💠مؤمن و مسلمان کیست؟ 🔘پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) فرمودند: 🔰 اَلْمُؤْمِنُ مَنْ آمَنَهُ اَلْمُسْلِمُونَ عَلَى أَمْوَالِهِمْ وَ دِمَائِهِمْ وَ اَلْمُسْلِمُ مَنْ سَلِمَ اَلْمُسْلِمُونَ مِنْ يَدِهِ وَ لِسَانِهِ وَ اَلْمُهَاجِرُ مَنْ هَجَرَ اَلسَّيِّئَاتِ 🔹مؤمن کسی است که مسلمانان او را بر مال و جان خویش امین بدانند مسلمان کسی است که مسلمانان از دست و زبانش در امان باشند. مهاجر کسی است که از بدیها هجرت کند و گناهان را واگذارد. 📗من لا يحضره الفقیه، ج ۴، ص ۳۶۲ 🔻شرح حدیث 🔸اسلام علاوه بر عقیده درونی اثر بیرونی و رفتاری هم دارد. 🔸ایمان هم در کنار باور قلبی عمل خارجی را هم در کنار خود دارد به همین جهت ده ها بار در قرآن «آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ» (سوره بقره آیه 25) آمده است تا نشان دهد که ایمان همراه با عمل است. 🔸مسلمانی تنها به نماز و روزه و زیارت و دعا نیست بلکه به آن است که مسلمانان از دست و زبان او در امان باشند. 🔸در این حدیث علاوه بر معنای رایج برای «ایمان»، «اسلام» و «هجرت» معنای متعالی تری مطرح است که اغلب از آن غفلت میشود. 🔸هجرت همیشه از جایی به جایی و از شهری به شهری نیست. هجرت از حالی به حالی و از وضع نامطلوب به مطلوب و از گناه به طاعت و از غفلت به بیداری و از جهل به دانایی ارزشمندتر است. 🔸مؤمن واقعی را در میان کسانی بجویید که دیگران او را امین مال و جان و ناموس خویش بدانند. 🔸مسلمان را هم کسی بدانید که گزندی به مسلمان نرساند مهاجر هم کسی است که از بدیها هجرت و کوچ کند. 📗منبع: #حکمت_های_نبوی ، جواد محدثی #شرح_حدیث_نبوی

💠جهاد اکبر 🔘پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) گروهی را در پی یک مأموریت نظامی (سریه) فرستاد، چون بازگشتند فرمودند: 🔰إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ بَعَثَ بِسَرِيَّةٍ فَلَمَّا رَجَعُوا قَالَ مَرْحَباً بِقَوْمٍ قَضَوُا اَلْجِهَادَ اَلْأَصْغَرَ وَ بَقِيَ لَهُمُ اَلْجِهَادُ اَلْأَكْبَرُ قِيلَ يَا رَسُولَ اَللَّهِ وَ مَا اَلْجِهَادُ اَلْأَكْبَرُ قَالَ جِهَادُ اَلنَّفْسِ 🔹درود بر گروهی که جهاد کوچک را انجام دادند و جهاد بزرگتر برای آنان باقی مانده است. گفتند ای رسول خدا جهاد بزرگتر چیست؟ فرمود: جهاد با نفس 📗الاختصاص، ص ۲۴۰ 🔻شرح حدیث 🔸دشمن همیشه بیرونی نیست گاهی هم درونی است. 🔸جبهه مبارزه هم همیشه در بیرون نیست گاهی درون انسان است و نبرد هم با وسوسه های ابلیسی و هواهای نفسانی است. 🔸در آموزه های دینی نفس اماره قویترین دشمن انسان به شمار آمده است همان سان که شیطان برای انسان عدو مبین و دشمن آشکار است. 🔸اگر پیامبر خدا جهاد با نفس را جهاد اکبر نامیده است به دلیل دشواری این نبرد و نا پیدایی دشمن و پیچیدگی شیوه های دشمنی اوست. با دشمن نقش صلح کردن تنگ است. چون در همه حال با خرد در جنگ است. هر چند سخن ز آشتی می گوید خصمی است که آتش بس او نیرنگ است. 🔸قوی ترین افراد کسانی اند که بتوانند حریف نفس خود شوند و از هوای نفس زمین نخورند. 🔸جبهه درون را دست کم نگیریم و نفس را ضعیف نپنداریم 📗منبع: #حکمت_های_نبوی ، جواد محدثی #شرح_حدیث_نبوی

💠ریاست طلبی 🔘پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) فرمودند: 🔰إِنَّ اَلرِّئَاسَةَ لاَ تَصْلُحُ إِلاَّ لِأَهْلِهَا فَمَنْ دَعَا اَلنَّاسَ إِلَى نَفْسِهِ وَ فِيهِمْ مَنْ هُوَ أَعْلَمُ مِنْهُ لَمْ يَنْظُرِ اَللَّهُ إِلَيْهِ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ 🔹ریاست جز برای اهلش شایسته و روا نیست. پس هر کس مردم را به سوی خود بخواند در حالی که میان مردم داناتر از او هست خداوند در روز قیامت به او نگاه نخواهد کرد. 📗الاختصاص، ص ۲۵۱ 🔻شرح حدیث 🔸جامعه نیازمند حکومت و ریاست است تا کارها به نحو شایسته اداره شود. 🔸کسی باید رئیس و حاکم باشد که علم و عمل و تقوا و صلاحیت داشته باشد و ریاست برای او نه يك طعمه و آرزو بلکه ابزاری برای خدمت و بستری برای حل مشکلات باشد. 🔸ریاست طلبانی که بدون صلاحیت علمی و اخلاقی تنها برای تأمین هوسهای خویش یا برای رسیدن به مال و منال جلو می افتند علاوه بر آنکه خود را تباه و گرفتار می کنند برای مردم نیز دردسر می آفرینند. 🔸«صلاحيت محورى» هم به سود جامعه است، هم مسؤوليتها را در خدمت همنوعان قرار مى‌دهد. 🔸كسى كه بدون شايستگى خود را جلو بيندازد و با سلطه بر مديريتها و رياستها، زمينۀ خدمت شايسته را از انسانهاى ارزشى و متعهّد بگيرد، وجودش به زيان جامعه است. خدا هم در روز قيامت به چنين كسانى با نظر رحمت نمى‌نگرد. 🔸مسؤوليت زيبندۀ شايستگان است، نه مدّعيانِ رياست‌طلب. 📗منبع: #حکمت_های_نبوی ، جواد محدثی #شرح_حدیث_نبوی

💠سخن چینی و تفرقه افکنی 🔘پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) به اصحاب خویش فرمودند: 🔰 قَالَ رسول الله صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ لِأَصْحَابِهِ:أَ لاَ أُخْبِرُكُمْ بِأَشْرَارِكُمْ؟ قَالُوا: بَلَى يَا رَسُولَ اَللَّهِ قَالَ: «اَلْمَشَّاءُونَ بِالنَّمِيمَةِ اَلْمُفَرِّقُونَ بَيْنَ اَلْأَحِبَّةِ، اَلْبَاغُونَ لِلْبُرَآءِ اَلْعَيْبَ 🔹رسول خدا صلى الله علیه و آله به اصحاب خویش فرمود آیا به شما خبر دهم که بدترین شما کیست؟ گفتند: آری ای رسول خدا صلى الله علیه و آله. فرمود صلى الله عليه و آله: سخن چینان و آنان که میان دوستان تفرقه ایجاد می کنند و آنان که برای افراد بی گناه در پی عیب اند. 📗من لا يحضره الفقیه، ج ۴، ص ۳۷۵ 🔻شرح حدیث 🔸دو به هم زنی کار سخن چینان است و الفت آفرینی شیوه صالحان 🔸کسانی هنرشان ایجاد صفا و محبت و آشتی است دلها را به هم نزدیک میکنند و اختلافها را از بین میبرند. درود بر آنان 🔸کسانی هم هنرشان «تفرقه آفرینی» است که البته هیچ هنر نیست بلکه بی هنری است؛ چون به راحتی میتوان دو نفر را به جان هم انداخت و دو دل را از هم جدا ساخت و دو گروه را نسبت به هم بدبین کرد. 🔸آنان که وجودشان بذر فتنه و خلاف می افشاند و با سخن چینی رابطه ها را به جدایی تبدیل می کنند و دوستان را دشمن هم می سازند و با تهمت زدن و عیب جویی صلح و صفا را از میان مردم می برند از نگاه حضرت رسول صلى الله علیه و آله بدترین مردم اند. میان دو کس جنگ چون آتش است. سخن چین بدبخت هیزم کش است. 🔸درود بر آنان که مواظبند از حرف و حدیثشان تفرقه پدید نیاید و زبانشان وحدت و جمع را به پریشانی و جدایی نکشاند. 📗منبع: #حکمت_های_نبوی ، جواد محدثی #شرح_حدیث_نبوی

💠 تربيت دينى 🔘پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) فرمودند: 🔰اَدِّبوا اَوْلادَكُم عَلى حُبّى و حُبِّ اَهلِ بَيتى وَ القرآنِ 🔹فرزندان خود را با محبت من و محبت اهل‌بيت من و محبت قرآن تربيت كنيد. 📗احقاق الحق، ج 18، ص 498 🔻شرح حدیث 🔸نقش محبت در زندگى مهم است. انسان به هر كس علاقه داشته باشد، در رفتار و گفتار و شيوۀ زندگى و گرايشهاى مختلف تحت تأثير او قرار مى‌گيرد و او را همچون «الگو» مى‌پذيرد. 🔸از اين رو، اجر رسالت پيامبر، «مودّت ذى‌القربى» قرار گرفته و در آيه‌اى هم آمده است: آنچه هم از شما همچون پاداش خواستم، براى خود شماست (سوره سبأ، آیه 47)؛ يعنى سود محبت اهل‌بيت، به خود دوستداران برمى‌گردد. 🔸رسالت پدران و مادران «تربيت ولايى فرزندان» است؛ يعنى آنان را به نحوى تربيت كنند كه دوستدار پيامبر و اهل‌بيت و قرآن باشند. 🔸اين دوستى و مهرورزى آنان را از خطرات بسيارى حفظ مى‌كند و از گرايش به دوستي هاى زيانبار و فسادانگيز باز مى‌دارد. 🔸بايد كوشيد تا ميان فرزندان ما و خاندان رسالت پلى از محبّت زده شود. 📗منبع: #حکمت_های_نبوی ، جواد محدثی #شرح_حدیث_نبوی

💠 توبه پس از گناه 🔘پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) فرمودند: 🔰طُوبَى لِمَنْ وُجِدَ فِي صَحِيفَةِ عَمَلِهِ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ، تَحْتَ كُلِّ ذَنْبٍ: أَسْتَغْفِرُ اَللَّهَ 🔹خوشا به حال آن کس که روز قیامت در نامۀ عملش زیر هر گناهی یک «استغفر الله» بیابد (یعنی پس از هر گناه توبه کرده باشد). 📗وسائل الشيعه، ج ۱۱، ص ۳۵۵ 🔻شرح حدیث 🔸چنان نیست که اگر کسی بیراهه رفت راه بازگشت وجود نداشته باشد، و چنان نیست که اگر کسی معصیت کرد، برای او «نامه سیاه» باشد و بدعاقبت 🔸«توبه» گشودن راهی در انتهای بن بستهاست. 🔸کسی که بفهمد بد کرده است و زشتی کار خود را متوجّه شود و از کردۀ خود پشیمان باشد و با گفتنِ صادقانۀ «استغفر الله»، از خدا پوزش و آمرزش بطلبد و تصمیم جدّی داشته باشد که دیگر سراغ گناه نرود، خدا را رحمان و توّاب خواهد یافت. توبه شکستی بیا، هر آنچه هستی بیا که دوست دارم کند توبه گنهکار ما 🔸بعضی عمری در بیراهه میروند و اصلاً نمی فهمند که در اشتباهند. 🔸بعضی متوجه خطای خود می شوند ولی پشیمان نمی شوند. 🔸برخی از گناه نادم می شوند ولی فرصت استغفار و توبه و اصلاح و جبران نمی یابند. 🔸خوشا آنان که در پی هر خطا يك استغفار آگاهانه و جدّی داشته باشند. 🔸خدایی که وعدۀ مغفرت داده است خُلف وعده نمیکند و روی از بنده اش برنمی گرداند، اما به شرط آن که توبه اش جدّی باشد. 📗منبع: #حکمت_های_نبوی ، جواد محدثی #شرح_حدیث_نبوی

💠لزوم داشتن رهبر 🔘پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) فرمودند: 🔰مَنْ مَاتَ وَ لَيْسَ لَهُ إِمَامٌ يَسْمَعُ لَهُ وَ يُطِيعُ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً 🔹هر کس از دنیا برود در حالی که او را امام و پیشوایی نباشد که مطیع و گوش به فرمان او باشد به مرگ جاهلیت مرده است. 📗الاختصاص، ص ۲۶۹ 🔻شرح حدیث 🔸حجت های الهی چراغ راهنمای انسان در راه زندگی اند. 🔸نظام امامت برای امت اسلامی نقش هدایتگر و وحدت بخش دارد خداوند امامان معصوم را حجت های خود برای بشر قرار داده و اطاعت آنان را واجب ساخته است. 🔸کسی که بی امام باشد یعنی بی راهنماست. 🔸آنچه جایگاه و پایگاه «امامت» را روشن و نقش آفرین میسازد «اطاعت» است. 🔸مسلمان مکتبی برای همه کارها و در تمام مراحل زندگی اش باید «حجت» داشته باشد و افکار و اعمالش برای صحت و مشروعیت منطبق با آن حجت باشد که از سوی خدا «معیار» و «میزان» قرار داده شده است. 🔸مردم در عصر جاهلیت از نعمت هدایت آسمانی انبیاء و امامان محروم و بی بهره بودند، از این رو جهالت و عصبیت و تفرقه و حرام بر زندگیشان سایه افکنده بود. 🔸در عصر پس از رسالت و کمال دین هم هر که به «امام» معتقد نباشد و از پیشوای الهی فرمانبرداری نداشته باشد هم حیاتش جاهلی است هم مرگش..... 📗منبع: #حکمت_های_نبوی ، جواد محدثی #شرح_حدیث_نبوی

💠 انجام واجبات ترك محرمات 🔘پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) فرمودند: 🔰 اِعْمَلْ بِفَرَائِضِ اَللَّهِ تَكُنْ مِنْ أَتْقَى اَلنَّاسِ وَ اِرْضَ بِقِسْمِ اَللَّهِ تَكُنْ مِنْ أَغْنَى اَلنَّاسِ وَ كُفَّ عَنْ مَحَارِمِ اَللَّهِ تَكُنْ أَوْرَعَ اَلنَّاسِ وَ أَحْسِنْ مُجَاوَرَةَ مَنْ جَاوَرَكَ تَكُنْ مُؤْمِناً 🔹به واجبات خدا عمل کن، تا با تقواترین مردم باشی. به قسمت الهی راضی باش، تا بی نیازترین مردم شوی. از حرامهای خدا پرهیز کن، تا پرهیز کارترین مردم باشی. و با کسی که همسایه توست، خوش رفتاری کن، تا مؤمن باشی. 📗امالی شیخ مفید، ص ۳۵۰ 🔻شرح حدیث 🔸پرهیز کارترین شخص کسی است که به تکلیف های واجب الهی عمل کند. 🔸بی نیازترین و ثروتمندترین انسان هم کسی است که به قسمت خدا راضی و قانع باشد. 🔸حرص و افزون خواهی مایۀ رنج آدمی است و آرامش روحی را از او می گیرد. برعکس اگر قانع باشد و به رزق مقدّر الهی راضی باشد، همیشه خود را برخوردار از احساس می کند چون ریشۀ غنا و بی نیازی در روح است و اگر کسی میلیاردها ثروت داشته باشد ولی قناعت و رضا نداشته باشد همیشه در کمبود و نیاز است. 🔸وَرع و پرهیزکاری و پارسایی در پرهیز از محرّمات است. 🔸این سخن در گفتار، ساده و کوچک است، اما در عمل همۀ ابعاد وجودی انسان و همۀ لحظات عمر و صحنه های زندگی او را در بر می گیرد. پرهیز از گناهان مربوط به زبان ،گوش، چشم، قلب، فکر، درآمد و خرج، معاشرت و ادای حقوق و..... انسان را پارسا می سازد. 🔸مجاورت و همنشینی و سلوک شایسته با دیگران نیز از جلوه های دیگر اخلاق اسلامی است. آری مؤمن را از رفتارش میتوان شناخت نه از گفتار و ادعا 📗منبع: #حکمت_های_نبوی ، جواد محدثی #شرح_حدیث_نبوی

💠خوشا به حال اینان! 🔘پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) فرمودند: 🔰طُوبَى لِمَنْ طَابَ خُلُقُهُ وَ طَهُرَتْ سَجِيَّتُهُ وَ صَلُحَتْ سَرِيرَتُهُ وَ حَسُنَتْ عَلاَنِيَتُهُ وَ أَنْفَقَ اَلْفَضْلَ مِنْ مَالِهِ وَ أَمْسَكَ اَلْفَضْلَ مِنْ كَلاَمِهِ وَ أَنْصَفَ اَلنَّاسَ مِنْ نَفْسِهِ 🔹خوشا بر آن کس که اخلاقش نیکو، خصلتهایش ،پاکیزه، درونش صالح و بیرونش نیکو باشد، مال اضافی خود را انفاق کند، سخنان اضافه را نگه دارد (و نگوید) و با مردم نسبت به خودش با انصاف رفتار کند. 📗اصول کافی، ج ۲، ص ۱۴۴ 🔻شرح حدیث 🔸«حُسن خلق» و رفتاری شایسته با مردم وزنه اعمال صالح انسان را سنگین می کند. 🔸یکی از ویژگیهای پیامبر خدا صلی الله علیه و آله که قرآن هم در ستایش آن حضرت بر آن تکیه کرده است، اخلاق نیکوی نبوی است که عامل اساسی جاذبۀ پیامبر بود. 🔸خوبی اخلاق در ظاهر، صلاح و شایستگی درونی (حسن ظاهر و باطن) ارزش یک مسلمان را بالا می برد. 🔸در بُعد مالی نیز «انفاق» از فضایل يك مؤمن به شمار می رود. 🔸همۀ داشته های انسان به مصرف نمی رسد؛ یا باید احتکار کرد و اندوخت، یا باید ولخرجی و اسراف کرد (که هر دو کار ناپسند است) یا آن که دارایی بیش از حدّ لزوم و اضافه بر نیاز را انفاق کرد و به مستمندان کمک کرد تا خدا از این بنده راضی گردد و مشکلی هم از سر راه بندگان خدا برداشته شود. 🔸همچنان که شایسته است «مال اضافی» انفاق شود خوب است که «حرف اضافی» هم بایگانی شود. بسیاری از حرفهاست که اضافی و غیر لازم است، باید زبان را بست و از گفتن آن پرهیز کرد. 🔸 و.... بالاخره رفتار منصفانه با مردم اینهاست پایه های استوار اخلاقی در معاشرت 📗منبع: #حکمت_های_نبوی ، جواد محدثی #شرح_حدیث_نبوی

💠خیر خدایی 🔘پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) در سخنانی به ابوذر غفاری فرمودند: 🔰 يَا أَبَا ذَرٍّ إِذَا أَرَادَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِعَبْدٍ خَيْراً فَقَّهَهُ فِي اَلدِّينِ وَ زَهَّدَهُ فِي اَلدُّنْيَا وَ بَصَّرَهُ بِعُيُوبِ نَفْسِهِ 🔹ای ابوذر! هرگاه خداوند دربارۀ بنده ای ارادۀ خیر کند، او را در دین دانا می سازد و در دنیا پارسا می گرداند و او را به عیبهای خودش بینا می سازد. 📗بحار الأنوار، ج ۷۴، ص ۸۰ 🔻شرح حدیث 🔸«دین شناسی» و آگاهی عمیق به مسائل اعتقادی و فقهی اسلام برای یک مسلمان لازم است و بدون آن در معرض انحرافات فکری قرار میگیرد. 🔸«تفقّه» به معنای شناخت عمیق از دین است. 🔸مطالعات دینی حضور در محافل مذهبی و ارتباط با دین شناسان پایه های اعتقادی را تقویت می کند و انسان را در مقابل شبهه ها و القائات مصون می سازد. 🔸دلبستگی به دنیا به نوع دیگری زمینه ساز انحراف و فراموش کردن خدا و معنویات و ارزشهای متعالی است. 🔸غافل شدن از عیوب خویش نیز موجب می شود تا در پی رفع نقایص و تهذیب نفس نرویم. 🔸در مجموع این سه موهبت عظیم الهی به انسان نقش مؤثری در سعادت او دارد؛ یعنی دین شناسی، دنیا شناسی و خودشناسی 🔸خوشا آنان که به وظایف خود آشنایند و زهد را شیوۀ زندگی قرار می دهند و با شناخت عیب های خود گام به گام در برطرف ساختن آن پیش می روند. 📗منبع: #حکمت_های_نبوی ، جواد محدثی #شرح_حدیث_نبوی

💠 احترام از روی ترس 🔘پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) در سخنانی به ابوذر غفاری فرمودند: 🔰 شَرُّ اَلنَّاسِ عِنْدَ اَللَّهِ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ اَلَّذِينَ يُكْرَمُونَ اِتِّقَاءَ شَرِّهِمْ 🔹در روز قیامت بدترین مردم نزد خدا کسانی اند که به خاطر پرهیز از شرّ و بدی آنان احترام شوند. 📗اصول کافی، ج ۲، ص ۳۲۷ 🔻شرح حدیث 🔸برخی محبوب دلهایند و مردم به ایشان علاقه دارند. 🔸بعضی هم پیوسته با زبانشان نیش می زنند، با رفتارشان آزار میرسانند و برخوردی تحکّم آمیز دارند و مردم از دست آنان در امان نیستند. 🔸احترام به دیگری از روی محبت و دوستی یک چیز است و از روی ترس و برای مصون ماندن از آزار و دردسر چیز دیگر 🔸روز قیامت مردم بر اساس خوبیها و بدی هایشان پاداش می گیرند. آنگاه کسی که مردم از او ترسان و غیر ایمن بوده اند دچار مشکل می شوند و خداوند به آنان عنایتی نمی کند بلکه به کیفر می رساند. 🔸معمولاً جباران و قلدران و برخی رؤسا و مسؤولان رفتاری دارند که مردم از آنان می ترسند، بی آن که خطایی مرتکب شده باشند یا در انجام وظیفه کوتاهی کرده باشند محیطی که ایجاد میکنند محیط رعب و وحشت و ناامنی است. 🔸چنان زندگی کنیم که از ما وحشت نداشته باشند و اگر به ما احترام میگذارند از صمیم قلب باشد نه از روی ترس 📗منبع: #حکمت_های_نبوی ، جواد محدثی #شرح_حدیث_نبوی