⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫ 🌹🌹وَنَادَىٰ أَصْحَابُ النَّارِ أَصْحَابَ الْجَنَّةِ.... و دوزخیان، بهشتیان را صدا مى زنند که مقدارى آب، یا از آنچه خدا به شما روزى داده، به ما ببخشید. آنها مى گویند: خداوند اینها را بر کافران حرام کرده است. ۵۰ اعراف. 👈 آنان چه کسانی هستند؟ 🌹الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَهُمْ لَهْوًا وَلَعِبًا وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا.... (همان) کسانیکه دین و آیین خود را سرگرمى و بازیچه گرفتند. و زندگى دنیا آنانرا مغرور ساخت. امروز ما آنها را فراموش مى کنیم، همانگونه که آنها دیدار چنین روزى را فراموش کردند و آیات ما را انکار مى نمودند. ۵۱ اعراف. 👈 سپس در آیهء بعد، دین و آئین را معرفی فرموده است: 🌹وَلَقَدْ جِئْنَاهُم بِكِتَابٍ فَصَّلْنَاهُ عَلَىٰ عِلْمٍ هُدًى وَرَحْمَةً لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ ما کتابى براى آنها آوردیم که (اسرار و رموز) آنرا با آگاهى شرح دادیم. (کتابى) که مایه هدایت و رحمت براى گروهى است که ایمان مى آورند. ۵۲ اعراف. 👈 کتاب آسمانی بر آنان نازل شده و در دسترسشان قرار دارد اما آنها با بی اعتنایی به کلام الله، از یاد خدا غافل می شوند. و حتی به عقل خودشان هم رجوع نمی‌کنند تا درست را از نادرست تشخیص دهند!! 👈 لذا خداوند در بارهء آنها می‌فرماید: 🌹هَلْ يَنظُرُونَ إِلَّا تَأْوِيلَهُ ۚ يَوْمَ يَأْتِي تَأْوِيلُه.... آیا آنها جز انتظار ظهور آیات (و فرا رسیدن تهدیدهاى الهى) را دارند؟! آن روز که ظهور آنها فرا رسد، (کار از کار گذشته، و پشیمانى سودى ندارد. و) کسانیکه قبلاً آنرا فراموش کرده بودند مى گویند: فرستادگان پروردگار ما، حق را آوردند. آیا (امروز) براى ما شفاعت کنندگانى وجود دارند که براى ما شفاعت کنند، یا (به ما اجازه داده شود به دنیا) بازگردیم، و اعمالى غیر از آنچه انجام مى دادیم، انجام دهیم؟! آنها سرمایهء وجود خود را از دست داده اند. و معبودهایى را که به دروغ ساخته بودند، همگى از نظرشان گم مى شوند. ۵۳ اعراف. ■ 👈 آنها در قیامت، با گرفتار شدن به نتیجهء اعمالشان، به دنبال شفیع و راه نجات می گردند و یا آرزو می کنند به دنیا بازگردند و اعمال صالح انجام دهند. اما سودی ندارد. ■ 👈 آنان سرمایه های وجودی خود را در راه باطل از دست داده اند. بهرحال اعضای بدن یکروزی توان و انرژی خود را از دست می دهد. آنروز روزیست که کسانیکه این سرمایه های وجود را در راه حق استفاده کرده اند، با نفسی مطمئن و قلبی آرام از دنیا می روند. ولی آنها که همین سرمایه های وجود را در مسیر باطل و خلاف حق بکار گرفته اند، در حالی دنیا را ترک می کنند که دوزخ در انتظارشان است و هیچ راه بازگشتی هم نیست، و کسانی را هم که در این مسیر باطل، الگوی خود قرار دادند و بخاطر آنان مقابل حق و مومنین ایستادند، گم می کنند. 👈 نه فقط خود را، بلکه خانواده را هم از گناه و بیهودگیها و تفریحات لغو، دور کنیم و فرصتها را از دست ندهیم که مرگ، پایان همه چیز است: 🌹يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَّا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ. اى کسانیکه ایمان آورده اید! خود و خانوادهء خویش را از آتشى که هیزم آن انسانها و سنگها هستند نگه دارید. آتشى که فرشتگانى بر آن گمارده شده اند که خشن و سختگیرند و هرگز، فرمان خدا را مخالفت نمى کنند و آنچه را فرمان داده شده اند (بطور کامل) اجرا مى نمایند. ۶ تحریم.

⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫ 🌹🌹إِذِ الْأَغْلَالُ فِي أَعْنَاقِهِمْ وَالسَّلَاسِلُ يُسْحَبُونَ... در آن هنگام که غل و زنجیرها برگردن آنان قرار گرفته و آنها را مى کِشند، و در آب جوشان وارد مى کنند.، سپس در آتش دوزخ می‌سوزند. ۷۱ و ۲ غافر. 👈 آنگاه در همین حالی که گنهکاران در عذاب هستند: 🌹ثُمَّ قِيلَ لَهُمْ أَيْنَ مَا كُنتُمْ تُشْرِكُونَ؟ سپس به آنها گفته مى شود: کجایند آنچه را همتاى خدا قرار مى دادید؟! ۷۳ غافر. 👈 و آنگاه خداوند به آن گنهکاران فرصت پاسخ می‌دهد: 🌹مِن دُونِ اللَّهِ ۖ قَالُوا ضَلُّوا عَنَّا بَل لَّمْ نَكُن نَّدْعُو مِن قَبْلُ شَيْئًا ۚ كَذَٰلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ الْكَافِرِينَ. همان معبودهایى را که جز خدا پرستش مى کردید؟! آنها مى گویند: همه از نظر ما پنهان و گم شدند. بلکه ما اصلاً پیش از این چیزى را پرستش نمى کردیم! اینگونه خداوند کافران را گمراه مى سازد. ۷۴ غافر. تفسیر: این نوع مجازات براى گناهکاران، در حقیقت عکس العملى است مناسب با اعمال آنها در این جهان. آنها از روى کبر و غرور، به تکذیب آیات الهى می پردازند، و خود را در زنجیرهاى تقلیدها و تعصبهاى کورکورانه از دشمنان دین و مومنان، گرفتار می سازند، پس در آنروز با نهایت ذلت و خوارى، غل و زنجیر بر گردن آنها مى نهند. (تجسم اعمالشان). ■ بهمین دلیل، آنها را سرزنش می‌کنند که: معبودهائى را که جز خدا پرستش مى کردید، کجایند تا شما را رهائى بخشند؟! و آنان که بی اثر بودن معبودهایشان را می‌بینند، با شرمساری می گویند ما چیزی نمی پرستیدیم. آنها در واقع سرابهائى بودند در بیابان زندگى ما، که آنها را آب گمان مى کردیم، اما امروز براى ما روشن شده که پرستش آنها جز ضلالت و گمراهى و بیهودگى هیچ نبود. ■ بعضی بزرگان هم گفته اند، آنها می خواهند با دروغگویی، خود را نجات دهند!! و در پایان آیه مى فرماید: اینگونه خداوند کافران را گمراه مى سازد. (کَذلِکَ یُضِلُّ اللّهُ الْکافِرِینَ). در حقیقت، این کفر و لجاجت آنها، حجابى میشود بر قلبشان، لذا فرصتهای مکرر را با جهل و نادانی از دست می دهند و خود را مستحق این می‌کنند که خداوند، هدایت را از آنها بردارد. 👈 اما در آیهء بعد، علت این عذاب دردناک را برای گنهکاران روشن می کند و می‌فرماید: 🌹ذَٰلِكُم بِمَا كُنتُمْ تَفْرَحُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِمَا كُنتُمْ تَمْرَحُونَ. این (عذاب) بخاطر آنست که به ناحق در زمین شادى مى کردید و از روى غرور و مستى به خوشحالى مى پرداختید. ۷۵ غافر. ■ از مخالفت با مومنان و کشتن آنان و در فشار گذاردن محرومان و مستضعفان، لذت مى بردید، و از ارتکاب گناهان و قانون شکنى، و ولخرجیهای بی مورد، در خود احساس غرور و سربلندى مى کردید، اکنون، باید کفارهء آنهمه شادى بیجا و غرور و غفلت و مستى شهوت را، در میان این غل و زنجیرها، و در لابلاى شعله هاى آتش بدهید. (اینست معنی شادی ناحق). 👈 اینگونه شادیهاى توأم با غرور و غفلت و بى خبرى، و همراه با هوسرانى و شهوت، انسان را به سرعت از خدا دور مى کند، و از درک حقایق باز مى دارد. 👈 سپس می فرماید: 🌹ادْخُلُوا أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا ۖ فَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ. از درهاى جهنم وارد شوید و جاودانه در آن بمانید. و چه بد است جایگاه متکبران! ۷۶ غافر. ■ باز هم متکبران و مغروران. 🌷 حضرت امیر فرموده اند: جهنم هفت در دارد، به معنی هفت طبقه است، بعضى بالاى بعضى قرار گرفته. سپس یکى از دستهاى خود را روى دیگری قرار داده و می‌فرمایند این چنین. مجمع البیان، ج۶، ص۵۱۹. 👈 البته هفت در جهنم به معنی گروهبندی گناهان هم هست، که هر گروه از گناهکاران از دری وارد دوزخ میشوند.

⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫ 👈 خداوند سبحان در یک مقایسهء تامل برانگیز، کسانی را که خود را از عذاب الهی مصون می‌دانند، با فرعونیان مقایسه فرموده که در اوج قدرت بودند: 🌹🌹أَكُفَّارُكُمْ خَيْرٌ مِّنْ أُولَٰئِكُمْ أَمْ لَكُم بَرَاءَةٌ فِي الزُّبُرِ... آیا کافران شما بهتر از آنانند یا براى شما امان نامه اى در کتب آسمانى نازل شده است؟! یا مى گویند ما جماعتى متحد و نیرومند و پیروزیم؟! ۴۳ و ۴ قمر. تفسیر: آیا شما از آنها بهترید؟ یا طغیان، عناد و کفر شما از آنها کمتر است؟ پس، چگونه خود را از عذاب الهى مصون مى شمرید؟ یا اینکه فکر می کنید شما جمعیت متحد و نیرومندى هستید؟! به هرحال، اگر ادعاى قدرت کنید، ادعاى بى اساسى است، چرا که گذشتگان ظالم شما که از شما قویتر بودند، در برابر عذاب الهى کمترین مقاومتى از خود نشان ندادند. 👈 سپس، بعنوان یک پیشگوئى قاطع براى رد سخنان آنها، مى فرماید: 🌹سَيُهْزَمُ الْجَمْعُ وَيُوَلُّونَ الدُّبُرَ. (اما) بزودى جمعشان شکست مى خورد و پا به فرار مى گذارند. ۴۵ قمر. سَیُهْزَم، به معنى فشار دادن جسم خشک است به حدى که متلاشى شود. این تعبیر، اشاره به این نکته است که، اگر چه آنها ظاهراً متحد و منسجمند، ولى چون موجوداتى خشک و فاقد انعطافند، در برابر یک فشار قوى، درهم مى شکنند، بر عکس مؤمنان که صلابتى توأم با انعطاف دارند که، اگر تندباد حوادث کمر آنها را خم کند، بزودى قامت راست کرده، و باز هم در برابر حادثه مى ایستند 👌 👈 و در آیهء بعد، روشن می فرماید که شکست و ناکامى فقط در دنیا بهرهء آنها نیست، بلکه رستاخیز تلخی هم در انتظارشان است: 🌹بَلِ السَّاعَةُ مَوْعِدُهُمْ وَالسَّاعَةُ أَدْهَىٰ وَأَمَرُّ. (علاوه بر این) رستاخیز موعد آنهاست، و مجازات قیامت هولناکتر و تلخ تر است. ۴۶ قمر. 👈 سپس می فرماید: 🌹إِنَّ الْمُجْرِمِينَ فِي ضَلَالٍ وَسُعُرٍ. مجرمان در گمراهى و شعله هاى آتشند. ۴۷ قمر. 👈 و بعد از آن می فرماید: 🌹يَوْمَ يُسْحَبُونَ فِي النَّارِ عَلَىٰ وُجُوهِهِمْ ذُوقُوا مَسَّ سَقَرَ. در آنروز که بصورت در آتش دوزخ کشیده مى شوند ( به آنها گفته مى شود) بچشید عذاب دوزخ را! ۴۸ قمر. سَقَر، به معنى تغییر رنگ بدن و متأذى شدن از تابش آفتاب است، و چون این دگرگونى و آزار در جهنم به نحو شدیدی وجود دارد، یکى از نامهاى آن سقر است. و مَسّ، یعنی لمس کردن، بنابراین، به دوزخیان گفته مى شود، بچشید حرارت سوزانى را که از لمس آتش دوزخ حاصل مى شود. بچشید، و نگوئید اینها دروغ، خرافه و اسطوره است. بعضى هم معتقدند سَقَر نام تمام دوزخ نیست، بلکه بخش خاصى از دوزخ است که سوزندگى فوق العاده عجیبى دارد. 🌸چنانکه در روایتى از امام صادق می خوانیم: دره اى است به نام سقر، که جایگاه متکبران است، و هر گاه نفس بکشد دوزخ را مى سوزاند. تفسیر صافی، ذیل همین آیات. 👈 و از آنجا که ممکن است خیال شود این عذابها با آن معاصى، هماهنگ نیست، در آیهء بعد، مى فرماید: 🌹إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ. به یقین ما هر چیز را به اندازه آفریدیم. ۴۹ قمر. هم عذابهاى دردناک آنها در این دنیا روى حساب است، و هم مجازاتهاى شدید آنها در آخرت و متناسب با اعمالشان. 👈 پس از آن مى فرماید: نه تنها اعمال ما از روى حکمت است، بلکه توأم با نهایت قدرت و قاطعیت نیز مى باشد: 🌹وَمَا أَمْرُنَا إِلَّا وَاحِدَةٌ كَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ. و فرمان ما یک امر بیش نیست، همچون یک چشم بر هم زدن. ۵۰ قمر. آنروز که فرمان برپا شدن قیامت صادر شود، در یک چشم بر هم زدن برپا میشود و همه چیز در مسیر رستاخیز قرار مى گیرد، و حیات نوین در کالبدها دمیده مى شود. 👈 آیهء بعد، بار دیگر مجرمان و کفار را مخاطب ساخته و توجه آنها را به سرنوشت اقوام پیشین معطوف مى دارد، و مى فرماید: 🌹وَلَقَدْ أَهْلَكْنَا أَشْيَاعَكُمْ فَهَلْ مِن مُّدَّكِرٍ... ما کسانى را که در گذشته شبیه شما بودند هلاک کردیم. آیا کسى هست که پند گیرد؟! و هر کارى را انجام دادند در نامه هاى اعمالشان ثبت است. و هر کار کوچک و بزرگى نوشته شده است. ۵۱ و ۲ و ۳ قمر. و به این اصل اساسى اشاره فرموده که، با مرگ اقوام پیشین، اعمال آنها نابود نشده، بلکه هر کارى را انجام دادند در نامه هاى اعمالشان ثبت است. همین گونه اعمال شما نیز ثبت و ضبط مى شود.

⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫ 🌹🌹لَّيْسَ بِأَمَانِيِّكُمْ وَلَا أَمَانِيِّ أَهْلِ الْكِتَابِ ۗ مَن يَعْمَلْ سُوءًا يُجْزَ بِهِ وَلَا يَجِدْ لَهُ مِن دُونِ اللَّهِ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا. (پاداشهاى الهى) به آرزوهاى شما و آرزوهاى اهل کتاب نیست. هر که عمل بدى انجام دهد، مطابق آن کیفر داده مى شود. وکسى را جز خدا، ولىَّ و یاور خود نخواهد یافت. ۱۲۳ نساء. تفسیر: در این آیه، یکى از اساسى ترین پایه هاى اسلام بیان شده است، که ارزش وجودى اشخاص و پاداش و کیفر آنها هیچگونه ربطى به ادعاها و آرزوهاى آنها ندارد، بلکه تنها بستگى به عمل و ایمان دارد، این اصلى است ثابت، سنتى است تغییرناپذیر، و قانونى است که تمام ملتها در برابر آن یکسانند. 🌸 پیامبر بزرگوار اسلام در این رابطه فرموده اند: قسم به آن کسیکه جانم بدست اوست، مطلب همان است که در این آیه نازل شده، ولى این بشارت را به شما بدهم که موجب قرب شما به خدا و تشویق به انجام کارهاى نیک گردد، مصائبى که به شما مى رسد کفارهء گناهان شماست حتى خارى که در پاى شما مى خلد. نورالثقلین، ج۱، ص۵۵۳. 👈 👈 و آنجا که فرموده است: گناهکار، هیچکس را سرپرست و یاور در برابر گناهان نمى بیند، منافاتی با مسئلهء شفاعت ندارد. زیرا معنى شفاعت این نیست که شفیعان که پیامبران، امامان و صالحان هستند، دستگاه مستقلى در برابر خداوند دارند، بلکه شفاعت آنها نیز به فرمان خداست و بدون اجازهء او، و شایستگى و لیاقت شفاعت شوندگان، هیچگاه اقدام به شفاعت نخواهند کرد. بنابراین، هر شفاعتى سرانجام به ولایت و سرپرستی خداوند سبحان باز مى گردد. 👈 سپس آیهء بعد نازل شد که فرموده است: 🌹وَمَن يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ مِن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَٰئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا يُظْلَمُونَ نَقِيرًا. و کسانیکه کار شایسته اى انجام دهند، خواه مرد باشند یا زن، در حالیکه ایمان داشته باشند، چنین کسانى داخل بهشت مى شوند. و کمترین ستمى به آنها نخواهد شد. ۱۲۴ نساء. 👈 👈 👈 در این آیه به ۳ نکتهء مهم بلکه بسیار مهم اشاره شده: 🍃 اول اینکه ملاک سنجش برتری انسانها نسبت به یکدیگر، انجام اعمال نیک است. نه وابستگیهاى اجتماعى، نژادى، نسبت به یک مذهب یا یک فرد یا یک گروه. و نه داشته های دنیوی از ثروت و اولاد و زیبایی و موقعیت‌های اجتماعی.... که این وابستگیها و داراییها هرگز اساس برتری هیچکس بر فرد دیگری نیست. 🍃 نکتهء دوم اینکه: هیچ فرقی نمی‌کند آن فرد، زن باشد یا مرد. یعنی علاوه بر اینکه وابستگیها و دارائیها تاثیری در برتری انسانها در پیشگاه خداوند سبحان ندارند، بلکه جنسیت انسانها هم هیچگونه تاثیری در این موضوع نخواهد داشت. 👈 اگر می‌بینیم در میان پیامبران، هیچ بانویی نیست، دلیل برتری مرد به زن نیست بلکه فقط بخاطر محدودیت‌های اجتماعی است که برای بانوان وجود دارد ( إِن شاءالله بزودی در بارهء بانوان قرآنی خواهیم خواند ). 🍃 و سومین نکته اینکه: ملاک سنجش اعمال نیک، ایمان است. یعنی اگر فردی اعمال نیک انجام دهد اما نه از روی ایمان و نه بخاطر جلب خشنودی پروردگار، ارزشی در پیشگاه خداوند ندارد ( دقت کنیم ). 👈👈 در پایان، نکته ای مهم، قابل ذکر است. و آن اینکه: هرگز در بارهء برتری انسانها در پیشگاه خداوند قضاوت نکنیم. جنایتکاران و افرادی که بصورت فاحش از حدود احکام الهی خارج هستند که تکلیفشان معلوم است. اما در میان کسانیکه بدنبال خشنودی خداوند و جلب رضایت او هستند هرگز نمی‌توانیم تشخیص دهیم او چه جایگاه و چه مرتبه ای نزد خداوند دارد!! شاید کسیکه مدام دست بخیر است و به اصطلاح هوای همه را دارد، ریاکار باشد و چه بسا جایی که قرار نیست کار خیر او به گوش دیگران برسد، از انجام آن کار خیر امتناع کند. ولی در مقابل او فردی باشد که آنقدر مخفی به دیگران خیر می‌رساند که هیچکس جز خدا خبردار نیست. پس هرگز در بارهء مرتبهء یکدیگر در پیشگاه خداوند سبحان نظری ندهیم و قضاوتی نکنیم.

⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫ 🌹🌹 فَاعْبُدُوا مَا شِئْتُم مِّن دُونِهِ ۗ قُلْ إِنَّ الْخَاسِرِينَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنفُسَهُمْ وَأَهْلِيهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۗ أَلَا ذَٰلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِينُ. پس شما هر چه را جز او مى خواهید بپرستید. بگو: زیانکاران واقعى کسانى هستند که سرمایهء وجود خویش و بستگانشان را در روزقیامت از دست داده اند. آگاه باشید زیان آشکار همین است. ۱۵ زمر. تفسیر: زیانکار واقعی کسی نیست که ذات سرمایه های وجودش را از دست می دهد. چون بهرحال روزی، عمر سرمایه های وجود از قلب و چشم و گوش و تفکر و اندیشه و.... تمام خواهد شد. پس ذات از دست دادن اینها زیان نیست. ■ کسی با از دست دادن این سرمایه ها متضرر میشود که آنها را به لغو و بیهودگی تلف کرده و هیچ بهره ای از آنها در جهت ذخیره برای آخرت نبرده است. ■ نه از وجود خویش، بهره اى گرفته، و نه خانواده و فرزندانشان وسیلهء نجات آنها هستند، و نه مایهء آبرو و شفاعت در پیشگاه حق. ■ نه او توانسته بهره ای به خانواده برساند و نه بهره ای از آنها گرفته!! 🍃 اما کسیکه این سرمایه ها را در حالی از دست میدهد که از آنها برای رشد و تعالی خود و خانواده و دیگر همنوعانش استفاده کرده و بهرهء لازم را برده است، با از دست دادن آن سرمایه ها افسوس نمی خورد و دچار خسارت و حسرت نمیشود. 👈 در آیهء بعد، یکى از آثار خسران مبین و زیان آشکار آنها را اینگونه توصیف مى فرماید: 🌹 لَهُم مِّن فَوْقِهِمْ ظُلَلٌ مِّنَ النَّارِ وَمِن تَحْتِهِمْ ظُلَلٌ ۚ ذَٰلِكَ يُخَوِّفُ اللَّهُ بِهِ عِبَادَهُ ۚ يَا عِبَادِ فَاتَّقُونِ. براى آنان از بالاى سرشان سایبانهایى از آتش، و در زیر پایشان نیز طبقاتى (از آتش) است. این چیزى است که خداوند با آن بندگانش را مى ترساند. اى بندگان من! از (نافرمانى) من بپرهیزید. ۱۶ زمر. بعضى از مفسران، گفته اند، چون دوزخیان در میان طبقات جهنم گرفتارند، پرده هاى آتش، هم بالاى سر آنهاست، و هم زیر پایشان. 👈 این در حقیقت، تجسمى از حالات دنیاى آنهاست که جهل و کفر و ظلم به تمام وجودشان احاطه کرده، و از هر سو، آنها را مى پوشاند. سپس در ادامهء آیه براى تأکید و عبرت، فرموده: این چیزى است که خداوند، بندگانش را از آن بر حذر مى دارد، اى بندگان من! از نافرمانى من بپرهیزید! تعبیر به عِباد، به معنی بندگان و اضافهء آن به خدا، آن هم دوبار پشت هم، در این آیه، اشاره به اینست که اگر خداوند تهدیدى به عذاب مى کند، آن هم بخاطر لطف و رحمت اوست، تا بندگان حق، گرفتار چنین سرنوشت شومى نشوند، و از اینجا روشن مى شود عباد در این آیه، به معنی فقط مؤمنان نیست، بلکه، شامل همگان مى شود. یعنی هیچکس نباید خود را از عذاب الهى در امان بداند.

⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫ 🌹🌹وَذَرِ الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَهُمْ لَعِبًا وَلَهْوًا وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا ۚ ... و رها کن کسانى را که آیین خود را بازیچه و سرگرمى قرار دادند، و زندگى دنیا، آنها را مغرور ساخته. و با این (قرآن)، به آنها یادآورى کن، تا گرفتار (عواقب شوم) اعمال خود نشوند. (و در قیامت) جز خدا، نه یاورى دارند، و نه شفاعت کننده اى. و (چنین کسانى) هر گونه غرامتی بپردازند، از آنها پذیرفته نخواهد شد. آنها کسانى هستند که به سبب اعمالى که انجام داده اند گرفتار شده اند. نوشابه اى از آب سوزان و عذاب دردناکى براى آنهاست. به سزاى این که کفر می ورزیدند. ۷۰ انعام. تفسیر: در بارهء کسانیکه آیین خود را به بازی میگیرند، ۲ تفسیر وجود دارد. اول، اشاره به کسانی است که آئینی برای خود ساخته اند که از نظر محتوا پوچ و واهى است. ■ اینان همان منافقانند که نباید برای هدایت آنها تلاش کرد و وقت گذاشت. بلکه اگر نفاق خود را آشکار کردند باید با آنها وارد جهاد شد چنانکه در زمان حیات پیامبر، منافقان، نفاق خود را آشکار نکردند لذا پیامبر با آنان وارد جنگ مسلحانه نشد ولی در زمان خلافت حضرت امیر، نفاق خود را آشکار کردند و ایشان با آنها مسلحانه جنگیدند. 👈 در تفسیر دیگر، اشاره به کسانی دارد که نسبت به آئین خود، به چشم بازى و سرگرمى مى نگرند و هرگز بعنوان یک مطلب جدی روى آن فکر نمى کنند. ⚫ در هر حال آیه، شامل حال همهء کسانى مى شود که مقدسات و احکام الهى را بازیچه قرار می‌دهند برای رسیدن به هدف هاى مادی و شخصى. 👈 پس از آن به پیامبر دستور مى دهد، به آنها در برابر این اعمال هشدار دهد، روزى فرا مى رسد که همه تسلیم اعمال خویشند و راهى براى فرار از چنگال آن ندارند. و مى افزاید، در آنروز جز خدا نه حامى و یاورى دارند و نه شفاعت کننده اى. ■ کار آنها در آنروز بشدت، سخت و دردناک است و چنان در زنجیر اعمال خود گرفتارند که امکان رهایی نیست. آنروز به هیچ وجه محل پرداختن غرامت و جریمه برای رها شدن از اعمال بدی که انجام داده اند نخواهد بود. ■ نه راه جبران در آنروز باز است و نه زمان، زمان توبه است، به همین دلیل راه نجاتى براى آنها نیست. سپس مى فرماید: نوشابه اى دارند از آب داغ و سوزان به همراه عذاب دردناک در برابر پشت پازدنشان به حق و حقیقت. آنها را از درون بوسیلهء آب سوزان مى سوزاند، و از برون به وسیلهء آتش. 👈 یعنى، مجازات آنها بر اثر یک عامل خارجى نیست که بتوان آن را به نوعى دفع کرد، بلکه از درون ذات، صفات و اعمال خود آنها سرچشمه مى گیرد، آنها اسیر کارهاى زشت خویشند، به همین دلیل رهائى براى آنها ممکن نیست. زیرا جدائى از اعمال و آثار اعمال، همچون جدائى از خویشتن است و امکان ناپذیر (دقت کنیم). 🌷 امیرالمومنین در خطبهء صد و نود و چهارم نهج البلاغه، بخوبی و به وضوح، منافقین را وصف فرموده اند. 🍃 بخش مهمی از این خطبه: دائما در حال رنگ عوض کردن و غوطه خوردن در آشوبها می باشند و هدف آنان قرار دادن شما در سختیها و حوادث سنگين است و برای شما از هر طرف کمين می گيرند. دلهای آنان بيمار است و چهره های آنان پاک نما. کار آنان حرکتهای مخفيانه است. سخنشان وعدهء شفا می دهد (اما) کارشان درد علاج ناپذير است. حسودان رفاه و آسايش مردم و تقويت کنندهء بلا و مصيبت و نوميد کنندگان اميدواران هستند. در هر راهی (که برای سعادت انسانها کشيده شده است) افتاده ای را بر خاک هلاکت افکنده اند. و برای منحرف ساختن هر قلبی بسوی خويش وسيله ای آماده دارند، و برای هر اندوهی اشکها در اختيار. تبادل در مدح و تعريف يکديگر دارند و در انتظار پاداش دادن به يکديگرند. اگر سوالی کنند، اصرار ورزند و اگر کسی را ملامت کنند، اسرار او را فاش سازند و اگر حکم کنند، اسراف بورزند. برای هر حقی باطلی آماده دارند و برای هر واقعيت راست، عاملی برای انحراف، و برای هر زنده ای کشنده ای، و برای هر دری کليدی، و برای هر تاريکی چراغی مهيا. برای رسیدن به آنچه که طمع در آن دارند، اظهار نوميدی و بی نیازی از آن می کنند تا بازارهای خود را برپا دارند و کالاهای خود را به فروش برسانند. سخن می گويند، تا مردم را به اشتباه بيندازند، و توصيف می کنند و باطل را با آن می آرايند و يا حق را با آن تيره و زشت می سازند. راه برای وصول به ضلالت را آسان می سازند و راه تنگ (برای خروج از آن ضلالت) را کج و پيچيده می نمايند. آنان هستند گروه شيطان و شديدترين نقطهء آتشها.

⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫ 🌹🌹وَمَن يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ. و هر که جز اسلام، آیینى براى خود انتخاب کند، از او پذیرفته نخواهد شد. و او در آخرت، از زیانکاران است. ۸۵ آل عمران. تفسیر: در آیهء ۸۳ همین سوره (دو آیه قبل)، می خوانیم: تمام کسانیکه در آسمانها و زمین اند چه از روى اختیار یا اجبار اسلام آورده اند (و تسلیم فرمان خداوند هستند ) و همه بسوى او بازگردانده مى شوند (وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً وَ إِلَیْهِ یُرْجَعُونَ). 🍃 به این معنی که اسلام آئین همهء جهان هستى و عالم آفرینش است. یعنی روح اسلام همان تسلیم در برابر حق است، منتهى گروهى از روى اختیار (طَوْعاً) در برابر قوانین تشریعى، تسلیم اند و گروهى بى اختیار (کَرْهاً) در برابر قوانین تکوینى تسلیم هستند. 👈 👈 خداوند دو گونه فرمان در عالم هستى دارد: یک سلسله از فرمانهاى او به صورت قوانین طبیعى و مافوق طبیعى است که بر موجودات مختلف این جهان حکومت مى کند، و همهء آنها مجبورند در برابر آن تسلسم باشند، این یک نوع اسلام و تسلیم در برابر فرمان خداست، مانند اشعهء آفتاب که به دریاها مى تابد و بخار آب از دریا بر مى خیزد و قطعات ابر به هم مى پیوندند و... . 👈 👈 نوع دیگرى از فرمان خدا هست که فرمان تشریعى نامیده مى شود یعنى قوانینى که در تشریع آسمانى و تعلیمات انبیاء وجود دارد، تسلیم در برابر آنها جنبهء اختیارى دارد و تنها افراد با ایمان هستند که بخاطر تسلیم در مقابل آنها شایستهء نام مسلمان مى باشند. ✅ و از آنجاییکه، دین اسلام، کاملترین کلام خدا بر بشر است، لذا خداوند نام اسلام را بر آن نهاد و به همهء نوع انسان بلکه به همهء مخلوقات باشعور دستور داد به آیین اسلام درآیند و فرمود: هر که غیر از اسلام آیینى براى خود انتخاب کند، از او پذیرفته نخواهد شد و در آخرت از زیانکاران است. 👈 👈 و اگر در اینجا سوال کنیم پس تکلیف کسانیکه از اسلام خبری ندارند چیست؟ در پاسخ باید گفت، قطعا خداوند، آوازهء اسلام را به گوش همهء بندگانش می رساند. حالا هر که خودش انتخاب می کند که در بارهء آنچه شنیده تحقیق کند و مطالعه کند و به دین اسلام درآید یا نه. بهرحال همهء انسانها، پس از نزول دین اسلام باید مسلمان شوند (خدا را شکر که مسلمان زاده شدیم). به این ترتیب، مفهوم عام اسلام، بعنوان یک اصل کلى است که همان تسلیم در مقابل حق است و مفهوم خاص آن یعنى آئین اسلام که نمونهء کامل و اکمل آنست و مى فرماید: امروز جز آئین اسلام از هیچکس پذیرفته نیست و در عین احترام به همهء ادیان الهى، برنامهء امروز، اسلام است. 🌸 پیامبر بزرگوار اسلام فرموده اند: روز قیامت اعمال را یک به یک مى آورند هر کدام خود را معرفى مى کند یکى مى گوید: من نمازم، دیگرى مى گوید من روزه ام و... و سپس اسلام را مى آورند و مى گوید: پروردگارا! تو سلامى و من اسلام، خداوند مى فرماید: امروز به واسطهء (مخالفت با) تو مؤاخذه مى کنم و به واسطهء موافقت با تو پاداش مى دهم. خداوند در کتابش مى فرماید: وَ مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الاِسلامِ دِیْناً فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِى الآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرِیْنَ. درالمنثور، ج۲، ص۴۸، ذیل آیه مورد بحث.

بغض فروخورده یعنی اشکی که از شدت ناراحتی می‌خواهد جاری شود اما تو نمیگذاری.... چون دوست نداری عقدهء دلت را بازکنی تا همه خبردار شوند. حتی آنها که این بغض را ایجاد کرده اند. پس بغضت را فرومیخوری و پنهانش میکنی. دل بزرگی می‌خواهد......... یا در چاه فریاد میزنی.... یا پناه می‌بری به زیارتگاه..... ● مذاکره......

⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫ ✅ در پیغام قرآنی روز گذشته در آیهء ۸۵ آل عمران، با تفسیر مفصل خواندیم تنها آئین مورد پذیرش خداوند، دین اسلام است. 👈 سپس خداوند در بارهء ایمان آورندگان به اسلام که پس از ایمان، کافر می‌شوند، می فرماید: 🌹كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْمًا كَفَرُوا بَعْدَ إِيمَانِهِمَ... چگونه خداوند گروهى را هدایت مى کند که بعد از ایمان و گواهى به حقانیت پیامبر و رسیدن نشانه هاى روشن، کافر شدند؟! و خدا، گروه ستمکاران را هدایت نخواهد کرد. ۸۶ آل عمران. 👈 سپس کیفر مرتد نگونبخت را بیان می فرماید: 🌹أُولَٰئِكَ جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ. کیفر آنها، اینست که لعن خداوند و فرشتگان و مردم همگى بر آنهاست. ۸۷ آل عمران. 👈 و در آیهء بعد، مدت زمان این کیفر را می فرماید: 🌹خَالِدِينَ فِيهَا لَا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلَا هُمْ يُنظَرُونَ. همواره در این لعن مى مانند. نه از مجازاتشان کاسته مى شود. و نه به آنها مهلت داده خواهد شد. ۸۸ آل عمران. 👈 اما راه برای یک گروه باز است: 🌹إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا مِن بَعْدِ ذَٰلِكَ وَأَصْلَحُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ. مگر کسانیکه پس از آن، توبه کنند و اصلاح نمایند. (و گذشته را جبران کنند) زیرا خداوند، آمرزنده و مهربان است. ۸۹ آل عمران. ⚫ 👈 اما توبهء همهء توبه کاران پذیرفته نیست: 🌹🌹إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بَعْدَ إِيمَانِهِمْ ثُمَّ ازْدَادُوا كُفْرًا لَّن تُقْبَلَ تَوْبَتُهُمْ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الضَّالُّونَ. کسانیکه پس از ایمان آوردن، کافر شدند و سپس بر کفر (خود) افزودند، هیچگاه توبهء آنان، پذیرفته نمى شود. و آنها گمراهان (واقعى)اند. ۹۰ آل عمران. 👈 بدلیل اینکه اینها بر کفری که پس از ایمان بر آنها غالب شده، پافشارى و اصرار دارند و هیچگاه حاضر به پیروى از دستورات حق نیستند. ⚫ توبهء آنها ظاهرى است، و در سه صورت انجام می گیرد که در هر سه شکل، فرصت توبه از بین رفته است: ■ یکی زمانی است که پیروزى طرفداران حق را می ببینند، و از روى ناچارى اظهار پشیمانى و توبه مى کنند، و طبیعى است چنین توبه اى پذیرفته نشود. ■ دوم زمانى پشیمان مى شوند و توبه مى کنند که خود را در آستانهء مرگ و پایان عمر می ببینند، اما در ساعت مرگ، درهاى توبه به روی کسیکه در حال جان دادن است بسته مى شود (یاالله) و چنین توبه اى پذیرفته نخواهد شد. ■ و سوم اینکه انسان در حال کفر، از گناهان توبه کند در حالیکه بر اصل کفر باقیست. مثلاً کسى در کفر خود اصرار داشته باشد، ولى از گناهانى مانند ظلم و غیبت و فحشاء توبه کند، توبهء او بى فایده است. 👈 در آیهء بعد، به دنبال اشاره اى که در آیهء گذشته به توبه هاى بیهوده شد، سخن از کفارهء بیهوده دارد و مى فرماید: 🌹إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَمَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ فَلَن يُقْبَلَ مِنْ أَحَدِهِم.... کسانیکه کافر شدند و درحال کفر از دنیا رفتند، اگر صفحهء زمین پر از طلا باشد، و آنرا بعنوان فدیه (و کفارهء اعمال بد خویش) بپردازند، هرگز از هیچیک از آنها پذیرفته نخواهد شد. و براى آنان، مجازات دردناکى است. و هیچ یاورى ندارند. ۹۱ آل عمران. ■ یعنى کسیکه در حال کفر است و با مشاهدهء آثار مرگ تصمیم بگیرد تمام ثروت انبوه خود را در راه خدا انفاق کند، از او پذیرفته نیست. ■ و منظور دوم اینست که اگر بزرگ ترین ثروت هاى جهان در اختیارشان باشد، و تصور کنند در روز قیامت برای نابودی گناهانشان می توانند از آن ثروت انبوه کمک بگیرند، بدانند که هرگز بکارشان نخواهد آمد و از مجازاتشان کاسته نخواهد شد و در دادگاه عدل الهی، هیچگونه اغماضی وجود ندارد. 🍃 (خدا را شکر، خدا را شکر بخاطر برپایی دادگاه عدالت پروردگار که تنها امیدواریمان برای مواخذهء ظالمان، همان دادگاه خداوند است). ■ قطعا شفاعتی هم برای آنان وجود نخواهد داشت. چون شفاعت به اذن خداست و اذن الهى شامل افراد نالایق نمى شود.

⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫ 🌹🌹يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ. اى کسانیکه ایمان آورده اید! استقامت کنید. و در برابر دشمنان، استقامت کنید و از مرزهاى خود، مراقبت کنید و تقوا پیشه کنید، شاید رستگار شوید! ۲۰۰ آل عمران. تفسیر: آخرین آیهء سورهء آل عمران، آیه ای کوتاه با کلماتی پرمغز، و مفاهیمی کامل (دقت کنیم). 🍃👈 ابتدا به مومنین فرمان استقامت می‌دهد (یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اصْبِرُوا). صبر و استقامت در برابر تمام مشکلات، از مشکلات شخصی، خانوادگی، جامعه و جهان. 👈 👈 👈 سپس در ادامه، فرمان می‌دهد در مقابل استقامت دیگران، استقامت بورزد. ✅ بنابراین، قرآن نخست به افراد با ایمان دستور استقامت مى دهد که هر گونه جهاد با نفس و مشکلات زندگى را شامل مى شود، و در مرحلهء دوم، دستور به استقامت در برابر دشمن مى دهد، و این خود مى رساند که تا ملتى در جهاد با نفس و اصلاح نقاط ضعف درونى پیروز نشود، پیروزى او بر دشمن ممکن نیست. 🍃 سومین دستور، فرمان آماده باش در برابر دشمن و مراقبت دائم از مرزها و سرحدات کشورهاى اسلامى است (وَ رابِطُوا). 🌸 امام صادق فرموده اند: دانشمندانِ پیروان ما همانند مرزدارانى هستند که در برابر لشکر ابلیس صف کشیده اند و از حملهء آنها به افرادى که قدرت دفاع از خود ندارند جلوگیرى مى کنند. بحارالانوار، ج۲، ص۵. در این حدیث، مقام و موقعیت دانشمندان دینی (نه صرفا کسیکه سواد دینی بالایی دارد، بلکه کسیکه دارای معرفت الله است و از بصیرت کافی برخوردار است)، برتر و بالاتر از افسران و مرزدارانى که در برابر هجوم دشمنان اسلام پیکار مى کنند شمرده شده و این بخاطر آنست که آنها نگهبانان عقائد و فرهنگ اسلامند که اگر عقاید، ضعیف باشد، قویترین مرزبانی هم کاری از پیش نخواهد برد، لذا دشمن در یورش به مرزها در آن زمانکه عقاید، محکم و استوار باشد کاری نمی‌تواند از پیش ببرد و اقدام به یورش به عقاید مردم نمود و متاسفانه رفته رفته در ایمان و باورهای دینی عده ای رسوخ می‌کند.... ■ مراقب باشیم، مسلماً ملتى که مرزهاى عقیده اى و فرهنگى او، مورد حملات دشمن قرار گیرد و نتواند بخوبى از آن دفاع کند، از نظر سیاسى و نظامى نیز شکست خواهد خورد. 🍃 چهارمین دستور، فرمان به پرهیزکارى است (وَ اتَّقُوا اللّهَ). یعنی استقامت، مصابره و مرابطه، باید آمیخته با تقوا باشد و خالص برای خدا. و در پایان آیه مى فرماید: شما در سایهء بکار بستن این چهار دستور، شاید رستگار شوید (لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ). یک نکتهء مهم که گاهی هم معاندان کلام الله، به این وسیله ایجاد شبهه می کنند، اینکه چرا لعل؟ (به معنی شاید). میگویند چرا فرد مومن با بکارگیری فرامین خدا، باز هم شاید رستگار شود و چرا این رستگاری قطعی نیست؟ پاسخ: زیرا فرمانی که خداوند برای رستگاری صادر فرموده، شرائط دیگرى هم دارد و هنگامیکه مى گوید شاید، در واقع سهم آن شرایط را محفوظ داشته است. مثلا آنجا که در آیهء ۲۰۴ اعراف می فرماید: 🌹 قُرِءَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ: هنگامیکه قرآن خوانده مى شود، گوش فرا دهید و خاموش باشید شاید مشمول رحمت شوید، به این معنی است که تنها گوش دادن برای مشمول رحمت خدا شدن، کافی نیست بلکه باید به آیات عمل هم نمود. در پایان: پس اگر روح استقامت و پایمردى در مسلمانان زنده شود، اگر در برابر افزایش تلاش و کوشش دشمنان، تلاش و کوشش خود را افزایش دهند، و اگر مراقبت کافى از مرزهاى جغرافیائى و فرهنگى و عقیده اى بنمایند، و با تقواى فردى و اجتماعى، گناه و فساد را از جامعهء خود دور کنند، و خالص باشند، فقط در جهت رضا و خشنودی خدا و دلسوزی برای امت اسلام، پیروزى آنها تضمین خواهد شد. 👈 اگر ما مسلمانان امروز، آیهء فوق را بعنوان یک شعار اسلامى در برنامهء زندگى خود پیاده کنیم بسیارى از مشکلاتى را که اکنون با آن مواجه هستیم حل خواهیم نمود. ■ امروز ضرباتى بر پیکر اسلام و مسلمین بر اثر زیر پا گذاشتن و یا فراموش کردن همه یا بعضى از این دستورهاى چهارگانه وارد شده که بسیار دردناک است.

⚫ از منافق پیروی نکنیم ⚫ 🌹🌹بَلَىٰ مَنْ أَوْفَىٰ بِعَهْدِهِ وَاتَّقَىٰ فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ. بله، کسیکه به پیمان خود وفا کند و باتقوا باشد، خداوند متقین را دوست دارد. ۷۶ آل عمران. تفسیر: یکی دیگر از مهمترین معیارهای برترى انسان، و مقیاس شخصیت و ارزش او در نزد خداوند و بندگان او، وفاى به عهد، عدم خیانت در امانت، و تقوا و پرهیزکارى به طور عام است. یعنی امانتداری از بُعد فردی و اجتماعی: آنجا که مسئولیتی بر عهدهء ما قرار می‌گیرد. و رازداری یکی از ارکان مهم امانتداری است. خداوند چنین کسانى را دوست دارد.... ■ نه دروغگویان خائنى که هر گونه غصب حقوق دیگران را براى خود مجاز مى دانند. 🌸 امام سجاد فرموده اند: اداى امانت بر همهء شما لازم است، سوگند بخدائى که محمد را به حق مبعوث کرده است اگر قاتل پدرم حسین بن على بن ابیطالب همان شمشیرى را که با آن مرتکب قتل او شد، به رسم امانت به من مى سپرد (و من از او مى پذیرفتم) امانت او را ادا مى کردم . بحارالانوار، ج۲۳، ص۲۷۸. 👈 پس امانتی که مردم یک کشور با انتخاب هموطن خود برای مسئولیتی مهم، بر دوش او می‌گذارند، از چه جایگاه مهمی برخوردار است؟!!! 👈 و در ادامه، جزای کسانی را می فرماید که به عهد خود وفا نمی کنند و خائن به حقوق دیگران هستند. عجب جزای سنگینی!! 🌹إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ... کسانیکه پیمان الهى و سوگندهاى خود را (به نام مقدس او) به بهاى ناچیزى مى فروشند، بهره اى در آخرت نخواهند داشت. و خداوند با آنها سخن نمى گوید و به آنان در قیامت نگاه (رحمت) نمى کند و آنها را پاک نمى سازد. و عذاب دردناکى براى آنهاست. ۷۷ آل عمران. در این آیه، پنج مجازات براى آنها ذکر فرموده است: ■ نخست اینکه، آنها از مواهب بى پایان عالم دیگر بهره اى نخواهند داشت. ■ دیگر اینکه، خداوند در قیامت با آنها سخن نخواهد گفت. ■ سوم اینکه، نگاهى به آنها نمى کند. ✅ از این تعبیرات روشن مى شود خداوند در آنروز با بندگان مومن خود سخن می گوید، یا بطور مستقیم یا بوسیلهء فرشتگان. سخنانى که مایهء سرور و خوشحالى آنهاست و دلیل بر اعتنا و توجه به آنانست و همچنین نظر کردن خداوند به آنان، اشاره به توجه و عنایت خاص اوست، نه نگاه با چشم جسمانى. 👈 👈 نکتهء مهم اینست که بهاى کم، مفهومش این نیست که اگر عهد الهى را با قیمت زیادى مبادله کنند، کار خوبى است بلکه منظور اینست که، هر گونه بهاى مادى در برابر این گناهان بزرگ بدست آید، قلیل و ناچیز است حتى اگر سلطنت و حکومت گسترده اى باشد. ■ ■ و مجازات چهارم و پنجم آنان اینست که خداوند آنانرا (از گناه) پاک نمى کند و براى آنها عذاب دردناکى است. ✨ حدیث ۲۳۱۳ نهج الفصاحه ✨ 🌸 پیامبر بزرگوار اسلام فرموده اند: اگر آنقدر خطا کنید که خطاهایتان به آسمان برسد، سپس توبه کنید، خدا توبهء شما را می پذیرد 💫 /طبق فرمایش خداوند در آیات متعدد قرآن مجید، توبه ای پذیرفته است که جبران گناه شود. توبوا و اصلحوا. این جبران، گاه مانند خود عمل انجام گرفته باید باشد، و گاه میتوان بوسیلهء اعمال نیک دیگر، گناه انجام شده را جبران کرد. مثلا جبران حرامخوری، مثل خود عمل باید باشد، باید آنچه از حرام در بدن جمع شده از بین برود. با نخوردن و نیاشامیدن. اما گناهانی که جبران مستقیم، امکان ندارد. مثلا در بارهء گناهانی که فرصت جبران در آنها از بین رفته، پیغمبر فرمودند، به خاله های خود نیکی کنید/

. 🌹🌹وَلَنْ تَرْضَى عَنْکَ الْیَهُودُ وَلَا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَ الَّذِی جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَکَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَلَا نَصِیرٍ. هرگز یهود و نصاری از تو راضی نخواهند شد تا (بطور کامل تسلیم خواسته‏ های آنها شوی و) از آئین آنان پیروی کنی بگو هدایت تنها هدایت الهی است، و اگر از هوی و هوسهای آنها پیروی کنی، بعد از آنکه آگاه شده ای هیچ سرپرست و یاوری از ناحیهء خدا برای تو نخواهد بود. ۱۲۰ بقره.