✅همانطور که گفته شد، در روز عاشورا اصحاب تا زنده بودند اجازه ندادند کسی از اهل بيت رسول اکرم(ص) به ميدان برود، اما آخرين فرد از اصحاب که به شهادت رسید، شور و ولوله اى ميان جوانان بنی هاشم افتاد.
📋《اِجتَمَعُوا يُوَدِّعُ بَعضُهُم بَعضَاً》
♦️بنی هاشم جمع شدند و شروع كردند با يكديگر وداع كردن و خداحافظى كردن!(۱)
اولین كسى كه از امام حسین(ع) كسب اجازه كرد، حضرت علی اکبر(ع) بود.
در تاریخ طبری نقل شده است که ؛
📋《وَ کانَ اولُ قَتَیلٍ مِن بَنیطَالِب(ع) یَومَئِذٍ؛ عَلَیُّ الأَکبَرُ(ع) بنُ الحُسَینِ(ع) بنُ عَلیِّ(ع)》
♦️نخستين كشته از خاندان ابوطالب(ع) در روز عاشورا، على اكبر(ع)، فرزند حسين(ع) بود.(۲)
در مورد حضرت علی اکبر(ع) آمده است که وقتی علیاکبر(ع) در روز عاشورا به عنوان اولین نفر از بنیهاشم به میدان رفت، امام حسین(ع) هنگام رفتن او، گریست.
📋《ثُمَ نَظَرَ إِلَيْهِ نَظَرَ آيِسٍ مِنْهُ وَ أَرْخَى عَيْنَهُ وَ بَكَى》
♦️سپس نگاهى مأيوسانه به علی(ع) انداخت و چشمان خود را به زير افكند و اشک ريخت.
سپس به ایشان بلافاصله اذن میدان داد و فرمود :
📋《اَللهمَّ اشْهَدْ عَلَی هؤُلاءِ، فَقَدْ بَرَزَ اِلَیهِمْ اَشْبَهُ النّاسِ بِرَسولِک مُحَمّدِِ خَلْقاً وَ خُلْقاً و مَنْطِقاً》
♦️خدایا! تو را بر این قوم شاهد میگیرم، در برابر اینها شخصی به رزم آمده که شبیهترین مردم به رسول تو محمد(ص) در خلقت ظاهری و اخلاق باطنی و گفتار است.
و در ادامه فرمود :
📋《اَللَّهُمَّ وَ کنّا اِذَا اشْتَقْنا اِلی رُؤیةِ نَبِیِّکَ نَظَرْنا اِلیهِ》
♦️خدایا! هرگاه ما شیفته دیدار پیامبر(ص) تو می شدیم، به علی اکبر(ع) نظر میانداختیم.(۳)
حضرت علی اکبر(ع) به میدان رفت و جانانه جنگید، در حالی که این گونه رجز می خواند :
📋《أنَا عَلِيُّ بنُ الحُسَينِ بنِ عَلِيّ(ع)،
نَحنُ وبَيتِ اللّهِ أولى بِالنَّبِيّ(ع)》
♦️من علي پسر حسين پسر علي(ع) هستم.
به خانه خدا سوگند كه ما به نبی(ص) نزديكتر و اولي هستيم.(۴)
تشنگی مفرط علی اکبر(ع) او را نزد پدر بازگرداند، در حالی که زخم بسيارى بر تن داشت.
به امام(ع) عرض کرد :
📋《يَا أَبَتِ! الْعَطَشُ قَدْ قَتَلَنِي وَ ثِقْلُ الْحَدِيدِ قَدْ أَجْهَدَنِي! فَهَلْ إِلَى شَرْبَةٍ مِنَ الْمَاءِ سَبِيلٌ؟》
♦️پدر جان! تشنگى جانم را به لب رساند و از سنگينى اسلحه آهنين سخت ناراحتم.
آيا جرعه آبى هست؟
امام حسين(ع) گريه کرد و فرمود :
پسر جانم! كمى دیگر به جنگ ادامه بده ساعتى بيشتر نمانده است كه جدّت محمّد(ص) را ملاقات كنى و او با كاسه اى لبريز از آب تو را سيراب خواهد كرد؛ آبى كه پس از آشاميدن آن هرگز تشنه نخواهى شد.
علی اکبر(ع) برای بار دوم به ميدان بازگشت و كارزار عظيمى نمود.
تا اینکه مرة بن مُنقذ لعین سر راه او را گرفت و نيزهاى به او نواخت و او را به زمین انداخت.(۵)
طبق نقل علامه مجلسی حضرت على اکبر(ع) بر روی گردن مرکب افتاد.
📋《فَاحْتَمَلَهُ الْفَرَسُ الى عَسْکَرِ الْأعْداءِ》
♦️اسب او را در میان لشکر دشمن برد.
و بدین ترتیب لشكر دورش را گرفتند.
📋《فَقَطََّعُوهُ بِسُیُوفِهِم إربَاً إربَاً》
♦️از هر طرف شمشیر به او زدند و او را قطعه قطعه کردند.(۶)
علی اکبر(ع) در این حین پدر را صدا زد :
📋《يَا أَبَتَاهْ! عَلَيْكَ السَّلَامُ! هَذَا جَدِّي يُقْرِؤُكَ السَّلَامَ وَ يَقُولُ لَكَ عَجِّلِ الْقَدُومَ عَلَيْنَا》
♦️پدرم خداحافظ! اين جدّم است كه بر تو سلام مي رساند و مي فرمايد : هر چه زودتر نزد ما بيا.
سپس ناله ای زد و مرغ روحش از قفس تن پرواز نمود.
امام حسين(ع) خود را به بالينش رساند و بالای سر او نشست.
📋《وَ وَضَعَ خَدَّهُ عَلَى خَدِّهِ》
♦️و صورت خود را بر صورت على اکبر(ع) گذاشت و فرمود :
📋《یا بُنَیَّ! قَتَلَ اللهُ قَوْماً قَتَلُوکَ ما اَجْرَاَهُمْ عَلَی اللهِ وَ عَلی اِنْتِهاکِ حُرْمَتِ رَسُولِ اللهِ(ص)》
♦️پسرم خداوند قومی را که تو را کشتند را بکشد.
چه جراتی کردند بر خداوند و هتک حرمت رسول خدا(ص)!
📋《وَ عَلی الدُّنْیا بَعْدَکَ الْعَفاءُ》
♦️و بعد از تو وای بر دنیا!(۷)
در اين هنگام حضرت زينب(س) از خيمه بيرون دويد، در حالتى كه ندا مى كرد :
📋《يَاحَبيباهُ! يَابْنَ اءَخاهُ! يَا ثَمَرَةَ فُؤادَاه! يَا نُورَ عَينَاه!》
سپس خود را بر روى بدن پاره پاره ی على اكبر(ع) افكند، امام(ع) خواهر را از روى جنازه على اكبر(ع) بلند كرد به نزد زنان برگردانيد.(۸)
سپس به جوانان بنی هاشم فرمود :
📋《اِحمِلُوُا اَخَاکُم》
♦️جنازه برادرتان را به سوی خيمه ها ببريد.(۹)
📚منابع :
۱)بحارالانوار مجلسی، ج۴۵، ص۳۲
۲)وقعه الطّف یوسفی غَروّی، ص۲۴۱
۳)اللهوف ابن طاووس، ص۱۱۳
۴)الارشاد شیخ مفید، ج۲، ص۱۰۷
۵)اللهوف ابن طاووس، ص۱۱۴
۶)بحارالانوار مجلسی، ج۴۵، ص۴۴
۷)اللهوف ابن طاووس، ص۱۱۴
۸)کتاب عاشورا آیت الله مکارم، ص۴۸۱
۹)الارشاد شیخ مفید، ج۲، ص۱۰۷
@TarikhEslam
✅حمید بن مسلم می گوید :
در روز عاشورا، در صحنه نبرد؛
📋《خَرَجَ عَلَيْنَا غُلَامٌ كَأَنَّ وَجْهَهُ شِقَّةُ قَمَرٍ فِي يَدِهِ سَيْفٌ وَ عَلَيْهِ قَمِيصٌ وَ إِزَارٌ وَ نَعْلَانِ وَ قَدِ انْقَطَعَ شِسْعُ إِحْدَاهُمَا》
♦️ناگهان نوجواني از لشكر حسين(ع) در برابر ما به نبرد برخاست، گويي صورتش پاره ماه بود.
او شمشيري در دست و دستش شمشیری بود و پیراهنی به تن داشت و ازار و نعلینی داشت که بند یکی از آن دو نعلین پاره شده بود.
در این هنگام عمر بن سعد بن نفیل ازدی گفت :
📋《وَ اللَّهِ لَأَشُدَّنَّ عَلَيْهِ》
♦️به خدا من به این پسر حمله خواهم کرد.
من به او گفتم :
📋《سُبْحَانَ اللَّهِ وَ مَا تُرِيدُ بِذَلِكَ؟
دَعْهُ يَكْفِيكَهُ هَؤُلَاءِ الْقَوْمُ الَّذِينَ مَا يُبْقُونَ عَلَى أَحَدٍ مِنْهُمْ》
♦️سبحان الله! تو از این کار چه بهره خواهی برد؟
او را به حال خود واگذار!
این مردم سنگدل که هیچ کس از اینان باقی نگذارند، کار او را نیز خواهند ساخت!
اما وی همچنان در کار خود مصمم بود، تا اینکه به آن جوان حمله ور شد.
📋《فَشَدَّ عَلَيْهِ فَمَا وَلَّى حَتَّى ضَرَبَ رَأْسَهُ بِالسَّيْفِ فَفَلَقَهُ وَ وَقَعَ الْغُلَامُ لِوَجْهِهِ》
♦️آن جوان هنوز روی برنگردانده بود که سر او را چنان با شمشیر زد که آن را از هم شکافت و آن پسر به صورت به زمین افتاد.
در این هنگام جوان فریاد زد :
📋《يَا عَمَّاهْ! فَجَلَّى الْحُسَيْنُ(ع) كَمَا يُجَلِّي الصَّقْرُ ثُمَّ شَدَّ شِدَّةَ لَيْثٍ أُغْضِبَ》
♦️عموجان!
حسین(ع) مانند باز شکاری لشکر را شکافت و نزدیک او شد.
ابتدا همانند شیر خشمناک حمله کرد و شمشیری به عمر بن سعد بن نفیل زد.
عمر شانه را سپر آن شمشیر کرد و شمشیر دستش را از نزدیک مرفق جدا ساخت.
وی چنان فریادی زد که لشکریان شنیدند و آن گاه حسین(ع) از آن لعین دور شد.
سواران کوفه هجوم آوردند که او را از معرکه بیرون ببرند، که بدن نحسش را اسبان لگدکوب کردند تا اینکه به دوزخ شتافت.
در این هنگام گرد و خاک که برطرف شد، دیدم حسین(ع) بالای سر آن پسر بچه ایستاده است، در حالی که؛
📋《هُوَ يَفْحَصُ بِرِجْلِهِ》
♦️پای بر زمین میسائید و در حال جان دادن بود.
امام حسین(ع) می فرمود :
📋《بُعْداً لِقَوْمٍ قَتَلُوكَ وَ مَنْ خَصْمُهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيكَ جَدُّكَ》
♦️دور باشند از رحمت خدا آنان که تو را کشتند و از دشمنان اینان در روز قیامت جدت(ص) می باشد.
سپس امام(ع) فرمود :
📋《عَزَّوَاللَّهِ عَلَى عَمِّكَ أَنْ تَدْعُوَهُ فَلَا يُجِيبُكَ أَوْ يُجِيبُكَ فَلَا يَنْفَعُكَ صَوْتٌ وَ اللَّهِ كَثُرَ وَاتِرُوهُ وَ قَلَّ نَاصِرُوهُ》
♦️به خدا بر عمویت دشوار است که تو او را به آواز بخوانی و او پاسخت ندهد. یا پاسخت دهد، ولی به تو سودی ندهد. آوازی که به خدا ترساننده و ستمکارش بسیار و یار او اندک است.
طبری نقل می کند که در این هنگام ؛
📋《وقَد وَضَعَ حُسَينٌ(ع) صَدرَهُ عَلى صَدرِهِ》
♦️سپس حسین(ع) سینه خود را بر روی سینه او نهاد.(۱)
📋《ثُمَّ حَمَلَهُ عَلَى صَدْرِهِ وَ كَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَى رِجْلَيِ الْغُلَامِ تَخُطَّانِ الْأَرْضَ فَجَاءَ بِهِ حَتَّى أَلْقَاهُ مَعَ ابْنِهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ الْقَتْلَى مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ》
♦️سپس حسین(ع) او را بر سینه ی خود گرفته و از خاک برداشت، و گویا من می نگرم به پاهای آن پسر که به زمین کشیده می شد.
پس او را کنار فرزندش علی بن الحسین(ع) و دیگر کشته های از خاندان خود به کنار خیمه ها آورد و بر زمین نهاد.
من پرسیدم : این پسر که بود؟
گفتند : او قاسم بن حسن بن علی بن ابیطالب(ع) بود.(۲)
در زیارت ناحیه مقدسه، امام زمان(عج) اینگونه به قاسم بن الحسن(ع) سلام می دهد :
📋《السَّلَامُ عَلَی الْقَاسِمِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِی(ع)، الْمَضْرُوبِ عَلَی هَامَتِهِ، الْمَسْلُوبِ لَامَتُهُ حِینَ نَادَی الْحُسَینَ(ع) عَمَّهُ، فَجَلَّی عَلَیهِ عَمُّهُ كَالصَّقْرِ وَ هُوَ یفْحَصُ بِرِجْلِهِ التُّرَابَ》
♦️سلام بر قاسم بن حسن بن علی(ع)،
آنكه فرق سرش شكافته شد و فریاد و توانش از او گرفته شد، هنگامی كه عمویش حسین(ع) را صدا زد، عمویش همچون باز شكاری، حاضر شد در حالی كه قاسم با پایش خاك را زیر و رو میكرد و در حال جان كندن بود.(۳)
📚منابع :
۱)تاریخ طبری، ج۵، ص۴۴۷
۲)الإرشاد شیخ مفید، ج۲، ص۱۹۷
۳)المزار الکبیر ابن مشهدی، ص۴۹۰
@TarikhEslam
✅فرزندان #حضرت_ام_البنین_سلام_الله_علیها هم عازم میدان می شوند.👇
1️⃣ #عبدالله_بن_علی_بن_ابی_طالب_رحمه_الله
2️⃣ #جعفر_بن_علی_بن_ابی_طالب_رحمه_الله
3️⃣ #عثمان_بن_علی_بن_ابی_طالب_رحمه_الله
@TarikhEslam
👤عبدالله بن علی بن ابی طالب(علیه الرحمه) :
✅عبدالله(ع) پسر دوم امام علی(ع) و فاطمه بنت حزام معروف به ام البنین(س) است که او را اولین شهید از میان برادرانش عنوان کردهاند.
او را عبدالله اکبر و کنیه اش را ابومحمد نوشتهاند.
عبدالله(ع) نیز مانند برادر بزرگش عباس(ع) مدتی را با پدر بزرگوارش امام علی(ع) و برادرش امام حسن(ع) و مدت طولانی را با امام حسین(ع) زندگی کرد و رشادت، شجاعت، جوانمردی، وفاداری، صبر و مقاومت، پاکبازی و فداکاری و بصیرت در دین را آموخت و خود متخلق به آن صفات گردید.
عبدالله(ع) از آغاز سفر از مدینه تا کربلا همراه برادر بزرگوارش امام حسین(ع) بود و همچون سه برادرش به رغم خواسته امام حسین(ع)، حاضر به ترک او نگردید و اماننامه عبیدالله بن زیاد را که به واسطه شمر آورده شده بود را نپذیرفت.(۱)
بنابر نقل مورخان، عصر روز عاشورا، حضرت عباس(ع) برادران خود عبدالله(ع) و جعفر(ع) و عثمان(ع) را ترغیب کرد، تا قبل از او به میدان بروند و فرمود :
📋《بِأَبِي أَنْتُمْ وَ أُمِّي! تَقَدَّمُوا حَتَّى أَرَاكُمْ قَدْ نَصَحْتُمْ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ(ص)》
♦️پدر و مادرم فدايتان باد! بپا خيزيد و به ميدان جهاد و دفاع از حق گام پسپاريد؛ به پيش برويد تا بنگرم كه چگونه در راه خدا و پيامبرش اخلاص مىورزيد و در اين راه خيرخواهى مىكنيد.(۲)
در این هنگام؛
📋《فَتَقَدَّمَ عَبدُاللهِ(ع) فَقَاتَلَ قِتَالاً شَدِيدَاً》
♦️عبدالله(ع) به میدان شتافت و جنگ نمایانی کرد.(۳)
او این گونه رجز میخواند :
📋《اَنَا ابنُ ذِی النَّجدةِ وَ الاَفضَالِ
سَیفُ رَسُول اللهِ ذُو النِّکالِ
ذَاکَ عَلِی الخَیرِ ذُو الفِعالِ
فِی کُّلِ قَومٍ ظاهِرُ الاَحوَالِ》
♦️من پسر مرد دلاور و بخشندهام. آن مرد امام علی(ع) نیکوکار است که شمشیر رسول اکرم(ص) بود و کیفر دهندهای که آثار ترس و رعب از او، در هر جماعتی آشکار است.(۴)
عبدالله(ع) پس از نبردی سخت و از پای درآوردن تنی چند بالاخره با هانی بن شبیب حضرمی به مبارزه پرداخت.
تا اینکه؛
📋《ضَرَبَ هَانِئُ بنُ شَبِيتِ الحَضرَمِي ضَربَتَينِ فَقَتَلَهُ》
♦️بین هانی بن شبیب حضرمی و عبدالله(ع) دو ضربت در میان شان رد و بدل شد، و سرانجام هانی با ضربهای که بر فرق عبدالله(ع) فرود آورد، و او را به شهادت رساند.(۵)
اما در قول دیگری خولی بن یزید اصبحی به عبدالله(ع) نیزه زد و مردی از قبیله بنی تمیم بن دارم او را به شهادت رساند.(۶)
در زیارت ناحیه مقدسه به عبدالله(ع) چنین سلام داده شده است :
📋《السَّلامُ عَلَی عَبدِاللهِ بنِ اَمیرِ المُؤمِنینَ(ع) مُبلَی البَلاءِ وَ المُنادِی بِالوِلاءِ فی عَرصَةِ کَربَلاءَ المَضروبِ مُقبِلاً وَ مُدبِراً لَعَنَ اللهُ قاتِلَهُ هانِی بنَ ثَُبََیتٍ الحَضرَمِی》
♦️سلام بر عبدالله بن امیرالمؤمنین علی (ع)، آزمایش کننده بلا و منادی ولایت آل رسول (ص) در میدان کربلا، آنکه از پس و پیش ضربهها خورد و زخمها دید. خداوند قاتل او هانی بن ثبیت حضرمی را لعنت کند.(۷)
مدفن او در مقبره جمعی شهدای کربلا در حرم امام حسین(ع) است.
📚منابع :
۱)اللهوف ابن طاووس، ص۸۸
۲)مثیر الاحزان ابن نما حلی، ج۲، ص۶۸
۳)الارشاد شیخ مفید، ج۲، ص۱۰۹
۴)الفتوح ابن اعثم، ج۵، ص۱۱۴
۵)انساب الاشراف بلاذری، ج۳، ص۴۰۷
۶)مقاتل الطالبیین ابوالفرج اصفهانی، ص۵۳
۷)مصباح الزائر ابن طاووس، ص۲۸۰
@TarikhEslam
تاملی در تاریخ اسلام
✅فرزندان #حضرت_ام_البنین_سلام_الله_علیها هم عازم میدان می شوند.👇 1️⃣ #عبدالله_بن_علی_بن_ابی_طالب_ر
👤جعفر بن علی بن ابی طالب(علیه الرحمه) :
✅جعفر(ع) سومین پسر امام علی(ع) ام البنین(ع) است.
امام علی(ع) به خاطر علاقه فراوانی که به برادرش جعفر بن ابی طالب(ع) داشت، نام او را جعفر نهاد.(۱)
جعفر(ع) از همان ابتدای حرکت امام حسین(ع) از مدینه، با ایشان همراه شد.
هنگامی که جعفر(ع) به میدان نبرد عازم شد، این چنین رجز خواند :
📋《إِنِّی أَنَا جَعْفَرٌ ذُو الْمَعَالِی
ابْنُ عَلِی الْخَیرِ ذُو النَّوَالِ
ذَاكَ الْوَصِیّ ذُو السَّنَا وَ الْوَالِی
حَسْبِی بِعَمِّی جَعْفَرٍ وَ الْخَالِ
أَحْمِی حُسَیناً ذَا النَّدَى الْمِفْضَالِ》
♦️منم جعفر دارای افتخارها و شرفها، فرزند علی(ع) نیکوکار و بخشنده.
آن علی(ع) ای که وصی رسول اکرم(ص) و فردی بلند مرتبه و ولیّ است.
افتخار به عمویم جعفر و داییام مرا بس است.
من از حسینی(ع) که صاحب کرم و بزرگواری است، حمایت میکنم.(۲)
سرانجام خولی بن یزید اصبحی تیری به سوی او انداخت که به شقیقه یا چشم او اصابت کرد.(۳)
و به نقلی هانی بن شبیت حضرمی، جعفر(ع) را به شهادت رساند.(۴)
در زیارت ناحیه به جعفر(ع) این چنین سلام داده شده است :
📋《السَّلَامُ عَلَی جَعْفَرِ بْنِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ(ع) الصَّابِرِ نَفْسُهُ مُحْتَسِباً وَ النَّائِی عَنِ الْأَوْطَانِ مُغْتَرِباً الْمُسْتَسْلِمِ لِلْقِتَالِ الْمُسْتَقْدِمِ لِلنِّزَالِ الْمَکثُورِ بِالرِّجَالِ》
♦️سلام بر جعفر بن امير المؤمنين(ع) هم او كه در راه خشنودى خدا با جان شكيبايى نمود و در بلاد غربت خود را آمادهى جنگ نمود و براى نبرد پيش رفت مردان جنگى زيادى بر او حملهور شدند و او را كشتند.(۵)
📚منابع :
۱)إبصار العین سماوی، ص۶۹
۲)مناقب ابن شهر آشوب، ج۴، ص۱۰۷
۳)الارشاد شیخ مفید، ج۲، ص۱۰۹
۴)تاریخ طبری، ج۵، ص۴۴۹
۵)مصباح الزائر ابن طاووس، ص۲۸۰
@TarikhEslam