✨ وصف مومن ✨ ( ۳۱ )
🌹🌹إِنَّ هَٰذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا كَبِيرًا.
این قرآن، به راهى که استوارترین راههاست، هدایت مى کند. و به مؤمنانى که کارهاى شایسته انجام مى دهند، بشارت مى دهد که براى آنهاپاداش بزرگى است. ۹ اسراء.
تفسیر: مستقیم ترین راه خوشبختى، قرآن است. آخرین حلقهء کتب آسمانی.
می فرماید: این قرآن، مردم را به آئینى که مستقیم ترین و پابرجاترین آئین ها است هدایت مى کند.
👈 أَقْوَم یعنی صاف تر، مستقیم تر و پابرجاتر، و به این ترتیب مفهوم آیه فوق چنین است: قرآن به طریقه اى که مستقیم ترین، صاف ترین و پابرجاترین طرق است، دعوت مى کند.
صاف و مستقیم از نظر عقائدى که عرضه مى کند، عقائدى روشن، قابل درک، خالى از هر گونه ابهام و خرافات، عقائدى که دعوت به عمل دارد، نیروهاى انسانى را بسیج مى کند، میان انسان و قوانین عالم طبیعت هماهنگى برقرار مى سازد.
صاف تر و مستقیم تر از این نظر که میان ظاهر و باطن، عقیده و عمل، تفکر و برنامه، همگونى ایجاد کرده و همه را بسوى الله دعوت مى نماید.
صاف تر و مستقیم تر از نظر قوانین اجتماعى، اقتصادى و نظامات سیاسى که بر جامعهء انسانى حکم فرماست که هم جنبه هاى معنوى را پرورش مى دهد و هم از نظر مادى، تکامل آفرین است.
👈 صاف تر و مستقیم تر از نظر عبادت که نه در جانب افراط است و نه در تفریط.
صاف تر و مستقیم تر از نظر برنامه هاى اخلاقى که حد وسط را در آن لحاظ کرده است تا انسان را از هر گونه آز، حرص، طمع، اسراف، تبذیر، بخل، حسد، ضعف و استکبار رهائى بخشد.
و بالاخره صاف تر و مستقیم تر از نظر نظام حکومتى که برپادارندهء عدل است و درهم کوبندهء ستم و ستمگران.
✅ قرآن هدایت به طریقه و روشى مى کند که در تمام زمینه ها صاف ترین، مستقیم ترین و ثابت ترین طریقه است.
قرآن بخوانیم، آنرا یاد بگیریم و به آن عمل کنیم که تنها و تنها راه سعادت دنیا و آخرت در آنست.
فرزندان خود را از کودکی با قرآن آشنا و مانوس کنیم.
قرآنی زندگی کنیم و قرآنی بمیریم.
👈 منتظر ننشینیم تا ببینیم دیگران از قرآن چه می گویند. خودمان قیام کنیم، علاوه بر تلاوت قرآن، ترجمه و تفسیر بخوانیم. و هر جا مشکلی داشتیم در بارهء آن تحقیق کنیم و یاد بگیریم و یاد بگیریم.
✨وصف مومن✨ ( ۳۲ )
🌹🌹مَّن كَانَ يُرِيدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهُ فِيهَا مَا نَشَاءُ لِمَن نُّرِيدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهُ جَهَنَّمَ يَصْلَاهَا مَذْمُومًا مَّدْحُورًا.
هر که زندگى زودگذر (دنیا) را مى طلبد، آن مقدار را که بخواهیم به هر که اراده کنیم، مى دهیم. سپس دوزخ را براى او قرار خواهیم داد، که در آتش سوزانش مى سوزد در حالیکه نکوهیده و راندهء (درگاه خدا) است. ۱۸ اسراء.
تفسیر: در مورد عطا به کسانیکه فقط برای دنیا تلاش میکنند دو نکته فرموده است. یکی اینکه دنیا را به همهء آنها عطا نمیکند فقط به آنهایی که صلاح بداند، دوم اینکه به آنهایی هم که عطا می کند به اندازهء بخشی از تلاششان نه به اندازهء همهء تلاششان. (حقیقتا حیف نیست انرژی، زمان، فکر و تلاشمان فقط برای دنیا باشد که شاید اصلا به آن نرسیم اگر هم برسیم به اندازهء بخشی از تلاشمان خواهد بود؟).
👈 اما کسانیکه برای آخرت تلاش می کنند:
🌹وَمَنْ أَرَادَ الْآخِرَةَ وَسَعَىٰ لَهَا سَعْيَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَٰئِكَ كَانَ سَعْيُهُم مَّشْكُورًا.
و هر که سراى آخرت را بطلبد، و براى آن سعى و کوشش کند، در حالیکه ایمان داشته باشد، چنین کسانى سعى و تلاش آنها، (از سوى خدا) پاداش داده خواهد شد. ۱۹ اسراء.
👈 براى رسیدن به سعادت جاویدان سه امر اساسى شرط است:
✔ اول اینکه طالب آخرت باشد یعنی اراده کند ومصمم باشد. دوم تلاش کند، صرفا خواستن کافی نیست باید برای دستیابی به آخرتی آباد سعی و تلاش کند. و سوم ایمان.
👈 قطعا کسیکه طالب آخرت است ایمان دارد، چه لزومی دارد که خداوند ایمان را بعنوان شرط قرار دهد؟
سخن خدا در بارهء ایمانی است که راسخ باشد و در پیچ و تاب روزگار سست نشود و خستگی ناپذیر سختیهای راه رسیدن به آخرتی آباد را تحمل کند بلکه برایش شیرین و گوارا باشد و خدا را بخاطر سختیهای راه شکر کند. چراکه هر چه سختیها بیشتر باشد، ایمان شخص قویتر، و عزم و ارادهء او محکم تر و تلاشش بیشتر، پس آخرتش آبادتر خواهد بود.
🟩 قابل توجه اینکه در مورد دنیا پرستان مى فرماید جهنم را براى آنها قرار مى دهیم.
ولى در مورد عاشقان آخرت مى فرماید سعى و تلاش آنها مشکور خواهد بود یعنى مورد تشکر و قدردانى پروردگار.
کسیکه تشکر میکند به اندازهء وسعت وجود خود تشکر و قدرشناسی می نماید. پس بزرگی نعمتهایی که ذات بیکران پروردگار عالم آماده فرموده در ذهن محدود ما نمی گنجد لذا آنرا بیان نفرموده است. (دقت کنیم).
👈 👈 آیا طالبان آخرت می توانند طالب دنیا هم باشند؟ آیهء بعد پاسخ فرموده:
🌹كُلًّا نُّمِدُّ هَٰؤُلَاءِ وَهَٰؤُلَاءِ مِنْ عَطَاءِ رَبِّكَ ۚ وَمَا كَانَ عَطَاءُ رَبِّكَ مَحْظُورًا.
هر یک از این دو گروه را از عطاى پروردگارت، بهره و کمک مى دهیم و عطاى پروردگارت هرگز (از کسى) منع نشده است. ۲۰ اسراء.
یعنی طالبان آخرت از طلب دنیا منع نشده اند.
✅ پس همه با هم زمزمه می کنیم:
🌹رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ.
پروردگارا ! به ما در دنیا نیکى عطا کن. و در آخرت نیز نیکى مرحمت فرما. و ما را از عذاب دوزخ نگاه دار. ۲۰۱ بقره.
اما نه دنیایی که ما را از آخرت غافل کند بلکه دنیایی که از آن برای آباد کردن آخرتمان بهره بگیریم.
✨وصف مومن✨ ( ۳۳ )
🌹🌹أَقِمِ الصَّلَاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلَىٰ غَسَقِ اللَّيْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ ۖ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا.
نماز را از زوال خورشید تا نهایت تاریکى شب برپادار. و همچنین قرآن فجر را. چرا که قرآن فجر، مشهود است. ۷۸ اسراء.
تفسیر: یکی از مهمترین افعال مومن، نماز است که عامل مؤثرى است براى مبارزه با شرک، و وسیله اى براى طرد هر گونه وسوسهء شیطانى از دل و جان آدمى.
🌸 آقا امام باقر در تفسیر همین آیه فرموده اند:
دلوک شمس به معنى زوال آن (از دائره نصف النهار) است (یعنی نمازهای ظهر و عصر)، و غسق اللّیل به معنى تاریکی شب است (یعنی نمازهای مغرب و عشاء)، این چهار نماز است که پیامبر آنها را براى مردم قرار داد و توقیت نمود، و قرآن الفجر، اشاره به نماز صبح است.
نورالثقلین، ج۲، ص۲۰۲.
👈 به همین دلیل، آیهء فوق، از آیاتى است که اشارهء اجمالى به وقت نمازهاى پنجگانه دارد.
البته لازم به ذکر است که بعضى از آیات قرآن، تنها اشاره به یک نماز دارد مانند: حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى. ۲۳۸ هود که نماز وسطى طبق تفسیر صحیح، همان نماز ظهر است.
و گاهى اشاره به وقت سه نماز، از نمازهاى پنجگانه کرده، مانند وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ. ۱۱۴ هود که طرف النهار اشاره به نماز صبح و مغرب و زُلَفاً مِنَ اللَّیْل اشاره به نماز عشاء است.
و گاهى، وقتهای هر پنج نماز را اجمالاً بیان مى کند، مانند همین آیهء مورد بحث.
و می دانیم جزئیات اوقات نمازهاى پنجگانه در این آیات بیان نشده، بلکه، مانند بسیارى دیگر از احکام اسلامى، تنها به کلیات قناعت شده، و شرح آن در سنت پیامبر و امامان راستین آمده است.
✅ 👈 اما نکتهء مهم و جالبی در این آیه وجود دارد و آن اینست که، مى فرماید: إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کانَ مَشْهُوداً، یعنی نماز صبح مورد مشاهده است. منظور مشاهده چه کسانى است؟
🌸 👈 پیامبر فرموده اند: تَشهَدُهُ مَلائِکَةُ الَیلِ وَ مَلائِکَةُ النَهار. یعنی مشهود، ملائکهء شب و روز است.
روح المعانی، ج ۱۵، ص۱۲۶.
زیرا در آغاز صبح، فرشتگان شب که مراقب بندگان خدایند جاى خود را به فرشتگان روز مى دهند، و چون نماز صبح در همان آغاز طلوع انجام مى گیرد، هر دو گروه، آنرا مشاهده کرده و بر آن گواهى مى دهند.
به تعبیر عامیانه میتوان گفت اگر نماز صبح را اول وقت بخوانیم دوبار ثبت میشود. معاملهء خوبیست✔
🟢 بعد از ذکر نمازهاى فریضهء پنجگانه، در آیهء بعد به نافلهء شب اشاره فرموده که فضیلتهای بسیاری برای آن ذکر شده است.
إن شاءالله فردا می خوانیم.
✨وصف مومن✨ ( ۳۴ )
👈 در پیغام قرانی روز گذشته در آیهء ۷۸ اسراء نمازهای پنجگانه را خواندیم.
بعد از ذکر نمازهاى فریضهء پنجگانه، در آیهء بعد به نافلهء شب اشاره فرموده که فضیلتهای بسیاری هم در روایات برای آن ذکر شده است:
🌹🌹وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ عَسَىٰ أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا.
و پاسى از شب را از خواب برخیز، و نماز بخوان. این یک وظیفهء اضافى براى توست. امید است پروردگارت تو را به مقامى در خورِ ستایش برساند. ۷۹ اسراء.
تفسیر: وظیفهء اضافی برای پیامبر بزرگوار اسلام.
نه به این معنی که فقط مخصوص ایشان است، بلکه به این معنی است که این نماز آنقدر فضیلت دارد و امر مهمی است که بر نبی مکرم واجب میشود و شخصیت عظیم الشانی مثل ایشان نباید از انجام همچین عبادت عظیمی غافل شود، اما بسیار به مومنین سفارش شده و پیشوایان، از فضیلت این نماز، بسیار گفته اند:
🌺 نماز شب مایهء شرافت مومن است و سلامت جسم را در پی دارد، کفارهء گناهان روز است، وحشت قبر را از بین می برد و سبب فراوانی روزی می گردد.
مستدرک، ج۶، ص۳۲۷.
🌺 نبی مکرم اسلام فرمودند: دو رکعت نماز در دل شب، برای من بسی محبوبتر است از دنیا و آنچه در آنست.
بحارالانوار، ج ۸۴، ص۱۴۸.
🌺 از امام سجاد پرسیدند: چرا آنها که در دل شب به تهجد می پردازند از خوش سیماترین مردم می باشند؟
فرمود: زیرا با خدای خویش خلوت کرده اند و خداوند نیز از نور خود به آنها بخشیده است.
بحارالانوار، ج۸۴، ص۱۵۹.
💚 👈 زمان نافلهء شب، از نیمه شب است و هر چه به نماز صبح نزدیکتر باشد، فضیلت بیشتری دارد.
کوتاه سخن اینکه نافلهء شب، کیمیای سعادت و اکسیر اعظم است و بسیاری از کسانیکه به مقامات عالیه رسیده اند در پرتو نماز شب و مناجات سحر بوده است.
حتی اگر نیم ساعت هم قبل از اذان صبح بیدار شویم، میتوانیم به نافلهء شب بپردازیم.
👈 در پایان آیه، نتیجهء این برنامهء الهى روحانى و صفابخش را چنین بیان مى فرماید: باشد که در پرتو این عمل، خداوند تو را به مقام محمود، مبعوث کند.
بدون شک، مقام محمود، مقام بسیار برجسته اى است که ستایش برانگیز است. چرا که محمود از مادهء حمد به معنى ستایش مى باشد.
و از آنجا که این کلمه، بطور مطلق آمده است، شاید اشاره به این باشد که ستایش همگان را از اولین و آخرین متوجه تو مى کند.
روایات اسلامى، اعم از روایات اهل بیت علیهم السلام و روایاتى که از برادران اهل تسنن نقل شده است، مقام محمود را بعنوان مقام شفاعت کبرى تفسیر کرده است، چرا که پیامبر بزرگوار اسلام، از بزرگترین شفیعان در عالم دیگر است و آنها که شایستهء شفاعت باشند، مشمول این شفاعت بزرگ خواهند شد. (دقت کنیم).
✨وصف مومن✨ ( ۳۵ )
🌹🌹وَإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَىٰ بِجَانِبِهِ ۖ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ كَانَ يَئُوسًا.
هنگامیکه به انسان (مغرور) نعمت مى بخشیم، (از حق) روى مى گرداند و متکبرانه دور مى شود. و هنگامیکه بدى به او مى رسد، (از همه چیز) مأیوس مى گردد. ۸۳ اسراء.
تفسیر: یکى از ریشه دارترین بیماریهاى اخلاقى بسیاری از انسانها، اینست که نه در مقابل نعمت، شکرگزارند و نه در برابر مصیبت، صبورند.
آنها با عطای نعمت، مغرور شده و با مواجهه با مصیبت و سختی، مایوس و ناامید میشوند.
👈 أَعْرَضَ به معنى روى گرداندن است، و در اینجا، روى گرداندن از خدا و حق است.
نَآبِجانِبِهِ، یعنی دور شدن و روی گرداندن از روی غرور و تکبر. و این یک موضع گیری خصمانه است.
در حقیقت، انسانهاى بى ایمان و یا ضعیف الایمان به هنگام روى آوردن نعمتها آنچنان مغرور مى شوند که بکلى بخشندهء نعمتها را بدست فراموشى مى سپارند، نه تنها فراموشش مى کنند بلکه یک حالت بى اعتنائى، اعتراض و استکبار در برابر او به خود مى گیرند. و با حماقت تمام در پیشگاه بخشندهء نعمت، فخر فروشی میکنند و روی می گردانند گویی اینان هستند که باید به او عطا کنند و یا گویی بدون کمک و حمایت اوست که به این نعمتها دست پیدا کرده اند.
حتی گاهی پا را از اینهم فراتر می گذارند و پس از عطای نعمت، به خداوند معترض نیشوند که چرا بیشتر ندادی؟ یا چرا آنرا که من می خواستم ندادی؟!!!!
◾ و در مقابل کمترین ناراحتى هم که به آنها دست مى دهد، به قدرى کم ظرفیت اند که با همین مختصر گرفتارى، دست و پاى خود را گم مى کنند، رشتهء افکارشان بکلى در هم مى ریزد و ظلمت یأس و نومیدى بر قلبشان سایه مى افکند و چنان فرو می ریزند که گویی دنیا به آخر رسیده و جریان زندگی متوقف شده است، و گاهی با رسیدن سختی وگرفتاری، آنچنان آرامش خود را از کف می دهند که زندگی را به کام خود و اطرافیان تلخ و تاریک و ناگوار می سازند، دیگر هیچ پند و موعظه ای به آنها اثر نمیکند و دیگر هیچ حرفی جرقهء امید را برایشان به ارمغان نمی آورد. آنها ثبات خود را از دست می دهند و بکلی فراموش میکنند این عالم با تمام سختیهایش صاحبی توانا و قدرتمند دارد که حواسش هم کاملا به بندگانش هست.
اینجاست که می فرماید:
🌹قُتِلَ الْإِنسَانُ مَا أَكْفَرَهُ.
مرگ بر این انسان، چقدر ناسپاس است! ۱۷ عبس.
پس مومن، در غم و شادی، صبور و شکرگزار است و در هر دو حالت، آرامش و ثبات خود را از دست نمی دهد و هیجاناتش را مدریت و کنترل می کند.
✨وصف مومن✨ ( ۳۶ )
🌹🌹بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَنزَلَ عَلَىٰ عَبْدِهِ الْكِتَابَ وَلَمْ يَجْعَل لَّهُ عِوَجًا ۜ.
بنام خداوند بخشنده مهربان.
حمد مخصوص خدایى است که این کتاب را بر بندهء (برگزیده)اش نازل کرد، و هیچگونه کژى در آن قرار نداد. ۱ کهف.
تفسیر: آغاز سوره، با حمد خدا.
پنج سوره، از سوره هاى قرآن با الحمد للّه شروع شده (به غیر از سورهء کهف، چهار سورهء انعام، سباء، فاطر و حمد).
و در این پنج سوره، پس از ستایش خداوند، مسئلهء آفرینش آسمانها و زمین، یا مالکیت آسمانها و زمین و یا تربیت جهانیان آمده است، جز در سورهء مورد بحث، که نزول قرآن بر پیامبر، بعد از ستایش خداوند بیان شده است.
👈 در حقیقت، این آیه اشاره دارد به اینکه حمد، مخصوص خدایی است که با قرآن به ترببت جهان پرداخته (الحمدالله رب العالمین).
سپس به توصیف این کتاب عظیم الشان پرداخته و می فرماید:
🌹قَيِّمًا لِّيُنذِرَ بَأْسًا شَدِيدًا مِّن لَّدُنْهُ وَيُبَشِّرَ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا حَسَنًا.
در حالیکه پایدار و بر پا دارندهء (دیگر کتب آسمانى) است. تا از جانب او (بدکاران را) از عذاب شدیدى بترساند. و مؤمنانى را که کارهاى شایسته انجام مى دهند، بشارت دهد که پاداش نیکویى براى آنهاست. ۲ کهف.
👈 قیّم، به معنى پابرجا، ثابت و استوار است، علاوه بر آن، برپادارنده، حافظ و پاسدار کتب دیگر است.
و در عین حال، معنى اعتدال، استقامت و خالى بودن از هر گونه کژى را نیز مى رساند.
صفت (قیّم) در واقع اشتقاقى است از صفت قیّومیت پروردگار که به مقتضاى آن، خداوند حافظ و نگاهبان همهء موجودات و اشیاء جهان است.
قرآن که کلام خداست نیز همین حال را دارد.
پس از وصف قرآن به قیم، اصل وجود این کتاب انسان ساز را می فرماید که انذار دهنده است برای بدکاران و بشارت است برای مومنان. مومنانی که عمل صالح انجام می دهند.
بارها خوانده ایم ایمان و عمل صالح، در کنار هم شایستهء قدردانی خداوند است. نه ایمان به تنهایی و نه عمل نیک بدون ایمان در پیشگاه خدا جایی ندارند.
سپس پاداشی را که بشارت داده شده می فرماید:
🌹مَّاكِثِينَ فِيهِ أَبَدًا.
(همان بهشت برین) که جاودانه در آن خواهند ماند. ۳ کهف.
✨وصف مومن✨ ( ۳۷ )
🌹🌹يَوْمَئِذٍ لَّا تَنفَعُ الشَّفَاعَةُ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَٰنُ وَرَضِيَ لَهُ قَوْلًا.
در آنروز، شفاعت (هیچکس) سودى نمى بخشد، جز کسیکه خداوند رحمان به او اجازه داده، و از گفتار او راضى باشد. ۱۰۹ طه.
تفسیر: شفاعت در آنجا بى حساب نیست، بلکه برنامهء دقیقى دارد. هم در مورد شفاعت کننده، و هم در مورد شفاعت شونده، و تا استحقاق و شایستگى در افراد براى شفاعت شدن وجود نداشته باشد، شفاعت معنى ندارد.
👈 در حالیکه بعضی تصور میکنند هر چه می خواهند گناه کنند از صغیره و کبیره، و صِرف اینکه مثلا در دستگاه اباعبدالله نوکری کرده اند مورد شفاعت ایشان قرار می گیرند!! هرگز چنین نیست. البته که عزاداری بر امام حسین و خدمت در مراسم ایشان راه را هموار می کند اما کافی نیست. نمیشود که ظلم کنیم، حق مردم را پایمال کنیم، به اموال مردم دست درازی کنیم، حقوق همسر، فرزند و پدر و مادر را رعایت نکنیم و ..... و انتظار داشته باشیم بخاطر عزاداری بر اباعبدالله شفاعتمان را کنند!!!
🌺 اما مقام شفاعت.
برای دست پیدا کردن به مقام شامخ شفاعت مراتبی را باید طی نمود و اعمال مهمی را باید انجام داد. اگر خاطرتان باشد در یکی دو پیغام گذشته خواندیم یکی از شرایط مهم رسیدن به این مقام، نافلهء شب است، آنهم یک شب زنده داری واقعی و با توجه و با خلوص. نه همراه با خواب آلودگی یا ریا و یا از سر وظیفه.
در این آیهء شریفه یکی دیگر از شرایط بسیار مهم دستیابی به مقام شفاعت بیان شده و ان اینکه باید خداوند از گفتار او راضی باشد.
👈 إن شاءالله در پیغامهای روزهای آینده در بارهء گفتار خداپسند خواهیم خواند 👉
✔ سپس در آیهء بعد به نکتهء بسیار مهمی اشاره فرموده که معمولا از نظرها دور می ماند:
🌹يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا يُحِيطُونَ بِهِ عِلْمًا.
خداوند آنچه را پیش رو دارند، و آنچه را پشت سر گذاشته اند مى داند. در حالیکه آنها به او احاطهء علمى ندارند. ۱۱۰ طه.
روز قیامت، آنچه را پشت سر گذاشته ایم، اعمالی است که در دنیا انجام داده ایم. اما آنچه پیش رو داریم چیست؟ در حالیکه با مرگ، همهء فرصتها تمام میشود!!
👈 👈 آنچه پیش رو داریم آثاری است که پس از مرگ ما از اعمالمان در دنیا باقی می ماند از خیر و شر و روز قیامت بعنوان آنچه در پیش رو داریم در مقابلمان حاضر می گردد.
✅ از خودمان اعمال نیک باقی گذاریم، اعمالی که آثار آن مایهء عزت و سربلندیمان شود. به کسی بدهکار نباشیم حتی در حد یک عذرخواهی. اعمال خود را بررسی کنیم و بدیها را جبران کنیم. شاید بدی که کرده ایم بطور کامل پاک نشود ولی از آثار سوءش جلوگیری خواهد شد.
/إن شاءالله از فردا، گفتارهای خداپسند را از منظر قرآن می خوانیم/
✨وصف مومن✨ ( ۱ - ۳۸ )
در پیغام قرآنی روز گذشته خواندیم کسانیکه مقام شامخ شفاعت نصیبشان میشود، خداوند از گفتارشان راضی است.
یکی از گفتارهای پسندیده در قرآن در آیهء ۲۶۳ بقره فرمان داده شده است:
🌹🌹قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِّن صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى ۗ وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ.
گفتار پسندیده (در برابر نیازمندان)، و عفو (و گذشت از تندخویى آنها)، از صدقه اى که آزارى بدنبال آن باشد، بهتر است. و خداوند، بى نیاز و داراى حلم است.
تفسیر: آیهء فوق، منطق اسلام را در مورد ارزشهاى اجتماعى اشخاص، و حیثیت مردم روشن مى سازد.
✅ اسلام، آنهائى را که در حفظ این سرمایه هاى انسانى مى کوشند و نیازمندان را (اعم از نیاز مالی یا معنوی) با گفتار نیکو و احیاناً راهنمائى هاى لازم بهره مند کرده، و هرگز منت نمی گذارند و اسرار آنها را فاش نمى سازند، از بخشش افراد خودخواه، و کوته نظرى که در برابر کمک مختصرى هزار گونه زخم زبان به افراد مى زنند و شخصیت آنها را در هم مى شکنند، برتر و بالاتر مى شمرد.
◾ در حقیقت اینگونه افراد در انفاق خود (که صدقه هم جزء انفاق است) نه تنها بهره ای نمی برند بلکه ضرر هم می کنند زیرا سرمایه هایی را که از دست می دهند بسیار بیشتر است از سرمایه هایی که بدست می آورند.
هرگونه بخششی اعم از مالی و معنوی، انفاق است.
👈( قبلا به این نکته اشاره کردیم که نفقه هم جزء انفاق است.
و هر آنچه در بارهء انفاق سفارش شده، شامل نفقه و تمام بخششها هم میشود.
ضرورت ایجاب میکند دوباره افراد واجب النفقه را بیان کنیم:
همسر، چه نیاز مالی داشته باشد چه نداشته باشد واجب النفقه است. فرزندان تا وقتی که نیاز مالی دارند واجب النفقه هستند، پدر و مادر اگر نیاز مالی دارند واجب النفقه هستند و حیوان و گیاه که نفقهء آنها بر عهدهء صاحبانشان است).
✨قَوْلٌ مَعْرُوفٌ، معنى وسیعى دارد و هر گونه سخن نیک، دلدارى، دلجوئى و راهنمائى را شامل مى شود.
✨مَغْفِرَةٌ، به معنى عفو و گذشت در برابر خشونت نیازمندان است.
نیازمندان در مواردی، بر اثر هجوم گرفتاریها پیمانهء صبرشان لبریز میشود و گاهى بدون هیچگونه تمایل درونى، سخنان خشونت آمیزى بر زبان جارى مى سازند.
کمترین جبرانى که اجتماع و افراد متمکن در برابر محرومیت آنان مى توانند بکنند، همین است که سخنان آنها را که جرقه هاى آتش درونشان است با تحمل بشنوند و با ملایمت خاموش سازند.
بدیهى است تحمل خشونت آنها و گذشت از برخوردهاى زنندهء آنان از عقده هایشان مى کاهد، از این رو اهمیت این دستور اسلامى روشن تر مى گردد.
اما چون بشر طبعاً طغیانگر است، و با رسیدن به مقام و ثروت، خود را بى نیاز گمان مى کند و این حالت گاهى موجب پرخاشگرى و بد زبانى او نسبت به محرومان و مستمندان مى شود، لذا مى فرماید: غَنِىٌّ بِالذّات، خداست. در حقیقت اوست که از همه چیز بى نیاز است و بى نیازى بشر، سرابى بیش نیست و نباید موجب غرور، طغیانگرى و بى اعتنائى او نسبت به فقراء گردد.
فراموش نکنیم در هر شرایطی که باشیم باز هم به خداوند نیازمندیم.
✨ حَلِیْمٌ یعنی خداوند در برابر ناسپاسی مردم، شکیباست.
افراد با ایمان نیز باید چنین باشند.
✨وصف مومن✨ ( ۲ - ۳۸ )
در ادامهء وصف مومن به گفتارهای نیکی که خداوند فرمان داده رسیدیم.
🌹🌹وَقَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا ۚ إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا.
و پروردگارت فرمان داده جز او را نپرستید. و به پدر و مادر احسان کنید. هرگاه یکى از آن دو، یا هر دو، نزد تو به سنّ پیرى رسند، کمترین اهانتى به آنها روا مدار. و بر آنها فریاد مزن. و گفتار (لطیف و سنجیده و) بزرگوارانه به آنها بگو. ۲۳ اسراء.
تفسیر: قرار دادن توحید یعنى اساسى ترین اصل اسلامى، در کنار احسان به پدر و مادر تأکید دیگرى است بر اهمیت این دستور اسلامى.
تفاوت احسان با نیکی در اینست که اگر درخواست کمک کسی را اجابت کنیم به او نیکی کرده ایم اما اگر قبل از درخواست، به او نیکی کنیم احسان کرده ایم. (دقت کنیم).
سپس در توضیح بیشتر احسان به والدین می فرماید:
🌹وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا.
و پر و بال تواضع خویش را از روى محبت و لطف، در برابر آنان فرود آر. و بگو: پروردگارا! همانگونه که آنها مرا در کودکى تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده. ۲۴ اسراء.
آنها ممکن است بر اثر کهولت، به جائى برسند که نتوانند بدون کمک دیگرى حرکت کنند، و از جا برخیزند و حتى ممکن است قادر به دفع آلودگى از خود نباشند، در این موقع، آزمایش بزرگ فرزندان شروع مى شود:
آیا وجود چنین پدر و مادرى را مایهء رحمت مى دانیم، و یا بلا و مصیبت و عذاب؟
آیا صبر و حوصلهء کافى براى نگهدارى احترام آمیز، از چنین پدر و مادرى را داریم و یا هر زمان با نیش زبان، با کلمات سبک و اهانت آمیز، و حتى گاه با تقاضاى مرگ او از خدا قلبش را مى فشاریم و آزار مى دهیم؟
فرمان داده شده ایم به آنها اف هم مگوئیم، یعنى اظهار کمترین ناراحتى.
و با صداى بلند و اهانت آمیز و داد و فریاد با آنها سخن مگوئیم.
باز تأکید فرموده با قول کریم و گفتار بزرگوارانه با آنها سخن بگو، که همهء آنها نهایت ادب در سخن را مى رساند که زبان کلید قلب است.
و دستور به تواضع و فروتنى مى دهد، تواضعى که نشان دهندهء محبت و علاقه باشد و نه چیز دیگر.
وسرانجام، مى فرماید حتى موقعى که بسوى درگاه خدا رو مى آورى پدر و مادر را (چه در حیات و چه در ممات) فراموش مکن، و تقاضاى رحمت پروردگار براى آنها بنما و فراموش مکن آنها در کودکى تو را که شدیدا نیازمند بودی نگهداری کردند، و اف هم نگفتند.
🌸خواهران و برادرانم، اگر والدینی در حق فرزندان دچار کوتاهی، خطا، اشتباه و غفلت شده اند، حسابشان با فرزندان نیست. احسان به والدین هیچ تبصره ای ندارد مگر یک مورد و آنهم دعوت آنها به شرک است (دقت کنیم)🌸
✨وصف مومن✨ ( ۳- ۳۸ )
و باز گفتار نیکو با نیازمندان.
پیش از این به قولا معروفا، با نیازمندان سفارش شدیم، یعنی گفتار پسندیده، یعنی گفتاری که با آن، نیازمند را که خشمگین و ناراحت است آرام کنید. از دلجوئی، راهنمائی و دلداری.
در این آیه به قولا میسورا سفارش شده ایم:
🌹🌹وَإِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ ابْتِغَاءَ رَحْمَةٍ مِّن رَّبِّكَ تَرْجُوهَا فَقُل لَّهُمْ قَوْلًا مَّيْسُورًا.
و هر گاه از آنان (از مستمندان بعلت نداری) روى برتابى، و انتظار رحمت (و نعمت) پروردگارت را داشته باشى، (تا توانایى یابى و به آنها کمک کنى) با گفتار نرم و آمیخته با لطف با آنها سخن بگو. ۲۸ اسراء.
تفسیر: مَیْسُور یعنی راحت و آسان. یعنی گفتار نرم و سنجیده همراه با محبت و احترام.
🌸 در روایات آمده: بعد از نزول این آیه، هنگامیکه کسى چیزى از پیامبر بزرگوار طلب میکرد و ایشان چیزى برای کمک نداشتند مى فرمودند: یَرْزُقُنَا اللّهُ وَ إِیّاکُمْ مِنْ فَضْلِهِ: امیدوارم خدا ما و تو را از فضلش روزى دهد.
مجمع البیان، ذیل همین آیه.
سنتهاى قدیمى ما هم به هنگام برخورد با سائل همینطور بوده و هست.
هنگامیکه تقاضاکننده اى به درب خانه مى آمد، و چیزى براى دادن موجود نبود به او مى گفتند: ببخش. اشاره به اینکه آمدن تو بر ما حقى ایجاد مى کند، و از نظر اخلاقى از ما چیزى طلبکار هستى، تقاضا داریم این مطالبهء اخلاقى خود را بر ما ببخشى زیرا چیزى که پاداش آن باشد، موجود نداریم.
اما از آنجا که رعایت اعتدال در همه چیز، حتى در انفاق و کمک به دیگران، شرط است، در آیهء بعد، روى این مسئله تأکید کرده، مى فرماید:
🌹وَلَا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَىٰ عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا.
هرگز دستت رابرگردنت بسته مگذار، (و ترک انفاق و بخشش مکن)و بیش از حد (نیز) دست خود را مگشاى، که مورد سرزنش قرار گیرى و از کار فرومانى. ۲۹ اسراء.
🌸آیا اعتدال در ایثار هم صادق است؟
دستور به رعایت اعتدال در جائى است که بخشش فراوان، سبب نابسامانى در زندگى انسان گردد، و به اصطلاح ملوم و محسور شود.
ایثار و از خود گذشتگی هم اگر سبب ناراحتى و فشار بر فرزندان او گردد، و نظام خانوادگى اش را به خطر افکند، بی فایده و مضر خواهد بود. اما اگر هیچیک از اینها تحقق نیابد، مسلماً ایثار بهترین راه است.
و در نظر داشته باشیم که، رعایت اعتدال، یک حکم عام است و ایثار یک حکم خاص که مربوط به موارد معینى است و البته این دو حکم با هم تضادى ندارند.
👈 اما مواقعی پیش می آید که جز با ایثار و از خودگذشتگی، نمیتوان خطر را از خود، خوانواده، جانعه، جهان و کل هستی دور کرد.
🖤 به یاد اباعبدالله که خود و خانواده اش را فدا کرد برای زنده ماندن انسانیت، شرافت، اخلاق، و هدف خلقت.
هدف خلقت، به کمال رسیدن انسان است و انسان به کمال نمی رسد مگر با اسلام.
اسلام چیست؟
اسلام، آخرین و کاملترین مقررات و قوانین خالق است برای بشر تا در سایهء تعلیمات آن رشد کند و به کمال برسد لذا خداوند نام اسلام به معنی تسلیم بودن را بر آن گذاشت و آنرا بوسیلهء انسان برتر و جانشینان ایشان به مردم روی زمین ابلاغ فرمود.
🌺 خدا را شکر که مسلمان و شیعه ام 🌺
✨وصف مومن✨ ( ۴ - ۳۸ )
🌹🌹وَلَا تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِيَامًا وَارْزُقُوهُمْ فِيهَا وَاكْسُوهُمْ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَّعْرُوفًا.
اموالتان را، که خداوند وسیلهء قوام زندگى شما قرار داده، به دست سفیهان نسپارید. و از منافع آن، به آنها روزى دهید. و لباس بر آنان بپوشانید و با آنها سخن شایسته بگویید. ۵ نساء.
تفسیر: منظور از سفاهت در این آیه، عدم رشد کافى در خصوص امور مالى است، به طوریکه شخص نتواند سرپرستى اموال خود را بر عهده گیرد، و در مبادلات مالى منافع خود را تأمین نماید، و به اصطلاح، کلاه سرش برود، شاهد این سخن در آیهء دوم است، که یتیمان را قید فرموده که توان رسیدگی به اموال خود را ندارند.
و همچنین منظور، افراد تحت سرپرستی است که از عهدهء مدریت اموالی که به آنها داده میشود بر نمی آیند.
🌸 آقا امام صادق در تفسیر این آیه فرموده اند: شراب خواران، سفیهند و نباید اموالتان را به آنها بسپارید.
تفسیر برهان، ج۱، ذیل همین آیه.
این تعبیر شاید بخاطر آن باشد که شخص شرابخوار، هم سرمایهء مادى خود را از دست مى دهد، و هم سرمایهء معنوى را، چه سفاهتى از این بالاتر که انسان پول بدهد، عقل و هوش خود را نیز بدهد و دیوانگى خریدارى کند؟ قواى مختلف بدنى را نیز بر سر این کار بگذارد و زیانهاى اجتماعى فراوانى به بار آورد؟! قطعا چنین شخصی شایستگی رسیدگی به اموال دیگران را ندارد.
🌸 در روایت دیگرى امام جعفر صادق علیه السلام در تفسیر همین آیه فرموده اند: سفیه کسى است که مورد اعتماد نباشد.
همان مدرک.
👈 در حقیقت، خداوند در این آیهء شریفه به ما آموخته است که برای کمک به افراد قاصر و ناتوان، کارهای سخت و بزرگ را بر دوش آنها نگذاریم اما از سود اموال به آنها بدهیم، لباس به آنها بپوشانیم، خوراکشان را بدهیم و با گفتار خوش و پسندیده با آنها سخن بگوئیم.
✔ ممکن است ناتوانی این افراد به لحاظ سِنی باشد. مثلا یتیمانی که اموالی دارند و نگهداری آن از عهدهء آنان خارج است. در اینگونه موارد، سرپرستان با نهایت دقت باید اموال آنها را نگهداری و به بهره برسانند تا آنان به سن رشد و توانایی برسند.
و اگر در آیه اشاره به اموالُکُم یعنی اموال شما شده و نفرموده اموال آنان، بخاطر اینست که شخص ناتوانی که مسئولیت اموال او با ماست از نظر انسانی، اخلاقی و اجتماعی، خود ما هستیم، زیرا اگر نفعی به او برسد به ما و به جامعه رسیده و اگر ضرری متوجه او شود گویی ما ضرر کرده ایم. و دوم به این دلیل اموال دیگران را اموال ما قید فرموده تا سرپرستان، درست مانند اموال خودشان، و با همان دقت و ظرافت به اموال افراد سفیه و ناتوان رسیدگی کنند (دقت کنیم).
✨ وصف مومن ✨ ( ۳۸ - ۵ )
🌹🌹 وَ إِذا حَضَرَ الْقِسْمَةَ أُولُوا الْقُرْبى وَ الْيَتامى وَ الْمَساكِينُ فَارْزُقُوهُمْ مِنْهُ وَ قُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَعْرُوفاً.
و اگر هنگام تقسيم (ارث)، خويشاوندانى (كه ارث نمىبرند) ويتيمان و مستمندان حاضر شدند، پس چيزى از آن مال به آنان روزى دهيد و با آنان پسنديده سخن بگوئيد. ۸ نساء.
تفسیر: اگر در مجلس تقسیم ارث، جمعى از خویشاوندان درجه دو یا سه و همچنین بعضى از یتیمان و مستمندان حضور داشته باشند، باید چیزى از مال به آنها داده شود، تا به این ترتیب جلو تحریک حس حسادت و کینه توزى آنها را که ممکن است بر اثر محروم بودن از ارث، شعله ور گردد، گرفته شود و پیوند خویشاوندى، به این وسیله محکم گردد.
گرچه کلمهء یَتامى و مساکین بطور مطلق ذکر شده، ولى ظاهراً منظور از آن، ایتام و نیازمندان فامیل است، زیرا طبق قانون ارث، با بودن طبقات نزدیک تر، طبقات دورتر، از ارث بردن محرومند، ضمن اینکه معمولا در چنین جلسات خصوصی خانوادگی، غریبه ها حضور ندارند.
بنابراین، اگر آنها در چنان جلسه اى حاضر باشند، سزاوار است هدیهء مناسب یا مبلغ مناسبی پول به آنها داده شود.
👈 پایان آیه دستور مى دهد: با این دسته از محرومان، با زبان خوب و طرز شایسته صحبت کنید (وَ قُولُوا لَهُمْ قَوْلاً مَعْرُوفاً).
مبادا حالا که هدیه یا پولی به آنها داده شده، رفتار صاحب مال، توهین آمیز یا تحقیر آمیز شود!
و این یک نکتهء اخلاقی بسیار مهم است که تا این حد، خداوند در کتابش به آن اهمیت داده و سفارش فرموده است.
البته رعایت سخن پسندیده در برخورد با نیازمندان، در تمام موارد حائز اهمیت است که خداوند در آیاتی دیگر به آنها سفارش فرموده است.
/إن شاءالله هر روز ساعت ۱۶ یک پیغام قرآنی در کانال قرار میگیرد/