(( اصول و قوائد اجرای مجلس ترحیم 🎤 ))
مجالس ختم باقرائت قرآن آغاز می گردد و قبل از شروع قرآن معمول است که مناسبت برگزاری مجلس ذکر شده و برای شخص از دنیا رفته فاتحه و صلواتی قرائت می گردد.
از سوره ها و آیات مرتبط با مرگ ، قبر و قیامت استفاده شود مثل:
آیات ۱۸۵ ـ ۲۰۰ سوره آل عمران .
آیات ۹۷ ـ ۱۱۸ سوره مؤمنون.
آیات ۵۶ ـ ۶۹ سوره عنکبوت.
آیات ۴۲ ـ ۷۵ سوره زمر.
آیات۱۵۲-۱۵۶ سوره بقره
سوره قدر
سوره واقعه
سوره یاسین
http://eitaa.com/ashaar_khatm
♠️●🖤♣️🖤●♠️
کانال مجموعه اشعار ختم و ترحیم خوانی
نکات مورد توجه در قرائت قرآن
بهتر است بخش قرائت قرآن توسط قاریان محترم ـ که به قواعد صحیح قرائت آشنایی دارند ـ صورت بگیرد، ولی در صورت لزوم و نبودن قاری ، معمول است که ذاکرین اهلبیت(ع) به قرائت قرآن می پردازند.
روخوانی ، روانخوانی و تجوید صحیح رعایت شود.
آیات ، با نغمات و دستگاههای قرآنی قرائت گردد نه با الحان مداحی. چراکه در روایات نقل شده است که قرآن را با الحان و آوای عرب تلاوت نمایید.[۱]
قرائت قرآن، برای گرفتن فاتحه ، اعلام خیر مقدم ، تعارف به تناول میوه ها و … قطع نگردد.
خوب است از وقت قرائت قرآن ، زمانی برای خواندن ترجمه تفسیری آن اختصاص داده شود تا مستمعین از محتوای آیات قرائت شده بهره کافی را ببرند.
قبل از شروع قرائت ، برای پیشگیری از صحبت و بی توجهی احتمالی مستمعین هنگام قرائت قرآن ، آیات و روایات مرتبط در اهمیت سکوت و توجه ، هنگام خوانده شدن قرآن ، بیان گردد. مثل آیه : «وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ»[۲]
http://eitaa.com/ashaar_khatm
♠️●🖤♣️🖤●♠️
کانال مجموعه اشعار ختم و ترحیم خوانی
الف ) عرض تسلیت و تشکر
در محافل ختم مرسوم است که مداح به نیابت از حاضرین ، به خانواده عزادار تسلیت بگوید و به نیابت از صاحبان عزا از حضور و زحمات حاضرین تشکر نماید.
عرض تسلیت و تشکر بهتر است ابتدا و انتهای مداحی صورت پذیرد و در آن افراط نشود.
افراط در عرض تسلیت
گاهی هنگام عرض تسلیت بیش از آن که باید مقام شخص از دنیا رفته و یا بازماندگانش مورد تعریف و تمجید قرار می گیرد ، که غالبا هدف از آن مورد پذیرش صاحب مجلس قرار گرفتن است ، این افراط صحیح نیست وباید از آن پرهیز کرد. جالب اینکه در بعضی از شهرستانها رسم است که شرکت کنندگان برای عرض تسلیت ، برگه ای تایپ شده به مداح ارائه می کنند که در آن به صاحبان عزا تسلیت کتبی گفته اند؛ و عجیب اینکه مداح خود را ملزم می کند همه این برگه ها را با ذکر نام آورنده آن بخواند ، حال ببینید دیگر چه وقتی برای اصل محتوای مداحی باقی می ماند.
افراط در تشکر: گاهی هنگام تشکر به قدری به جزئیات پرداخته می شود و نام تک تک ارگانها، سازمانها ، تشکلها ، ادارات ، هیآت و شهرها و روستاهایی که از آن فرد یا افرادی در مجلس شرکت کرده اند ذکر می گردد ، که مجلس از اصل مداحی محروم می شود. جالب اینکه همین جزئیات ممکن است به کرات تکرار شود و یا نام یک ارگان بزرگ مثل سپاه و یا ارتش به خاطر شرکت یکی از کارمندان جزء آن بارها ذکر شود گویا که این ذکر نام نشانه اعتباری برای صاحبان عزاست در حالیکه این افراط است و دون شأن محافل مذهبی
ب) جملات عربی ابتدای مجلس و عرض ادب به امام زمان(عج)
در محافل ختم ، با توجه به زمان کافی و مناسبی که در اختیار مداح می باشد ، جملات عربی ابتدای مجلس به تفصیل و کامل ارائه می گردد . در این محافل عرض ادب شعری به امام زمان (عج) معمول نیست و به دعای فرج و ارائه آیات و روایات مرتبط اکتفا می شود ، اما در صورت مناسب بودن شرایط ، می توان به عرض ادب شعری هم پرداخت.
نمونه هایی از جملات عربی
۱-عرض ادب به امام زمان(عج):« یَا رَبَّ الْحُسَیْن ، بِحَقِّ الْحُسَیْن ، اِشْفِ صَدْرَالْحُسَیْن ، بِظُهُورِالْحُجَّه.»
۲-مناجاتی :«یَا دَائِمَ الْفَضْلِ عَلَى الْبَرِیَّهِ ـ یَا بَاسِطَ الْیَدَیْنِ بِالْعَطِیَّهِ ـ یَا صَاحِبَ الْمَوَاهِبِ السَّنِیَّهِ ـ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ خَیْرِ الْوَرَى سَجِیَّهً ـ وَ اغْفِرْ لَنَا یَا ذَا الْعُلَى فِی هَذِهِ الْعَشِیَّه»[۳]
۳-مناجاتی :اِلَهِی قَلْبِی مَحْجُوبٌ ، وَ نَفْسِی مَعْیُوبٌ ، وَ عَقْلِی مَغْلُوبٌ ، وَ هَوَائِی غَالِبٌ ، وَ طَاعَتِی قَلِیلٌ ، وَ مَعْصِیَتِی کَثِیرٌ ، وَ لِسَانِی مُقِرٌّ بِالذُّنُوبِ ، فَکَیْفَ حِیلَتِی ، یَا سَتَّارَ الْعُیُوبِ ، وَ یَا عَلّامَ الْغُیُوبِ ، وَ یَا کَاشِفَ الْکُرُوبِ ، اغْفِرْ ذُنُوبِی کُلَّهَا ، بِحُرْمَهِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، یَا غَفَّارُ یَا غَفَّارُ یَا غَفَّارُ ، بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.[۴]
۴-مناسب مجالس ختم: عَنِ النَّبِیِّ (ص) أَنَّهُ قَالَ : مَنْ مَاتَ عَلَى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ مَاتَ شَهِیداً ـ أَلَا وَ مَنْ مَاتَ عَلَى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ مَاتَ مَغْفُوراً لَهُ ـ أَلَا وَ مَنْ مَاتَ عَلَى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ مَاتَ تَائِباً ـ أَلَا وَ مَنْ مَاتَ عَلَى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ مَاتَ مُؤْمِناً مُسْتَکْمِلَ الْإِیمَانِ ـ أَلَا وَ مَنْ مَاتَ عَلَى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ بَشَّرَهُ مَلَکُ الْمَوْتِ بِالْجَنَّهِ ثُمَّ مُنْکَرٌ وَ نَکِیرٌ ـ أَلَا وَ مَنْ مَاتَ عَلَى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ یُزَفُّ إِلَى الْجَنَّهِ کَمَا تُزَفُّ الْعَرُوسُ إِلَى بَیْتِ زَوْجِهَا ـ أَلَا وَ مَنْ مَاتَ عَلَى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ فُتِحَ لَهُ فِی قَبْرِهِ بَابَانِ إِلَى الْجَنَّهِ ـ أَلَا وَ مَنْ مَاتَ عَلَى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ جَعَلَ اللَّهُ قَبْرَهُ مَزَارَ مَلَائِکَهِ الرَّحْمَهِ ـ أَلَا وَ مَنْ مَاتَ عَلَى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ مَاتَ عَلَى السُّنَّهِ وَ الْجَمَاعَهِ .
صاحب کشاف از پیامبر اکرم نقل میکند که فرمود: هر کس بر محبت آل محمّد از دنیا برود شهید مرده ـ متوجه باشید هر کس بر محبت آل محمّد بمیرد آمرزیده است ـ توجه کنید هر کس بر محبت آل محمّد بمیرد با توبه از دنیا رفته ـ هر کس بر محبت آل محمّد بمیرد با ایمان کامل از دنیا رفته ـ و هر کس بر محبت آل محمّد بمیرد ملک الموت باو بشارت بهشت میدهد بعد از او نکیر و منکر ـ هر کس بر محبت آل محمّد بمیرد چنان با جلال او را به بهشت میبرند مانند عروسىکه بخانه شوهر میرود ـ هر کس بر محبت آل محمّد بمیرد دربى از قبرش به بهشت گشوده مىشود ـ توجه کنید هر کس بر محبت آل محمّد بمیرد خداوند قبر او را جایگاه زیارت ملائکه رحمت قرار میدهد ـ هر کس بر محبت آل محمّد بمیرد بر راه و روش پیامبر و جماعت مؤمنین مرده .
أَلَاوَمَنْ مَاتَ عَلَى بُغْضِ آلِ مُحَمَّدٍ جَاءَ یَوْمَ الْقِیَامَهِ مَکْتُوبٌ بَیْنَ عَیْن
َیْهِ آیِسٌ مِنْ رَحْمَهِ اللَّهِ ـ أَلَا وَ مَنْ مَاتَ عَلَى بُغْضِ آلِ مُحَمَّدٍ مَاتَ کَافِراً ـ أَلَاوَمَنْ مَاتَ عَلَى بُغْضِ آلِ مُحَمَّدٍ لَمْ یَشَمَّ رَائِحَهَ الْجَنَّه.[۵]
هر کس با کینه آل محمّد بمیرد روز قیامت که مىآید بر پیشانى او نوشته است: مأیوس از رحمت خداست. ـ هر کس بر بغض آل محمّد بمیرد کافر از دنیا رفته ـ و هر کس بر بغض آل محمّد بمیرد بوى بهشت را استشمام نخواهد کرد.
ج ) شعر پند آمیز
یکی از مهمترین بخشهای مجالس ختم ، بخشی است که در آن اشعار پند آمیز خوانده می شود. چراکه یکی از فلسفه های برگزاری این مجالس ، تنبه و تذکر بازماندگان است و چون اقشار مختلف ـ حتی کسانی که اهل هیأت و پای منبر نشستن نیستند ـ در آن شرکت می کنند مداح بایستی از فرصت به دست آمده به احسن وجه استفاده نماید و پیام معنوی خود را برساند.
در ارائه این بخش توجه به چند نکته لازم به نظر می رسد:
بهتر است پند در همان قالب اشعار کنایی صورت بگیرد.
از نصیحت صریح پرهیز کنید که احتمال می رود نتیجه معکوس بدهد ولذا هنگام شرح اشعار ، خودتان را خطاب قرار دهید تا مستمع ، به صورت غیر مستقیم پیام شما را دریافت نماید.
استفاده از آیات و روایات پند آمیز در شرح اشعار بسیار مؤثر است. مانند؛
ـ از امام حسن مجتبی علیه السلام سوال کردند علت ترس ما از مرگ چیست . امام فرمودند چون خانه دنیا آباد است و خانه آخرت ویران . طبیعتاً هر کس از خانه آباد بخواهد به خانه ویران برود مضطرب و نگران و ترسان است .
ـ امام حسن مجتبی در مجلس ختم شخصی شرکت کرده بودند هنگام خروج به برادر مرحوم فرمودند: فلانی اگر مرگ برادرت باعث تنبه (یعنی بیداری از غفلت )و تذکر و بیداری تو شد فبها ، و الا مصیبت غفلت تو از مصیبت مرگ برادرت بالاتر است .
http://eitaa.com/ashaar_khatm
♠️●🖤♣️🖤●♠️
کانال مجموعه اشعار ختم و ترحیم خوانی
نمونه ای از اشعار پند
خرما نتوان خورد از این خار که کشتیم
دیبا نتوان بافت از این پشم که رشتیم
بر لوح معاصی خط عذری نکشیدیم
پهلوی کبائر ، حسناتی ننوشتیم
افسوس از این عمر گرانمایه که بگذشت
ما از سر تقصیر و خطا در نگذشتیم
پیـری و جـوانـی چو شب و روز گذشتند
مـا شب شد و روز آمد و بیدار نگشتیم