╭─━─━─• · · · · · · · · بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ ❶ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ ❷ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ ❸ مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ ❹ إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ ❺ اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ ❻ صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ ❼ ╰─━─━─• · · · · · · · ·

سیماى سوره حمد سوره‌ى حمد که نام دیگرش «فاتحة الکتاب» است، هفت آیه دارد¹ و تنها سوره‌اى است که بر هر مسلمانى واجب است روزانه ده بار آن را در نمازهاى شبانه روزى بخواند و در صورت ترک عمدى، نماز او باطل است. «لاصلاة الاّ بفاتحة الکتاب»² بنا به روایت جابر بن عبداللّه انصارى از رسول اکرم صلى الله علیه وآله: این سوره بهترین سوره‌هاى قرآن است و به نقل ابن عباس؛ سوره‌ى حمد اساس قرآن است. در حدیث نیز آمده است: اگر هفتاد مرتبه این سوره را بر مرده خواندید و زنده شد، تعجّب نکنید.³ از نامگذارى این سوره به «فاتحة الکتاب» توسط پیامبر اکرم‌صلى الله علیه وآله⁴، معلوم مى‌شود که تمام آیات قرآن در زمان رسول خدا صلى الله علیه وآله جمع آورى شده و به صورت کتاب در آمده است و به امر ایشان این سوره در آغاز و شروع کتاب (قرآن) قرار گرفته است. همچنین در حدیث ثقلین مى‌خوانیم که پیامبر صلى الله علیه وآله فرمود: «انّى تارک فیکم الثقلَین کتاب اللَّه و عترتى»⁵ من دو چیز گرانبها در میان شما مى‌گذارم، کتاب خدا و خاندانم. از این حدیث نیز معلوم مى‌شود که آیات الهى در زمان پیامبرصلى الله علیه وآله به صورت «کتاب اللّه» جمع آورى شده و به همین نام در میان مسلمانان معروف و مشهور بوده است. آیات سوره‌ى مبارکه فاتحه، اشاراتى در باره‌ى خداوند و صفات او، مسأله معاد، شناخت و درخواست رهروى در راه حقّ و قبول حاکمیت و ربوبیّت خداوند دارد. همچنین به ادامه‌ى راه اولیاى خدا، ابراز علاقه و از گمراهان و غضب‌شدگان اعلام بیزارى و انزجار شده است. سوره‌ى حمد - همانند خود قرآن - مایه‌ى شفاست، هم شفاى دردهاى جسمانى و هم شفاى بیمارى‌هاى روحى⁶.

درسهاى تربیتى سوره‌ى حمد قبل از تفسیر سوره حمد سیمایى از درسهاى این سوره را ترسیم نموده و در صفحات بعد به شرح آن مى‌پردازیم؛ 1- انسان در تلاوت سوره‌ى حمد با «بسم‌اللَّه» از غیر خدا قطع امید مى‌کند. 2- با «ربّ العالمین» و «مالک یوم الدین» احساس مى‌کند که مربوب و مملوک است و خودخواهى و غرور را کنار مى‌گذارد. 3- با کلمه «عالمین» میان خود و تمام هستى ارتباط برقرار مى‌کند. 4- با «الرّحمن الرّحیم» خود را در سایه لطف او مى‌داند. 5 - با «مالک یوم الدین» غفلتش از آینده زدوده مى‌شود. 6- با گفتن «ایّاک نعبد» ریا و شهرت طلبى را زایل مى‌کند. 7- با «ایّاک نستعین» از ابرقدرت‌ها نمى‌هراسد. 8 - از «انعمت» مى‌فهمد که نعمت‌ها به دست اوست. 9- با «اهدنا» رهسپارى در راه حقّ و طریق مستقیم را درخواست مى‌کند. 10- در «صراط الّذین انعمت علیهم» همبستگى خود را با پیروان حقّ اعلام مى‌کند. 11- با «غیر المغضوب علیهم» و «لا الضّالّین» بیزارى و برائت از باطل و اهل باطل را ابراز مى‌دارد. 1) عدد هفت، عدد آسمان‌ها، ایّام هفته، طواف، سعى بین صفا و مروه و پرتاب سنگ به شیطان نیز مى‌باشد. 2) مستدرک، ج‌4، ح‌4365. 3) بحار، ج 92، ص 257. 4) عیون اخبار الرضا، ج‌2، ص‌27. 5) بحار، ج 2، ص 100. 6) علاّمه امینى‌قدس سره در تفسیر فاتحة الکتاب، روایات زیادى را در این زمینه نقل نموده است.

نکات: در میان اقوام و ملل مختلف، رسم است که کارهاى مهم و با ارزش را به نام بزرگى از بزرگان خویش که مورد احترام و علاقه‌ى آنهاست، شروع مى‌کنند تا آن کار میمون و مبارک گردد و به انجام رسد. البتّه آنان بر اساس اعتقادات صحیح یا فاسد خویش عمل مى‌کنند. گاهى به نام بت‌ها وطاغوت‌ها وگاهى با نام خدا و به دست اولیاى خدا، کار را شروع مى‌کنند. چنانکه در جنگ خندق، اوّلین کلنگ را رسول خداصلى الله علیه وآله بر زمین زد.(7) «بسم‌اللَّه الرّحمن الرّحیم» سر آغاز کتاب الهى است. «بسم‌اللَّه» نه تنها در ابتداى قرآن، بلکه در آغاز تمام کتاب‌هاى آسمانى بوده است. در سر لوحه‌ى کار و عمل همه‌ى انبیا «بسم‌اللَّه» قرار داشت. وقتى کشتى حضرت نوح در میان امواج طوفان به راه افتاد، نوح علیه السلام به یاران خود گفت: سوار شوید که «بسم‌اللَّه مجراها و مرساها»(8) یعنى حرکت و توقّف این کشتى با نام خداست. حضرت سلیمان‌علیه السلام نیز وقتى ملکه سبا را به ایمان فراخواند، دعوتنامه خود را با جمله‌ى «بسم‌اللَّه الرّحمن الرّحیم»(9) آغاز نمود. حضرت على علیه السلام فرمود: «بسم‌اللَّه»، مایه برکت کارها و ترک آن موجب نافرجامى است. همچنین آن حضرت به شخصى که جمله‌ى «بسم‌اللَّه» را مى‌نوشت، فرمود: «جَوِّدها» آنرا نیکو بنویس.(10) بر زبان آوردن «بسم‌اللَّه» در شروع هر کارى سفارش شده است؛ در خوردن و خوابیدن ونوشتن، سوارشدن بر مرکب ومسافرت وبسیارى کارهاى دیگر. حتّى اگر حیوانى بدون نام خدا ذبح شود، مصرف گوشت آن حرام است و این رمز آن است که خوراک انسان‌هاى هدف‌دار و موحّد نیز باید جهت الهى داشته باشد. در حدیث مى‌خوانیم: «بسم‌اللَّه» را فراموش نکن، حتّى در نوشتن یک بیت شعر. و روایاتى در پاداش کسى که اوّلین بار «بسم‌اللَّه» را به کودک یاد بدهد، وارد شده است.(11) سؤال: چرا در شروع هر کارى «بسم‌اللَّه» سفارش شده است؟ پاسخ: «بسم‌اللَّه» آرم ونشانه‌ى مسلمانى است وباید همه کارهاى او رنگ الهى داشته باشد. همان گونه که محصولات و کالاهاى ساخت یک کارخانه، آرم و علامت آن کارخانه را دارد؛ خواه به صورت جزیى باشد یا کلّى. مثلاً یک کارخانه چینى سازى، علامت خود را روى تمام ظروف مى‌زند، خواه ظرف‌هاى بزرگ باشد یا ظرف‌هاى کوچک. یا اینکه پرچم هر کشورى هم بر فراز ادارات و مدارس و پادگان‌هاى آن کشور است و هم بر فراز کشتى‌هاى آن کشور در دریاها، و هم بر روى میز ادارى کارمندان. سؤال: آیا «بسم‌اللَّه الرّحمن الرّحیم» آیه‌اى مستقل است؟ پاسخ: به اعتقاد اهل‌بیت رسول اللّه‌علیهم السلام که صد سال سابقه بر سایر رهبران فقهى مذاهب دارند و در راه خدا به شهادت رسیده و در قرآن نیز عصمت و پاکى آنها به صراحت بیان شده است، آیه «بسم‌اللَّه الرّحمن الرّحیم» آیه‌اى مستقل و جزء قرآن است. فخر رازى در تفسیر خویش شانزده دلیل آورده که «بسم‌اللَّه» جزء سوره است. آلوسى نیز همین اعتقاد را دارد. در مسند احمد نیز «بسم‌اللَّه» جزء سوره شمرده شده است.(12) برخى از افراد که بسم‌اللَّه را جزء سوره ندانسته و یا در نماز آن را ترک کرده‌اند، مورد اعتراض واقع شده‌اند. در مستدرک حاکم آمده است: روزى معاویه در نماز «بسم‌اللَّه» نگفت، مردم به او اعتراض کردند که «أسرقت أم نَیستَ»، آیه را دزدیدى یا فراموش کردى؟!(13) امامان معصوم‌علیهم السلام اصرار داشتند که در نماز، بسم‌اللَّه را بلند بگویند. امام باقرعلیه السلام در مورد کسانى که «بسم‌اللَّه» را در نماز نمى‌خواندند و یا جزء سوره نمى‌شمردند، مى‌فرمود: «سَرقوا اکرم آیة»(14) بهترین آیه قرآن را به سرقت بردند. در سنن بیهقى در ضمن حدیثى آمده است: چرا بعضى «بسم‌اللَّه» را جزء سوره قرار نداده‌اند!(15) شهید مطهّرى‌قدس سره در تفسیر سوره حمد، ابن عباس، عاصم، کسایى، ابن‌عمر، ابن‌زبیر، عطاء، ابن‌طاووس، فخررازى وسیوطى را از جمله کسانى معرّفى مى‌کند که بسم اللَّه را جزء سوره مى‌دانستند. در تفسیر قرطبى از امام صادق‌علیه السلام نقل شده است: «بسم‌اللَّه» تاج سوره‌هاست. تنها در آغاز سوره برائت (سوره توبه) «بسم‌اللَّه» نیامده و این به فرموده حضرت على علیه السلام به خاطر آن است که «بسم‌اللَّه» کلمه امان و رحمت است، واعلام برائت از کفّار و مشرکان، با اظهار محبّت ورحمت سازگار نیست.(16)

سیماى «بسم اللّه» 1. «بسم‌اللَّه» نشانگر رنگ وصبغه‌ى الهى وبیانگر جهت‌گیرى توحیدى ماست.(17) 2. «بسم‌اللَّه» رمز توحید است وذکر نام دیگران به جاى آن رمز کفر، و قرین کردن نام خدا بانام دیگران، نشانه‌ى شرک. نه در کنار نام خدا، نام دیگرى را ببریم ونه به جاى نام او.(18) 3. «بسم‌اللَّه» رمز بقا ودوام است. زیرا هرچه رنگ خدایى نداشته باشد، فانى است.(19) 4. «بسم‌اللَّه» رمز عشق به خدا وتوکّل به اوست. به کسى‌که رحمان و رحیم است عشق مى‌ورزیم و کارمان را با توکّل به او آغاز مى‌کنیم، که بردن نام او سبب جلب رحمت است. 5. «بسم‌اللَّه» رمز خروج از تکبّر و اظهار عجز به درگاه الهى است. 6. «بسم‌اللَّه» گام اوّل در مسیر بندگى و عبودیّت است. 7. «بسم‌اللَّه» مایه فرار شیطان است. کسى که خدا را همراه داشت، شیطان در او مؤثّر نمى‌افتد. 8. «بسم‌اللَّه» عامل قداست یافتن کارها و بیمه کردن آنهاست. 9. «بسم‌اللَّه» ذکر خداست، یعنى خدایا! من تو را فراموش نکرده‌ام. 10. «بسم‌اللَّه» بیانگر انگیزه ماست، یعنى خدایا هدفم تو هستى نه مردم، نه طاغوت‌ها ونه جلوه‌ها و نه هوس‌ها. 11. امام رضاعلیه السلام فرمود: «بسم‌اللَّه» به اسم اعظم الهى، از سیاهى چشم به سفیدى آن نزدیک‌تر است.(20) 7) بحار، ج‌20 ص 218. 8) هود، 41. 9) نمل، 30. 10) کنزالعمّال، ح 29558. 11) تفسیربرهان، ج‌1، ص‌43. 12) مسند احمد، ج‌3، ص 177 و ج‌4، ص 85. 13) مستدرک، ج‌3، ص‌233. 14) بحار، ج 85، ص 20. 15) سنن بیهقى، ج‌2، ص‌50. 16) تفسیر مجمع‌البیان و فخررازى. 17) امام رضاعلیه السلام مى‌فرماید: بسم‌اللَّه یعنى نشان بندگى خدا را بر خود مى‌نهم. تفسیر نورالثقلین. 18) نه فقط ذات او، بلکه نام او نیز از هر شریکى منزّه است؛ «سبّح اسم ربّک الاعلى» حتّى شروع کردن کار به نام خدا و محمدصلى الله علیه وآله ممنوع است. اثبات‌الهداة، ج‌7، ص‌482. 19) کلّ شى‌ء هالک الاّ وجهه» قصص، 88. 20) تفسیر راهنما.

پیام ها: 1- «بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم» در آغاز سوره، رمز آن است که مطالب سوره، از مبدأ حقّ و مظهر رحمت نازل شده است. 2- «بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم» در آغاز کتاب آسمانى، یعنى هدایت تنها با استعانت از او محقّق مى‌شود.(21) 3- «بسم‌اللَّه» کلامى که سخن خداوند با مردم و سخن مردم با خدا، با آن شروع مى‌شود. 4- رحمت الهى همچون ذات او ابدى و همیشگى است. «اللَّه الرّحمن الرّحیم» 5 - بیان رحمت الهى در قالب‌هاى گوناگون، نشانه‌ى اصرار بر رحمت است. (هم قالب «رحمن»، هم قالب «رحیم») «الرّحمن الرّحیم» 6- شاید آوردن کلمه رحمان و رحیم در آغاز کتاب، نشانه این باشد که قرآن جلوه‌اى از رحمت الهى است، همان گونه که اصل آفرینش و بعثت جلوه لطف ورحمت اوست. «الرّحمن الرّحیم» 21) شاید معناى اینکه مى‌گویند: تمام قرآن در سوره حمد، و تمام سوره حمد در بسم‌اللَّه، و تمام بسم‌اللَّه در حرف (باء) خلاصه مى‌شود، این باشد که آفرینش هستى و هدایت آن، همه با استمداد از اوست. چنانکه رسالت پیامبر اکرم‌صلى الله علیه وآله نیز با نام او آغاز گردید. «اقرأ باسم ربّک» حمد - 1

#قرآن_کریم #تفسیر_نور 🎥 تصویری 📖 تفسیر سوره حمد آیه 1️⃣ 🎙️ حجت الاسلام استاد محسن قرائتی

#قرآن_کریم #تفسیر_نور 🎥تصویری 📖تفسیر سوره حمد آیه 2️⃣ 🎙️حجت‌الاسلام استاد محسن قرائتی

#قرآن_کریم #تفسیر_نور 🎥 تصویری 📖 تفسیر سوره حمد آیه 3️⃣ 🎙️حجت‌الاسلام استاد محسن قرائتی

#قرآن_کریم #تفسیر_نور 🎥تصویری 📖تفسیر سوره حمد آیه 4⃣ 🎙️حجت‌الاسلام استاد محسن قرائتی

#قرآن_کریم #تفسیر_نور 🎥 تصویری 📖 تفسیر سوره حمد آیه 5⃣

#قرآن_کریم #تفسیر_نور 🎥تصویری 📖 تفسیر سوره حمد آیه 6⃣ 🎙️حجت‌الاسلام استاد محسن قرائتی

#قرآن_کریم #تفسیر_نور 🎥 تصویری 📖 تفسیر سوره حمد آیه 7⃣ 🎙️حجت‌الاسلام استاد محسن قرائتی

📹 #به_رسم_آیه‌ها | رهبر انقلاب، صبح امروز: ان‌شاءالله شما جوانها مصداق این آیه‌ی شریفه باشید...👆🏻 🏷 #از_تبیین_تا_قیام | #اربعین 💻 Farsi.Khamenei.ir

🔷️ مقام راست ✅ قرار ✅ جواب ✅ جواب الجواب @hafizz

✅ کلید آزمون مرحله اول هفدهمین دوره حفظ تخصصی.pdf دریافت از سازمان دارالقرآن الکریم @hamrahehafezan

آموزش مقام صبا در ترتیل 📖سوره مبارکه قدر / صفحه ۵۹۸ قرار مقام صبا👈 آیه اول و دوم جواب مقام صبا👈 آیه سوم جواب الجواب 👈 آیه چهارم و پنجم ✴ فایل زیر رو با دقت استماع کنید👇 @hafizz

🔷️ مقام عجم ✅ قرار ✅ جواب ✅ جواب الجواب @hafizz

#معرفی_سایت 🔴 معرفی یک سایت روایی عالی اگه دوست دارید در کنار حفظ ، روایات ناب مربوط به آیات مورد نظرتون رو ببینید ✅روی هر سوره ای از قرآن که کلیک کنید، ذیل هر آیه روایات را همراه ترجمه میآورد. ✅اين سایت در واقع همون "کتاب ۱۸ جلدی "تفسیر اهل بیت علیهم السلام" تالیف آقای علیرضا برازش یک مجموعه بسیار ارزشمند هست. ✅به نشانی زیر مراجعه کنید👇 http://alvahy.com @hamrahehafezan

آموزش مقام حجاز در ترتیل 📖سوره مبارکه فتح / صفحه ۵۱۱ قرار مقام حجاز👈 آیه اول و دوم جواب مقام حجاز👈 آیه سوم و چهارم جواب الجواب 👈 آیه پنجم ✴ فایل زیر رو با دقت استماع کنید👇 @hafizz

✅ فایل خواص وفضیلت های سوره ها در روایات 🔹️ نصب رایگان @hamrahehafezan

#مصحف_آیات_متشابه 🔰 حافظ بزرگوار کلام الهی اگر در زمینه آیات مشابه قرآن خواستید برنامه ریزی داشته باشید و از مصحف های راهنما که در این رابطه تالیف شده استفاده بفرمایید نوع حافظه خودتون رو حتما بدونید. 🔹️این فایل در این زمینه ان شاءالله به شما کمک میکنه. @hamrahehafezan

#معرفی_نرم_افزار_قرآنی 🔴 حافظ یار همراهی برای حافظان قرآن  : 🔹️حافظ یار شامل دو بخش می باشد.  1⃣بخش اول شامل پرسش‌ ‌ ‌هایی از موارد زیر میباشد. کلمات معنی آیات آدرس آیات سرآیه‌ ‌ ها پایان آیات  آیات متشابه 2⃣در بخش دوم سعی شده است مطابق با آزمون های سراسری حفظ قرآن سوالاتی چهار گزینه ای طراحی شود و هم چنین بعد از اتمام آزمون کارنامه و جواب های صحیح سوالات به حافظ نشان داده شود. 🔹با امکان ایجاد علاقه‌مندی،تعین محدوده پرسش و... 📥لینک دانلود و نصب در بازار اندروید http://cafebazaar.ir/app/?id=ir.ima.hafezyar&ref=share منبع دریافت @hamrahehafezan

✅ فایل pdf کتاب راهنمای حافظان (آیات مشابه قرآن کریم) @hamrahehafezan