ا🖋📄🖋📄 ا📄 ا🖋 ا📄 #تراجم_و_رجال 📖 مقدمه 🖋 سنت معصومین (علیهم السلام) عِدل حضرت قرآن و نیز مبیّن آن بوده و لذا حجیت داشته و لازم الاتباع می باشند. ليكن گذر زمان، آشفتگي و حيرت خلق به سبب غيبت ولي الله الأعظم و فاصله گرفتن امت حضرت ختمي مرتبت از ائمه معصومين و اهل بيت كرام ايشان، سبب راهيابي اخبار مجعول به ذخائر و كنوز حديثي و خلط حق و باطل گرديد و لذا اهميت بررسي علومي چون رجال، تراجم، بررسی احوال علما و فقهای دین و نیز کتاب شناسی و به ویژه شناخت اصول أربعمأة اهمیت یافت. این علوم به عنوان ابزاری در فن استنباط به کمک مجتهد می آید. 🔍 از اینرو در این بخش، دو حوزه مورد بررسی قرار خواهد گرفت: 📍نخست "معرفی رجال اصول اربعمأة" (اصول چهارصدگانه حدیثی شیعه) ارزش اصول از این جهت است که آنان مأثور از جانب ائمه (علیهم السلام) بوده و لذا اصل، منبع و مصدر اعتبار کتاب‌های حدیثی بعدی گشته اند، به نحوی كه یکی از ملاک‌های صحّت حدیث نزد محدّثان نسل‌های بعد، وجود آن حدیث در یکی از این اصول بود. لذا معرفی جایگاه و شأن صاحبان اصول نیز در اینجا بسیار حائز اهمیت می گردد، و ما در این قسمت به معرفی صاحبان و رجال اصول اربعمأة مي پردازیم. 📍دوم "تراجم و رجال و كتاب شناسي " که در آن به شخصیت شناسی یا احوال أعلام دین وعلماي شرع و آثارشان از زمان غيبت كبري به بعد پرداخته مي شود ؛ که اهمیت جایگاه ایشان در این روایت به روشنی تبیین می شود: «وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْهِم‏». (كمال الدين و تمام النعمة، ج‏۲، ص۴۸۴) بحول الله و قوته 📄 🖋 📄 🖋📄🖋📄

ا🖋📄🖋📄 ا📄 ا🖋 ا📄 #تراجم_و_رجال 📜 مقدمه اي در تبيين اصطلاح "اصول اربعمأة و رجال أصول اربعمأة" با توجه به اینکه بخش نخستِ بررسي موضوعي مبحث تراجم و رجال اختصاص به معرفی «رجال أصول اربعمأة» يا صاحبان اصول چهار صدگانه شيعه دارد، ضرورت ديديم که ابتدائاً اصطلاح «أصول أربعمأة» يا به عبارت ديگر اصل هاي چهار صدگانه شيعه، تشریح و تبيين شود. ▫️تعریف أصول: أصول از ماده (أصل) و به معنای ريشه و پايه‏ می باشد، أصل الشي‏ء أساسه و ما يبتنى عليه،‏ از اینرو آنچه که دین برآن ابتناء یافته، اصول دین گفته می شود. 📒فرهنگ ابجدى، متن، ص۸۵ 📒دلائل الصدق لنهج الحق، ج‏۴، ص۲۱۱ ▫️أصول أربعمأة در اصطلاح مجموعه احادیث مسموع و مضبوط از جانب امام معصوم است که بدلیل داشتن این شاخصه، احتمال تصحیف در آنها به حداقل رسیده است. مؤلفین این أصول نیز همان صاحبان أصول، يعني رجال اصول اربعمأة می باشند. 🖊 به این ترتیب معلوم می شود که وجه تسمیه أصول أربعمأة بر معنای لغوی آن استوار است. چرا كه معناي أصول در اين موجز، مکتوباتی هستند که مصدر و مرجع سایر منابع قرار گرفته و از کتب دیگر اخذ نشده اند. ▫️با توجه به نظريات اجماعي علماي رجال و حديث، تعداد اين اصول چهارصد عدد برشمرده شده كه به آن مصطلحاً، اصول چهارصدگانه گفته مي شود. ▫️ضبط این چهارصد (أربع مأة) مجموعه مکتوب حدیثی از زمان امير المومنين تا زمان امام حسن عسکری (علیهم السلام) صورت گرفته است؛ «صنّف الإمامية من عهد أمير المؤمنين (عليه السّلام) إلى عهد أبي محمّد الحسن العسكري (عليه السّلام) أربعماة كتاب تسمّى الاصول». 📒الأصول الستة عشر، ص۱۱ 🖊 هرچند هر یک از ذخایر حدیثی امامیه واجد شاخصه های معتنی به می باشد، اما أصول أربعمأة دربردارنده اوصافی است که آنها را از سایر منابع متمایز می سازد: ▪️أحادیث أصول أربعمأة از ذات مقدس امام صادر و إملاء شده است؛ "أنّ الأصول أخذت من المعصوم (عليه السّلام) مشافهة و دوّنت من غير واسطة راو، و غيرها أخذ منها في أصل باعتبار انّ غيرها أخذ منها" مؤید این مطلب روایتی منقول از سید بن طاووس است: «‌گروهی از اصحاب امام کاظم (علیه السلام) با قلم و کاغذ در محضر ایشان حاضر می‌شدند و چون امام سخنی می‌فرمود یا درباره واقعه‌ای فتوا می‌داد، آن را می‌نگاشتند». 📒مدارك العروة (للإشتهاردي)، ج‌۲۰، ص۱۴ 📒الذریعة، ج‌۲، ص۱۲۷ ▪️أصول أربعمأة مبنا، مصدر و پايه هاي اساسي معارف شيعه به شمار آمده، مورد عنایت خاص علمای علم حدیث، فقه و ... بوده و محل رجوع شیعیان بودند. همچنین معیار اعتبار کتب حدیثی بعدی محسوب می شدند، به نحوی كه یکی از ملاکات صحّت حدیث نزد محدّثان نسل‌های بعد، وجود آن حدیث در یکی از اين اصول می باشد. 📒وسائل الشيعة، ج‌۳۰، ص۲۰۰ لازم به ذکر است که جوامع حدیثی دیگر مانند اصول یا کتب أربعه مأخوذ از أصول أربعمأة اند. علامه مجلسی که کتاب شریف بحارالانوار را مبتنی بر اصول أربعمأة تدوین نموده، در مدخل این کتاب، ضمن معرفی مصادر جامع حدیثی اش، اصول أربعمأة را برمی شمرد، از وثاقت آنها دفاع می کند و تصریح می کند که بحارالأنوار مبتنی بر آنها تالیف شده تا ضمن تبویب موضوعی ذخایر و کنوز حدیثی، از زوال آنها محافظت کند. 📒بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏۱، ص۳الی۴۶ ▪️اين اصول غالباً توسط شاگردان برجسته ائمه معصومين (علیهم السلام) نگاشته شده و خدمت آن حضرات عرضه شده و به تأييد مباركشان رسيده است، سپس بر آن تقریظ می زدند. 🖊 لذا به منظور اهميت بسيار اين اصول در مكتب اهل بيت (علیهم السلام)، براي غور در فرمايشات مقدس حضرات معصومين (علیهم السلام) إن شاءالله به بررسي اين كتب اصل و شخصيت شناسي صاحبان آن خواهيم پرداخت. 📄 🖋 📄 🖋📄🖋📄

ا🖋📄🖋📄🖋 ا📄 ا🖋 ا📄 ا🖋 #تراجم_و_رجال بسم الله الرحمن الرحیم «وَ جَعَلْنا بَيْنَهُمْ وَ بَيْنَ الْقُرَى الَّتي‏ بارَكْنا فيها (یعنی أهل البیت) قُرىً ظاهِرَةً و هُمْ شِيعَتُنَا يَعْنِي الْعُلَمَاءَ مِنْهُم‏. 📒بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏۲۴، ص۲۳۵ پس از بیان اهمیت و ضرورت بررسی أصول أربعمأة و أحوال صاحبان آن، به أقدم و أوثق أصل از أصول شیعه می پردازیم که آن أصل سليم بن قيس هلالی است. 📜 سليم بن قيس هلالی و أصله أقدم و أوثق أصول الشیعة 🔸 قسمت اول: 📄لمحة عن حياة سليم‏ ✅ أبو صادق سليم بن قيس الهلاليّ العامريّ الكوفيّ، صاحب و از كبراء أصحاب أميرالمؤمنين (عليه السّلام)، و در عِداد خواص أصحاب امام حسن، امام حسین، حضرت سجاد و امام باقر (عليهم السّلام) بود. سلیم، در طبقه نخست مصنفان شیعه قرار داشته، و از أقدم علماى شيعه و مورد وثوق‏ ائمه (عليهم السّلام) بوده است. کتاب سلیم یا همان أصل او، از مهمترین و قدیمی ترین أصول شيعة به حساب می آید. ✅ نسب سلیم با هشت واسطه به نبيّ اللّه إسماعيل بن إبراهيم (عليهما السلام) متصل است. پس از این جهت آباء او با آباء رسول اللّه (صلّى اللّه عليه و آله‏) متحد است. 📒كتاب سليم بن قيس الهلالي، ج‏۱، ص۲۵۹ 📒أعيان‏الشيعة، ج‏۷، ص۲۹۳ ✅او در سنين نوجوانى، قبل از سال شانزدهم هجرت درحالی وارد مدينه شد که جایگاه أمیرالمؤمنین وصی الرسول (عليهما السلام) غصب شده بود و حاكمين غاصب، سياست منع شديد از نقل، جمع و تدوين سنّت پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله)، تاریخ دین و معارف اسلامی را اجرا می کردند. سلیم در عصر إرهاب فکری و عقیدتی، ضرورت دید تا اثری در خصوص معارف حقیقی اسلام تالیف کند و براى رسيدن به اين هدف، ارتباط خود را با اميرالمؤمنين (عليه السّلام) و اصحاب خاص آن حضرت، سلمان، ابوذر، مقداد و امثال آنان محكم نمود. تمام آنچه از ايشان مى‏شنيد ثبت مى‏كرد و جزئيات وقايع تاريخى را سؤال مى‏كرد. در خلال این مدت با بسیاری از صحابه التقا یافته و از آنها حمل حدیث نمود، تا بدين وسيله اسناد تاريخ را نزد دوست و دشمن محكم كرده باشد. 📒كتاب سليم بن قيس الهلالي، ج‏۱، ص۲۰ 📒موسوعةطبقات‏ الفقهاء، ج‏۱، ص۳۸۴ ✅ سلیم نه تنها با قلم به یاری اهل بیت عصمت و طهارت پرداخت، بلکه زمانیکه امیرالمومنین (علیه السلام) با مخالفین و معاندین به جنگ پرداخت، در صف اوّل مبارزين به عنوان «شرطة الخميس» كه فدائيان اميرالمؤمنين (عليه السّلام) بودند در جنگ و جهاد حاضر شد، و در همان حال تمام آنچه در ميدان هاى جنگ می ديد و می شنید، در كتابش ثبت نمود. سلیم حتی در واپسین روزهای عمر شريف حضرت مولی (عليه السّلام) ملتزم حضور بود، و وصيّت نامه حضرتش را بنقل از لسان مبارك ایشان نوشت. او همچنین از خواص اصحاب ائمه بعدی بود. به عنوان نمونه: در زمان امامت امام مجتبى (عليه السّلام)، خطبه صلح آن حضرت با معاویه (علیه اللعنة) را ثبت كرد. و بدعتها و جنايات معاويه، و نيز اقدامات او در وضع و تحريف احاديث را به دقّت در كتابش ثبت كرد. 📒كتاب سليم بن قيس الهلالي، ج‏۱، ص۴۲الی۵۵ ✅ سلیم تا زمان حيات حضرت علي بن الحسين (عليه السّلام) می زیست و در حضور امام سجاد، امام باقر (عليهما السّلام) را هم كه در سنين کودکی بودند درك كرد. او در زمان إمارت حجاج (علیه اللعنة) بر عراق، متستر از آن ملعون به فارس پناه برده و همانجا توفی یافت. 📒بحار الأنوار (ط - بيروت)، المدخل، ص۱۸۸ 📒الذريعةإلى‏ تصانيف‏ الشيعة، ج‏۲، ص۱۵۲ 🖋 📄 🖋 📄 🖋📄🖋📄🖋

ا🖋📄🖋📄🖋 ا📄 ا🖋 ا📄 ا🖋 #تراجم_و_رجال 📄 تأیید و تقریظ أصل سلیم توسط ائمه اطهار(علیهم السلام) سليم بن قيس شخصا احاديث كتابش را خدمت مبارک اميرالمؤمنين و امام حسن و امام حسين (عليهم السّلام) تقدیم ‏كرد. بعد از او ابان بن ابى عيّاش ناقل كتاب سليم، احاديث آن را در محضر امام زين العابدين و امام باقر (عليهما السّلام) مطرح كرد. پس از آن هم حمّاد بن عيسى ناقل چهارم كتاب، احاديث آن را خدمت مبارک امام صادق (عليه السّلام) تقدیم نمود، آن حضرات پس از قرائت، کتاب سلیم را تایید کرده و تقریظ زدند. ⏪ كلام امير المؤمنين (عليه السّلام) در تأييد كتاب سليم‏: سليم از امام (عليه السّلام) سؤال مى كند كه من از شما و از سلمان و ابوذر و مقداد احاديثى شنيده ‏ام، ولى در دست مردم احاديثى است كه با گفته ‏هاى شما مخالف است. علّت اين مسأله چيست؟ حضرت در جواب سليم مطالب مفصّلى مى‏ فرمايند كه خلاصه‏ اش چنين است: آنچه در دست مردم است مخلوطى از حق و باطل و صدق و كذب است. مردم بر پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) دروغ مى ‏بندند و بدين وسيله به امامان ضلالت تقرّب مى ‏جويند، و بدين گونه احاديثشان با احاديث خاندان رسالت منطبق نمى ‏شود. در مقابل، آنچه از دست ما به تو رسيده حقايق دين است و باطلى بدان مخلوط نيست. 📒كتاب سليم بن قيس الهلالي، ج‏۱، ص۹۶ ⏪ كلام امام زين العابدين (عليه السّلام): أبان توانست کتاب سلیم را خدمت امام سجّاد (عليه السّلام) تقدیم کند. آن حضرت به عده ای از أعیان اصحابش از جمله ابوالطفيل و عمر بن ابى سلمة (دو صحابى پيامبر صلى اللَّه عليه و آله) که نزد ایشان حاضر بودند، دستور داده تا كتاب سليم را نزد ایشان قرائت کنند. آنان طی سه روز متوالی در حضور امام زين العابدين (عليه السّلام) كتاب را ‏خواندند و آن حضرت استماع ‏فرمودند. پس از پایان، ابوالطفيل و عمر بن ابى سلمه گفتند: «تمام احاديث آن را از اميرالمؤمنين (عليه السّلام) و از سلمان و ابوذر و مقداد شنيده ‏ايم». امام (عليه السّلام) در تایید و امضاى‏ نهایی، درباره این کتاب فرمودند: «سليم راست گفته است، خدا او رحمت كند. اينها احاديث ماست كه نزد ما شناخته شده است». 📒بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏۴۲، ص۲۱۳ 📒رجال الكشي - اختيار معرفة الرجال (مع تعليقات مير داماد الأسترآبادي)، ج۱، ص۳۲۱ ⏪ كلام امام باقر (عليه السّلام): در آخر وصيتنامه امير المؤمنين (عليه السّلام) كه سليم آنرا از لسان مبارک حضرت نقل كرده، از امام باقر (عليه السّلام) آمده است كه آن حضرت فرمودند: «اين وصيّت اميرالمؤمنين (عليه السّلام) است، و اين نسخه كتاب سليم بن قيس هلالى است كه به ابان سپرده و براى او قرائت كرده است. ابان گفته من كتاب را خدمت امام‏ زين العابدين عليه السّلام قرائت كردم و آن حضرت فرمود: سليم راست گفته است، خدا او را رحمت كند». در منابع رجالی آمده است، أبان زمانیکه به حج مشرف می شود، با امام باقر (عليه السّلام) ملاقات می کند و حدیث تایید حضرت مولی (عليه السّلام) بر کتاب سلیم را عرضه می دارد، آن حضرت گریسته و سپس فرمودند: «صدق سليم قد أتى أبي بعد قتل جدي الحسين (عليه السّلام) و انا قاعد عنده فحدثه بهذا الحديث بعينه، فقال له ابي صدقت قد حدثني أبي و عمي الحسن (عليهما السّلام) بهذا الحديث، عن امير المؤمنين (عليه السّلام)، فقالا لك: صدقت قد حدثك بذلك و نحن شهود، ثم حدثاه انهما سمعا ذلك من رسول اللّه، ثم ذكر الحديث بتمامه». لازم به ذکر است عرض حدیث مذکور، أحادیث دیگری هم آمده است. 📒رجال الكشي - اختيار معرفة الرجال (مع تعليقات ميرداماد الأسترآبادي)، ج‏۱، ص۳۲۲ ⏪ كلام امام صادق (عليه السّلام): امام صادق (عليه السّلام) فرمودند: «من لم يكن عنده من شيعتنا و محبّينا كتاب سليم بن قيس الهلالي فليس عنده من أمرنا شي‏ء و لا يعلم من أسبابنا شيئا و هو أبجد الشيعة و هو سرّ من أسرار آل محمّد (عليهم السلام)‏»؛ هر كس از شيعيان و محبّين ما كتاب سليم بن قيس هلالى نزد او نباشد چيزى از امر ولايت ما نزد او نيست، و از مسائل مربوط به ما چيزى نمى ‏داند. آن كتاب الفباى شيعه و سرّى از اسرار آل محمّد (عليهم السّلام) است. همچنین حمّاد بن عیسی از اصحاب إجماع و ناقل کتاب سلیم، این کتاب را خدمت امام صادق (عليه السّلام) تقدیم کرده و حدیث تایید حضرت مولی (عليه السّلام) بر کتاب سلیم را هم خدمت آن حضرت بیان می کند، ایشان گریسته و می فرمایند: «صدق سليم، فقد روى هذا الحديث أبي عن أبيه عن جده الحسين(علیهم السّلام)». 📒كتاب سليم بن قيس الهلالي، ج‏۱، ص۹۷و۳۲۲ 📒بحار الأنوار (ط - بيروت)، المدخل، ص۱۹۰ 🖋 📄 🖋 📄 🖋📄🖋📄🖋