2️⃣ در ادامه نوبت به عبارت «فانه علی دین الله» می‌رسد. معنای ظاهری عبارت حکایت دارد که این اشعار در مورد موضوعات دینی سروده شده‌اند. اما عمیق‌تر که بنگریم می‌توانیم نکته دقیق‌تری را برداشت کنیم و آن در امان بودن سروده‌های این دو بزرگوار از گزند آسیب‌های شعر دینی است. مگر شعر دینی آسیب هم دارد؟ بله دارد. شیوه کار عبدی این بود که از امام صادق(علیه‌السلام) حدیثی را می‌آموخت، آن را به نظم می‌کشید و به امام عرضه می‌کرد. مثل آنجا که از تفسیر آیه ۴۶ سوره اعراف «و عَلی الاَعرافِ رِجالٌ یَعرِفونَ کُلًّا بِسیماهُم» از امام سؤال کرد که حضرت آن را به وجود مقدس نبی اکرم (صلوات‌الله‌علیه‌وآله) و اوصیای ایشان تفسیر فرمودند؛ عبدی از حضرت اجازه گرفته و فی‌المجلس قصیده‌ای در این باره می‌سراید.(۵) همین اشراف امام بر شعر باعث می‌شد که ایردات احتمالی شعر چه از لحاظ مضمونی و چه از لحاظ ادبی، مشخص و در بازنگری برطرف شوند. کوچک‌ترین خطای در شعر می‌تواند ممدوح را از عرش به فرش بیاورد، خصوصاً در شعر آیینی که بال خیال شکسته‌تر و دایره لغات بسته‌تر است. کم نیستند اشعاری که برای بیان منقبت یا مرثیه‌سرایی اهل‌بیت(علیهم‌السلام) سروده شده‌اند، اما به دلیل نداشتن مهارت لازم یا بی‌دقتی شاعر، مضمون غیر قابل دفاعی بیان شده است که خود شاعر به آن التفات ندارد. مثل آن شاعر که ابیاتی را در مدح امام باقر(علیه‌السلام) سرود و به حضرت عرضه کرد و انتظار تشویق از جانب حضرت را داشت اما حضرت شعر او را نپسندیده و فرمودند: «گویا تو داری اموات را مدح می‌کنی».(۶) این نشان می‌دهد هر شعری که به نام شعر دینی سروده می‌شود، لزوما بر مبانی دین استوار نیست و «علی دین الله» نیست. گاهی عدم تجربه کافی و عدم دقت شاعر باعث می‌شود شعری که با نیت خالصانه سروده شده است، بیش از این‌که مروج دین باشد، آسیب‌زا باشد و شعری در جامعه نشر پیدا کند که محتوایش ضد ارزش‌های دینی است. شعر باید قبل از انتشار نقد شود تا اگر ایرادی در آن هست برطرف شود. 3️⃣ در میان شاعران مذهبی که تعدادشان کم نیست، به شعر این دو نفر برای آموزش به فرزندان سفارش شده است. این نکته نشان می‌دهد شعر مذهبی برای این قشر، معیار خاص خود را دارد که این معیارها بیشتر در شعر این دو بزرگوار دیده شده است. مثلا از اوزان خوش‌آهنگ و کوتاه استفاده شده که هم جذاب است و هم برای حفظ کردن مناسب است: «لَقَد اُعطیتَ ما لم یُعطِ خَلقاً - هَنیئاً ذا امیرالمؤمنینا».(۷) تعداد ابیات اشعار آن‌قدر زیاد نیست که حفظ آن را سخت کند. کلمات و عباراتِ به کار رفته در شعر برای مخاطب نوجوان ملموس‌تر است و از کلمات و ترکیبات غریب استفاده نشده است. استفاده از شیوه پرسش و پاسخ نیز یکی دیگر از شگردهای عبدی در شعر است که مناسب ذهن کنجکاو و پرسشگر نوجوانان است.(۸) یا مثلا نوع عاطفه، نگاه شاعر، عناصر فنی به کار گرفته شده و مطالب معرفتی بیان شده، برای مخاطب نوجوان قابل فهم است. به هر حال روایت گویای این مطلب است که شعر این قشر از جامعه باید معیار خود را داشته باشد و لزوماً هر شعر آیینی مناسب این سن نیست. 4️⃣ لحاظ کردن سهل‌الوصول بودن شعر برای نوجوانان هیچ‌گاه نباید باعث شود که شاعر از لحاظ فنی در شعر کم بگذارد. این‌که شاید نوجوان شعر را نفهمد، دلیل موجهی برای تنزل سطح فنی و ادبی شعر نیست بلکه راه صحیح به کار بردن عناصر فنی شعر هم از لحاظ کمی و هم از لحاظ کیفی در حد درک نوجوان است تا دیگر شاعران نتوانند ایراد فنی و محتوایی از شعر بگیرند و شاعر متهم به عوامانه‌سرایی نشود. گواه این مطلب گفته سیدحِمیَری در مورد عبدی است. سید که خود از شعرای مذهبی عصر امام صادق(علیه‌السلام) است و از طرف حضرت ملقب به عنوان «سیّدالشعرا» شده است، در مورد عبدی می‌گوید: «من از همه شاعرتر هستم غیر از عبدی».(۹) عبدی در سرودن شعر مذهبی از به‌کارگیری عناصر شعری غافل نبوده مثلا در بیت: «لایَقبلُ الله لِعبدٍ عَمَلاً – حتی یُوالیهِم لِاخلاصِ الوَلاء» در کنار انتقال مفهوم به واج‌آرایی حرف لام نظر داشته است. یا در بیت: «صَفّاهُمُ اللهُ تَعالی وَ ارتَضی – وَ اختارَهُم مِنَ الاَنام وَ اجتَبی» با به کار بردن سه فعل «صَفّاهُم، اِرتَضی و اِجتَبی» باعث شده تا وجود مقدس نبی اکرم(صلوات‌الله‌علیه‌وآله)، امیرالمؤمنین و امام حسن(علیهماالسلام) به‌صورت ناخودآگاه در ذهن خواننده تداعی شوند.(۱۰) شعر عبدی در عین حال که برای قشر نوجوان مناسب بوده، جایگاه تثبیت شده‌ای هم بین شاعران سرشناس داشته است. اگر عبدی تخصص لازم را در سرودن نداشت، امام صادق(علیه‌السلام) این‌گونه والدین را به تعلیم اشعار او سفارش نمی‌کردند، چرا که ممکن بود ناخواسته انحرافاتی را وارد عقاید فرزندان کند.

🔹خلاصۀ کلام، این‌که شعر قشر نوجوان معیارهای خاص خود را دارد که باید به صورت جداگانه به آن پرداخته شود و اصولاً هر شعری با درون‌مایه مذهبی لزوما مناسب این سن نیست. سرودن شعر برای این قشر نباید باعث شود به بهانه عدم فهم نوجوان، اصول فنی شعر را زیر پا بگذاریم. شعر مناسب این سن را باید یا شاعر متخصص در عرصه نوجوانان سروده باشد یا لااقل بر مناسب بودن آن صحه گذاشته باشد. مهم‌تر از همه این‌که به شعر نوجوان نباید از نگاه معرفتی به دید سطحی نگریست بلکه شعر این قشر باید دارای مفاهیم عمیق معرفتی و دینی باشد تا با تکرار آن، مبانی دینی در ذهن نوجوانان نهادینه شوند. ✍🏻 #عباس_همتی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ۱. وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۳۳۱. ۲. إختيار معرفة الرجال (رجال الكشی)، ص۴۰۲، ح۷۴۸. ۳. بررسی شعر و اندیشه دینی در زبان‌های زنده جهان، ص۱۷۰و۱۷۱ (گفتگو با حجةالاسلام سیدمحمد مهاجرانی). ۴. الغدیر، ج۲، زندگی‌نامه عبدی. ۵. مقتضب الأثر فی النص على الأئمة الإثنی عشر، ص۴۸. ۶. بحارالانوار، ج۴۶، ص۳۴۵، ح۲۹. ۷. به تو چیزی عطا شده است که به هیچ‌کس عطا نشده است و آن صفت امیرالمؤمنین است. ۸. برگرفته از کتاب سفیان ابن مصعب عبدی، نوشته سیدهاشم محمد. ۹. اغانی، ج۷، ص۲۹۰. ۱۰. بررسی شعر و اندیشه دینی در زبان‌های زنده جهان، ص۱۷۷ (گفتگو با حجةالاسلام سیدمحمد مهاجرانی). 🌐 shereheyat.ir/node/5347 ✅ @ShereHeyat

🔷 فرصت ارسال آثار به پنجمین جشنواره بین‌المللی شعر حوزه (اشراق) تا ١۵ آبان‌ماه تمدید شد. ✅ @eshragh_shear ✅ @ShereHeyat

تيغيم که در فراز، رعب‌انگيزيم هنگام فرود، خون دشمن ريزيم بی‌پشت بُوَد جوشن ما روز نبرد يعنی که نيامديم تا بگريزيم 📝 #محمدرضا_سهرابی_نژاد ✅ @ShereHeyat

تا نام حسین بر لب مردم ماست در معرکه‌ها شکست دشمن پیداست معنای بلند لعن بر شمر و یزید «امروز شعار مرگ بر آمریکاست» 📝 #محمدمهدی_سیار ✅ @ShereHeyat

#امام_عصر علیه‌السلام #غزل 🔹حُجّت🔹 خورشید هم در آسمان رؤیت نمی‌شد دیگر کسی با ماه، هم‌صحبت نمی‌شد چشم ستاره لحظه‌ای سوسو نمی‌زد رنگین‌کمان در محفلی دعوت نمی‌شد خاک از وجود تیرۀ خود دست می‌شست باد از سکون خویش بی‌طاقت نمی‌شد آتش مجال شعله‌ور بودن نمی‌یافت رود از نبود موج ناراحت نمی‌شد غنچه به خواب مرگ می‌رفت و پس از آن از خلوت خود وارد جَلوَت نمی‌شد ارکان هستی را خدا میزان نمی‌کرد دار و ندار ما به جز ظلمت نمی‌شد منظومه‌ای در کهکشان باقی نمی‌ماند اصلا خدا آمادۀ خلقت نمی‌شد این سرنوشت شوم ارکان جهان بود عالم اگر که صاحب حُجّت نمی‌شد ای کاش در هر محفل اُنسی که داریم از هیچ‌کس غیر از شما صحبت نمی‌شد 📝 #احمد_حسین‌پور_علوی 🌐 shereheyat.ir/node/5348 ✅ @ShereHeyat

انجمن مشکات برگزار می‌کند: «دوره جدید کارگاه نقد شعر» نقد نوحه نقد شعر ولایی نقد شعر مناسب اجرا در هیأت 🔸۱۲ جلسه در شهر مقدس قم ویژه برادران ( ١٨ تا ٢۵سال) به صورت رایگان 🔹 با حضور: استاد سیدمهدی حسینی رکن‌آبادی 🗓 سه‌شنبه‌ها ساعت ۱۵:۳۰ با اقامه نماز مغرب و عشاء 📝 ثبت‌نام: 🆔 @smahdihoseinir ✅ @smhroknabadi

#حضرت_عبدالعظیم علیه‌السلام #مسمط 🔹سیّدُ الکریم🔹 ای آفتاب فاطمه، در شهر ری مقیم ری طور اهل دل، تو در آن موسی کلیم صحنت مطاف جان، حرمت جنّة النّعیم عبد عظیم خالق بخشندۀ عظیم.. صَلّی عَلی جَلالِکَ یا سَیّدُ الکریم ای مهرت آفتاب درخشان هر دلی فرزند فاطمه، خلف مرتضی علی مرآت جان به نور جمال تو منجلی.. تو کیستی که گفته ولی اللّهت، ولی ای رتبه‌ات به نزد ولیّ خدا عظیم ای از زمین ری جلواتت بر آسمان نام تو چون ائمّۀ اطهار جاودان.. آورده سر فرود به خاک تو آسمان هر بامداد و شامگهان بر مشام جان بوی بهشت آورد از تربتت نسیم تو سیّد الکریم و کرامت تبار تو.. دامان سبز ری شده باغ و بهار تو بار علوم ریخته از شاخسار تو باشد بهشت قرب الهی مزار تو با مهر تو ز آتش دوزخ مرا چه بیم! بوی حسین می‌دمد از خاک این مزار یا کربلا به دامن ری گشته آشکار.. قبر تو کعبۀ دل خوبانِ روزگار جدّ مطهّر تو قسیم بهشت و نار مهر تو نیز جنّت و قهرت بود جحیم.. صحن مطهّرت به زمین عرش دیگر است.. همسایۀ تو زادۀ موسی بن جعفر است جاری ز چشمه‌های علوم تو کوثر است تا قبّۀ طلات به ری سایه‌گستر است بر ری سزد که رشک برد جنّةُ النّعیم.. ..در شهر ری غریبی و با خلق آشنا از ما همه تضّرع و عجز، از تو اعتنا زیبد امام عصرِ تو گوید تو را ثنا با جملۀ مبارک «اَنتَ ولُّینا» خطّ تو خطّ نور و صراط تو مستقیم.. 📝 #غلامرضا_سازگار 🌐 shereheyat.ir/node/3934 ✅ @ShereHeyat

#حضرت_عبدالعظیم علیه‌السلام #غزل 🔹درس بندگی🔹 نام گرامی‌اش اگر عبدالعظیم بود عبد خدای بود و مقامش عظیم بود گر از کرامتش همه کس فیض می‌برد از نسل خاندان امامی کریم بود عطر حدیث آل رسول از لبش چکید در مکتب فضیلت و تقوا فهیم بود تنها نبود پیک خوش‌الحان باغ عشق پرهیزگار و عابد و زاهد، حکیم بود آموخت درس بندگی از اهل‌بیت نور محبوب پیشگاه خدای علیم بود غیر از خدا نداشت نیازی به هیچ‌کس در عمر خویش صاحب طبعی سلیم بود لبخند مهربانی و گرمش چو آفتاب دست نوازشی به سر هر یتیم بود گل‌سیرتان عشق به مدحش سروده‌اند اخلاق او لطیف‌تر از هر نسیم بود پیوسته او به منزل مقصود می‌رسید زیرا صراط زندگی‌اش مستقیم بود هفتاد و نُه بهار ز عمرش گذشت و باز در سایۀ امید و ولایت مقیم بود پروانۀ بهشت به دستش دهد خدا هر کس که زائر حرم این کریم بود هر کس که رو نمود بر این آستانه گفت این بوستان عشق، بهشتی‌شمیم بود عبد حقیرِ اوست «وفایی» اگر چه باز دل در جوار حضرت عبدالعظیم بود 📝 #سیدهاشم_وفایی 🌐 shereheyat.ir/node/5314 ✅ @ShereHeyat

#حضرت_عبدالعظیم علیه‌السلام #غزل 🔹نگین ری🔹 از بوستان فاطمه، عطر و شمیم داشت با دوستان فاطمه، لطف عمیم داشت خواندند اهل معرفت او را «نگین ری» با آن‌که نام و شهرت «عبدالعظیم» داشت از شهربند رنج و غم، آزاد می‌شود هر کس که پاس بندگی آن حریم داشت این یاس گلشن «حسن»، این عاشق «حسین» با مهر و عشق و عاطفه عهدی قدیم داشت گل‌واژۀ حدیث از آ‌ن لعل جان‌فزا عطر بهار وحی و صفای نسیم داشت از محضر سه حجّت معصوم فیض برد یعنی که ره به چشمۀ فوز عظیم داشت مثل کبوتران حرم‌خانۀ «رضا» روحی در آستان ولایت مقیم داشت شاگرد پاک‌باختۀ مکتب «جواد» دستی پر از کرامت و طبعی کریم داشت از پرتو هدایت «هادی» اهل بیت راهی به آستان خدای رحیم داشت ایمان خویش را به امامش ارائه کرد با آن‌که جان روشن و قلب سلیم داشت... طور تجلّی سه امام هُمام را او درک کرده بود و مقام کلیم داشت شب تا به صبح شعر «شفق» را مرور کرد مرغ سحر که زمزمۀ «یا کریم» داشت 📝 #محمدجواد_غفورزاده 🌐 shereheyat.ir/node/1128 ✅ @ShereHeyat

#شعر_توحیدی #حدیث #رباعی 💠 #امام_حسن_عسکری (علیه‌السلام) «لَيْسَتِ الْعِبَادَةُ كَثْرَةَ الصِّيَامِ وَ الصَّلَاةِ وَ إِنَّمَا الْعِبَادَةُ كَثْرَةُ التَّفَكُّرِ فِي أَمْرِ اللهِ» عبادت، زیاد روزه‌گرفتن و زیاد نماز خواندن نیست؛ عبادت، زیاد اندیشه کردن در امر خداست. 📗 تحف العقول، ص۵۱۸ 🔹عبادت اندیشه🔹 هر چند نماز و روزه را پیشه کنید در عمق سجود و سادگی ریشه کنید آن نیست عبادت و عبادت این است: در امر خدا زیاد اندیشه کنید 📝 #هادی_فردوسی ✅ @ShereHeyat

#امام_حسن_عسکری علیه‌السلام #مسمط 🔹مسیح عترت🔹 بر او سلام که شایستۀ سلام است او که از سلالۀ ابن الرضا، بِنام است او که هاشمی نسب و فاطمی مرام است او که یادگار برومند ده امام است او به شهر سامره مصداق فیض عام است او به نور و جلوۀ رخسار ماه او، صلوات جمال گلشن توحید را تبسم اوست مسیح عترت اطهار را تجسم اوست کلیم با شجر طور در تکلم، اوست که دومین حسن، ابن الرضای سوم اوست ز حادثات جهان، جان‌پناه مردم اوست به هرکه راه برد در پناه او، صلوات خدای خوانده به حُسن جمال خود، حَسنش ستارۀ سحری، خوشه‌چين انجمنش شفای دیدۀ یعقوب، بوی پیرهنش که دیده ماه فلک، گل بریزد از دهنش؟ شمیم وحی خدا می‌تراود از سخنش به عطر و رایحۀ دل‌بخواه او، صلوات ستارگان همه شب شمع محفلش هستند فرشتگان به ادب در مقابلش هستند موالیان خداجوی سائلش هستند معاشران همه محو فضائلش هستند به آیه آیۀ قرآن که در دلش هستند شده‌ست سورۀ قرآن گواه او، صلوات نگاه او، به گل تازه چیده می‌ماند شمیم او، به گلاب چکیده می‌ماند لبش، به غنچۀ شبنم ندیده می‌ماند قدش، به سرو ز نور آفریده می‌ماند دلش به پاکی صبح و سپیده می‌ماند به سجدۀ سحر و صبحگاه او صلوات امام گفت که یک‌رنگ باش و یک‌رو باش برای سنجش اعمال خود ترازو باش برای خدمت و ایثار دست و بازو باش مباش در پی شهرت ولی خداجو باش همیشه یاد خدا و عنایت او باش به اوج و منزلت دیدگاه او، صلوات کسی که مهر و محبت مرام مهدی اوست کسی که قسط و عدالت پیام مهدی اوست کسی که فتح و ظفر در قیام مهدی اوست کسی که ختم امامت به نام مهدی اوست سلامت دو جهان، در سلام مهدی اوست به جذبه‌های بدیع نگاه او، صلوات 📝 #محمدجواد_غفورزاده 🌐 shereheyat.ir/node/1783 ✅ @ShereHeyat