✅غزوه تبوک، آخرین غزوه حضرت رسول اکرم(ص) بود که در رمضان سال نهم هجری در منطقه تبوک اتفاق افتاد.
تبوک نام قلعه‌ای در نوار مرزی حجاز و شام بود و بدین سبب آن منطقه با این خوانده می‌شد.
روم شرقی در آن هنگام هم مرز با حجاز بود و پیشرفت سریع اسلام را خطرناک می‌دید و سپاه قدرتمندی نزدیک به ۴۰٬۰۰۰ نفر در مرز «حجاز» آماده کرد.
پیامبر اکرم(ص) از این رویداد باخبر شد و بی‌درنگ فرمان آماده‌باش داد.
۳۰٬۰۰۰ نفر شامل ۱۰٬۰۰۰ سواره و ۲۰٬۰۰۰ پیاده آماده شدند.
این لشکر به سبب مشکلات زیادش از جمله وجود قحطی در مدینه، کمبود آذوقه و مسیر طولانی و بادهای سوزان و طوفان‌های کشنده شن و نبود مرکب کافی به «جیش العسرة» (لشکر مشکلات) معروف شد.
سپاه در آغاز ماه شعبان سال نهم هجرت به سرزمین تبوک رسید.
در این جنگ، رسول اکرم(ص)، امام علی(ع) را در مدینه جانشین خود کرد و این تنها غزوه‌ای بود که امام علی(ع) درآن شرکت نکرد.
در این جنگ از دشمن خبری نبود، و با شنیدن لشگر کشی رسول اکرم(ص) به تبوک، عقب نشینی کرده و منطقه تبوک را ترک کردند.
سرانجام حضرت رسول اکرم(ع) با سپاه بعد از چند مدت توقف در آنجا، به مدینه بازگشت.
📚منابع：
۱)المغازی واقدی، ج۳، ص۹۹۰
۲)تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۶۷
@TarikhEslam
#پرسش_و_پاسخ
سوال4️⃣3️⃣1️⃣：چرا حضرت رسول اکرم(ص) در #جنگ_تبوک، #امام_علی_علیه_السلام را به همراه خود به جنگ نبردند؟👇
@TarikhEslam
✍پاسخ：
حضرت رسول اکرم(ص) هنگام بازگشت از سفر حَجّه الوداع در سال نهم هجری؛ متوجه توطئه دشمنان منطقه تبوک شدند که قصد داشتند به شهر مدینه حمله کنند.
پس حضرت(ص) سپاهی را در فصل گرما آماده و مدینه را به مقصد تبوک ترک کردند.
حضرت(ص) دراین میان امام علی(ع) را به جای خودش در مدینه منصوب کردند.
وقتی برخی از منافقین از این موضوع آگاه شدند پس در صدد نشر این شایعات بر آمدند که پیامبر اکرم(ص) خواستند که علی(ع) به زحمت نیافتد و یا این که صحنه جنگ برای علی(ع) سخت و دشوار بوده و یا رابطه پیامبر(ص) و علی(ع) دچار تیرگی شده است!
امام علی(ع) با شنیدن این خبر سریعاً خود را به پیامبر اسلام(ص) رساند و پیامبر(ص) در پاسخ به ایشان حدیث منزلت را نقل کردند و عنوان کردند که آنان دروغ می‌گویند، برگرد و در مدینه بمان!
سپس فرمود :
📋《یا علیّ! امَا تَرضَی اَن تَکُونَ مِنّي بِمَنزَلَةِ هارُونَ مِن مُوسَی إِلّا إنّه لا نَبيَّ بَعدِي؟》
♦️ای علی(ع)! آیا راضی نمی شوی که تو برای من، در مقام و منزلت هارون(ع) از موسی(ع) باشی؟
جز اینکه بعد از من پیغمبری نخواهد بود.(۱)
پس به این ترتیب جنگ تبوک تنها غزوه ای بود که امام علی(ع) به همراه پیامبر(ص) در آن شرکت نکرد.
در زمان جنگ تبوک دشمنان اسلام به سه گروه تشکیل می شدند：
1⃣مشرکان مکه!
2⃣یهودیان!
3⃣منافقان مدینه!
این مثلث کفر اولین اتحاد خود را در صدد براندازی اسلام انجام دادند.
پس به اتحاد هم، قرار بر این شد که به نحوی پیامبر(ص) را از مدینه دور کرده و واز طرفی منافقینی که در مدینه بودند، از داخل نفوذ کنند و مردم را علیه اسلام بشورانند، و از طرفی هم با حمله مشرکین مکه به اسلام خاتمه دهند، پس فقط کافی بود که پیامبر(ص) را از خطر یهودیان آگاه سازند، و حضرت(ص) به جنگ با آنها برود و آنها هم طبق نقشه عقب نشینی کرده وحضرت(ص) را از مدینه دورتر کنند وهمین هم شد، ولی همه این نقشه ها با باقی ماندن امام علی(ع) در مدینه خنثی شد، تا جایی که منافقین وقتی از وجود امام علی(ع) در مدینه خبر یافتند، از این کار خود مایوس گشتند.
در احادیث از این ماجرا به عنوان حدیث (منزلت) یاد می شود.
حدیثی است معروف، که نزد شیعیان از جمله براهین برتری علی بن ابی‌طالب(ع) بر سایر صحابه و از دلایل اثبات امامت و خلافت او شمرده می‌شود.(۲)
📚منابع：
۱)مستدرک حاکم نیشابوری، ج۳، ص۱۳۴
۲)شواهد التنزيل حسكانی، ج۱، ص۱۹۵
@TarikhEslam
📋وجه دلالت حدیث منزلت بر جانشینی و فضیلت #امام_علی_علیه_السلام :👇
«اَنْ تَکُونَ مِنِّی بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَی»
@TarikhEslam
✅این حدیث، علاوه بر فضیلت امام علی(ع)، بر خلافت و عصمت ایشان نیز دلالت دارد، زیرا پیامبر(ص) به جز نبوت، همه فضائل و ویژگی‌ها و مناصب هارون را برای حضرت علی(ع) ثابت کرده است.
بنا بر آیات قرآن، حضرت موسی(ع) از خدا خواست تا برادرش هارون(ع) را وزیر او سازد و در امر رسالت شریکش گرداند تا یاری‌اش دهد.
خدا با درخواست او موافقت کرد و هارون(ع)، در غیاب موسی(ع)، جانشین او شد.
بنابراین، تمام مناصب حضرت موسی(ع) برای برادرش نیز بوده است و اگر او بعد از موسی(ع) زنده می‌ماند، جانشین وی می‌شد.
(طبق نقل مشهور هارون(ع) قبل از موسی(ع) از دنیا رفت)
هارون نزد موسی(ع) دارای مقام و جایگاه والایی بوده است و از اینجا می‌توان به عظمت مقام امام علی(ع) و سزاواری او بر خلافت بعد از رسول اکرم(ع) پی برد.
با بررسی تشبیه موجود در این حدیث، چندین نکته ظریف به‌دست می‌آید.
با تکیه بر ماجرای هارون(ع) و موسی(ع) در قرآن؛
🔹هارون(ع) وزیر و شریک موسی(ع) در کارش بود، پس امام علی(ع) نیز در امر خلافت و ولایت، جز نبوت، شریک پیامبراکرم(ص) بود.
🔹هارون دومین شخصیت بعد از موسی در میان بنی‌اسرائیل بود، امام علی(ع) هم در میان امت پیامبر(ص) چنین بود.
🔹هارون(ع) برادر موسی(ع) بود و امام علی(ع) به دلیل حدیث مؤاخات، که به تواتر در کتب شیعه و سنّی نقل شده، برادر رسول خدا بود.
🔹هارون(ع) برترین فرد قوم حضرت موسی(ع) نزد خدا و پیامبرش بود، و امام علی(ع) نیز چنین بود.
🔹هارون(ع) خلیفه موسی(ع) در غیبتش به طور مطلق بود، امام علی(ع) نیز چنین بود، به ویژه با تصریح پیامبراکرم (ص) که فرمود :
📋《لایَنبَغی أَن أذهَبَ اِلّا وَ أنتَ خَلیفَتی》
♦️شایسته نیست من به جنگ تبوک روم مگر اینکه تو جانشین من باشی.
🔹هارون(ع) عالم‌ترین فرد قوم موسی بود، امام علی(ع) هم به تصریح پیامبر(ص) عالم‌ترین فرد بعد از پیامبر(ص) بود.
اطاعت از هارون(ع) بر یوشع بن نون (وصی موسی) و امت موسی(ع) واجب بود، اطاعت از امام علی(ع) بر امت واجب بود.
🔹هارون محبوب‌ترین فرد نزد خدا و موسی(ع) بود، امام علی(ع) نیز این گونه بود.
🔹خدا پشت موسی(ع) را با برادرش هارون(ع)، نیرومند و محکم ساخت و پشت پیامبر اکرم(ص) را با علی(ع) این چنین محکم کرد.
🔹هارون(ع) معصوم از خطا و نسیان بود، و امام علی(ع) نیز چنین بود.
📚منابع :
۱)صحيح بخاری، ج۵، ص۱۲۹
۳)بحارالانوار مجلسی، ج۱۰۱، ص۱۱۰
@TarikhEslam
✍تواتر حدیث منزلت :👇
بسیاری از بزرگان اهل سنت حدیث منزلت را «متواتر» می دانند؛
از جمله «ابوعمر یوسف بن عبدالله بن محمد بن عبدالبر اندلسی» معروف به «ابن عبدالبر» (متوفی سال ۴۶۳ هجری قمری) فقیه، محدث، تاریخ نگار و ادیب در کتاب «الاستیعاب» درباره «حدیث منزلت» می نویسد :
«وَ هُوَ مِن أثبَت الآثارِ وَ أصحَّهَا وَ طُرُق حَديثِ سَعْدِِ فِيهِ كَثِيرَةُ جِدَّاً»
این حدیث از معتبر ترین و صحیح ترین روایات است و طرق حدیث بسیار زیاد می باشد.
#حدیث_منزلت
📚منبع :
الاستیعاب ابن عبدالبر، ج۳، ص۱۰۹۷
@TarikhEslam