📚 روشنفکری در غرب و ایران ✍🏼 قسمت ۱۷۳ 🔰 وقایع و حوادث زمینه ساز مشروطیت: ♦️ادامه فرقه بهائیت: در سال 1336 ه . ق ( اکتبر 1917 میلادی) انقلاب کمونیستی در روسیه پیروز شد و حکومت سلسله رومانوف که تا آن روز، پشتیبان و حامی اصلی بهائیت بودند، منقرض گردید. در سال 1336 ه . ق، جمال پاشا فرمانده ارتش عثمانی در جنگ با انگلیس پس از پیروزی بر ارتش بریتانیا، عباس افندی را تهدید به اعدام کرد و اعلام نمود مقابر پیشوایان بهائیت را تخریب خواهد کرد. دولت انگلیس پس از اطلاع از این تهدید، در اقدامی جدی و فوری به حفاظت از جان عباس افندی و منسوبان او اقدام نمود. 🔸در همان سال قشون انگلیس به فرماندهی ژنرال آللنبی به کمک لژیون یهود، حیفا را فتح کردند. طبق فرمان مخصوص امپراتور انگلیس، آللنبی به دیدار عباس افندی رفت و نشانی از عضویت در امپراتوری به او اعطاء کرد. عباس افندی نیز از او خواست تا امرای لشکر بریتانیا از اماکن مقدس بهائیان محافظت کنند و فعالیت آنان را پس از 65 سال محدودیت توسط عثمانی ها، آزاد نمایند. در سال 1337 ه. ق عباس افندی به سرمایه دار معروف بهایی در تهران - نصرالله باقروف - نامه نوشت و از تصرف فلسطین توسط ارتش بریتانیا اظهار خوشحالی کرد و از «عدالت و سیاست» دولت انگلیس، ستایش نمود. 🔹در همان ایام لوحی صادر کرد و در آن سلطه غاصبانه ی انگلیس بر قبله اول مسلمانان را « برپا شدن خیمه های عدالت شمرد». خداوند را بر این نعمت سپاس گفت و تاییدات جرج پنجم- پادشاه انگلیس- را مسالت کرد و خواستار جاودانگی سایه ی گسترده ی این امپراتور دادگستر بر آن سرزمین گردید! در همان سال، مقامات دولت انگلیس در فلسطین به پاس خدمات مستمر و صادقانه عباس افندی به آرمان بریتانیا، از حکومت لندن برای او درخواست اعطای نشان و لقب امپراتوری بریتانیا نمودند. در سال 1338 ه. ق، به پاس خدمات عباس افندی به امپراتوری انگلیس، لقب اشرافی« سِر » و نشان « شوالیه گری » طی مراسمی در حیفا توسط ژنرال آللنبی( حاکم نظامی حیفا و فرمانده کل قوای بریتانیا)، به او اعطاء شد. در همان سال، سِر هربرت ساموئل انگلیسی مشهور صهیونیست به عنوان نخستین کمیسر عالی انگلیس در فلسطین منصوب شد و روابط صمیمانه ای با عباس افندی برقرار کرد. #روشنفکری_در_ایران_و_غرب 🆔 @Jarianshenasi

📚 روشنفکری در غرب و ایران ✍🏼 قسمت ۱۷۴ 🔰 وقایع و حوادث زمینه ساز مشروطیت: ♦️کودتای انگلیسی ۱۲۹۹ ه. ق در جمادی الثانی سال 1339 ه . ق،( 1299 هجری شمسی)، با حمایت وزارت جنگ و مستعمرات انگلستان، کودتای انگلیسی 1299 به رهبری(سیاسی) سید ضیاءالدین طباطبایی و رهبری(نظامی) رضاخان در ایران رخ داد. دولت 90 روزه سید ضیاء با عضویت میرزا علی محمدخان موقر الدله، بهایی سرشناس( وزیر فواید عامه و تجارت و فلاحت در کابینه)، شکل گرفت. 🔸فروردین 1300 ه. ش( رجب 1339 ه. ق)، حبیب الله خان عین الملک کاتب و منشی عباس افندی در دوران جوانی، ژنرال کنسول وقت ایران در شامات و پدر عباس هویدا نخست وزیر مشهور عصر پهلوی، با روزنامه ی لسان العرب( شامات) مصاحبه نمود. در این مصاحبه از کودتای سوم اسفند ستایش کرد. از سیدضیاء به عنوان یکی از رجال بزرگ و کاری ایران تمجید کرد که (برای احیای روح تاریخی ایران و ترقی دادن ایرانیان...)، نهایت کفایت را دارا می باشد و از سابقه رفاقت 12 ساله خود با او سخن گفت. 🔹گفتنی است که: عین الملک چندی قبل از کودتای 1299، به دستور محفل بهائیت ایران، رضاخان را برای انجام کودتا به سِر اردشیر ریپورتر( سرجاسوس انگلیس در ایران)، معرفی کرد. او نیز رضاخان را تحویل انگلیسی ها داده بود. ادامه دارد... #روشنفکری_در_ایران_و_غرب 🆔 @Jarianshenasi

📚 روشنفکری در غرب و ایران ✍🏼 قسمت ۱۷۵ 🔰 وقایع و حوادث زمینه ساز مشروطیت: ♦️واقعه امتیاز رویتر معروف به قرارداد راه آهن (۱۸ جمادى الأولى ۱۲۸۹ هـ. ق / ۲٥ ژوئیه ۱۸۷۲ م.) انگلیسیها تلاش زیادی برای به دست آوردن قراردادهای اقتصادی که سلطه سیاسی آن کشور بر ایران و اطمینان او را از حفاظت منافعش در هندوستان تأمین می کرد، به عمل آوردند. در سال ۱۸۶۲ م. موفق به کسب امتیاز کشیدن سیم تلگراف در ایران شدند. استویک کاردار سفارت آن کشور در تهران در جلب رضایت ناصرالدین شاه موفق بود و قرار داد آن در سال ١٨٦٣م. به تأیید دولت انگلیس رسید. 🔸قرارداد دیگری در سال ۱۸۶۴ به امضای میرزا سعیدخان وزیر خارجه و وزیر مختار انگلیس سر چارلز الپس برای راه اندازی خطوط تلگراف و ادارۀ آن بسته شد انگلیسیها، خط تلگراف را به خاطر منافع خود در هندوستان و نیز جاسوسی و کسب اطلاعات از اوضاع ایران دائر کردند. میرزا حسین خان مشیرالدوله (سپهسالار) مشهور به پدر عملی منورالفکران، (میرزا ملکم خان پدر نظری منورالفکری است) در دادن امتیازات اقتصادی به بیگانگان تلاش بسیار داشت، با اصرار و راهنمایی او بود که قرار داد مرسوم به امتیاز «رویتر» منعقد گردید. 🔹فریدون آدمیت در خصوص این قرارداد می نویسد: مقدمة امتیاز نامه بالابلند رویتر به دست معین الملک فراهم آمد. او با سرمایه دار یهودی «بارون جولیوس رویتر» که به تبعیت انگلستان در آمده بود، به گفتگو پرداخت. نخستین طرح پیشنهادی رویتر از لندن رسید این طرح مقبول نیفتاد نماینده رویتر به نام «ادوارد کوت» با طرح دوم به تهران آمد. کمیسیونی تحت نظر میرزا حسین خان با حضور چند تن از وزیران و ملکم خان مستشار صدارت تشکیل شد. گفت و شنود با کوت اوایل سال ۱۲۸۹ م. آغاز گردید.... طرح پیشنهادی دوم را نیز نپذیرفتند، زیرا شرایط آن بسیار سنگین بود. ایراد به مسأله ضمانت نامه دولتی و اجازه گمرک گرفته شد. کمیسیون کار خود را ادامه داد و با دو اصلاحیه متن قرارداد آماده شد. ادامه دارد... #روشنفکری_در_ایران_و_غرب 🆔 @Jarianshenasi

📚 روشنفکری در غرب و ایران ✍🏼 قسمت ۱۷۶ 🔰 وقایع و حوادث زمینه ساز مشروطیت: ♦️امتیاز نامه رویتر در ۱۸ جمادی الاولی ۱۲۸۹ ه. ق برابر با ۲۵ ژوئیه ۱۸۷۲ .م به مهر وزیران و امضای کوت نماینده رویتر رسید و با امضای شاه اعتبار عملی و حقوقی یافت. یحیی خان معتمد الملک قلمی را که در دست شاه بود برای بارون رویتر گرفت که چون افتتاح ترقی و ثروت ایران را ایــن قـلـم کـرده است! یادگار تاریخی خواهد بود. میرزا حسین خان سپهسالار در نامه ای به شاه، مراتب سپاس خود را از امضای این قرارداد و پیشرفت زیادی که در ایران حاصل خواهد شد، اعلام داشت. 🔸بر اساس این قرارداد علاوه بر تمام خطوط راه آهن ایران و تراموای آن که انحصار آنها تا ۷۰ سال به بارون جولیوس رویتر واگذار شده بود، تمامی معادن ایران به جز معادن طلا و نقره و سنگهای قیمتی،گمرکات و آبیاری اراضی و احداث قنوات و کانالها نیز به صاحب امتیاز واگذار شده بود. به همین جهت است که از این قرارداد به عنوان «فروش ایران» یاد کرده اند. 🔹سر هنری رالینسون در اهمیت و اعتبار این قرارداد می گوید: این امتیاز مقدرات ایران را با انگلیسیها توام نمود و پس از این ایران با دست انگلیسیها به طرف شاهراه ترقی! سوق داده خواهد شد، وقتی که این امتیاز به طبع رسید و در دنیا منتشر شد، دیده شد که دارای مزایای بیشمار است و تمام منابع ثروتی و صنعتی و فلاحتی ایران به دست انگلیسیها افتاده است.هیچ کس قادر نبود یک چنین واقعه ای را پیش بینی کند که روزی یک چنین امتیاز مهمی به دست یکی از اتباع دولت انگلیس بیفتد. ادامه دارد... #روشنفکری_در_ایران_و_غرب 🆔 @Jarianshenasi

📚 روشنفکری در غرب و ایران ✍🏼 قسمت ۱۷۷ 🔰 وقایع و حوادث زمینه ساز مشروطیت: ♦️ادامه قرارداد رویتر: فریدون آدمیت می نویسد: دامنه فعالیت اقتصادی قرار نامه رویتر بسیار پهناور است. حقوق زیر به کمپانی داده شده: _ انحصار قطعی کشیدن راه آهن از بحر خزر تا خلیج فارس و رشته های دیگر آن که رو به فرنگستان و هندوستان می رود. _ ساختن تراموای در سرتاسر ایران _ امتیاز انحصاری استخراج معادن از جمله (نفت - پطرول) به غیر از معادن طلا و نقره و جواهر و معادتی که ملک مردم است و صاحبان آنها در آنها کار می کنند._ حق انحصاری کار کردن و تحصیل تمتع از جنگلها _ برگرداندن آب رودخانه ها و ساختن سد و بند و چاه سیاله و مجراهای مصنوعی (به جهت آوردن آبهایی که دولت بر آنها حقی به کسی نداده باشد). _ اگر دولت بعد از این مصمم بشود که امتیاز بانک را با اعتبار یک دستگاه اعتباری را بدهد، کمپانی رویتر حق رجحان خواهد داشت. _ حق رجحان در کار امتیاز تلغراف ها و آسیاها و کارخانجات آهن آلات و سایر کارخانه نیز با کمپانی رویتر است. _ دولت تعهد می کند گمرک ایران را از مارس ۱۸۷۴ م. (محرم ۱۲۹۱ هـ. ق) یعنی دو سال بعد از امضای قرارنامه به مدت ۲۵ سال به اصحاب کمپانی رویتر اجازه دهد. 🔸هم او می نویسد: عمده ترین ایرادهایی که بر آن امتیاز نامه داریم، تمرکز کامل قدرت اقتصادی و فعالیت صنعتی کشور در دست یک فرد یا کمپانی واحد بود. این فکر در اصل خطا بود که هر کمپانی خارجی را حاکم بر دستگاه اقتصادی مملکت گردانند. چنان که کمپانی می توانست قدرتی بیابد افزونتر از قدرت دولت. این معنی را آن زمان درست تمیز نمی دادند. ایراد اساسی دیگر حق مطلق صاحب امتیاز در فروش کل یا جزء امتیاز نامه بود. این ایراد به یک معنی عمده تر از ایراد اولی است. امکان داشت دشواریهای سیاسی بزرگ از آن برخیزد. انتقاد دیگر این که هیچ دستگاهی برای نظارت بر کارهای کمپانی و رسیدگی به حساب و کتاب آن پیش بینی نگردیده بود ... 🔹این ایراد را نیز گرفته اند که رویتر اساساً سرمایه دار خیلی معتبری نبود که بتواند از عهده تعهدهای پردامنه اش برآید. می دانیم میرزا حسین خان در لندن به این معنی برخورد که رویتر سرمایه کافی در اختیار ندارد و همین معنی را به سفیر آلمان گوشزد کرد. آدمیت این سؤال را در این جا طرح می کند که چطور سپهسالار و معین الملک در مورد توانایی مالی رویتر تحقیق کافی نکرده بودند. ادامه دارد... #روشنفکری_در_ایران_و_غرب 🆔 @Jarianshenasi

📚 روشنفکری در غرب و ایران ✍🏼 قسمت ۱۷۸ 🔰 وقایع و حوادث زمینه ساز مشروطیت: ♦️ادامه قرارداد رویتر: درباره انگیزه میرزا حسین خان سپهسالار فریدون آدمیت که نگاهی مثبت به کارنامه او از جمله قرارداد رویتر دارد، عمدتاً دو هدف را مورد تأکید قرار می دهد: یکی پیشرفت اقتصادی کشور و به کار انداختن سرمایه انگلیس در این میدان که معلوم نیست با اذعان او به نداشتن سرمایه کافی از سوی رویتر و نیز واگذاری تمام ایران به یک کمپانی واحد، چگونه این هدف محقق می شد و دیگری تضمین تمامیت مرزهای ایران در مقابله با تعديات روسیه به خاطر در مخاطره افتادن سرمایه های آن کشور در ایران در فقره دوم هم پاسخ گرد کرانویل به نامه ۳۰ ژوئن ۱۸۷۳م. (۴) جمادی الاول ۱۲۹۰ هـ. ق) میرزا حسین خان، کاملاً غیر از این بود. به گفته آدمیت: نامه وزیر خارجه (گرانویل) به معیار زبان دیپلماسی دلالت بر این معنی داشت که: دولت انگلستان به هیچ وجه حاضر نیست تمامیت خاک ایران را تضمین کند. 🔸رسوایی دیگر این قرارداد رشوه هایی بود که به صدر اعظم، وزیر خارجه و ملکم خان پرداخت شده بود. مبلغ پنجاه هزار لیره به میرزا حسین خان سپهسالار، پنجاه هزار لیره به یحیی خان مشیرالدوله (وزیر خارجه و برادر سپهسالار) و ملکم خان سفیر ایران در لندن و مبالغی به بعضی افراد دیگر داده شده بود. 🔹آیت الله ملا علی کنی، مجتهد بزرگ تهران با اطلاع از متن قرارداد رویتر و انحصارات این قرارداد در زمانی که شاه به سفر اول فرنگ رفته بود (۱۱ صفر ۱۳۹۰ ه. ق . ۱۸۷۳ م.)، نسبت به این قرار داد معترض شده آن را بر خلاف اسلام و مصالح امت شناخت و از شاه خواست تا به لغو آن اقدام نماید. شاه و صدر اعظم در این سفر متوجه شدند که انگلستان به هیچ روی تمامیت ارضی ایران را تضمین نمی کند و به خاطر آن حاضر نیست با دولتی مانند روسیه، درافتد و لذا چندان نسبت به قرارداد رویتر تلاشی نمی نماید. عدم توانایی رویتر در تأمین منابع مالی و ناخشنودی دولت روسیه از این قرارداد هم مزید بر علت شد و شاه متمایل شد تا این قرارداد را لغو نماید. فشار ملاعلی کنی چنان شدید بود که شاه علاوه بر لغو قرارداد، مجبور شد تا میرزا حسین خان سپهسالار را از صدارت عظمی خلع نموده و او را به عنوان حکمران گیلان در رشت نگهدارد و از مراجعت او به تهران جلوگیری کند. ادامه دارد... #روشنفکری_در_ایران_و_غرب 🆔 @Jarianshenasi