در اسلام، توحید در عبادت است به این معنا که پس از اعتراف قلبی و پذیرش اسلام، اجرای دستورهای الهی به قصد تقرب به خدا صورت بگیرد.[۳۰]
نبوت
مقالههای اصلی: نبوت و پیامبران در اسلام
نبوت که از واژه نبأ به معنای خبر گرفته شدهاست، به فردی گفته میشود که از غیب خبر دارد و به عنوان پیامبر مبعوث شدهاست. پیامبران گیرندگان وحی هستند و به همین جهت رسول نیز عنوان گرفتهاند. بر اساس تعالیم اسلامی، پیامبران به جهت آنکه وحی را با شعور باطنی خویش آمیخته نکنند، معصوم هستند. یکی از ویژگیهای پیامبران که برای شناخت آنها از دیگران و راستی گفتههایشان وجود دارد، داشتن معجزه است. از میان پیامبران پیش از اسلام، چهار تن که پنجمین آنها محمد، پیامبر اسلام است؛ به عنوان اولوالعزم یاد شدهاست که صاحب کتاب و شریعت بودهاند. بر اساس دیدگاه اسلامی، محمد از سایر پیامبران، برتری چشمگیری دارد. از ویژگیهای محمد که نسبت به سایر پیامبران او را ممتاز کردهاست، خاتم پیامبران لقب گرفتن او توسط مسلمانان است. بر این اساس پس از محمد دیگر پیامبری مبعوث نخواهد شد. از معجزات محمد به عنوان پیامبر اسلام؛ قرآن مهمترین معجزه او قلمداد شدهاست.[۳۱]
بن مایه آسمانها در قران دود توصیف شدهاست که سرانجام به خلقت هفت آسمان انجامیدهاست. قرآن تنها از آسمان اول سخن گفتهاست.[۳۵]
فروع دین (احکام عملی)
مقالهٔ اصلی: فروع دین
اسلام در جامعهای ظهور کرد که در آن سلسله مقررات عرفی و پسندیده حاکم بود. اسلام در مواردی تنها به اصلاح این مقرارات حاکم بر نظام سابق گذاشت و بر همین اساس بخش مهمی از احکام حقوق آن دوره تنفیذ شد و برخی نسخ گردید و بعضاً احکام جدیدی نیز تشریع شد. آنچه از روح تعالیم اسلام بر میآید و در علم کلام به ان تأکید شدهاست، تبعیت احکام اسلامی از مصالح عمومی است.[۳۶] در احادیث اسلامی، اسلام به تسلیم بودن در برابر خداوند تعبیر شدهاست که با انجام اعمال ثابت میشود.[۳۷] تسلیم مورد نظر اسلام، نباید غیر منطقی تلقی شود یا محصول ذهنیتی منفعلانه یا سرنوشتگرایانه به حساب آید؛ در واقع این نوع تسلیم عملی آگاهانه و از روی عقلانیت است که توسط شخص با یقین عقلی و بینش معنوی همراه است. این تسلیم بر اساس تقوا، به معنای آگاهی بشر از مسئولیتهایش در قبال خالق، تعریف شدهاست. در باور اسلام، اعتقاد تنها لازمه اسلام نیست و عمل، در تعریف مسلمانان جایگاه خود را دارد.[۳۸] عبادات بخش مهمی از احکام عملی اسلام را شامل میشود که در فرهنگ اسلامی از آنها با عنوان فروع دین یاد شدهاست. این مفهوم ناظر بر جنبه عملی دین است. بنابر عقیده شیعیان دوازدهامامی، ده موضوع مهم به عنوان فروع دین نام برده شدهاند که توسط باقی فرقههای اسلامی، همه آنها مورد توجه قرار نگرفتهاند. این ده مورد عبارتند از: نماز، حج، زکات، خمس، روزه، جهاد، امر به معروف، نهی از منکر، تولی، تبری.[۳۹] بهطور کلی اسلام پنج نوع حکم شرعی با عنوانهای مکروه، حرام، واجب، مستحب و مباح را برا مسلمانان تشریع کردهاست. همچنین احکام اسلامی از جهت مکاتب حقوقی، به دو نوع عبادات و معاملات تقسیم میشوند. امور عبادی معمولاً در شش عنوان طهارت، نماز، روزه، حج، صدقات شرعی و جهاد تعریف و تشریح میشوند.[۴۰] پنج دستورالعمل مهم اسلام، ارکان دین نامیده شدهاند که عبارتند از شهادتین، نماز، زکات، روزه و حج. شهادتین به معنای تصریح به باور یگانگی خدا و نبوت محمد با عبارت «لا اله الا الله و محمد رسولالله»[۴۱]
نماز
محمد پس از فتح مکه، بلال حبشی، یک برده سیاه آزادشده را مأمور کرد که بر بام کعبه اذان بگوید.
مقالهٔ اصلی: نماز (اسلام)
نمازهای روزانه (نمازهای یومیه) از جمله عبادات روزانه مسلمانان است که به عنوان یک تکلیف فردی مورد تأکید منابع اسلامی قرار گرفتهاست.[۴۲][۴۳] این نمازها در ۵ نوبت خوانده میشوند که برای یادآوری ایمان و عقیده هر فرد مسلمان و وسیلهای برای فراهم آوردن نیروهای درونی و معنوی برای اتصال به خدا در نظر گرفته میشود. نماز در اسلام با تکبیر آغاز و با سلام پایان مییابد. نماز در اسلام از تکرار یک واحد عبادی به نام رکعت صورت میگیرد که هر رکعت شامل مجموعهای از قیام، قرائت، رکوع و سجده است که رعایت آدابی در هنگام ادای هر کدام الزامی است. بجز نماز وتر که یک رکعت است، هیچ نمازی به صورت تک رکعتی وجود ندارد و نمازها بسته به زمانهای مختلف آن، ۲، ۳ یا چهار رکعتی هستند. نمازهای واجب در اسلام عبارتند از نماز یومیه، نماز جمعه، نماز عید، نماز آیات، نماز طواف، نماز میت و نمازهایی که از طریق عهد، نذر و سوگند واجب شده باشند. نمازهای یومیه، ۱۷ رکعت نماز است که در طول شبانهروز بر هر مسلمان مکلفی واجب است. نمازهای یومیه در زمان مشخص خودشان و در پنج نوبت صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشاء خوانده میشوند. داشتن طهارت (وضو، غسل یا تیمم) برای نماز پیششرط است. نمازها رو به قبله (کعبه) خوانده میشوند. علاوه بر نماز احکام دیگری چون ذبح و دفن نیز نسبت به قبله تعریف شدهاند. همچنین در آداب اسلامی، از فضیلت نماز جماعت یاد شدهاست. علاوه بر نمازهای واجب، نمازهای مستحبی نیز در اسلام تعریف شدهاست. معروفترین آنها نمازهای نافله است که در کنار نمازهای واجب روزانه خوانده میشوند.[۴۴]
روزه
مقالهٔ اصلی: روزه در اسلام
روزه از جمله واجبات اسلام است که در ادیان قبل از اسلام نیز واجب بودهاست. روزه به معنای امتناع از خوردن و آشامیدن و لذات جنسی است که در طول ماه رمضان از طلوع فجر تا مغرب شرعی واجب میباشد. هدف از روزه تمرین برای تقویت روح استقامت و پایداری و همچنین ایجاد تزکیه و تصفیه جسم و جان عنوان شدهاست. روزه در سال دوم هجری قمری وضع شد و بیماران و مسافران از گرفتن آن معاف شدند. روزه بر زندگی روزمره مسلمانان تأثیر گذاشتهاست. خوردن دو وعده غذایی در سحرگاه و شامگاه با رعایت آداب مذهبی از جمله این تأثیرات است. علاوه بر روزه ماه رمضان، روزه کفاره و روزههایی که به سبب نذر، قسم و عهد به گردن مکلف میآید، از روزههای واجب است.
در پس مسئله نبوت، امر رهبری و جانشینی محمد که به امامت نیز شهرت دارد، به عنوان یک امر اعتقادی-کلامی مورد توجه منابع اسلامی قرار گرفتهاست. این امر موجب اولین افتراقها در جهان اسلام شد و در پی آن دو فرقه اساسی شیعه و سنی شکل گرفتند. گروه اول بر این عقیده بودند که علی بن ابیطالب جانشین بر حق محمد است و گروه دوم در پی بیعت سقیفه با ابوبکر دیگر صحابه محمد بیعت کردند. علی خود با بیعتش با خلفای دیگر، سعی در حفظ یکپارچگی امت اسلامی داشت اما خلافت را حق خویش میدانست.[۳۲]
در تعالیم اسلام، نبوت پیامبران پیش از اسلام پذیرفته شده و عیسی، کلمه خدا و متولد شده از مادری باکره و معصوم ترسیم شدهاست. مسلمانان برخلاف مسیحیت، به شدت الوهیت عیسی را رد میکنند و بر این باورند که عیسی از روی صلیب به آسمان عروج کردهاست و کشته نشدهاست و در روز موعود، بازخواهد گشت. ابراهیم نیز به عنوان اولین مسلمان ترسیم شده و مورد ستایش مسلمانان است. در منابع اسلامی از داستانهای زندگانی موسی یاد شدهاست.[۳۳]
معاد
مقالهٔ اصلی: معاد
انکار معاد در اسلام، مستلزم انکار امر و نهی، وعده و وعید، نبوت و وحی است. بیش از یک چهارم از آیههای قران به مسئله معاد اشاره دارند و انکار معاد در قرآن به عنوان یکی از صفات کافران به کار رفتهاست. مرگ به عنوان اولین مرحله از مراحل معاد در نظر گرفته شدهاست. بر اساس آموزههای اسلام، مرگ به معنای معدوم شدن نیست و تنها انتقال انسان از جهان مادی به دیگر جهان ماورای آن است. مرگ در اسلام به معنای گرفتن روح انسان توسط فرشتگان از جسم آدمی است. پس مرگ زندگی انسان در عالم برزخ ادامه مییابد و انسان تا آغاز قیامت در عالم برزخ باقی خواهد ماند. بنابر تعالیم قرآنی، انسانها در برزخ نسبت به کردار خود در دنیا، از نعمات یا عذابهای اخروی برخوردار خواهند بود. پس از آن قیامت با نفخ صور آغاز میشود و با نفخ صور اولی، همگان خواهند مرد و با نفخ صور دومی، همگان زنده خواهند شد. تعابیر بسیاری برای چگونگی نابودی جهان و از بین رفتن آدمیان در قران به تصویر کشیده شدهاست که از آن میان به خاموش شدن خورشید، شکافته شدن کوهها، زلزلههای عظیم و نابودی ستارگان اشاره کرد. در میان منابع اسلامی، بین اینکه معاد به صورت جسمانی صورت خواهد پذیرفت یا تنها روحانیاست اختلافهایی وجود دارد با این وجود در آیاتی چون آیه ۷ سوره حج و آیه ۴ سوره انفطار؛ معاد جسمانی خواهد بود. پس از محشور شدن همگان در قیامت، اعمال افراد در ترازوی عدل الهی وزن شده و نسبت به آن بهشت و جهنم تقسیم میشود. بر طبق آیات قران، اعمال انسانها در دنیا در دفتری ثبت میشود و در قیامت به آن رسیدگی خواهد شد. در قرآن از صراط به عنوان مرحلهای از قیامت یاد شدهاست که راهی است که از روی جهنم میگذرد و همه انسانها باید از آن عبور کنند. به عقیده اسلامی، کسانی که به جهنم محکوم خواهند شد، لزوماً به صورت ابدی در جهنم نخواهند ماند.[۳۴]
جهانشناسی
مقالهٔ اصلی: جهانبینی اسلام
از دیدگاه اسلام، جهانشناسی به جهان محسوسات محدود و منحصر نیست و گسترده وسیعتری از جهان دیدنی را شامل میشود. قرآن جهان محسوس را «شهادت» مینامد و در برابر آن مفهوم «غیب» را بهکار بستهاست.[قرآن ۴] ایمان به غیب در کنار مفاهیم چون نماز، ایمان به وحی و ایمان به آخرت آمدهاست که نشان از اهمیت آن دارد. بر اساس تعالیم اسلام، انکار غیب، مستلزم انکار دین و پذیرش الحاد است. غیب به معنای اموری است که با حس قابل درک نیست، همچون خدا و وحی. به گزارش قرآن، آگاهی از غیب تنها منحصر به خداست[قرآن ۵] و پیامبران نیز از آن اعلان بیاطلاعی کردهاند. در جهانشناسی اسلام، موجودات دیگری نیز در جهان با نام ملک یا فرشته وجود دارند که موجوداتی والا مقام توصیف شدهاند و نقش میانجی را میان خداوند و عالم مشهود ایفا میکنند. در کنار فرشتگان از موجودات دیگری به نام جن نیز یاد شدهاست که موجوداتی نادیدنی و با بنمایه آتش توصیف شدهاند. این موجودات همچون انسان از دو جنسیت زن و مرد شکل گرفتهاند و دارای مراتب ایمان، مرگ و حشر در قیامت هستند. شیطانها از جنیان عنوان شدهاند. ابلیس به عنوان اولین از شیاطین، به عنوان یکی از فرشتگان در قرآن ترسیم شدهاست که پس از خلق آدم و حوا، از دستور خدا مبنی بر سجده بر انسان تخطی کرد و به همین خاطر از بهشت رانده شد و رجیم لقب گرفت.[قرآن ۶] شیطان در قران به عنوان دشمن قسمخورده انسان یاد شدهاست[قرآن ۷] که البته در گمراهی انسانها تنها نقش وسوسهکننده را دارد و نمیتواند آدمی را به کاری وادارد.[قرآن ۸] بر اساس تعالیم قرآنی، آفرینش آسمان و زمین از عدم نبودهاست و پیش از خلقت آسمان و زمین مادهای انباشته و متراکم وجود داشتهاست که اجزاء این دو طی مدت دو روز یا دو برهه زمانی گسترش و تکمیل شدهاست.
خلفای اموی، عباسی و فاطمی
مقالههای اصلی: امویان، خلافت عباسیان، و خلفای فاطمی
با صلح حسن و معاویه، حکومت به معاویه و بنیامیه رسید و آغاز حکومت بنیامیه شکل گرفت.[۱۰۹] معاویه در دوره حکومتش، مخالفانش را اعم از علویان و خوارج، کنترل میکرد و سعی در حفظ صلح و آرامش در مناطق تحت حکومتش داشت.[۱۱۰] پس از مرگ معاویه، برخلاف معاهده حسن و معاویه، یزید به جانشینی او نشست. این موضوع سبب شد تا حسین بن علی، برای مقابله با موروثی شدن حکومت و همچنین جلوگیری از فسادهایی که یزید به آنها شهرت داشت، قیام کرد و نبرد کربلا شکل گرفت.[۱۱۱] پس از قتلعام حسین و خانوادهاش در ۶۸۰ میلادی، جنبشهای شیعی در مخالفت حکومت اموی شکل گرفت و شیعیان موفق شدند مدتی را تحت رهبری مختار ثقفی در کوفه، حکومت کنند. از سوی دیگر زبیریان در مکه نیز ادعای حکومت کردند و جنگهای داخلی اسلامی شکل گرفت. در نهایت این امویان بودند که توانستند مجدد قدرت را به دست بگیرند.[۱۱۲]
کمی بعد، با بالاگرفتن جنگهای داخلی میان امویان و مخالفانشان، ضعف در حکومت اموی شکل گرفت و گروه دیگری که خود را به عباس، عموی پیامبر اسلام منسوب میکردند، توانستند جبهه نبردی علیه امویان شکل بدهند و موفق بشوند تا سلسله اموی را سرنگون کرده و خود زمام قدرت را به دست بگیرند. این جابجایی قدرت در سال ۷۵۰ شکل گرفت. بنیعباس توانستند با شعارهای مذهبی چون حمایت از خاندان محمد، طرفداران بسیاری را از میان مخالفان بنیامیه از جمله شیعیان جلب کنند. عباسیان برخلاف امویان که شام را مرکز خلافت خود میدانستند، بغداد را مرکز خلافت قرار دادند. با سقوط امویان، همچنان نزاع مسلمانان بر سر قدرت ادامه داشت.[۱۱۳] با این وجود، خلفای اموی و عباسی همیشه از جانب شیعیان و امامان آنها به غصب جایگاه خلافت متهم بودند و این گروه همیشه از آنها فاصله میگرفت.[۱۱۴] همین امر سبب شد تا خلفایی چون هارون الرشید عباسی، نسبت به رفتار علویان با دید منفی بنگرند و آنها را خطری علیه حاکمیت عباسی قلمداد کرده و بر آنان سخت بگیرند. با مرگ هارون الرشید، جنگهای داخلی بین عباسیان نیز بر سر قدرت شروع شد و امین و مأمون برای حاکمیت جنگیدند.[۱۱۵] سرانجام بنیعباس در سال ۶۵۶ ه.ق/۱۲۵۸ م به دست مغولان ساقط شد.[۱۱۶][۱۱۷] اما تا پایان سقوط مغولان در سال ۱۲۵۸ میلادی، همچنان در نواحیای از جهان اسلام، عباسیان بر سر کار بودند.[۱۱۸]
شیعیان اسماعیلیه که در منطقهای از مصر حاکم شدند، توانستند خلافت فاطمیان را در برابر عباسیان تأسیس کنند. در این حکومت دینی، امام رسالتی جهانی داشت و موظف بود تا اتحاد اسلامی را شکل بدهد و بنابراین مبارزه در برابر دیگر قدرتها در این مذهب، یک تکلیف دینی بود.[۱۱۹] فاطمیان در دوره حکومتشان توانستند قاهره را جایگزین بغداد به عنوان مهمترین مرکز فرهنگی و سیاسی جهان اسلام نمایند.[۱۲۰] در مقابل شیعیان امامیه به جهت آنکه نظام مشروع را در قالب امامان دوازدهگانه میدیدند؛ اقدامی برای تأسیس حکومت مستقل نداشتند. با این وجود برخی از عالمان امامیه همکاریهایی را با حکومتهای دینی داشتند.[۱۲۱] صلاحالدین ایوبی در مصر توانست به سال ۱۱۷۱ میلادی حکومت فاطمیان را از میان بردارد و با فتح مجدد فلسطین و سوریه، سلسله ایوبیان را به روی کار آورد.[۱۲۲] با افول قدرت عباسیان، قدرتهای ناحیهای و منطقهای ظهور کردند. آل بویه توانستند بغداد را فتح کنند اولین حکومت خودمختار اسلامی را پس از عباسیان تأسیس کنند.[۱۲۳] سلجوقیان نیز به عنوان حکومتی سنی در مقابل آل بویه قرار داشتند.[۱۲۴] با زوال حکومت فاطمیان در مصر، مغرب اسلامی و نواحی شمالی آفریقا تحت حکومت دو سلسله المرابطون و الموحدون قرار گرفت.[۱۲۵] در اوایل قرن یازدهم میلادی نیز ترکها توانستند چند دولت مستقل در نواحی خراسان و افغانستان با نام غزنویان را تشکیل بدهند.[۱۲۶] در همین دورانها بود که چنگیزخان مغول به امید فتح جهان، در سال ۱۲۱۹ میلادی به مرزهای اسلام رسید. سلجوقیان از مغولان شکست خوردند. با فتح نواحی اسلام توسط حکومت مغول، این اولین بار بود که منطقهای وسیع از جهان اسلام به دست حکومتی غیر مسلمان میافتاد.[۱۲۷]
پس از صلح حسن و معاویه، حکومت به بنی امیه و سپس به بنی عباس رسید. عبدالرحمان سوم و جانشینانش در آندلس، فاطمیان، حفصیان و مرینیان نیز خود را جانشین محمد میدانستند. سلاطین عثمانی هیچگاه رسماً خلیفه نبودند. تنها عبدالمجید دوم از ۱۹۲۲ تا ۱۹۴۴ خود را خلیفه تمامی مسلمانان خواند.[۱۲۸]
امپراتوری عثمانی تا دوران مدرن
ترکان سلجوقی با یورش به قلمروی مسیحیان بیزانس، سلسله حوادثی را رقم زدند که منجر به جنگهای صلیبی بین مسلمانان و مسیحیان شد.[۱۲۹]