🔸نگاهی به #اخبار_جعلی از منظر #علوم_شناختی
چرا برخی ادعاهای دروغین به راحتی پذیرفته میشوند؟!
▪️بسیاری از ما هنگام خواندن مطالب جدید به ندرت کاملاً به آن توجه میکنیم. به ویژه، هنگامی که حس میکنیم مطلبی «آسان» و آشنا است، تمایلی به درک جزئیات آن نشان نمیدهیم و فقط میخواهیم لب مطلب را بفهمیم.
▪️شوربختانه، راههای سادهی فراوانی وجود دارد که دروغپردازان میتوانند با توسل به آنها به ادعاهای خود رنگ و لعاب بزنند و بر روانی و آشنایی آنها بیفزایند. یک نمونه از این کار، استفاده از تصویر و تجسم است. #تصاویر به ما کمک میکنند تا مضمون بعضی حرفها را بهتر بفهمیم. یکی از مصادیق این امر، گزارشهای پزشکی است. برای مثال، وقتی بیماران، همراه با یک نظر شبهعلمی در بارهی مغز خود، تصویری از آن را هم ببینند، احتمال قبول آن نظر بسیار بیشتر خواهد بود.
▪️شاید مؤثرترین راه برای اشاعهی یک دروغ، #تکرار آن باشد؛ هر چه بیشتر یک نظر را بشنوید، احتمال این که آن را صحیح بپندارید بیشتر است. وقتی گروهی کوچک، اما همرأی و همصدا- مثل منکران تغییرات آب و هوایی- در رادیو و تلویزیون، عرصهی سخن را قبضه کنند، دروغ رواج مییابد.
چگونه بهتدریج اخبار جعلی به اصطلاح مهندسی میشوند و تفکر منطقی و پرسش انتقادی را به حاشیه میرانند؟
▪️بعضی از مردم از نظر ادراکی «خسیس» هستند. این افراد ممکن است تواناییِ ذهنیِ زیادی داشته باشند و همیشه از عهدهی امتحانات سخت برآیند اما هیچ وقت از آن استفاده نمیکنند و به جای تفکر شفاف تحلیلی، به دریافت شهودی و ادراک غریزی متوسل میشوند.
▪️با توجه به رواج اطلاعات دروغین در دنیا، باید تفکر انتقادی و راههای تشخیص اخبار جعلی را در تمام مدرسهها آموزش داد. در نهایت، نه تنها از اخبار جعلیِ سیاسی بلکه از حُقههای پزشکی و فریبکاریهای مالی هم باید در امان ماند. تقویت تفکر شکاکانه میتواند به همه، فارغ از هوش و ذکاوت آنها، کمک کند تا خردمندانهتر قضاوت کنند.
#ثامن