⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫
🌹🌹زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ الْمُقَنطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالْأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ۗ ذَٰلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَاللَّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَآبِ.
محبت امور مادى، از (قبیل) زنان و فرزندان و اموال فراوان از طلا و نقره و اسبهاى ممتاز و چهارپایان و زراعت، در نظر مردم جلوه داده شده است. اینها وسایل گذران زندگى دنیاست (و هدف نهایى نیست). و سرانجام نیک، نزد خداست. ۱۴ آل عمران.
تفسیر: جملهء زُیِّنَ لِلْنّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ به معنی علاقه به زن و فرزند و اموال و ثروت است که در نظر مردم زینت داده شده است.
👈 در اینجا این سؤال پیش مى آید که زینت دهنده چه کسى است؟
🍃 زینت دهنده خداوند است از طریق دستگاه آفرینش و نهاد و خلقت آدمى.
زیرا خداست که عشق به فرزندان، مال و ثروت را در نهاد آدمى ایجاد کرده تا او را آزمایش کند و در مسیر تکامل و تربیت پیش ببرد.
👈 آنچنانکه در آیهء ۷ سورهء کهف میفرماید:
🌹إِنّا جَعَلْنا ما عَلَى الأَرْضِ زینَةً لَها لِنَبْلُوَهُمْ أَیُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً:
ما آنچه را در روى زمین هست زینت براى آن قرار دادیم تا آنها را بیازماییم که کدامیک عملشان بهتر است.
یعنى از این عشق و علاقه تنها در جهت جلب رضایت خداوند و در مسیر خوشبختى و سازندگى بهره گیرند نه در مسیر فساد و ویرانگرى.
👈 و آنجا که در آیهء ۲۵ سورهء نمل می فرماید:
🌹وَ زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ أَعْمالَهُمْ:
و شیطان اعمال آنها را در نظرشان جلوه داده است...
منظور اعمال زشتی است که شیطان در نظر انسان، زیبا جلوه می دهد، نه اصل سرمایه. در حقیقت، خود سرمایه به هرحال ارزشمند است، اینکه چه استفاده ای از آن داشته باشیم، مهم است که نباید در مسیر تحصیل دنیا باشد که در اینصورت شیطانی و زشت است اما اگر برای تحصیل آخرت بکار گرفته شود زیبا و خداپسندانه است.
✅ بهرحال قانون شریعت هرگز بر ضد قانون خلقت و آفرینش نمى تواند باشد، آنچه مورد نکوهش است عشق و علاقهء افراطى و به عبارت دیگر پرستش این موضوعات است.
🍃 در واقع، آیهء مورد بحث، به شش سرمایهء مهم زندگى اشاره دارد که عبارتند از زن، فرزند، پول، مرکب هاى ممتاز و چهارپایان که سرمایه های اصلی هستند.
🍃 متاع هم چیزى است که انسان از آن بهره مند مى شود.
🍃 و حیات دنیا هم به معنى زندگى پایین و پست است.
👈 👈 بنابراین، معنى جملهء ذلِکَ مَتاعُ الْحَیوةِ الدُّنْیا چنین مى شود:
اگر کسى تنها به این امور شش گانه بعنوان هدف نهایى عشق ورزد و از آنها بصورت نردبانى در مسیر زندگى انسانى بهره نگیرد، چنین کسى تن به زندگى پستى داده.
👈 👈 اما چرا در میان نعمتهاى مادى، زن را مقدم داشته؟
به این دلیل است که در مقایسه با دیگر نعمتها نقش مهم ترى در جلب افکار گناهکاران و بیماردلان دارد و از جهت دیگر اینکه زن در جهتگیری افکار مرد بعنوان همسرش بسیار می تواند نقش پررنگی داشته باشد.
👈 قابل توجه مسئولین که تاثیر افکار و نظرات همسر و فرزندانشان بر تصمیمگیریها، اجتناب ناپذیر است و کافیست ذره ای انحراف در تصمیمگیریها در آنها ایجاد شود که در آنصورت قطعا پاسخگویی به یک ملت بزرگ کار بسیار دشوار و حتی غیرممکن خواهد بود.
👈 سپس از کسانی می فرماید که زیباییهای دنیا او را از حق و حقیقت غافل نکرده و از سرمایه های خدا دادی، نه در جهت دنیا بلکه برای کسب آخرت بهره می برند:
🌹قُلْ أَؤُنَبِّئُكُم بِخَيْرٍ مِّن ذَٰلِكُمْ...
بگو: آیا شما را از چیزى آگاه کنم که از این(سرمایه هاى مادى)، بهتر است؟ براى کسانیکه پرهیزگارى پیشه کرده اند، (و از این سرمایه ها، در راه مشروع استفاده مى کنند)، در نزد پروردگارشان، باغهایى بهشتى است که نهرها از پاى درختانش مى گذرد. جاودانه در آن خواهند بود. و همسرانى پاکیزه، و خشنودى خداوند (نصیب آنهاست). و خدا به بندگان، بیناست. ۱۵ آل عمران.
👈 سپس وصف دیگری از متقین را در قالب یک دعا بیان فرموده است. دعایی پرمغز و سازنده:
🌹الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ.
(همان) کسانیکه مى گویند: پروردگارا! ما ایمان آورده ایم. پس گناهان ما را بر ما ببخش، و ما را از عذاب دوزخ، نگاه دار. ۱۶ آل عمران.
⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫
🌹🌹وَكَأَيِّن مِّن نَّبِيٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثِيرٌ فَمَا وَهَنُوا لِمَا أَصَابَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَمَا ضَعُفُوا وَمَا اسْتَكَانُوا ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ.
چه بسیار پیامبرانى که مردان الهى فراوانى به همراه آنان جنگ کردند. آنها (هیچگاه) در برابر آنچه در راه خدا به آنان مى رسید، سستى نکردند و ناتوان نشدند و تن به تسلیم ندادند. و خداوند استقامت کنندگان را دوست دارد. ۱۴۶ آل عمران.
تفسیر: رِبِّیُون، به کسانی گفته مى شود که ارتباط و پیوندشان با خدا محکم باشد، با ایمان، با استقامت و با اخلاص باشند.
👈 آنان زمانیکه با ناکامی و شکست مواجه می شدند می گفتند:
🌹وَمَا كَانَ قَوْلَهُمْ إِلَّا أَن قَالُوا رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ.
سخنشان تنها این بود که: پروردگارا! گناهان و تندروى هاى ما را در کارها بر ما ببخش. قدمهاى ما را استوار بدار. و ما را بر جمعیت کافران، پیروز گردان. ۱۴۷ آل عمران.
✔ آنها هنگامیکه بر اثر اشتباهات یا سستى ها، یا لغزش ها گرفتار مشکلاتى در برابر دشمن مى شوند به جاى اینکه میدان را به او بسپارند یا تسلیم شوند، روى به درگاه خدا مى آوردند و ضمن تقاضاى عفو و بخشش از گناهان خود، از پیشگاه خداوند تقاضاى صبر و استقامت و پایمردى مى کنند.
👈 اما نتیجهء این طرز تفکر و عمل، و صبر و استقامت چیست؟
🌹فَآتَاهُمُ اللَّهُ ثَوَابَ الدُّنْيَا وَحُسْنَ ثَوَابِ الْآخِرَةِ ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ.
از اینرو خداوند پاداش دنیا، و پاداش نیک آخرت را به آنها داد. و خداوند نیکوکاران را دوست مى دارد. ۱۴۸ آل عمران.
✅ دو نکتهء مهمی که در این آیات وجود دارد اینست که در آیهء اول مى فرماید: وَ اللّهُ یُحِبُّ الصّابِرِیْنَ، و در این آیه مى فرماید: وَ اللّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ .
اشاره به اینست که نیکوکارى بدون استقامت ممکن نیست، چرا که در برابر هر شخص نیکوکار، هزاران مشکل وجود دارد که اگر فاقد استقامت باشد بزودى کار خود را رها خواهد ساخت.
✅ نکتهء دوم اینکه در آیات فوق، از پاداش دنیا تعبیر به ثَوابَ الدُّنْیا شده، اما از پاداش آخرت تعبیر به حُسْنَ ثَوابِ الآخِرَةِ شده، اشاره به اینست که پاداش دنیا هر چه باشد بالاخره آمیخته با فنا و پاره اى ناملایمات است، در حالیکه پاداش آخرت سراسر حُسن است و از هر نظر خالص و دور از ناراحتیها.
⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫
🌹🌹 يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ کَافَّةً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ.
اى کسانیکه ایمان آورده اید! همگى (در پرتو ایمان) در صلح و آشتى درآیید! و از گامهاى شیطان، پیروى نکنید. که او دشمن آشکار شماست. ۲۰۸ بقره.
تفسیر: اسلام، دین صلح است و از همه مهمتر صلح میان افراد و گروههای مومن است. صلحی که طبق این آیه، فرمان خداوند به مومنین است.
■ این شیطان است که مومنین را به کینه ورزی در میان یکدیگر وسوسه میکند.
■ شیطانی که دشمنی با انسان، آشکار است و پوشیده و مخفی نیست و خداوند آنرا تبیین فرموده.
وقتی تنها مومنین را خطاب قرار داده، یعنی صلح و آرامش تنها در پرتو ایمان امکان پذیر است، و به غیر از آن، هرگز جنگ، ناامنى و اضطراب از دنیا بر چیده نخواهد شد. و اگر نیروی معنوی و ایمان در مقابل نیروی مادی، آدمى را کنترل نکند، صلح، غیر ممکن است.
و خُطُوات، هم جمع خُطْوَة به معنى گام و قدم است، به این معنی که انحراف، از مراحل ساده و کوچک شروع مى شود، و به مراحل حاد و خطرناک، منتهى می گردد.
لذا افراد با ایمان که مخاطب این آیه اند، باید از همان آغاز، بیدار باشند و جرقه هاى کوچک عداوت و دشمنى را در میان خود خاموش سازند.
👈 در آیهء بعد یک هشدار تکان دهنده به مومنین میدهد و میفرماید:
🌹 فَإِن زَلَلْتُم مِّن بَعْدِ مَا جَاءَتْكُمُ الْبَيِّنَاتُ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ.
و اگر بعد از (اینهمه) نشانه هاى روشن، که براى شما آمده است، لغزش کردید، بدانید (گریزى از مجازات الهى نخواهید داشت) زیرا خداوند، توانا و حکیم است. ۲۰۹ بقره.
بَیِّنات، به این معنی است که دلایل روشن و فراوانی برای انسان وجود دارد که از انحراف دور شود و در مسیر حق قرار بگیرد. دلائل عقلی، شرعی و معجزات. پس اگر شخصی با وجود اینهمه حجت، باز هدایت نشود، تنها مقصر، خود اوست.
با توضیح اینکه، برقرای آرامش که در این آیه به مومنین سفارش شده بسیار گسترده است، و مومن از برقرای آرامش خانواده تا محله و روستا و شهر و کشور و بلکه برای آرامش جهان باید بکوشد.
✅ ذکر لا اله الا الله، برای آرامش دلها بسیار موثر است. حتی برای آرامش دل دیگران.
👈 اگر پایه های صلح در میان مومنین، سست و متزلزل شود، چه آیندهء شومی در انتظار آنان خواهد بود؟
🌹وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ ۖ وَاصْبِرُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ.
و از خدا و پیامبرش اطاعت نمایید. و با یکدیگر نزاع نکنید، که سست مى شوید، و قدرت شما از میان مى رود. و صبر و استقامت کنید که خداوند با صابران است. ۴۶ انفال.
👈 امروز مصداق بارز دشمنی و پایمال کردن صلح در بین مومنین را از سوی کشورهای اسلامی و عربی شاهد هستیم. لذا قدرت مومنین از میان میرود و دشمن نابکار با تمام قوا در پی نابودی آنان است.
امید و توکلمان فقط بر خداست.
فقط یک مسیر در پیش روست. مقاومت و فرمانبرداری از مقام ولایت.
قطعا خداوند، مومنین را رها نکرده و راه را از بیراهه به رهبر مومنین نشان میدهد.
آیات الهی
. 🌹🌹وَلَنْ تَرْضَى عَنْکَ الْیَهُودُ وَلَا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَ
.
🌹🌹فَلَا تَهِنُوا وَتَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَاللَّهُ مَعَكُمْ وَلَن يَتِرَكُمْ أَعْمَالَكُمْ.
پس هرگز سست نشوید و (از دشمنان) صلح (ذلّت بار) نطلبید در حالیکه شما برترید، و خداوند با شماست و هرگز از (ثواب) اعمالتان نمى کاهد. ۳۵ محمد.
⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫
🌹🌹إِنَّ الْمُجْرِمِینَ فِی عَذابِ جَهَنَّمَ خالِدُونَ.
مجرمان در عذاب دوزخ جاودانه مى مانند. ۷۴ زخرف.
تفسیر: مسئله خلود و عذاب جاودان، مربوط است به مجرمان و گنهکارانی که راه کفر پیش گرفته اند و بازگشتی هم در برنامه هایشان ندارند و مربوط نیست به گنهکارانی که عذاب دائم آنها، با گذشت زمان تخفیف میيابد، و تدریجاً از شدت آن کاسته میگردد.
👈 لذا در آیهء بعد فرموده است:
🌹لا یُفَتَّرُ عَنْهُمْ وَ هُمْ فِیهِ مُبْلِسُونَ.
هرگز عذاب از آنان تخفیف نمى یابد و در آنجا از همه چیز مأیوسند. ۷۵ زخرف.
👈 یأس، غمی است که انسان را به سکوت وامیدارد.
👈 در آیه بعد، این نکته را خاطر نشان مى سازد که این عذاب دردناک الهى، چیزى است که آنها خود براى خویش فراهم ساخته اند:
🌹وَ ما ظَلَمْناهُمْ وَ لکِنْ کانُوا هُمُ الظّالِمِینَ.
و ما به آنها ستم نکردیم، آنان خود ستمکار بودند. ۷۶ زخرف.
👈 همانطور که سرچشمهء همهء سعادتها، خود انسان است......
سرچشمهء همهء شقاوتها هم خود اوست.
👈 سپس، به بیان گوشهء دیگرى از بیچارگى آنها پرداخته، میفرماید:
🌹وَ نادَوْا یا مالِکُ لِیَقْضِ عَلَیْنا رَبُّکَ قالَ إِنَّکُمْ ماکِثُونَ.
آنها فریاد مى کشند: اى مالک دوزخ! (ایکاش) پروردگارت ما را بمیراند. (مالک دوزخ) مى گوید: شما در اینجا ماندنى هستید. ۷۷ زخرف.
👈 با آنکه آنها یقین دارند مرگ و میرى در کار نیست، ولى آنقدر به بیجارگی افتاده اند که از همه جا قطع امید کرده، و تمام راه هاى نجات را به روى خود مسدود مى بینند، لذا چنین فریادى از دل برمى کشند.
بدتر از آن اینکه به گفتهء مفسران، مالک دوزخ بعد از مدتهای طولانی به آنها پاسخ میدهد!!
👈 آنگاه در آیهء بعد، حقیقت اینچنین عذاب و درد را برای همگان بخصوص برای گنهکاران آشکار فرموده تا حجت بر همه تمام شود و هیچ عذر و بهانه ای باقی نماند:
🌹لَقَدْ جِئْناکُمْ بِالْحَقِّ وَ لکِنَّ أَکْثَرَکُمْ لِلْحَقِّ کارِهُونَ.
ما حق را براى شما آوردیم، ولى بیشتر شما از حق کراهت داشتید. ۷۸ زخرف.
👈👈 حق، معنی گسترده ای دارد و شامل تمام مسائل سرنوشت ساز میشود. خدا حق است. قیامت حق است. راه خیر و شر، حق است. آیات الهی حق است. جهاد حق است. مقابله با دشمن حق است. اجتناب از صلح ذلت بار حق است. و هر راهی که انسان را به عزت و سربلندی در مسیر خداپسندانه برساند حق است.
👈 و آنگاه در آیه بعد، گوشه اى از کراهت و بیزارى گنهکاران را از حق، و طرفدارى آنها را از باطل توضیح داده میفرماید:
🌹أَمْ أَبْرَمُوا أَمْراً فَإِنّا مُبْرِمُونَ.
أَمْ یَحْسَبُونَ أَنّا لا نَسْمَعُ سِرَّهُمْ وَ نَجْواهُمْ بَلى وَ رُسُلُنا لَدَیْهِمْ یَکْتُبُونَ.
بلکه آنها تصمیم محکم بر توطئه گرفتند، ما نیز ارادهء محکمى (دربارهء آنها) داریم.
آیا آنان مى پندارند که ما اسرار نهانى و سخنان درگوشى آنان را نمى شنویم؟! آرى، رسولان (و فرشتگان) ما نزد آنها هستند و مى نویسند. ۷۹ و ۸۰ زخرف.
👈 آنها توطئه ها میکنند، تا نور اسلام را خاموش کنند و مؤمنان را در موضع ضعف قرار دهند.....
چون آنها منافقانی هستند با ظاهری مومن که جهتگیری اهدافشان در راستای رضایت دشمنان اسلام و مومنین است نه در جهت جلب رضایت خداوند و بندگان باایمان او!!!!
👈 نه تنها خود خداوند از اسرار پنهانی باخبر است بلکه مامورانی را برای ثبت اعمال ریز و درشت بندگان گمارده تا هر آنچه انسان انجام میدهد، در روزی که از سوی هیچکس یاوری نمیشود، آن نامهء اعمال را در مقابل خود گشوده ببیند و حجت بر او تمام شود.
آیات الهی
. 🌹🌹فَلَا تَهِنُوا وَتَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَاللَّهُ مَعَكُمْ وَلَن يَت
.
🌹🌹مَا یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ وَلَا الْمُشْرِکِینَ أَنْ یُنَزَّلَ عَلَیْکُمْ مِنْ خَیْرٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَاللَّهُ یَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ.
کافران اهل کتاب، و هم چنین مشرکان، دوست نمیدارند خیر و برکتی از ناحیه خداوند بر شما نازل گردد، در حالی که خداوند رحمت خود را به هر که بخواهد اختصاص میدهد، و خداوند صاحب فضل بزرگی است. ۱۰۵ بقره.
⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫
🌹🌹وَمِنَ النَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دُونِ اللَّهِ أَندَادًا يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللَّهِ ۖ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِّلَّهِ ۗ وَلَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُوا إِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا وَأَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعَذَابِ.
بعضى از مردم، غیر از خداوند همتایانى انتخاب مى کنند. و آنها را همچون خدا دوست دارند. اما کسانیکه ایمان آورده اند، محبتشان به خدا، شدیدتر است. وکسانیکه ستم کردند، (و معبودى غیر خدا برگزیدند) هرگاه عذاب الهى را مشاهده کنند، خواهند دانست که تمام قدرت، از آن خداست. و خداوند، سخت کیفر است. ۱۶۵ بقره.
تفسیر: اساساً عشق حقیقى، همیشه متوجه نوعى از کمال است، انسان هرگز عاشق کمبودها نمى شود.
🍃 و عشق و علاقهء فرد باایمان، بیشتر از همه به خداوند است که اکمل است و هر میل و محبتى در برابر عشق خدا در نظرشان بى ارزش و ناچیز است، و اصلاً آنها غیر او را شایستهء عشق و محبت نمى بینند، جز بخاطر او.
🍃 عشق مؤمنان به خداوند منان، از عقل و علم و معرفت سرچشمه مى گیرد، اما عشق کافران به معبودهایشان از جهل و خرافه و خیال. و به همین دلیل، عشق مومنان به هیچ وجه متزلزل نمى گردد ولى عشق مشرکان، ثبات و دوامى ندارد.
👈 اما در یک زمانی حقیت این معبودان دروغین، برای عابدانشان روشن میشود و آن روز، روز سختی خواهد بود.
🌹إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِينَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا وَرَأَوُا الْعَذَابَ وَتَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبَابُ.
در آن هنگام، پیشوایان (گمراه کننده) از پیروان خود، بیزارى مى جویند. و عذاب الهى را مشاهده مى کنند. و دستشان از همه جا کوتاه مى شود. ۱۶۶ بقره.
■ این معبودهای ظالم، هنگامیکه عذاب الهى را مشاهده مى کنند و مى فهمند که تمام قدرت ها به دست خداست و او داراى مجازات شدید است، در آن هنگام متوجه زشتى اعمال خود و بدى عاقبت کارشان مى شوند و اعتراف مى کنند انسان هاى منحرفى بوده اند.
بدیهى است، منظور از معبودها در اینجا بت هاى سنگى و چوبى نیستند، بلکه انسان هاى جبار، خودکامه و شیاطینى هستند که عابدان جاهل آنها، خود را دربست در اختیارشان گذارده، و تسلیم بى قید و شرط در مقابل آنها شده اند.
👈 اما این پیروان گمراه که بی وفائى معبودان خود را چنین آشکارا مى بینند براى تسلى دل خویشتن مى گویند:
🌹وَقَالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَمَا تَبَرَّءُوا مِنَّا ۗ كَذَٰلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمَالَهُمْ حَسَرَاتٍ عَلَيْهِمْ ۖ وَمَا هُم بِخَارِجِينَ مِنَ النَّارِ.
پیروان مى گویند: کاش بار دیگر به دنیا برمى گشتیم، تا از آنها بیزارى جوییم، آن چنانکه آنان (امروز) از ما بیزارى جستند. خداوند این چنین، اعمال آنها را بصورتى حسرت آور به آنان نشان مى دهد. و از آتش دوزخ، هرگز خارج نخواهند شد. ۱۶۷ بقره.
⚫ آنها جز این که حسرت بخورند چه مى توانند انجام دهند؟
حسرت فرصتهای از دست رفته...
حسرت غفلت از نعمتها....
حسرت زمان که هرگز به عقب باز نمی گردد...
حسرت از یاد بردن پروردگار عالم...
و حسرتها و حسرتها.....
🌹یَوْمَ یَجْمَعُکُمْ لِیَوْمِ الْجَمْعِ ذَلِکَ یَوْمُ التَّغَابُنِ...
روزى که شما را براى روز جمع آورى، جمع می کنند. آنروز، روز حسرت است.... ۹ تغابن.
و این حسرتها بیهوده است، چرا که نه موقع عمل است و نه جاى جبران، بلکه تنها هنگام مجازات است و دیدن نتیجهء اعمال!
⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫
🌹🌹یَا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلَالًا طَیِّبًا وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ.
ای مردم از نعمتهای حلال و پاکیزه ای که در زمین است بخورید و از گامهای شیطان پیروی نکنید، که او دشمن آشکار شماست ۱۶۸ بقره.
تفسیر: حلال، چیزى است که استفاده از آن ممنوعیتى نداشته باشد، و طیّب به چیزهاى پاکیزه گفته مى شود که موافق طبع سالم انسانى است.
👈 لاتَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ، در پنج مورد از قرآن مجید به چشم مى خورد که دو مورد آن در مورد استفاده از غذاها و روزى هاى الهى است.
✅ به این معنی که این نعمت هاى الهى را وسیله اى براى اطاعت و بندگى قرار دهند نه طغیان و فساد در زمین.
👈 همانطور که در آیهء ۶٠ از سورهء بقره فرموده است:
🌹کُلُوا وَ اشْرَبُوا مِنْ رِزْقِ اللّهِ وَ لاتَعْثَوْا فِی الأَرْضِ مُفْسِدین:
از روزى هاى الهى بخورید و بنوشید، اما فتنه و فساد در زمین به راه نیندازید.
👈 👈 پیروی نکردن از گامهای شیطان، به این معنی است که انحراف از سوی شیاطین، بصورت دفعتی و یکمرتبه نیست بلکه این کار بصورت تدریجی و گام به گام صورت میگیرد. خیلی باید مراقب باشیم.
👈 👈 و چرا دشمنی شیطان، آشکار است؟ زیرا هرگز یک دوست و خیرخواه، انسان را به بیراهه ها راهنمایی نمیکند. این فقط دشمن است که بدخواه است و در پی بدبخت کردن دیگران است.
👈 آیهء بعد، دلیل روشنى بر دشمنى سرسختانه شیطان که جز بدبختى و شقاوت انسان هدفى ندارد بیان کرده، مى فرماید:
🌹إِنَّمَا یَأْمُرُکُمْ بِالسُّوءِ وَالْفَحْشَاءِ وَأَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ.
او شما را فقط به بدیها و انحرافات فرمان میدهد (و نیز دستور میدهد) آنچه را که نمیدانید به خدا نسبت دهید. ۱۶۹ بقره.
■ فَحْشاء از ریشهء فحش، به معنى هر کارى است که از حد اعتدال خارج گردد و صورت فاحش به خود بگیرد، بنابراین شامل تمامى منکرات و قبائح واضح و آشکار مى گردد.
■ و نسبت دادن آنچه نمیدانیم به خداوند سبحان، شامل هر سخن بدون سند و مدرک است از جمله تمام خرافه ها، تغییر آیات کتاب آسمانی، تحریف آیات و هر سخنی که شرک در آنست.
👈 سپس در آیهء بعد، پرده از حماقت دیگر مخالفان حق و حقیقت برمیدارد:
🌹وَإِذَا قِیلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ...
و هنگامیکه به آنها گفته شود از آنچه خدا نازل کرده است پیروی کنید، میگویند: بلکه ما از آنچه پدران (و بزرگان ) خود را بر آن یافتیم پیروی مینمائیم، آیا نه اینست که پدران آنها چیزی نمیفهمیدند و هدایت نیافتند؟! ۱۷۰ بقره.
👈 همهء انسانها به بلوغ فکری می رسند و آن زمانی است که میتوانند بدیها و خوبیهای شخصیتی و اعتقادی خود را تشخیص دهند. در اینزمان است که انسان هرگز نباید به آنچه هست راضی باشد. باید با مطالعه، تحقیق، و با بهره گیری از قرآن مجید، بدیهای خود را اصلاح و خوبیهای خود را پرورش داده و خود را بسمت تکامل ارتقاء دهد.
👈 و آنگاه از کسانی فرموده است که هرگز حاضر به تغییر نیستند و در پی اصلاح بدیهای خود برنمی آیند:
🌹وَمَثَلُ الَّذِینَ کَفَرُوا کَمَثَلِ الَّذِی یَنْعِقُ بِمَا لَا یَسْمَعُ إِلَّا دُعَاءً وَنِدَاءً صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لَا یَعْقِلُونَ.
مثال (تو) در دعوت کافران مثال کسی است که ( حیوانات را برای نجات از خطر ) صدا میزند، ولی آنها چیزی جز سر و صدا نمیشنوند. این کافران (در برابر حقیقت) کر و لال و نابینا هستند و لذا چیزی نمیفهمند! ۱۷۱ بقره.
👈 در اين آيه دو تشبيه وجود دارد:
يكى تشبيه دعوت كنندهء حقّ، به چوپان. و ديگرى تشبيه مخالفان حق، به حيواناتى كه از كلام چوپان چيزى جز فرياد نمىفهمند و درک نمیکنند.
⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫
🌹🌹إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ الْکِتَابِ وَیَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَنًا قَلِیلًا أُولَئِکَ مَا یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ إِلَّا النَّارَ وَلَا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَلَا یُزَکِّیهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ.
کسانیکه کتمان میکنند آنچه را خدا از کتاب نازل کرده و آنرا به بهای کمی میفروشند، آنها جز آتش چیزی نمیخورند (و جایزه ها و اموالی که از این راه بدست میآورند در حقیقت آتش سوزان است) و خداوند روز قیامت با آنها سخن نمیگوید، و آنها را پاکیزه نمیکند، و برای آنها عذاب دردناکی است. ۱۷۴ بقره.
تفسیر: کسانیکه آیات الهی را با توجه به منفعت خویش، آشکار یا مخفی میکنند و آنجا که به نفعشان نباشد، آیات را کتمان میکنند و باعث میشوند مردم در تشخیص دچار اشتباه شده و راه را از بیراهه نشناسند، هر مال و سودی که از این راه بدست بیاورند آتشی است که با دست خود فراهم کرده و خورده اند.
■ مجازات بدتر برای آنان اینست که خداوند در روز قیامت که انسانها بیش از هر چیزی به لطف او نیاز دارند، با آنها سخن نمیگوید و گناهانشان را پاک نمیکند!!
👈 این مجازات را در پیغام قرآنی چند روز قبل در آیهء ۷۷ آل عمران، هم خواندیم 👇
🌹إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَلِيلًا أُولَٰئِكَ لَا خَلَاقَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ وَلَا يَنظُرُ إِلَيْهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
کسانیکه پیمان الهى و سوگندهاى خود را به بهاى ناچیزى مى فروشند، بهره اى در آخرت نخواهند داشت. و خداوند با آنها سخن نمى گوید و به آنان در قیامت نگاه نمى کند و آنها را پاک نمى سازد. و عذاب دردناکى براى آنهاست. ۷۷ آل عمران.
■ در واقع مسیری که هر دوی این گروهها در آن قرار دارند، یکی است.
هر دوی این گروهها تلاش میکنند مردم را از راه راست و صحیح منحرف کرده و آنها را در تشخیص دچار اشتباه کنند و به بیراهه بکشانند.
و مجازات هر دوی آنها در قیامت، بدترین است.
■ خداوند با آنها سخن نمیگوید و آنها را پاکنمیکند.
👈 سپس حقیقت را در بارهء آنان، اینگونه بیان میفرماید:
🌹أُولَئِکَ الَّذِینَ اشْتَرَوُا الضَّلَالَةَ بِالْهُدَى وَالْعَذَابَ بِالْمَغْفِرَةِ فَمَا أَصْبَرَهُمْ عَلَى النَّارِ.
اینها همانها هستند که گمراهی را با هدایت، و عذاب را با آمرزش مبادله کرده اند راستی چقدر در برابر عذاب خداوند بیاعتنا و خونسردند! ۱۷۵ بقره.
■ در واقع کسانیکه هدایت را که از سوی خداوند سبحان برای آنان آمده با گمراهی مبادله میکنند، رحمت و بخشش و عفو الهی را با عذاب مبادله کرده اند و عجب که هیچ توجهی هم به این خسارت بزرگ ندارند و هیچ محرکی برای بیداری فطرت خداجوی آنها از غفلت وجود ندارد و چه خونسرد هستند و بی اعتنا، به این حجم از گمراهی!!!
👈 دلیل اینهمه فقدان عقل و درک چیست؟
🌹ذَلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ نَزَّلَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ وَإِنَّ الَّذِینَ اخْتَلَفُوا فِی الْکِتَابِ لَفِی شِقَاقٍ بَعِیدٍ.
اینها بخاطر آنست که خداوند کتاب (آسمانی) را به حق نازل کرده، و آنها که در آن اختلاف میکنند در شکاف (و پراکندگی) عمیقی قرار دارند. ۱۷۶ بقره
⚫ 👈 به این معنی که ایمان و تقوا و افشا کردن حق، رمز وحدت و اتحاد در جامعهء انسانى است، اما خیانت و کتمان حقائق موجب پراکندگى و جدائى و شکاف است، آنهم نه یک شکاف سطحى که بتوان آنرا نادیده گرفت، بلکه جدائى و شکافی عمیق که انتهای آن ختم به آنجا میشود که صاحب و مالک روز قیامت، در آنروز با آنان سخن نمیگوید و آنها را از رحمت خود دور میکند.
🌺 ✅ رمز اتحاد بین مومنین، فقط و فقط یادگیری و عمل به آیات قرآن مجید است، نه اینکه عده ای متناسب با منفعت خودشان، به بعضی آیات عمل کنند و بعضی را کتمان نمایند.
⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫
🌹🌹وَمَا تَفَرَّقُوا إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْیًا بَیْنَهُمْ وَلَوْلَا کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ وَإِنَّ الَّذِینَ أُورِثُوا الْکِتَابَ مِنْ بَعْدِهِمْ لَفِی شَکٍّ مِنْهُ مُرِیبٍ.
آنها پراکنده نشدند مگر بعد از علم و آگاهی، و این تفرقه جوئی بخاطر انحراف از حق بود. و اگر فرمانی از سوی پروردگارت صادر نشده بود که آنها تا سر آمد معینی زنده و آزاد باشند خداوند در میان آنها داوری میکرد و کسانیکه بعد از آنها وارثان کتاب شدند از آن در شک و تردیدند، شکی توأم با بدبینی و سوء ظن. ۱۴ شوری.
تفسیر: غالبا دنیاپرستان ستمگر، و حسودان کینه توز، در برابر آئین یکپارچهء حق، مقاومت میکنند و تسلیم نمیشوند.
آنها میدانند کلام خداوند حق است و میدانند راه صحیح و درست همین است اما چون با منافعشان در تضاد است، یا اینکه حسادت میکنند و یا اینکه کینه توزند لذا با حق مخالفت میکنند بااینکه میدانند حق، همین است.
■ به این معنی که سرچشمهء اختلافها، جهل و بیخبری نیست، بلکه بغى و ظلم و انحراف از حق و اِعمال نظرهاى شخصى است.
👈 👈 دین و مذهب همیشه باعث یکپارچگی، مساوات، برادری و برابری است اما سیاستهای استعمار، حالا چه از طرف فرد، یا گروه، یا یک دولت بر مردمان دیگر، باعث اختلاف و برهم خوردن اتحاد در میان انسانهاست.
اما از آنجا که دنیا سراى آزمون و پرورش و تکامل است، خداوند سبحان فرصت میدهد تا بندگانش خود را اصلاح کنند و به مسیر حق و حقیقت بازگردند و با سرعت در میان مخالفان، داوری نمیکند.
👈 در چنین موقعیتی، خداوند به پیشوای مسلمانان فرمان داده است تا موضعش در برابر اهل کتاب اینگونه باشد:
🌹فَلِذَلِکَ فَادْعُ وَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَقُلْ آمَنْتُ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ کِتَابٍ وَأُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَیْنَکُمُ اللَّهُ رَبُّنَا وَرَبُّکُمْ لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَکُمْ أَعْمَالُکُمْ لَا حُجَّةَ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمُ اللَّهُ یَجْمَعُ بَیْنَنَا وَإِلَیْهِ الْمَصِیرُ.
تو نیز آنها را بسوی این آئین واحد الهی دعوت کن، و آنچنان که مامور شده ای استقامت نما، و از هوا و هوسهای آنان پیروی مکن، و بگو: به هر کتابی که از سوی خدا نازل شده ایمان آورده ام، و مامورم در میان شما عدالت کنم، خداوند پروردگار ما و شماست، نتیجهء اعمال ما از آن ماست و نتیجهء اعمال شما از آن شما، خصومت شخصی در میان ما نیست، و خداوند ما و شما را در یکجا جمع میکند، و بازگشت همه بسوی اوست. ۱۵ شوری.
🍃 👈 فرمان به استقامت و پرهیز از هوا و هوس، یعنی براى حل اختلافات و احیاى آئین انبیاء بکوشد و در این راه نهایت استقامت را به خرج دهد و در برابر منافقان، بدخواهان و کافران از اهل کتاب که قصد آسیب به اسلام و مسلمین را دارند، بطور شایسته مقاومت کند.
و اگر هر گروهى خواست پیشوای مسلمین را به تمایلات و منافع شخصى خود، دعوت کند، همان دعوتى که سرانجامش، تفرقه و پراکندگى و نفاق است، وظیفهء پیشوای مسلمین اینست که پا بر سر این هواها بگذارد و همه را گرد آئین واحد پروردگار، جمع کند.
👈 حالا تکلیف کسانیکه دعوت الهی را پذیرفته اند، چیست؟
🌹وَالَّذِینَ یُحَاجُّونَ فِی اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مَا اسْتُجِیبَ لَهُ حُجَّتُهُمْ دَاحِضَةٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَعَلَیْهِمْ غَضَبٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ شَدِیدٌ.
آنها که دربارهء خدا بعد از پذیرفتن دعوت او، محاجه میکنند (گفتگو با شک ) دلیل آنها نزد پروردگارشان باطل و بیاساس است و غضب بر آنهاست و عذاب شدید برای آنهاست. ۱۶ شوری.
⚫ افراد لجوجى که بعد از آشکار شدن حق، به لجاجت و پافشارى خود ادامه مى دهند، هم در نظر خلق خدا رسوا هستند و هم مشمول غضب خالق در این جهان و جهان دیگر مى باشند.
⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫
🌹🌹 يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا...
اى کسانیکه ایمان آورده اید! دعوت خدا و پیامبر را اجابت کنید هنگامیکه شما را بسوى چیزى مى خواند که شما را حیات مى بخشد. و بدانید خداوند (به اندازه اى به شما نزدیک است که) میان انسان و قلب او حائل مى شود، و (همهء شما) بسوى او محشور مى شوید. ۲۴ انفال.
تفسیر: خداوند در این آیه در کوتاه ترین و جامع ترین تعبیر، اسلام و آئین حق را تعریف میکند.
اگر کسى بپرسد هدف اسلام چیست؟ و چه چیز مى تواند به ما بدهد؟ در یک جملهء کوتاه مى گوئیم: هدفش حیات در تمام زمینه هاست. حیات معنوى، حیات مادى، فرهنگى، اقتصادى، سیاسى، اخلاقى و اجتماعى، و حیات و زندگى در تمام زمینه ها.
👈 حیات و زندگى مراحل مختلفى دارد که قرآن به همهء آنها اشاره فرموده است.
گاهى به معناى حیات گیاهى آمده:
🌹 بدانید خدا زمین را پس از مرگ زنده مى کند. ۱۷ حدید.
گاهى به معناى حیات حیوانى ذکر شده:
🌹 خداوندى که آن (زمین) را زنده کرد مردگان را نیز زنده مى کند. ۳۹ فصلت.
زمانى به معناى حیات فکرى و عقلانى و انسانى آمده است:
🌹 آیا آن کسیکه مرده و گمراه بود و هدایتش کردیم همانند گمراهان است؟ ۱۲۲ انعام.
گاهى به معناى حیات جاودان جهان دیگر آمده:
🌹 ایکاش براى زندگى امروز (روز رستاخیز) چیزى از پیش فرستاده بودم. ۲۴ فجر.
و زمانى به معناى علم و توانائى بى حد و انتها مى آید و آن در بارهء خداست:
🌹 الْحَىِّ الَّذِى لایَمُوتُ:
او زنده اى است که برایش مرگ وجود ندارد. ۵۸ فرقان.
👈 👈 در حقیقت، آیهء مورد بحث، انسان جاهل را مرده دانسته و او را به حیات دعوت میکند. در واقع از منظر قرآن انسان مرده، انسان جاهل است که از زندگى انسانى و معنوى و عقلانى محروم است، اما با دعوت به دین راستین زنده میشود.
✅ دین راستین آنست که حرکت در همهء زمینه هاى زندگى ایجاد کند، روح بدمد، فکر و اندیشه بدهد، احساس مسئولیت بیافریند، همبستگى و اتحاد و ترقى و تکامل در همهء زمینه ها ایجاد کند و به تمام معنا حیات آفرین باشد!
✅ و یک مومن راستین هم کسی است که کاملا از سستی، تنبلی و خواب آلودگی بدور است، یک لحظه از پا نمی نشیند و با یاد و نام خدا آرامش می گیرد و در سایهء این آرامش، طراوت و شادابی لازم را برای ساخت یک زندگی پرشور و پرفایده کسب میکند. او قوی و مقاوم است و در برابر مشکلات، چه مشکلات شخصی و چه مشکلاتی که دیگران از جمله دشمنان ایجاد میکنند، دچار ضعف نمیشود.
👈 👈 و اینکه فرمود خداوند، میان انسان و قلب او حائل است یعنی خداوند در همه جا حاضر و ناظر و به همهء موجودات احاطه دارد، و در عین اینکه با موجودات این جهان یکى نیست از آنها هم جدا و بیگانه نمیباشد، مرگ و حیات، علم و قدرت، آرامش و امنیت، توفیق و سعادت همه در دست او و به قدرت اوست و به همین دلیل، نه انسان چیزى را مى تواند از او مکتوم دارد، نه کارى را بى توفیق او انجام دهد.
👈 👈 اما این به معنی جبر نیست بلکه به این معنی است که داوری عادل، و قادر و توانا در همه جا چنان بر انسان نظارت دارد که ذره ای از اعمال انسان از او پوشیده نمی ماند و همه را به آنچه شایستهء آن هستند قطعا خواهد رساند. و این یعنی اینکه انسان در انتخاب راه و روش، اختیار تام دارد. ولی بداند هرلحظه ناظری بر تصمیمات او هست و اعمال او را دقیق و منظم رصد میکند و هیچ راه گریزی هم نیست.
👈 در آیهء بعد، به عواقب شوم عدم پذیرش دعوت حیات بخش خدا و پیامبر، اشاره کرده مى فرماید:
🌹 وَاتَّقُوا فِتْنَةً...
و از فتنه و مجازاتى بپرهیزید که تنها به ستمکاران شما نمى رسد. (بلکه همه را فرا مى گیرد. چرا که دیگران سکوت اختیار کردند) و بدانید خداوند سخت کیفر است! ۲۵ انفال.
👈 فِتْنَه، سه معنی دارد:
🍃 به معناى داخل کردن طلا در کوره است تا خوبى و بدى آن آشکار شود.
🍃 و به معنى آزمایشها که نشان دهندهء چگونگى صفات باطنى انسان هاست.
🍃 و همچنین در مورد بلاها و مجازاتها که باعث تصفیهء روح انسان و یا تخفیف گناه اوست.
👈 در این آیه، فِتْنَه به معناى بلاها و مصائب اجتماعى است که گریبان همه را مى گیرد.
اما چرا گریبان همه را؟
نیکان جامعه وظیفه دارند در برابر بدان سکوت نکنند اگر سکوت اختیار کنند در سرنوشت آنها نزد خداوند سهیم و شریک خواهند بود.
🌸 پیامبر بزرگوار اسلام فرمودند:
خداوند عزوجل هرگز عموم را بخاطر عمل گروهى خاص مجازات نمى کند مگر آن زمان که منکرات در میان آنها آشکار گردد و توانائى بر انکار آن داشته باشند در عین حال سکوت کنند در این هنگام خداوند آن گروه خاص و همهء تودهء اجتماع را مجازات خواهد کرد. تفسیر المنار،ج۹، ص۶۳۸.