🌾سعی کن کسی که تو را می بیند، آرزو کند مثل تو باشد.🌾 🍃از ایمان سخن نگو! بگذار از نوری که بر چهره داری ، آن را احساس کند. 🍃از عقیده برایش نگو! بگذار با پایبندی تو آن را بپذیرد. 🍃از عبادت برایش نگو! بگذار آن را جلوی چشمش ببیند . 🍃از اخلاق برایش نگو ! بگذار آن را از طریق مشاهده ی تو بپذیرد . 🍃از تعهد برایش نگو ! بگذار مردم با اعمال تو خوب بودن را بشناسند ! 🌸⃟🌼🎼჻ᭂ࿐✰📚 #کانال_شعر_علوی #قرارگاه_بسوی_ظهور @Sheroadab_alavi

دلگیرم از تمامی دنیا شتاب کن مجنونم و به خاطر لیلا شتاب کن وقتش رسیده صبح طلوعت فرارسد  پایان بده براین شب یلداشتاب کن در انتظار آمدنت روزها گذشت ای وعده ی قدیمی فردا شتاب کن ای وارث عدالت و صبر و غم علی با ذوالفقار حضرت مولا شتاب کن جانم به لب رسیدازاین روزگار پست آقا به جان حضرت زهرا شتاب کن لاادری الـٰلّهُمَ عَجــِّلِ لوَلــیِّکَ اَلْفــَرَجْ 🌸⃟🌼🎼჻ᭂ࿐✰📚 #کانال_شعر_علوی #قرارگاه_بسوی_ظهور @Sheroadab_alavi

محمد سلمانی

زندگینامه خیام + دستاوردها، اسرار، مذهب و آرامگاه خیام نیشابوری ریاضیدان، اخترشناس، شاعر ایرانی و طراح تقویم جلالی بود. روز 28 اردیبهشت به نام روز بزرگداشت این حکیم و دانشمند بزرگ ایرانی نامگذاری شده است. نگاهی به اسرار زندگی و دستاوردهای خیام نیشابوری حکیم عمر خیام نیشابوری، فیلسوف، ریاضی دان، ستاره شناس، شاعر و طراح تقویم جلالی است که شهرت جهانی دارد. 28 اردیبهشت ماه هرسال که به روایتی روز تولد خیام است، روز بزرگداشت خیام نامیده می شود. به مناسبت بزرگداشت این دانشمند و شاعر بزرگ ایرانی در این بخش از فرهنگ و هنر نمناک با زندگینامه او آشنا شوید. خیام که بود و در چه قرنی به دنیا آمد؟ غیاث الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری، ریاضیدان، اخترشناس و شاعر ایرانی است که در 28 اردیبهشت سال 427 و زمان حکومت سلجوقیان در نیشابور به دنیا آمد. خیام دارای هوشی فوق العاده بوده و حافظه ای نیرومند و قوی بود و علاوه بر داشتن دانش در ریاضی، نجوم در فلسفه، دین، تاریخ، گاه شماری، موسیقی نیز دانش فراوانی داشت پس می توان او را همه چیزدان و بزرگترین دانشمند قرن پنجم نامید. مقام و شهرت بسیار خیام در زمان خود سبب شد معاصران او همه وی را به لقب های بزرگی مانند امام، فیلسوف و حجة الحق بستایند. خیام دانشمند بود یا شاعر؟ همانطور که گفتیم خیام دانشمند و همه چیزدان عصر خویش بود. اگر چه جایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی اوست اما رباعیات او آوازه ی جهانی دارد. رباعیات خیام به بیشتر زبان های زنده برگردان شده است. ادوارد فیتزجرالد رباعیات خیام را به زبان انگلیسی ترجمه نموده است.

خیام در دوران جوانی و کسب دانش نام پدر خیام ابراهیم بوده است که برخی افراد معتقدند شغل او یا یکی از نیاکان خیام خیمه دوزی یا چادر دوزی بوده است اما برخی گفته اند که پدر خیام به امور دیوانی مشغول بوده است. عمر خیام در نیشابور نزد عالمان و استادان برجسته آن شهر شروع به تحصیل کرد و در جوانی علوم فلسفه، نجوم و ریاضی را فرا گرفت و در علم طب نیز مهارت کافی به دست آورد ،گفته شده که خیام سلطان سنجر را که در زمان کودکی به مرض آبله گرفتار شده بود معالجه کرده است.او شعرهای زیادی به دو زبان فارسی و عربی سرود و کتاب هایی درباره علوم مختلف نوشت. استاد، خیام در علم فقه که بود؟ برخی عقیده دارند که خیام فلسفه را مستقیماً از زبان یونانی فراگرفته و برخی او را شاگرد ابن سینا دانسته اند که فرضیه شاگردی خیام نزد ابن سینا واقعیت ندارد و این خطای تاریخ نویسان به این دلیل است که خیام ابن سینا را استاد معنوی خود خوانده است. آنچه واقعیت دارد این است که خیام فقه را در میان سالی در محضر امام موفق نیشابوری آموخت و حدیث، تفسیر، فلسفه، حکمت و ستاره شناسی را فراگرفت. خیام علوم و فلسفه یونان را تدریس می کرد و دانشجویان را به ورزش جسمانی و پرورش نفس تشویق می کرد.

ترک نیشابور به قصد سمرقند در حدود سال 449 هجری خیام نیشابور را به قصد سمرقند ترک کرد و در آنجا کتابی درباره معادله های درجه سوم تحت نام رساله فی البراهین علی مسائل الجبر والمقابله به زبان عربی تحت حمایت و سرپرستی ابوطاهر قاضی القضات سمرقند نوشت و پس از نگارش کتاب خود را به دلیل رابطه خوب خود با خواجه نظام الملک طوسی تقدیم کرد.

رفتن به اصفهان و سرپرستی رصدخانه اصفهان

عمر خیام بعد از سمرقند به دعوت سلطان جلال الدین ملکشاه سلجوقی و وزیرش نظام الملک به اصفهان رفت تا سرپرستی رصدخانه اصفهان را بر عهده گیرد. او 18 سال در اصفهان اقامت داشت و در این مدت رساله فی شرح ما اشکل من مصادرات اقلیدس، مهم ترین و تأثیرگذارترین اثر ریاضی خود را نوشت که در آن خطوط موازی و نظریه نسبت ها را شرح می دهد.

در این دوران به مدیریت خیام زیج (رصدخانه) ملکشاهی تهیه گردید و طرح اصلاح تقویم تنظیم شد. تقویم امروز ایرانی، حاصل محاسباتی است که خیام و عده ای از دانشمندانی دیگر، در زمان جلال الدین ملک شاه سلجوقی انجام دادند و به نام وی تقویم جلالی خوانده می شود. خیام درباره ی چگونگی محاسبات نجومی خود رساله ای هم نوشته است. خیام به اختر بینی اعتقاد نداشت اما در این دوران به عنوان اختر بین در دربار خدمت می کرد. درگذشت ملکشاه، کشته شدن نظام الملک، قطع کمک مالی به رصدخانه و بی مهری به خیام و بی اعتنایی به امور علمی دانشمندان و رصدخانه، باعث شد خیام در حدود سال 479 هجری اصفهان را به قصد خراسان ترک کند و بقیه عمر را در شهرهای مهم خراسان به ویژه نیشابور و مرو گذراند.

حوادث مهم زمان حیات خیام

در زمان حیات خیام حوادث مهمی مانند جنگ های صلیبی، سقوط دولت آل بویه، قیام دولت آل سلجوقی به وقوع پیوست.

دستاوردهای خیام نیشابوری در ادامه ی این بخش از نمناک به دستاوردهای حیکم خیام نیشابوری معروف خواهیم پرداخت که شامل: ریاضیات کارهای خیام در ریاضیات (به ویژه در جبر) تا سده ی 19 میلادی در بین ریاضیدانان اروپایی مورد استفاده نبوده است و رد پای خیام را می توان به واسطه ی طوسی در پیشرفت ریاضیات در اروپا دنبال کرد. خیام اولین کسی بود که نشان داد معادله ی درجه ی سوم ممکن است دارای بیش از یک پاسخ باشد یا این که اصلاً جوابی نداشته باشند. «آنچه که در هر حالت پنداشته شده رخ می دهد بستگی به این دارد که آن مقاطع مخروطی که او از آنها استفاده می کند در هیچ نقطه یکدیگر را برش ندهند، یا در یک یا دو نقطه یکدیگر را برش ندهند.». یکی از آثار دیگر خیام رسالة فی شرح ما اشکل من مصادرات اقلیدس است که در آن خیام قضیه ی خطوط متوازی که شالوده ی هندسه ی اقلیدسی است، را مورد مطالعه قرار داد و اصل پنجم را اثبات کرد.

ستاره شناسی همانطور که گفتیم خیام گاهشماری ایران را تغییر داد و بعد از اصلاح آن مدار گردش کره ی زمین به دور خورشید را تا 16 رقم اعشار محاسبه کرد.

فلسفه از خیام پنج رساله فلسفی یافت شده که یکی از آنها فارسی بوده و باقی عربی است. پنج رساله او عبارتند از:فی الکون و التکلیف، فی الوجود، الضیاء العقلی فی موضوع العلم الکلی، الجواب عن ثلاث مسائل؛ ضروره التضاد فی العالم و الجبر و البقا و در علم کلیات وجود. خیام در سال 472 هجری قمری به درخواست جمعی از دانشمندان اصفهانی خطبه توحیدیه ابن سینارا به فارسی ترجمه کرده است.

موسیقی خیام به تحلیل ریاضی موسیقی نیز پرداخته است و در القول علی اجناس التی بالاربعاء مسأله تقسیم یک چهارم را به سه فاصله مربوط به مایه های بی نیم پرده، با نیم پرده بالارونده و یک چهارم پرده را شرح می دهد.

ادبیات هم دوره ای های خیام از رباعیات او بی خبر بودن و او را به عنوان ریاضیدان و فیلسوفی می شناختند. در کتاب خریدة القصر از عمادالدین اصفهانی که به زبان عربی و در سال 572 یعنی نزدیک به 50 سال پس از مرگ خیام نوشته شده است، از خیام به عنوان شاعر یاد شده است.