📖کتاب جدید در مورد مبانی فلسفی مکانیک کوانتومی Rules and Meaning in Quantum Mechanics Iulian D. Toader @MajaalCircle

💢ایده های اساسی که در پیشرفت علم نقش داشته اند، ریشه دینی دارند و نه تنها عالمان دینی ، بلکه مُلحِدان نیز، این نکته را متذکر شدند... 🎙پادکست زیبا از استاد #مهدی_گلشنی @MajaalCircle

در ایتا: https://eitaa.com/MajaalCircle در تلگرام: https://t.me/MajaalCircle ما را به اشتراک بگذارید.

#تاریخ_علم_قرن_۱۹ #بولتزمان #مکانیک 🔹امپریالیسم مکانیک در قرن نوزدهم در کلام لودویگ بولتزمان: «اگر ملتی در مقایسه با همسایگان خود به موفقیت‌های بزرگی دست یابد، تمایل دارد به هژمونی خاصی بر همسایگان خود دست یابد و به ندرت پیش می‌اید که آنها را تابع و مطیع خود قرار ندهد. در مورد رشته های علمی هم همین اتفاق می‌افتد. [مکانیک خیلی زود بر تمام فیزیک هژمونی پیدا کرد.] ابتدا این آکوستیک بود که کاملاً طبیعی و بدون مقاومت تسلیم شد.... بنابراین، مکانیک بلافاصله آکوستیک را به عنوان حوزه ادعایی خود مطرح کرد. همین امر در مورد اپتیک زمانی اتفاق افتاد که فهمیدند نور مانند صدا پدیده‌ای از امواج و ارتعاشات است.... حمله مکانیک به قلمرو نظریه گرما با این ایده آغاز شد که گرما حرکت کوچک‌ترین ذرات یک جسم است؛ نامحسوس باقی می‌ماند، زیرا ذرات اجسام بسیار کوچک هستند، اما این حرکت با تحریک حس گرما در هنگام انتقالش به مولکول‌های بدن، یا تحریک حس سرما در هنگام انتقال از مولکول‌های بدن، خود را محسوس می‌کند. این کارزار پیروز شد، زیرا فرضیه توصیف شده تصویر بسیار واضحی از عاملی به نام گرما ارائه می‌دهد که بسیار کاملتر از دیدگاه قبلی است که می‌گفت گرما مانند یک جوهر رفتار می‌کند. الکتریسیته و مغناطیس هم تحت قوانین مکانیکی قرار می‌گیرند البته با استفاده از فرضیه سیالات الکتریکی و مغناطیسی که ذرات آنها بر اساس قانونی که صرفاً نوعی از قانون نیوتن برای کنش متقابل اجرام سماوی است، روی یکدیگر عمل می‌کنند، و بنابراین در قلمروی کاملاً مکانیکی قرار دارند. سرانجام موفقیت زیادی در تلاش برای فروکاهش پدیده‌های شیمیایی و تشکیل کریستال‌ها به مکانیکِ نیروهای جذب و دفع و حرکت متقابل اتم‌های ناهمگن حاصل شد. در واقع، پدیده های شیمیایی با پدیده‌های حرارتی و همچنین الکتریکی ارتباط نزدیکی دارند.... حتی سطحی‌ترین مشاهدات نشان می‌دهد که قوانین مکانیک محدود به طبیعت بی‌جان نیست.» Ludwig Boltzmann, “On the Principles of Mechanics, I, II (1900, 1902),” in Theoretical Physics and Philosophical Problems: Selected Writings, ed. Brian McGuinness (D. Reidel Publishing Company, 1974), 131-32 🌐@MajaalCircle

🔹 اختلاف نظر تیم مادلین فیلسوف فیزیک و پاول دیویس فیزیکدان و کیهان‌شناس درباره‌ی این که آیا زمان جهت دارد یا خیر؟ ⭕️ تیم مادلین: اگر ریاضیاتی که فیزیکدان‌ها و اینشتین استفاده کرد، عوض شود، می‌توان جهت زمان را در فرمول‌ها هم دید. ⭕️ پاول دیویس: آن چیزی که قابل اندازه‌گیری است، در فیزیک راه می‌یابد. بنابراین چون جهت زمان قابل اندازه‌گیری نیست پس آن‌را توهم می‌دانیم!! ⭕️ چرا فیزیکدانی مثل دیویس برای دفاع از نظر خودش باید از ایده‌ی پوزیتیویست‌های منطقی استفاده کند و حال آنکه بی‌اساس بودنِ این ایده از منظر فیلسوفان علم برای همه‌ی فلسفه دانان آشکار شده است؟ آیا فیزیکدانانی در این تراز نباید مطالعاتی در فلسفه‌ی فیزیک و فلسفه ریاضی داشته باشند؟ 🌐@MajaalCircle

💢گروه مطالعات علم مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران برگزار می‌کند: 🔷نشست معرفی و بررسی کتاب: 🔸از ارسطو تا نیوتن: پیدایش فیزیک نو نوشتۀ برنارد کوهن (ترجمۀ حسین معصومی همدانی) 👤با حضور: • حسین معصومی همدانی • حسین شیخ‌رضایی • امیراحسان کرباسی‌زاده • امیرمحمدگمینی ⏰زمان: سه‌شنبه ۲۳ آبان‌ماه ۱۴۰۲ ساعت ۱۶ الی ۱۸ 🏫مکان: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران 🌏لینک مجازی: https://www.skyroom.online/ch/irip/naghd ✅از عموم علاقه‌مندان دعوت می‌شود در این نشست شرکت نمایند. 🆔@MajaalCircle

#سخنرانی ☑️مرکز *علم و الهیات* پژوهشکده مطالعات بنيادين علم و فناوری دانشگاه شهیدبهشتی برگزار می‌کند: ❇️سلسله‌ سخنراني‌هاي علم و الهیات با موضوع: ✅ *ارتقاء و تحول علوم طبیعی در پرتو انديشه اسلامی* 🎙*سخنران: دکتر روح اله رضوی نژاد* (استاد فیزیک و مسئول سازمان بسيج علمی کشور ) 🗓تاریخ برگزاری: دوشنبه ۲۲ آبان ماه ۱۴۰۲ 🕰ساعت ۱۶ تا ۱۸ 📍مکان برگزاري: دانشگاه شهید بهشتی، ساختمان شهدا.طبقه سوم.پژوهشکده مطالعات بنیادین علم وفناوری، سالن جلسات. 🛑تلفن تماس: ۲۹۹۰۵۴۶۰ 🆔@MajaalCircle

🔴 نقش مارین مرسن در پیشبرد علم جدید 🔴 واسطه‌گری «مارن مرسن» در انتقال «روش دکارت» به «فلسفه سیاسی هابز» #هابز #دکارت #مرسن مارین مرسن (1588-1648م) -کشیش و فیلسوف و ریاضی‌دان و موسیقی‌دان فرانسوی- تحصیلات خود را در مدرسه‌ی ژزوئیت‌های لافلاش پاریس پی گرفت. با تسلطی که به زبان عبری داشت، به تدریس الهیات در اسقف‌نشین نِوِرس روی آورد. وی هیچ‌گاه عضو رسمی فرقه‌ی #یسوعی نبود، بلکه به مکتب «مینیم» (Minims) تعلق خاطر داشت؛ فرقه‌ای که در قرن پانزدهم میلادی توسط #فرانسیس_پائولا در آلمان پایه‌گذاری شده بود و با تکیه بر کتاب مقدس، بسط نگاه طبیعت‌گرایانه به علم را دنبال می‌کرد. #مرسن چهار سال از عمر خود را وقف نگارش کتاب (Quaestiones celeberrimae in Genesim) (1623م) نمود که با نگاهی فلسفی-کلامی به «مساله‌های مشهور در کتاب پیدایش» می‌پرداخت. مارین مرسن از دوستان بسیار نزدیک رنه دکارت بود؛ به گواهی اسناد تاریخی، در شکل‌گیری اندیشه‌ی #دکارت سهم بسیار تعیین‌کننده‌ای داشت. او هم‌چنین با سرسختی تمام از #گالیله دفاع می‌کرد و در ترجمه‌ی برخی از کتاب‌های مکانیکی وی به او کمک می‌نمود. تاسیس آکادمی پاریسین در سال 1635 از جمله‌ی مهم‌ترین اقدامات مرسن است. با این کار توانست بیش از 140 نویسنده در حوزه‌ی ستاره‌شناسی، فلسفه و ریاضی را گرد هم آورد و با برگزاری مناظره میان آن‌ها، به تحول علمی آن دوران شتاب بخشد؛ دکارت، گالیله، #پاسکال و #بیکمان از جمله‌ی سرشناسان علم بودند که به همکاری با این آکادمی اقبال کردند. این مرکز به نشر آرای این دانشمندان تبدیل شد و برای نمونه، متفکرانی هم‌چون: #گاسندی و #هابز را با آرای دکارت آشنا نمود. آکادمی مرسن الهام‌بخش تاسیس «آکادمی علوم پاریس» و «انجمن سلطنتی لندن» و «آکادمی ژان بابتیست کولبر» واقع شد و کم‌تر از 30 سال بعد، الگوی او به‌تدریج مورد اقتباس قرار گرفت. 🖋 #اسکینر می‌نویسد: «هابز در اوایل دهه‌ی 1630... به‌نحو فزاینده‌ای درگیر آزمایش‌هایی علمی شد که توسط پسرعمه‌های اِرل دِوونشر -یعنی سِر چالرز کَوِندیش و برادر بزرگ او اِرل نیوکاسل- انجام می‌گرفت. شیفتگی هابز به علوم طبیعی در حد فاصل 1634 و 1636، که در سفر سیاحتی اِرل جوان به فرانسه و ایتالیا با او بود، تشدید شد. در جریان اقامت آن‌ها در پاریس در 1634، هابز با مارین مِرسِن آشنا شد که بعد او را در شرح حال منظومش به‌عنوان محوری که ستاره‌های دنیای علم بر مدار آن می‌چرخند، معرفی کرد». https://virgool.io/@mhtaheri https://eitaa.com/doranejadid 🆔@MajaalCircle

براستی نقش افراد پشت پرده علم مثل مرسن که به عنوان حلقه اتصال و مشوق فعالیت‌های افراد مختلف نظریه‌پرداز عمل می‌کنند چقدر است؟ افرادی که هیچ‌گاه در کتاب‌های تاریخ علم‌ مرسوم دیده نمی‌شوند.

📢نشست علمی «وجودشناسی ذهن در فلسفه؛ فیزیک کوانتوم و عصب شناسی2» 🔸زمان: پنجشنبه 25 آبان 1402، ساعت 10 🔸مکان: ساختمان آموزشی علامه طباطبایی(ره)، سالن نشست ها 🔸 لینک شرکت در جلسه: http://dte.bz/res1 🆔@MajaalCircle

قید «طبیعی» در تعریف #نفس و امکان #هوش_مصنوعی_قوی (1) ❇️ فیلسوفان مسلمان در تعریفی که تبارش را به ارسطو می‌رسانند، نفس را چنین تعریف می‌کنند: «کمال اول برای جسم طبیعی آلی دارای حیات بالقوه» و با تک‌تک این قیود، نکته‌ای را در نظر دارند و چیزی را خارج می‌کنند یا توضیح می‌‌دهند، ازجمله بسته به اینکه «طبیعی» صفت جسم باشد یا کمال، جسم صناعی یا کمال صناعی را از تعریف بیرون می‌کنند. ✳️ برای نمونه، فارابی جسم را بر دو قسم طبیعی و صناعی دانسته است. چیزهایی مانند تخت، لباس، شمشیر و شیشه نمونه‌هایی از جسم صناعی‌اند و بدن انسان و بدن حیوانات و عناصر چهارگانه از نمونه‌های اجسام طبیعی‌اند. (الاعمال الفلسفیة، ص341/ فصول منتزعة، ص26). دیگران نیز از ابن‌سینا تا ملاصدرا و پس از وی، همگی همین تقسیم و تعریف را می‌پذیرند. 📚 بر این اساس، نفس تنها در/برای جسم طبیعی متحقق می‌شود و جسم صناعی نمی‌تواند نفس‌مند باشد. ⚒ مراد از جسم صناعی، آن است که توسط انسان یا حیوان ساخته شده باشد و به همین صورت در طبیعت موجود نباشد. فارابی به‌خوبی اشاره کرده است که «وقتی می‌گوییم صناعی، دلالت بر فاعل دارد» (المنطقیات، ج3، ص400). ابن‌سینا هم در جایی گفته است که صناعی آن است که از صناعت به وجود آید. (رساله نفس، ص۱۰-۱۱) البته ملاصدرا حتی شهر را از مصادیق چیزی صناعی دانسته (اسفار، ج8، ص15) و توسعه‌ای معنایی داده است. 🛎 نیز تقسیم سه‌گانه‌ای برای افعال به افلاطون نسبت داده‌اند: فعل اختراعی، طبیعی و صناعی. فعل اختراعی فعل مخصوص خداوند است، که موجود کردن چیزی از هیچ است (أیس از لیس)؛ فعل طبیعی موجود کردن چیزی از چیزی است (أیس از أیس)، بدین‌نحو که صورت اولی از میان برود و مبدل به صورت دومی شود. فعل طبیعی مخصوص علت‌هاست که به اذن خداوند کار می‌کنند؛ فعل صناعی موجود کردن چیزی از چیزی است (أیس از أیس)، بدون اینکه صورت اولی از میان برود. فعل صناعی، فعل معلول‌هاست که با اراده و مشیت خداوند کار می‌کنند. (رسائل ابن‌حزم اندلسی، ص391) 💢 بر این اساس، به نظر می‌رسد بنا بر تعریف، نفس‌شناسی ارسطویی فیلسوفان مسلمان امکان ساخته شدن ماشینی با هوش مصنوعی قوی را رد می‌کند، زیرا: - اگر ماشين دارای هوش مصنوعی قوی ممکن باشد، جسم صناعی باید بتواند نفس‌مند شود؛ - جسم صناعی نمی‌تواند نفس‌مند شود (نفس کمال جسم صناعی نیست)؛ - نتیجه: ماشين دارای هوش مصنوعی قوی ممکن نیست. (مطابق قاعدۀ رفع تالی). ⭕️ اما آیا این نتیجه صحیح است؟ ادامه دارد ... 🆔@MajaalCircle

📌اصول موضوعه هندسه اقلیدس، هندسه اش را بر پنج اصل بنا نهاد. با دقت در اولین قضایایی که بعد از این پنج اصل، اثبات کرده است، معلوم می‌شود که اصول موضوعه دیگری نیز باید فرض شود. خواجه نصیر در تحریر اصول اقلیدس، اصول موضوعه متعددی را غیر از پنج اصل معروف اقلیدس ذکر کرده است و صحت آنها را به علوم دیگر مثل فلسفه ارجاع داده است. خواجه نصیر راجع به اصل توازی (همان اصل پنجم اقلیدس) نکته بسیار مهمی را متذکر میشود که این گزاره، قضیه است و از علوم متعارف نیست و صحت آن نیاز به اقامه برهان دارد که این برهان مشتمل بر دور نباشد (تامل در این جمله میتواند شروع کننده هندسه‌های نااقلیدسی باشد). جالب است بدانید که هیلبرت در کتابش راجع به هندسه، با ذکر نقصهای هندسه اقلیدسی، اصول دیگری را بر هندسه اقلیدسی افزوده است (تقریبا همان اصولی که خواجه نصیر ذکر کرده). با توجه به اینکه در نظریه نسبیت اینشتین، هندسه نااقلیدسی بر فضا-زمان حاکم است، دقت در تمامی اصول و مخصوصا اصل توازی، می‌تواند در اصلاح فهم و تصور ما از جهان تاثیرگذار باشد. 🆔@MajaalCircle