هدایت شده از تبیان گناباد
🌹روبه شش گوشه ترین قبله ی عالم هر صبح
🌹بردن نام حسین بن علی میچسبد
🌹اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَيْنِ
🌹وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَيْنِ
🌹وَ عَلى اَوْلادِ الْحُسَيْنِ
🌹وَ عَلى اَصْحابِ الْحُسَيْنِ
🌹 قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله علیه و آله: قَالَتِ الْحَوَارِیُّونَ لِعِیسى یَا رُوحَ اللَّهِ مَنْ نُجَالِسُ؟
قَالَ مَنْ تُذَکِّرُکُمُ اللَّهَ رُؤْیَتُهُ
وَ یَزِیدُ فِی عِلْمِکُمْ مَنْطِقُهُ
وَ یُرَغِّبُکُمْ فِی الْآخِرَةِ عَمَلُهُ
♦️ حواریون به حضرت عیسی علیه السلام گفتند :یاروح الله! با چه کسی همنشین شویم؟فرمود باکسی که :
◀ دیدنش شمارا به یاد خدا بیاندازد.
◀ گفتارش بر علم شما بیافزاید.
◀ عملش شما را به عمل کردن برای آخرت ترغیب کند.
📚 اصول کافی ، ج1 ،ص95
🌺🌺حضرت عیسی یکی از پیامبران اولوالعزم است و از این لحاظ جایگاه ویژهای در بین دیگر پیامبران دارد. از طرف دیگر خداوند او را ((آیه و نشانه)) برای جهانیان قرار داده که این هم یکی دیگر از ویژگی های آن حضرت است
🌺خداوند در قرآن، خطاب به مادر حضرت عیسی می فرماید: «وَ لِنَجْعَلَهُآیَهً لِلنّاسِ وَ رَحْمَهً مِنّا وَ کانَ اَمْراً مَقْضِیّا»
(( و عیسی را آیت و نشانهای برای مردم و رحمتی از جانب خویش قرار میدهیم و این امری است انجام یافته))
معجزاتی که به دست حضرت عیسی انجام گرفته بسیار شگفت انگیز است به طوری که افرادی از قومش معتقد به الوهیت(خداوندی) ایشان شدند. از جملهی این معجزات این بود که در نوزادی با مردم سخن گفت. و یا این که به پرنده ی بی جانی که از گل درست شده بود میدمید. پرنده جان میگرفت و در مقابل دیدگان حیرتزدهی مردم پرواز میکرد.
🌺به نظر شما دلیل توجه بسیار خدا به پیامبرش و ((آیت و نشانه)) کردن او برای مردم چیست؟ برای پاسخ به این سؤال در مقابل امام ششم زانوی ادب زده و گوش جان به کلام ایشان میسپاریم:
🌺مفضل میگوید: امام صادق (ع) به من فرمود: «لا أقام الله عیسى ابن مریم آیة للعالمین إلا بالخضوع لعلی»
((خداوند، عیسی بن مریم را نشانهای برای جهانیان قرار نداد، مگر به دلیل خضوعش در مقابل علی بن ابی طالب))
📚(بحارالأنوار ج26، ص 294)
🌺به راستی که مقام و منزلت امیرالمؤمنین تا چه اندازه رفیع است! پیامبر اولوالعزمی مانند حضرت عیسی جایگاهش را به خاطر خضوعش در برابر جایگاه بلند امیرالمؤمنین به دست میآورد. پیامبری با این منزلت که بارها در قرآن تمجید شده، ((آیه للناس)) نامیده شده و این همه معجزه به دست توانای او ظاهر شده است؛ در مقابل عظمت و شکوه حضرت امیر، سر فرود آورده و خاضع است.
🌺پس وقتی حضرت عیسی به خاطر خضوع و احترام در برابر علی بن ابی طالب چنین مقامی را به دست میآورد، مقام و بزرگی خود امیرالمؤمنین چه اندازه است. کدامین قلم را یارای تحریر آن مقام رفیع است؟ کدامین شاهین بلندپرواز را توانایی رسیدن به آفاق آسمان علم علی است؟ به راستی که زبان قاصر ما در برابر بزرگی و عظمت آن حضرت بسیار ناتوان است.آری او آیت کبرای الهی است و تجلی اعظم ربوبی که تمام آیات آفاق و انفسی و جلوه های توحیدی از دریای عصمت و کهکشان هدایت او صادر می شود و مگر نه این ست که با تمام وجود در مدار عبودیت و اطاعت محض از رب العالمین است.
و صد البته توصیف معصوم را باید از زبان معصوم شنید.
🌺و این است کلام رسول خدا در وصف مولا امیرالمؤمنین(ع):
«و الذی نفسی بیده لو لا أنی أشفق أن یقول طوائف من أمتی فیک ما قالت النصارى فی ابن مریم لقلت الیوم فیک مقالا لا تمر بملإ من الناس إلا أخذوا التراب من تحت قدمیک للبرکة»
🌺(( [ای علی!] قسم به خدایی که جان من در قبضه قدرت اوست، اگر این دلهره را نداشتم که افرادی از امتم درباره تو بگویند، آنچه را که مسیحیان درباره ی عیسی بن مریم گفتند؛ امروز درباره ی تو سخنی می گفتم که از کنار هیچ کس عبور نمی کردی مگر اینکه خاک زیر پای تو را برمی داشتند و با آن
تبرک
می جستند.)
📚کتاب الاختصاص شیخ مفید
صفحه ۲۴۴
🏴السلام علیک یا فاطمة الزهرا(س)🏴 ☑️مراسم شهادت حضرت فاطمه زهرا(س)فاطمیه اول☑️
⚫️سخنران:حجت الأسلام شاهمردی.
⚫️بانوای مداحان اهلبیت(س)
⚫️زمان:شنبه . یک شنبه ودوشنبه. ۶\۷\۸\۱۰\۱۳۹۹همراه بانمازجماعت مغرب وعشاء
⚫️مکان:مسجد جامع باغ آسیا
🔴🔴مراسم کوتاه وبه مدت نیم ساعت بارعایت کامل نکات بهداشتی خواهدبود.
سرمایه محبت زهرااست دین من.... من دین خویش را به دو دنیا نمیدهم 🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴
💫🌴 عظمت و بزرگی حضرت فاطمه زهرا(سلاماللهعلیها) را چگونه می توان شناخت، در حالی که خدای متعال به پیامبر اکرم«ص» فرموده است:
«یا احمد لولاک لما خلقت الافلاک ولولا علی لما خلقتک ولولا فاطمه لما خلقتکما؛
ای پیامبر! اگر تو نبودی هستی را
نمی آفریدم و اگر علی نبود تو را خلق نمی کردم و اگر فاطمه نبود، شما دو نفر را به وجود نمی آوردم.»
پیامبر گرامی اسلام درباره او فرمود: «اگر [خوبی ها] و زیبایی ها به صورت انسانی درآید، او فاطمه خواهد بود، بلکه او برتر [از آن] است؛ به راستی که دخترم فاطمه برترین انسان روی زمین از نظر عنصر و ذات و از نظر شرافت وبزرگواری است.»
حضرت مهدی، صاحب الزمان«عج»، حضرت فاطمه«ع» را الگو و مقتدای خویش می داند و می فرماید:
«و فی ابنه رسول الله لی اسوه حسنه، وسیردی الجاهل رداءه عمله و سیعلم الکافر لمن عقبی الدار
دختر رسول خدا«ص» زیباترین الگو برای من است، و به زودی نادان، پستی عمل خویش را خواهد دید و کافران درمی یابند که پایان کار به نفع چه کسی است.»
هدایت شده از تبیان گناباد
🔴امام خمینی:برای پیروی دستور حضرت #مسیح ناقوسها را به نفع مظلومان و محکوم نمودن ستمگران به صدا درآورید
♦️امام خامنه ای:پیروی از #حضرت_عیسی لازمهاش بیزاری از قدرتهای ضد حق است
هدایت شده از کانون فرهنگی ، هنری شهدای نوقاب ۹۷
بسم الله الرحمن الرحیم
قسمت دوم
نقش مساجد در جوامع اسلامی
نقش مساجد در جوامع اسلامی، به اختصار نقشهای مختلف مسجد در طول تاریخ را مورد بررسی قرار میدهد.
فهرست مندرجات
۱ - خانه مردم
۲ - پایگاه قضایی
۳ - جایگاه حسبه
۴ - خانهی خبر
۵ - محل رفع مشکلات
۶ - پایگاه جهاد و نهضت
۷ - مرکز آموزش
۸ - جایگاه در فرهنگ اسلام
۸.۱ - حدیث نبوی
۸.۲ - پایگاه فرهنگ و شریعت
۸.۳ - بنیادگرایی
۸.۴ - مسجد بعد از پیامبر اکرم
۸.۵ - مساجد جهان اسلام
۸.۶ - نقش دشمن
۹ - مرکز سازماندهی نهضتها
۹.۱ - قیام سربداران
۹.۱.۱ - شیخ خلیفه
۹.۱.۲ - فتوای علمای درباری
۹.۲ - نهضت مشروطه
۹.۳ - انقلاب اسلامی
۱۰ - پایگاه ارتباطی متناسب
۱۱ - نتیجه گیری
۱۲ - پانویس
۱۳ - منبع
خانه مردم
ابتدای اذان و اقامه تا انجام نماز و سرانجام آن، نشان میدهد که اساس عبادت، به ویژه نماز بر پایهی جمع و جماعت است و بنده به هنگام راز و نیاز هم باید خود را میان جمع ببیند، بنابراین هر گونه فرد گرایی و مانند آن از نظر قرآن و اسلام مفاهیمی مردود شناخته میشود.[۱]
پایگاه قضایی
در زمان رسول اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم)، مسجد نقش عمدهای در امور قضایی داشت و بسیاری از مسائل حقوقی مردم با همت آن حضرت (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) در مسجد رسیدگی میشد. در دورهی خلفای راشدین این شیوه همچنان معمول بود، چنانکه در گوشهای از مسجد کوفه، به نام «دکةالقضا» حضرت علی (علیهالسّلام) برای رسیدگی به کارهای حقوقی و قضایی مردم به محکمهی قضاوت مینشستند. لذا در سرزمینهای اسلامی داوری، مبنایی داشت، و قضات مذهبی عهده دار این مهم بودند و تشکیلات خاص و مکان ممتازی به جز مسجد، برای قضاوت ضرورتی نداشت.
در دورهی خلفای فاطمی، ساختمان ضمیمهی شمال شرقی مسجد عمر برای سکونت قاضی القضات اختصاص یافت. روزهای شنبه و دوشنبه قاضی القضات در ملا عام به قضاوت میپرداخت. در زمان یاقوت نیز قاضی القضات شهر بغداد احکام قضاییاش را در مسجد صادر میکرد. همچنین قاضی شهر دمشق در مسجد اموی رواق مخصوصی برای قضاوت داشت. چنین روشی در بسیاری از شهرهای مهم کشورهای اسلامی معمول بود.[۲]
جایگاه حسبه
همان گونه که مسجد به منزلهی پایگاه قضایی مورد استفاده قرار میگرفت، جایگاه مناسبی برای حسبه ـ از دیدگاه سازمانهای اداری جدید بخشی از وظایف شهرداری، شهربانی و دادستانی را در بر میگیرد ـ به شمار میآمد. برای مثال، محتسب در قاهره یک روز در میان و در یکی از دو مسجد جامع آن شهر، برای رسیدگی به امور شهری حضور مییافت.[۳]
خانهی خبر
مسجد، محل تجمع مردم، مرکزی برای اطلاع رسانی و پخش اخبار مهم، نقش ویژهای را از زمانهای گذشته تا حال ایفا کرده است که مصداق بارز آن در جریان انقلاب شکوهمند اسلامی ایران دیده شد. اصولاً دین مقدس اسلام از این جهت که به مناسبتهای مختلف مردم را فرا میخواند، در میان ادیان دیگر برجستگی خاصی دارد.
اهمیت این مرکز، به ویژه در زمان صدر اسلام که از جهت اطلاع رسانی فاقد رسانههای گروهی بود، اهمیت بسیاری داشت، زیرا در همین اجتماعات، رهبران دینی فرصت را مغتنم میشمرند و به مناسبتهای گوناگون راهنماییهای لازم به اطلاع عموم میرسد. هم اکنون نیز در بسیاری از کشورهای اسلامی مساجد از جهت پخش خبرهای مربوط به جنبشهای مردم و نهضت اسلامی نقش چشمگیری دارند.[۴]
محل رفع مشکلات
از زمانهای گذشته، افراد ضعیف و کسانی که به نوعی مشکلات شخصی و اجتماعی داشتند، به مسجد مراجعه میکردند. در سیره حضرت رسول اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) میبینیم که مؤمنان برای رفع نیازشان، به حضرت روی میآوردند، و آن حضرت نیز با بذل مساعدتهای لازم، نیاز آنان را تا حدّ امکان برطرف میکردند؛ به این ترتیب، مسجد مکانی بود که میتوانست محل ارتباط مستقیم رهبر و مردم باشد.[۵]
پایگاه جهاد و نهضت
در زمان رسول اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم)، یکی از مهمترین نقشهای مسجد این بود که آن حضرت مقدمات فکری و بسیج عمومی مسلمانان را به منظور جهاد با کفار در آنجا تدارک میدید. عیناً همین نقش در جریان نهضت روحانیون شیعه به رهبری امام خمینی (قدس سره)، در سال ۱۳۴۲ ش و پس از آن در جریان پیروزی انقلاب اسلامی ایران، مشاهده شد. در کشورهای اسلامی همواره مساجد پایگاه نهضتهای اسلامی علیه حکام جور و ستم پیشه مطرح بوده و هستند.[۶]
هم اکنون در کشور اسلامی ایران مسجد در قالب پایگاه نیروهای بسیج مقاوت فعال است؛ در طول ۸ سال دفاع مقدس، مساجد به عنوان مکانهای جذب نیروهای رزمنده بسیجی و پشتیبانی و فعالیتهای پشت جبهه، نقشی بسیار مؤثر و سرنوشت ساز ایفا کردند.
مرکز آموزش
در اهمیت علم و آگاهی همین بس که یکی از اهداف
هدایت شده از کانون فرهنگی ، هنری شهدای نوقاب ۹۷
بعثت پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) تعلیم و تعلّم بوده است.
روزی رسول اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) وارد مسجد شد و در آنجا با دو گروه مواجه شد.
در یک قسمت، مردم سرگرم علم آموزی و در قسمت دیگر مسجد دستهای مشغول راز و نیاز با خدا بودند. پیغمبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) فرمودند: «این دو نشست و
گردهمایی با خیر و سعادتاند، زیرا گروه دوم خدا را میخوانند و گروه اول نیز سرگرم فراگیری بینش و دانشاند و میخواهند دانش و آگاهی دینی خود را از رهگذر تعلیم، به دیگران منتقل سازند.
اما گروه اول بر گروه دوم مزیت دارند. سپس، حضرت رسول اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) در جمع گروهی که سرگرم دانشاندوزی و تعلیم بودند، نشست.[۷]
پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) نخستین کسی بود که (نو مسلمانان) عرب را برای کسب دانش، در یک حلقه گرد خود فرا خواند.[۸]
آموزش اسلامی با دعوت پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) نخستین مربی و معلم مسلمانان و از مسجد که در واقع پایگاه تعلیماتی مسلمانان بود، آغاز شد؛ مسجد که در عصر نبوت و دورهی خلفای راشدین بنای بسیار ساده و ابتدایی داشت، مجمع نو مسلمانانی شد که برای حل و فصل مسائل جدید، در آن آمد و شد داشتند. اقامهی نماز، استماع سخنان پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) در باب آیاتی که وحی میشد، تبلیغ دین و ابلاغ احکام شرع، اعلان جنگ و جهاد و عقد صلح، تقسیم غنایم جنگی، ارسال نامهها، تشییع جنازه و مسائلی از این قبیل که بیشتر آنها با هجرت رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) به مدینه جاری شد، در واقع «مسجد» کهنترین دانشگاه اسلامی و اساسیترین پایگاه تعلیمات در تاریخ اسلامی به شمار رفته و میرود.[۹]
جایگاه در فرهنگ اسلام
در اصطلاح روایی، تمام روی زمین، مسجد و سجدهگاه انسان است. رسول اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) فرمود: «جعلت لی الارض مسجداً و طهوراً؛ [۱۰][۱۱]
زمین برای من سجدهگاه و پاک کننده قرار داده شد».
«قاضی عیاض» گفته است مسجد بودن کل زمین از خصایص امت مسلمان است، زیرا امتهای پیشین جز در مکانی که یقین به طهارت و پاکی آن داشتند نمیتوانستند در جای دیگر نماز بگذارند، لکن امت مسلمان در همهی نقاط زمین میتوانند نماز بگذارند، جز در مکان و جایی که به نجاست و ناپاکی آن یقین و جزم داشته باشند. (البته این نکته از لحاظ طهارت و نجاست است و الاّ بقیهی احکام مانند غصبی نبودن و امثال آن، همچنان به قوت خود باقی است.) [۱۲]
«قرطبی» گفته است: مسجد و عبادتگاه بودن همهی نقاط زمین، از ویژگیهای دوران رسول اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) است، زیرا پیامبران پیشین، فقط در صومعهها و کلیساها میتوانستند به عبادت بایستند و نماز بگذارند، لکن برای حضرت محمد (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) گسترهی زمین، مسجد بوده و آن حضرت در هر مکان که وقت نماز فرا میرسید، به نماز میایستاد.[۱۳]
واژهی «مسجد» در عرف و اصطلاح مردم دنیای امروز، فقط بر معبد و مکان نماز مسلمانان اطلاق میشود، اما مراکز عبادی پیروان دیگر ادیان توحیدی با نام و عنوان دیگری مانند: صومعه، کلیسا، کنیسه، دیر و امثال آنها خوانده و شناخته میشوند. با وجود این، بر این نکته تاکید است که در بنیان اعتقادی و فکری و عملی اسلام هر چند عبادات و فرایض یومیه و جز آنها وقتی معین دارند و برگزاری آنها در مساجد، فضیلت و اجر و پاداش فراوان دارداما به طور کلی برای ارتباط با خداوند هستی و ادای نماز و دعا و نیایش به درگاه الهی مکان و زمان خاصی لازم نیست بلکه انسانی که خود را بندهی مطیع در برابر خدا میداند، همه جا و همه وقت به دنبال رضای پروردگار و در پی طاعت و فرمانبرداری حضرت حق تعالی است، انسان مؤمن و پارسا همواره برای تحصیل رضای الهی تلاش و جهاد میکند و با گام سپردن در مسیر کمال مطلوب و ممکن انسانی، عمر خود را سپری میسازد.
← حدیث نبوی
شاهد این سخن حدیث نبوی است: «جعلت لی الارض مسجدا و ترابها طهورا اینماادرکتنی الصلوة صلّیت؛ [۱۴]
زمین برای من سجدهگاه و خاکش پاک کننده قرار داده شده است؛ هر جا که وقت نماز فرا رسد همان جا به نماز میایستم». مسجد با مفهوم مقدس و معنای والای خود در فرهنگ اسلامی جایگاهی خاص دارد و در قرآن کریم و احادیث نبوی و روایات معصومین (علیهمالسلام)، نکات آموزنده و اساسی دربارهی آن وارد شده است.
مسجد، همانند ستاد مقدسی است برای تعلیم و تربیت شایسته. مسجد، سنگری است برای ترویج اسلام و دفاع از حریم عقیده و ایدئولوژی حق. مسجد، آموزشگاهی است برای یادگیری اصول عبودیت و بندگی و محلی است برای آموزش راه و رسم صحیح زندگی اجتماعی فردی.
مسجد، دانشگاه انسانساز و بستری است برای تربیت عنصر صالح انسانی. مسجد، پایگاه یکتاپرستی، و مکانی است برای ایجاد زمینهی وحدت و یکپارچگی جامعهی موحّد و یکتا پرست. مسجد خانهی ارشادو هدایت است و نهاد تحکیم بخش
هدایت شده از کانون فرهنگی ، هنری شهدای نوقاب ۹۷
روابط عقیدتی و عاطفی آحاد انسان و سرانجام، مسجد، مکانی است برای تمرین و ممارست خلق و خوی و رفتار و کردار پسندیدهی انسانی و محل مناسبی است برای پیاده کردن و عملی ساختن ارزشهای والای اخلاقی و رفتاری در ابعاد گوناگون زندگانی و سکّوی پرواز است به ملکوت، پس از خود سازی فردی و اجتماعی:
«فیه رجال یحِبّون ان یَتطهّروا؛ [۱۵]
در آن مردانی هستند که دوست دارند پاکیزه باشند».
← پایگاه فرهنگ و شریعت
بنابراین، مسجد تنها مکان عبادتهای رمزی و نیایش و پرستشهای ویژه نیست، بلکه در عین مرکزی عبادی بودن، محل خاص فرهنگی و محلی برای تحقق آرمانهای والای انسانی است. مسجد پایگاهی است فرهنگی که انسان موحد و مسلمان در آنجا در ابعاد مختلف حیات فردی و در مسائل سیاسی، اجتماعی، اعتقادی، اقتصادی، علمی، فرهنگی، و حتی نظامی و دفاعی و دیگر ابعاد حیات سلیم بشری، آموزش میبیند، آن هم آموزشهای اولی و پایهای که بر اساس آن پرورده میشود، میبالد، مجال ورود به عرصهی پر جنجال زندگی را پیدا میکند و با سلاح تقوا و پارسایی به معنای کامل و صحیح کلمه و با نوعی مصونیت فکری و عقیدتی و با پیراستگی و وارستگیهای لازم با اشتغال در هر سِمَت و مقامی در صراط مستقیم تکامل انسانی قرار میگیرد.
این سخن مورد اتفاق همگان است که مسجد در قرون نخستین اسلامی با این خصوصیت و ویژگی بوده است؛ در بینش مکتب اسلام عبادت، سیاست، اقتصاد، اجتماع، اخلاق، علم، فرهنگ، جنگ و دفاع و دهها مقولهی دیگر ـ که شکل دهندهی زندگانی در بعد کامل انسانی هستند ـ اموری به هم پیوستهاند و طرح تنها یکی از آنها نارساست و فرهنگی ویرانگر به بار خواهد آورد. هر اسلامشناس محقق و ژرفاندیش، باید به این حقیقت اعتراف کند و در ارتباط تنگاتنگ مقولههای یاد شده نباید شک و تردید به خود راه دهد، زیرا آن مجموعهی به هم پیوسته، فرهنگ الهی و شریعت ناب اسلامی و آیین محمدی (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) را تشکیل میدهد.
← بنیادگرایی
البته در زمانهای بعد، بر اثر غفلت مسلمانان و شیطنت و ترفند دشمنان اسلام، وضع دگرگون شد و هم اکنون استکبار جهانی در ستیزی بیامان با فرهنگ اصیل اسلامی است. آنان وحشت زده و شتابزده با عنوان مبارزه با بنیادگرایی به میدان آمده و دست آموزان داخلی و خارجی خود را برای این پیکار و هجوم فرهنگی بسیج کردهاند، این به اصطلاح «بنیادگرایی» و جهاد و تلاش بر پایهی اصول شناخته شده که جهانخواران و عاملان خود فروخته آنان را سخت عصبانی کرده همان است که از مساجد نشات گرفته است.
«سرتوماس آرنولد» مینویسد: «مسجد تنها یک عبادتگاه نبوده، بلکه مرکزی برای حیات سیاسی ـ اجتماعی بوده است. پیامبر( (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) سفیران را در مسجد به حضور میپذیرفت، شؤون دولت را از مسجد اداره میکرد و برای مردم در امور سیاسی و دینی از فراز منبر پیام میفرستاد.[۱۶]
متاسفانه باید اعتراف کرد که اندیشهی باطل تفکیک دین از سیاست، تصویر واهی جدایی عبادت و بندگی خدا از مسائل معمولی زندگانی، سر آغاز دورهی انحطاط در محیط کشورهای اسلامی، بلکه در سطح جهانی به شمار میرود، زیرا در عین حال که مستکبران و جهانخواران عملاً در همهی مسائل و شؤون حیات مردم جهان مداخله میکنند و در عملکرد ایشان تمام مسائل به یکدیگر مربوط است، لکن برای دیگران و به خصوص پیروان صدیق پیامبران و بالاخص برای مسلمانان جهان، چنین حقی را نمیشناسند و در نتیجه آشفتگی فرهنگی و هرج و مرج عملی
شگفت آوری در دنیا ایجاد کردهاند.
به نظر میرسد اگر همزمان با پیشرفت مادی که نصیب بشر امروز شده است، در بعد روحانی و معنوی هم واقعنگری و حقیقتگرایی وجود میداشت و به کل مسائل به دیدهی انصاف نگریسته میشد و تعصب باطل و خودکامگی ویرانگر حاکم نمیبود، به راستی چهرهی زندگانی در جهان در هر دو بعد مادی و معنوی، دگرگون میشد و زندگی برای همهی ملتها و آحاد بشر، لذتی خاص مییافت.
← مسجد بعد از پیامبر اکرم
به اعتراف تحلیلگران تاریخ ـ اعم از مسلمان و غیر مسلمان ـ مسجد پس از رحلت پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) نیز با شؤون حکومت و دولت و مدیریت اجتماعی توام بوده است، خلیفهی دوم از فراز منبر دستور عقبنشینی مسلمانان را از عراق صادر کرد و از همان موضع و جایگاه مقدس حرکت و فتح بلاد را فرمان داد.[۱۷] بدون تردید این معنا از جنبههای مثبت و مفید حکومتهای پس از رحلت پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) است، و قطع نظر از نقاط منفی آن حکومتها که اندک هم نبوده و زمینههای انحطاط و غلتیدن در سراشیبی دیکتاتوری و سفاکی و سلطنتهای کاملاً دنیوی را فراهم آورده است، مرکزیت مسجد در حکومتهای قرون اولیه آثار مثبت و در خور توجهی داشته، که تدریجاً با استبداد و ستمپیشگی سلاطین جور اموی و اخلاف ایشان به بوتهی فراموشی سپرده شد و فرمانروایی مسجد به فرمانروایی کاخهای پر