خداحافظ مرد دوست داشتنی امروز ظهر خبر را شنیدم و مثل پتک بر سرم فرود آمد. دکتر عماد افروغ درگذشت؛ در بهترین زمان ممکن. شب ۲۱ رمضان از شدت کسالت، وارد کما شد و در بهترین زمان ممکن، در شب ۲۳ رمضان دقیقا در وقت سحر، دار فانی را وداع گفت! چه سعادتی و چه مرگ رشک برانگیزی. رحمت خدا بر او که حقیقتا مصداق یک اندیشمند "باشرف" بود. با او به لحاظ فکری اختلاف نظرهایی داشتم و به ویژه بعد از اغتشاشات اخیر، بحثهای مفصلی با هم داشتیم. به برخی سیاستهای نظام منتقد بود و گرچه من هم نقدهایی داشتم اما جنس نقدهای او با امثال بنده فرق داشت. اما به رغم اختلاف نظرها، چیزی که باعث شد برایم بسیار عزیز و احترام برانگیز باشد شرافت و آزادگی او بود. مدتی که در شورای انتشارات شهرداری تهران، متواضعانه دعوت حقیر را پذیرفت و به عنوان یکی از اعضای علمی در خدمتشان بودم این شرافت و آزادگی را در کلام و رفتارش به وضوح می‌دیدم. اما آنچه برایم فراموش نشدنی است پیام تبریکی است که پس از جدا شدنم از شهرداری برایم فرستاد. نامه‌ام به شهردار محترم تهران را خوانده بود و برایم نوشت که به شما تبریک می‌گویم که ماندن در قدرت را باری به هر جهت و به هر قیمتی نخواستید. خودش هم دقیقا همینطور بود و ماندن در قدرت را باری به هر جهت نمی‌خواست. جایی می‌رفت و مسئولیتی را قبول می‌کرد که بداند می‌تواند شرافتمندانه عمل کند و وجدانش را زیر پا نگذارد و گرنه عطای میز و منصب را به لقایش می‌بخشید. به گمانم دلیل اینکه بعد از یک دوره نمایندگی مجلس، دیگر هرگز نه در مجلس و نه در هیچ جای دیگری بخت خود را برای گرفتن پست‌های سیاسی نیازمود همین بود. او از اندیشمندان باشرفی بود که چیزی را که می‌فهمید صادقانه و بدون هر نوع مصلحت اندیشیِ بی‌جا بیان می‌کرد و همین صراحت کلامش هم سبب شده بود تا با انواع افتراها از طرف گروه‌های مختلف سیاسی مواجه شود. خداحافظ مرد باشرف و دوست داشتنی. چقدر در این روزگار که فضای سیاسی ما پر شده از تملق و چاپلوسی جایت خالیست و چقدر به امثال تو که قرین شرافت و آزادگی بودی نیازمندیم. انشاالله علی الدّوام، مهمان خوان کرم ابرمرد شرافت و آزادگی، امیرالمومنین علیه‌السلام باشی. هدیه به روح ایشان فاتحه و صلواتی مرحمت بفرمایید. @baladetayyeb

پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب درپی درگذشت دکتر عماد افروغ را ملاحظه فرمودین؟ ایشان از مرحوم دکتر افروغ چنین تعبیر کردند: "دانشمند فرزانه و انقلابی". تعبیر انقلابی خیلی پیام دارد‌ به ویژه برای آنهایی که هر منتقد دلسوزی را با انواع برچسب‌ها متهم می‌کنند. کاش همه ما به این ادراک برسیم که نقد ناصحانه، لازمه بهبود عملکرد هر سیستمی است. این فرمایشات مرحوم علامه مصباح ارزش چندبار شنیده شدن را دارد. @baladetayyeb

بحران آب؛ مجازات مردم یا تنبیه مدیران بی‌تدبیر؟! 🔸اخیرا از طرف برخی مدیران اعلام شد که به رغم بارندگی‌های هفته‌های گذشته، در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد از ظرفیت سدهای پنج گانه تهران خالی است و شرایط این سدها در وضعیت ناپایدار قرار گرفته است. برای حل این مشکل پیشنهاد کرده‌اند که از این به بعد، به جای اینکه تنها مصرف‌کنندگان بیش از ۳ برابر الگوی مصرف دچار قطعی آب شوند، آنهایی که ۲ برابر و یک و نیم برابر الگوی مصرف استفاده دارند هم تحت مجازات قرار بگیرند تا بتوان از بحران آب عبور کرد. خدمت عزیزانی که این پیشنهادات عجیب را مطرح می‌کنند عرض می‌شود که بحران آب در تهران و اغلب کلانشهرهای دیگر، نتیجه به هم خوردن تعادل منطقه‌ای و توسعه نامتوازن است که سبب انباشت جمعیت در پهنه‌ای محدود شده است و بدیهی است که وقتی ظرفیت زیست محیطی و اکولوژیک یک شهر به سر آید، انواع بحرانهای آب و انرژی و غیره بروز می‌یابد. لذا برای مجازات، کسانی اولویت دارند که کلانشهرها و به ویژه تهران را طی دهه‌های گذشته اینطور نامتوازن توسعه داده‌اند و با توجیهاتی نظیر لزوم درآمدزایی از طریق تراکم فروشی و بارگذاری‌های مازاد، وضعیت تراکم و جمعیت شهر را به این روز انداخته‌اند. 🔸در همین راستا چند سوال برای تأمل مدیران مربوطه مطرح می‌شود: - پیشنهاد قطع آب خانواده‌هایی که مصرفشان یک و نیم برابر الگوی مصرف است چه نسبتی با سیاست افزایش جمعیت دارد؟ خانواده‌ای که به جای ۱ فرزند، مثلا ۳ فرزند دارد اگر مصرف آبش یک و نیم برابر شود آیا مرتکب جرم شده است که آب منزل او را قطع کنیم؟! آیا با این نوع تنبیهات عجیب و غریب می‌توان خانوارهای ایرانی را تشویق به فرزندآوریِ بیشتر کرد؟ - آیا مصرف آب در سبک زندگی مولّد با سبک زندگی رایج که صرفاً مصرفی است یکسان است؟ آیا تولید محصولات خانگی و مواردی نظیر کاشت درختان مثمر و ... نیازمند مصرف آب بیشتر نیست؟ نسبت سبک زندگی مصرفی با سبک زندگی اسلامی ایرانی چیست؟ آیا با مجازات خانواده‌هایی که سبک زندگی مولّد دارند می‌توان به ترویج سبک زندگی اسلامی ایرانی امیدی داشت؟ آیا وقتش نرسیده که برای قبوض انرژی، پیوست سبک زندگی هم لحاظ شود و برای همه خانواده‌ها، از یک نوع الگوی مصرف تبعیت نکنیم؟ - برای حل بحران آب و انرژیِ کلانشهرها بهتر نیست که به جای مجازات مردم، به سراغ مجازات مدیرانی برویم که از اجرای اسناد بالادست طفره رفته‌اند و وضعیت کلانشهرها را به این حال و روز انداخته اند؟ برای مثال، هم در سند ملی آمایش سرزمین و هم در سیاستهای کلی نظام در امور شهرسازی (ابلاغی رهبر معظم انقلاب به تاریخ ۸۹/۱۱/۲۹) به وضوح بر لزوم تراکم‌زدایی از کلانشهرها و جلوگیری از گسترش بی‌رویه کلانشهرها تصریح شده است اما مدیران مربوطه به گونه‌ای عمل کرده‌اند که گویی چنین اسنادی اساسا وجود ندارد و عجیب آنکه در این خصوص، حتی اگر از سنگ هم صدا درآید از نهادهای نظارتی صدا در نمی‌آید! حال در چنین شرایطی چه کسی برای مجازات اولی است؟ مردم بیچاره و یا مدیران بی‌توجه به اسناد بالادست و یا نهادهای نظارتی که این تخلفات برایشان هیچ اهمیتی نداشته و سکوت کرده‌اند و یا شاید هم بنده حقیر که پایم را از گلیمم درازتر کرده‌ام و به چنین پیشنهادات فاقد توجیهی معترض شده ام؟! @baladetayyeb

درباره شهرهای تهی از حکمت 🔸 اخیرا از قول یکی از حکما چنین شنیدم که قاجار برای انتخاب تهران به عنوان پایتخت از چندین منجّم مشورت گرفت و بعد از اطمینان از مناسب بودن موقعیت فیزیکی و جغرافیایی، آن را به عنوان پایتخت حکومت خود برگزید. برخلاف دوره معاصر که ساخت و سازها از حکمت تهی شده است، در معماری و شهرسازی اسلامی ایرانی چه در مقیاس خُرد نظیر تعیین زمان ساخت یک منزل مسکونی و چه در مقیاس کلان نظیر انتخاب پایتخت و یا حتی تعیین تاریخ شروع ساخت یک میدان مهم شهری، بهره‌گیری از حکمت کاملاً رایج بوده است که در علومی نظیر علم نجوم بروز و ظهور داشت. 🔸 برای مثال بنابر برخی پژوهش‌ها، زمان دقیق شروع معماری ميدان نقش جهان اصفهان ساعت ۱۱:۲۲ پيش از ظهر روز ۱۸ صفر سال ۹۹۹ قمری (منطبق بر ۲۵ آذرماه یا بُرج قوس ۹۶۹ شمسی) بوده است. اما در این ساعت و این تاریخ چه سرّی نهفته بوده است که برای شروع احداث چنین میدان مهمی انتخاب شده است؟! 🔸 از آنجا كه در این لحظه، محور ميدان، هم‌راستا با زاویه سَمت خورشيد-زحل می‌گردد، دليل نجومی برای هم‌ترازیِ نظام‌مند معماری با اوضاع فلكی آسمانه‌اش بوده است. به نحوی که در این زمان و بر اساس قواعد علم نجوم، خورشيد در خانه دَهُم (به تعبیر منجّمان، وتد عاشر) و زحل در خانه چهارم (به تعبیر منجّمان، وتد رابع) است كه این وضعیت در «زایجه کیهان» نيز برقرار بوده و دليل خوبی برای بنانهادن بوده است. طبق قواعد تنجيم، خورشيد كوكب پادشاهان است و حضورش در دهم، دلالت بر حكومت می‌كند. زحل نيز كوكب عمارت و ساخت وساز و دیرپایی است و حضورش در چهارم، متناسب بوده است با ساخت میدانی شاهانه. فلذا زمان شروع معماریِ این میدان، بر این دو دلیل نجومی (یعنی حکومت و دیرپایی) استوار شده است. 🔸 حالا مقایسه بفرمایید با شهرهای معاصر که دیگر در آنها نه به علم نجوم در ساخت و سازها توجهی می‌شود و نه به علم طب و نه به هر نوع حکمت دیگری. از شهری که صفر تا صد آن صرفاً بر اساس مناسبات نظام سرمایه‌داری شکل بگیرد و حرف اول و آخر آن را فقط و فقط سوداگری و صرفه اقتصادی بزند چه انتظاری می‌رود؟ آیا میان انبوه مشکلات روحی و روانی شهروندانِ چنین کلانشهرهایی با تهی شدن این شهرها از هر نوع حکمت، هیچ رابطه‌ای برقرار نیست؟ @baladetayyeb

قم در مسیر تهرانیزه شدن؟! 🔸 کمیسیون ماده پنج قم در یکی از جدیدترین مصوبات خود در تصمیمی عجیب، عملا با انکار بافت تاریخی قم مصوب کرده است که از این به بعد، در سرتاسر بافت تاریخی، صرفا ۶۷۲ قطعه دارای ارزش تاریخی (البته تنها با فاصله یک ملک) حراست شوند. خب معنای این مصوبه چیست؟ معنایش آن است که به‌زودی باید منتظر افزایش شدید تراکم در بافت تاریخی و احداث ساختمان‌های چهار طبقه یا بیشتر در مجاورت بناهای ارزشمند تاریخی شهر قم باشیم آن هم تنها به فاصله یک ملک! تقریبا هیچ جای دنیا با بی‌توجهی به بافتهای ارزشمند تاریخی، اینطور ریشه خود را نمی‌زنند. بلکه برعکس، به شدت از آثار تمدنی و هویتی خود مراقبت می‌کنند؛ به نحوی که برخی کشورهای غربی چنان روی هویت خود حساسند که برای بافتهای با قدمت به مراتب کمتر، حفاظت به مراتب بیشتری را لحاظ می‌کنند. 🔸علاوه بر بحثهای هویتی، وجه دیگر این نوع مصوبات عجیب، تشدید برخی مشکلات زیست محیطی کلانشهرها نظیر بحران آلودگی هوا و ... است. قانون هوای پاک را ملاحظه فرموده‌اید؟ ماده ۲۱ این قانون تصریح کرده است که وزارت راه و شهرسازی موظف است مسائل زیست محیطی را در طرحهای جامع و تفصیلی شهرها لحاظ کند و ضوابط تراکم ساختمانی، متناسب با شرایط اقلیمی و معیارهای زیست محیطیِ مورد تایید سازمان حفاظت محیط زیست باشد و ضوابط پیوست سلامت نیز مورد تایید وزارت بهداشت باشد. از زمان تصویب این قانون حدود ۶ سال گذشته است اما سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت بهداشت، چقدر عملاً در تهیه طرحهای جامع و تفصیلی شهرها جدی گرفته می‌شوند؟ برفرض محال که جدی هم گرفته شوند، این طرحهای جامع و تفصیلی، بعد از تهیه و تصویب، چقدر عملاً مبنای توسعه شهرها هستند؟! 🔸 در چنین شرایطی که برخی مدیران اجرایی که گاها فاقد دانش لازم هستند و بعضا نیز با روابط سیاسی منصوب شده‌اند برای آینده کلانشهرها چنین تصمیمات شاذی می‌گیرند، چقدر امتداد تمدنی ما محتمل است و یا از سوی دیگر، چقدر حل مسائلی نظیر آلودگی هوای کلانشهرها میسر است؟ باتوجه به آنکه بسیاری از تحولات کالبدی کلانشهرها، نه نتیجه طرحهای جامع و تفصیلی، بلکه حاصل خروجی کمیسیون‌هایی نظیر کمیسیون ماده ۵ است آیا وقتش نرسیده که تا قبل از آنکه تتمّه هویتی و تمدنی شهرهایمان را به کلی به فنا بدهیم و تا قبل از آنکه با تراکم‌فروشی‌ها و بارگذاری‌های بیشتر، در سوگ تتمّه هوای پاک شهرهایمان بنشینیم، فکری اساسی برای این نوع کمیسیون‌ها کنیم که دائما با نقض اسناد بالادست، در حال شخم زدن شهرهایمان هستند؟ 🔸خدمت نهادهای نظارتی عرض می‌شود که حسب آمار مراجع ذیربط، سالیانه چندین هزار نفر در کلانشهرها صرفا به علت آلودگی هوا جان می‌سپارند؛ این آمار، فقط در تهران بیش از ۶۰۰۰ نفر در سال اعلام شده است! از این آمار دهشتناک دردتان نمی‌گیرد؟! توجه به مسائل هویتی و تمدنی پیشکش، حداقل باتوجه به ارتباط معنادار آلودگی هوا با افزایش تراکم کلانشهرها، برای جلوگیری از تضییع بیشتر حق‌الناس، عملکرد کمیسیونهایی نظیر ماده ۵ و ماده ۱۰۰ و ... که به مجرایی برای شهر فروشی‌های به ظاهر قانونی تبدیل شده‌اند زیر ذره‌بین قرار گیرد تا بیش از این به خاطر منافع اقلیت، حقوق عامه تضییع نشود. @baladetayyeb

تصمیم خوب هیات دولت بحمدالله در جلسه امروز هیات دولت، لایحه اخذ مالیات از معاملات مکرر مسکن (با سقف ۶۰ درصد و کف ۲۰ درصد) تصویب شد. انشاالله اگر این لایحه در عمل به خوبی اجرا شود و به سرنوشت قانون مالیات بر خانه‌های خالی دچار نشود، گام موثری برای مقابله با سوداگری و سفته بازی در زمینه مسکن خواهد بود و ضمن کنترل افزایش قیمت خانه‌ها حتی می‌تواند بر کنترل بازار اجاره نیز موثر باشد. @baladetayyeb

ظرف زمان، ظرف مکان و سرانه جرم 🔹 حسب آمار مراجع ذیربط، هرساله در ماه مبارک رمضان، آمار انواع جرم و جنایت اعم از سرقت و قتل و ... کاهش معناداری می‌یابد. این کاهش دلالت بر آن دارد که ظرف زمان، بر کنش‌ها و رفتارهای شهروندان کاملا موثر است. اما چیزی که اغلب از آن غافل هستیم این است که علاوه بر ظرف زمان، ظرف مکان هم بر رفتارهای شهروندان موثر است. به این معنا که سبک معماری و شهرسازی در افزایش و یا بالعکس، کاهش مواردی همچون سرقت و ناامنی و نزاع و حتی مواردی نظیر طلاق موثر است. قرآن کریم، تاثیر ظرف مکان بر خروجیِ آن مکان را چنین توصیف می‌فرماید: "وَالْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَالَّذِی خَبُثَ لَا يَخْرُجُ إِلَّا نَكِدًا: سرزمین پاکیزه، گیاهش به فرمان پروردگار می‌روید امّا سرزمینهای بد طینت (و شوره‌زار)، جز گیاه ناچیز و بی‌ارزش، از آن نمی‌روید" (اعراف/۵۸). 🔹 دقت کرده‌اید که سرانه آسیب‌های اجتماعی در شهرهایی که تراکم منطقی‌تری دارند و شهرسازی آنها از هجوم بلندمرتبه‌سازی‌ها و شهرفروشی‌ها تا حدودی در امان مانده است در مقایسه با کلانشهرهای متراکم به مراتب کمتر است؟ مثلا سرانه سرقت در یزد را با تهران و یا کرج مقایسه بفرمایید و یا سرانه قتل در مناطق متراکم‌تر کلانشهرها را با مناطقی که در همان کلانشهر از تراکم کمتری برخوردارند مقایسه بفرمایید. 🔹 حالا سوالی که مطرح می‌شود این است که هزینه هر نزاع، قتل، سرقت، طلاق و ... برای حاکمیت چقدر است؟ آیا درآمدهای حاصل از تراکم‌افزایی، شهرفروشی و توسعه عمودی شهرها می‌تواند همه این هزینه‌های مادی و معنوی را پوشش دهد و آیا فارغ از مسائل فرهنگی، واقعا این سبک از شهرسازی برای ما از منظر اقتصادی به صرفه است؟ پس اگر این نوع شهرسازی نه توجیه فرهنگی دارد و نه صرفه اقتصادی، منافع چه افراد یا گروه‌هایی در میان است که اینقدر برای تحول در سیاستهای شهرسازی و تحقّق "بلد طیب" مقاومت می‌شود؟! @baladetayyeb

به بهانه عید سعید فطر: مستحبات لاکچری و کلانشهرهای معاصر 🔹استهلال، جستجوی هلال ماه در شب اول ماه قمری است که عملی مستحب و در مواردی واجب کفایی است. استهلال در لغت به معنای بلندکردن صدا است؛ به گفته شیخ مفید، هلال ماه را به این نام خوانده‌اند چراکه مردم به هنگام دیدن آن برای گفتن تکبیر صدای خود را بلند می‌کردند. برخی از عبادات نظیر شروع و پایان ماه رمضان، انجام برخی از مناسک حج و ... بر استهلال و تشخیص آغاز ماه‌های قمری مبتنی است: "يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاس: از تو درباره هلال‌های ماه می‌پرسند، بگو آنها وسیله تعیین اوقات برای مردم است" (بقره/۱۸۹). 🔹لازمه به جا آوردن این سنت مستحب، امکان رویت پذیری ماه است که در شهرهای سنتی به دلیل سبک شهرسازی، بدون صعوبت چندانی میسر بود. اما در کلانشهرهای معاصر به دو دلیل، این سنت مهم به فراموشی سپرده شده است؛ یکی به دلیل توسعه عمودی کلانشهرها که دامنه دید به آسمان را برای اغلب قریب به اتفاقات شهروندان کاملا محدود کرده است و دیگری به دلیل آلودگی هوای کلانشهرها (که آن هم محصول توسعه عمودی و تراکم زیاد شهرها است) که سبب شده تا حتی در مناطقی که دید به آسمان نیز وجود دارد رویت ماه به علت آلودگی هوا به سادگی میسر نباشد. لذا این مستحب که در سبک زندگی اسلامی از جمله سنتهای رایج بود، متاسفانه در سبک زندگی معاصر به فراموشی سپرده شده و صرفا منحصر به گروه‌های استهلال شده است که برای رویت ماه از شهرها خارج می‌شوند. 🔹 علاوه بر استهلال، مستحبات دیگری نظیر رویت ستارگان و آسمان و ... هم است که اینها نیز در کلانشهرهای معاصر به فراموشی سپرده شده‌اند‌. رحمت خدا بر مرحوم آیت الله حائری شیرازی که چنین فرمود: "زندگی آپارتمان نشینی اجازه نداده انسانها سالی یک بار هم به آسمان نگاه کنند... ندیدن آسمان، خیلی مضر است. یک نگاه به آسمان برای انسان کافی است که بداند این چیزهایی که برای خودش برداشته، باعث خجالت است. آسمان را گذاشته اند برای صفر کردن تعلقات... برای نجات انسان از تعلقات، یک نگاه معنادار به آسمان بس است". 🔹لذا سبک شهرسازی معاصر ما با این نوع شهرهای عمودی، متراکم و آلوده چنان کرده است که لازمه انجام این نوع مستحبات، مکنت مالی لازم جهت خروج از کلانشهرها و بیتوته در محیطهای غیر شهری شده است. اما آیا اینکه انجام چنین مستحباتی برای عموم شهروندان میسر نیست و انجام آنها نیازمند هزینه قابل توجه برای خروج از کلانشهرها شده است به معنای لاکچری شدن چنین مستحباتی نیست؟ اگر آری، لازم است بدانیم که لاکچری شدن چنین مستحباتی، محصول نظام سرمایه‌داری است. نظامی که ترجمان کالبدیِ اصول و مبانی خود را در کلانشهرهای متراکم و عمودی می‌بیند تا با انباشت هرچه بیشتر سرمایه در این نوع کلانشهرها، انتفاع اقلیت سرمایه‌دار از اکثریت جامعه را به حداکثر ممکن برساند. عید سعید فطر بر همه بندگان خوب خدا مبارکباد 🌹 https://eitaa.com/baladetayyeb

ورژن دیگری از زن، زندگی، آزادی صحبتهای مهم این خواهر دانشجو در دیدار رمضانی امسال دانشجویان با رهبر معظم انقلاب را بشنوید.بعد از اعتراض خانم پریچهر جنتی در دیدار دی‌ماه ۱۴۰۱، این دومین باری است که یک بانو در حضور رهبر معظم انقلاب، به مسئله احتکار زمین توسط مسئولان مربوطه اعتراض می‌کند و تقاضای بازنگری در سیاست‌های مسکن و شهرسازی برای آزاد شدن زنان از قفس‌های آپارتمانی را مطرح می‌کند. شورای محترم عالی شهرسازی! دو سوم از عمر دولت انقلابی گذشت، آیا وقتش نرسیده تا صدای اعتراض بانوان سرزمینمان را بشنوید و به احتکار خود خواسته زمین و تداوم سیاستهای اشتباه دولت‌های قبل در عرصه شهرسازی پایان بدهید؟! @baladetayyeb

این یادداشت که حدود ۱۰۰ روز قبل منتشر شد حاوی نکات قابل توجهی در تکمیل ویدئوی فوق است.

تابلوی ستایش پروردگار این تابلو، نمونه‌ای از هنر فاخر و مکتبی است که توسط هنرمند نامی کشورمان استاد فرشچیان و مبتنی بر آیه شریفه "یُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِی الْأَرْض" خلق شده است. برای تکمیل این اثر فاخر، یک سال و نیم وقت صرف شده است و مضمون اصلی آن، عبادت و شکرگزاری به درگاه خداوند است که در ابعاد ۱۰۱ سانتی‌متر در ۸۱ سانتی‌متر و با رنگ آکریلیک روی مقوا به تصویر کشیده شده است. ستایش پروردگار اثری است که تمام موجودات هستی اعم از انسان، جن، دیو، فرشته و حیوانات مختلف را در حال ستایش و تضرع به درگاه قدسی پروردگار با بیانی به غایت هنرمندانه به تصویر کشیده است. پی‌نوشت: نقاشی، خطاطی، موسیقی، معماری و ... ، زیرشاخه‌های مختلف هنر هستند که طی دهه‌های اخیر، تقریبا در همه آنها نمونه‌های متعددی از هنر مکتبی و با مضامین عالی خلق شده است به جز معماری که به علل مختلف، از قافله هنر مکتبی جا مانده است. باتوجه به اهمیت ویژه معماری در تکوین ظرف زندگی، تدبیر لازم برای جبران این جاماندگی ضرورت دارد. @baladetayyeb

به مناسبت روز معمار 🔹 در تقویم ما ایرانی‌ها، سوم اردیبهشت را به مناسبت سالروز بزرگداشت اعجوبه علم و ادب، مرحوم شیخ بهایی، روز معمار نامگذاری کرده‌اند. به لحاظ واژه‌شناسی، معمار برگرفته از ریشه عَمَرَ است و کسی است که به عمران و آبادانی زمین می‌پردازد. این وظیفه‌ای است که به تصریح قرآن کریم، بر عهده همه انسانها گذاشته شده است: "هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا: او شما را از زمین به وجود آورد و از شما خواست که در آن آبادانی کنید" (هود/۶۱). اما آیا هرکسی می‌تواند از عهده این وظیفه، یعنی معماری و آبادانی زمین به درستی برآید؟ 🔹 در حدیث نبوی چنین نقل شده است که "جُعِلَتْ‌ لى الأرضُ‌ مَسْجِدًا و طَهورًا"؛ لذا از منظر اسلامی، سرتاسر ارض که در قرآن، به معماری و آبادانی آن فرمان داده شده‌ایم، همچون مسجد محل عبادت است. به این معنا که در شهر اسلامی، عبادت منحصر به مسجد نیست و هر سوی چنین شهری، بایستی محملی باشد برای یاد و ذکر خدا: "فَأَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّه: پس به هر سو رو کنید آنجا روی خداست" (بقره/۱۱۵). 🔹 حالا در تکمیل دو گزاره قبل، یعنی "هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا" و "جُعِلَتْ‌ لى الأرضُ‌ مَسْجِدًا و طَهورًا"، به این آیه شریفه عنایت بفرمایید: "إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلَّا اللَّه: آباد کردن مساجد خدا فقط در صلاحیت کسانی است که به خدا و روز قیامت ایمان آورده و نماز را بر پا داشته و زکات پرداخته و جز از خدا نترسند" (توبه/۱۸). لذا گرچه همه انسان‌ها مامور به معماری و آبادانی زمین شده‌اند اما از آنجایی که از یک سو، سرتاسر زمین، همچون مسجد است و از سوی دیگر، فقط افرادی که مومن به خدا و روز جزا باشند صلاحیت معماری و آبادانی مساجد را دارند، لذا صرفا کسانی می‌توانند از عهده ماموریت معماری و آبادانی زمین برآیند که در کنار سایر ویژگی‌های لازم (اعم از مهارت و دانش و ...)، مومن به خدا و به معنای حقیقی کلمه، بنده او باشند: "وَ أَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلَّا اللَّه". چنین کسی، معمار تراز اسلامی است و آثار او همچون شیخ بهایی، صلاحیت آن را می‌یابد که تا قرنها بر تارک تمدن اسلامی بدرخشد. روز معمار را خدمت همه معماران خوب سرزمینم تبریک و تهنیت عرض می‌کنم 🌹 @baladetayyeb