ظرف زمان، ظرف مکان و سرانه جرم 🔹 حسب آمار مراجع ذیربط، هرساله در ماه مبارک رمضان، آمار انواع جرم و جنایت اعم از سرقت و قتل و ... کاهش معناداری می‌یابد. این کاهش دلالت بر آن دارد که ظرف زمان، بر کنش‌ها و رفتارهای شهروندان کاملا موثر است. اما چیزی که اغلب از آن غافل هستیم این است که علاوه بر ظرف زمان، ظرف مکان هم بر رفتارهای شهروندان موثر است. به این معنا که سبک معماری و شهرسازی در افزایش و یا بالعکس، کاهش مواردی همچون سرقت و ناامنی و نزاع و حتی مواردی نظیر طلاق موثر است. قرآن کریم، تاثیر ظرف مکان بر خروجیِ آن مکان را چنین توصیف می‌فرماید: "وَالْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَالَّذِی خَبُثَ لَا يَخْرُجُ إِلَّا نَكِدًا: سرزمین پاکیزه، گیاهش به فرمان پروردگار می‌روید امّا سرزمینهای بد طینت (و شوره‌زار)، جز گیاه ناچیز و بی‌ارزش، از آن نمی‌روید" (اعراف/۵۸). 🔹 دقت کرده‌اید که سرانه آسیب‌های اجتماعی در شهرهایی که تراکم منطقی‌تری دارند و شهرسازی آنها از هجوم بلندمرتبه‌سازی‌ها و شهرفروشی‌ها تا حدودی در امان مانده است در مقایسه با کلانشهرهای متراکم به مراتب کمتر است؟ مثلا سرانه سرقت در یزد را با تهران و یا کرج مقایسه بفرمایید و یا سرانه قتل در مناطق متراکم‌تر کلانشهرها را با مناطقی که در همان کلانشهر از تراکم کمتری برخوردارند مقایسه بفرمایید. 🔹 حالا سوالی که مطرح می‌شود این است که هزینه هر نزاع، قتل، سرقت، طلاق و ... برای حاکمیت چقدر است؟ آیا درآمدهای حاصل از تراکم‌افزایی، شهرفروشی و توسعه عمودی شهرها می‌تواند همه این هزینه‌های مادی و معنوی را پوشش دهد و آیا فارغ از مسائل فرهنگی، واقعا این سبک از شهرسازی برای ما از منظر اقتصادی به صرفه است؟ پس اگر این نوع شهرسازی نه توجیه فرهنگی دارد و نه صرفه اقتصادی، منافع چه افراد یا گروه‌هایی در میان است که اینقدر برای تحول در سیاستهای شهرسازی و تحقّق "بلد طیب" مقاومت می‌شود؟! @baladetayyeb

به بهانه عید سعید فطر: مستحبات لاکچری و کلانشهرهای معاصر 🔹استهلال، جستجوی هلال ماه در شب اول ماه قمری است که عملی مستحب و در مواردی واجب کفایی است. استهلال در لغت به معنای بلندکردن صدا است؛ به گفته شیخ مفید، هلال ماه را به این نام خوانده‌اند چراکه مردم به هنگام دیدن آن برای گفتن تکبیر صدای خود را بلند می‌کردند. برخی از عبادات نظیر شروع و پایان ماه رمضان، انجام برخی از مناسک حج و ... بر استهلال و تشخیص آغاز ماه‌های قمری مبتنی است: "يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاس: از تو درباره هلال‌های ماه می‌پرسند، بگو آنها وسیله تعیین اوقات برای مردم است" (بقره/۱۸۹). 🔹لازمه به جا آوردن این سنت مستحب، امکان رویت پذیری ماه است که در شهرهای سنتی به دلیل سبک شهرسازی، بدون صعوبت چندانی میسر بود. اما در کلانشهرهای معاصر به دو دلیل، این سنت مهم به فراموشی سپرده شده است؛ یکی به دلیل توسعه عمودی کلانشهرها که دامنه دید به آسمان را برای اغلب قریب به اتفاقات شهروندان کاملا محدود کرده است و دیگری به دلیل آلودگی هوای کلانشهرها (که آن هم محصول توسعه عمودی و تراکم زیاد شهرها است) که سبب شده تا حتی در مناطقی که دید به آسمان نیز وجود دارد رویت ماه به علت آلودگی هوا به سادگی میسر نباشد. لذا این مستحب که در سبک زندگی اسلامی از جمله سنتهای رایج بود، متاسفانه در سبک زندگی معاصر به فراموشی سپرده شده و صرفا منحصر به گروه‌های استهلال شده است که برای رویت ماه از شهرها خارج می‌شوند. 🔹 علاوه بر استهلال، مستحبات دیگری نظیر رویت ستارگان و آسمان و ... هم است که اینها نیز در کلانشهرهای معاصر به فراموشی سپرده شده‌اند‌. رحمت خدا بر مرحوم آیت الله حائری شیرازی که چنین فرمود: "زندگی آپارتمان نشینی اجازه نداده انسانها سالی یک بار هم به آسمان نگاه کنند... ندیدن آسمان، خیلی مضر است. یک نگاه به آسمان برای انسان کافی است که بداند این چیزهایی که برای خودش برداشته، باعث خجالت است. آسمان را گذاشته اند برای صفر کردن تعلقات... برای نجات انسان از تعلقات، یک نگاه معنادار به آسمان بس است". 🔹لذا سبک شهرسازی معاصر ما با این نوع شهرهای عمودی، متراکم و آلوده چنان کرده است که لازمه انجام این نوع مستحبات، مکنت مالی لازم جهت خروج از کلانشهرها و بیتوته در محیطهای غیر شهری شده است. اما آیا اینکه انجام چنین مستحباتی برای عموم شهروندان میسر نیست و انجام آنها نیازمند هزینه قابل توجه برای خروج از کلانشهرها شده است به معنای لاکچری شدن چنین مستحباتی نیست؟ اگر آری، لازم است بدانیم که لاکچری شدن چنین مستحباتی، محصول نظام سرمایه‌داری است. نظامی که ترجمان کالبدیِ اصول و مبانی خود را در کلانشهرهای متراکم و عمودی می‌بیند تا با انباشت هرچه بیشتر سرمایه در این نوع کلانشهرها، انتفاع اقلیت سرمایه‌دار از اکثریت جامعه را به حداکثر ممکن برساند. عید سعید فطر بر همه بندگان خوب خدا مبارکباد 🌹 https://eitaa.com/baladetayyeb

ورژن دیگری از زن، زندگی، آزادی صحبتهای مهم این خواهر دانشجو در دیدار رمضانی امسال دانشجویان با رهبر معظم انقلاب را بشنوید.بعد از اعتراض خانم پریچهر جنتی در دیدار دی‌ماه ۱۴۰۱، این دومین باری است که یک بانو در حضور رهبر معظم انقلاب، به مسئله احتکار زمین توسط مسئولان مربوطه اعتراض می‌کند و تقاضای بازنگری در سیاست‌های مسکن و شهرسازی برای آزاد شدن زنان از قفس‌های آپارتمانی را مطرح می‌کند. شورای محترم عالی شهرسازی! دو سوم از عمر دولت انقلابی گذشت، آیا وقتش نرسیده تا صدای اعتراض بانوان سرزمینمان را بشنوید و به احتکار خود خواسته زمین و تداوم سیاستهای اشتباه دولت‌های قبل در عرصه شهرسازی پایان بدهید؟! @baladetayyeb

این یادداشت که حدود ۱۰۰ روز قبل منتشر شد حاوی نکات قابل توجهی در تکمیل ویدئوی فوق است.

تابلوی ستایش پروردگار این تابلو، نمونه‌ای از هنر فاخر و مکتبی است که توسط هنرمند نامی کشورمان استاد فرشچیان و مبتنی بر آیه شریفه "یُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِی الْأَرْض" خلق شده است. برای تکمیل این اثر فاخر، یک سال و نیم وقت صرف شده است و مضمون اصلی آن، عبادت و شکرگزاری به درگاه خداوند است که در ابعاد ۱۰۱ سانتی‌متر در ۸۱ سانتی‌متر و با رنگ آکریلیک روی مقوا به تصویر کشیده شده است. ستایش پروردگار اثری است که تمام موجودات هستی اعم از انسان، جن، دیو، فرشته و حیوانات مختلف را در حال ستایش و تضرع به درگاه قدسی پروردگار با بیانی به غایت هنرمندانه به تصویر کشیده است. پی‌نوشت: نقاشی، خطاطی، موسیقی، معماری و ... ، زیرشاخه‌های مختلف هنر هستند که طی دهه‌های اخیر، تقریبا در همه آنها نمونه‌های متعددی از هنر مکتبی و با مضامین عالی خلق شده است به جز معماری که به علل مختلف، از قافله هنر مکتبی جا مانده است. باتوجه به اهمیت ویژه معماری در تکوین ظرف زندگی، تدبیر لازم برای جبران این جاماندگی ضرورت دارد. @baladetayyeb

به مناسبت روز معمار 🔹 در تقویم ما ایرانی‌ها، سوم اردیبهشت را به مناسبت سالروز بزرگداشت اعجوبه علم و ادب، مرحوم شیخ بهایی، روز معمار نامگذاری کرده‌اند. به لحاظ واژه‌شناسی، معمار برگرفته از ریشه عَمَرَ است و کسی است که به عمران و آبادانی زمین می‌پردازد. این وظیفه‌ای است که به تصریح قرآن کریم، بر عهده همه انسانها گذاشته شده است: "هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا: او شما را از زمین به وجود آورد و از شما خواست که در آن آبادانی کنید" (هود/۶۱). اما آیا هرکسی می‌تواند از عهده این وظیفه، یعنی معماری و آبادانی زمین به درستی برآید؟ 🔹 در حدیث نبوی چنین نقل شده است که "جُعِلَتْ‌ لى الأرضُ‌ مَسْجِدًا و طَهورًا"؛ لذا از منظر اسلامی، سرتاسر ارض که در قرآن، به معماری و آبادانی آن فرمان داده شده‌ایم، همچون مسجد محل عبادت است. به این معنا که در شهر اسلامی، عبادت منحصر به مسجد نیست و هر سوی چنین شهری، بایستی محملی باشد برای یاد و ذکر خدا: "فَأَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّه: پس به هر سو رو کنید آنجا روی خداست" (بقره/۱۱۵). 🔹 حالا در تکمیل دو گزاره قبل، یعنی "هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا" و "جُعِلَتْ‌ لى الأرضُ‌ مَسْجِدًا و طَهورًا"، به این آیه شریفه عنایت بفرمایید: "إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلَّا اللَّه: آباد کردن مساجد خدا فقط در صلاحیت کسانی است که به خدا و روز قیامت ایمان آورده و نماز را بر پا داشته و زکات پرداخته و جز از خدا نترسند" (توبه/۱۸). لذا گرچه همه انسان‌ها مامور به معماری و آبادانی زمین شده‌اند اما از آنجایی که از یک سو، سرتاسر زمین، همچون مسجد است و از سوی دیگر، فقط افرادی که مومن به خدا و روز جزا باشند صلاحیت معماری و آبادانی مساجد را دارند، لذا صرفا کسانی می‌توانند از عهده ماموریت معماری و آبادانی زمین برآیند که در کنار سایر ویژگی‌های لازم (اعم از مهارت و دانش و ...)، مومن به خدا و به معنای حقیقی کلمه، بنده او باشند: "وَ أَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلَّا اللَّه". چنین کسی، معمار تراز اسلامی است و آثار او همچون شیخ بهایی، صلاحیت آن را می‌یابد که تا قرنها بر تارک تمدن اسلامی بدرخشد. روز معمار را خدمت همه معماران خوب سرزمینم تبریک و تهنیت عرض می‌کنم 🌹 @baladetayyeb

تصویری عجیب اما واقعی از شهرسازی ما؛ کجای دنیا با قوطی کبریت‌های سر به فلک کشیده اینطور به کوه‌خواری رسمیت می‌بخشند؟ آن هم در سرزمین پهناوری که هیچ مشکلی برای تامین زمین ندارد و مساحت همه کلانشهرها و شهرها و روستاهایش، مجموعا کمتر از ۱ درصد از وسعت سرزمین است! تاریخ درباره این نوع شهرسازی ما چه قضاوتی خواهد کرد؟! الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِي الْبِلَاد: همان شهری که مانندش در شهرها ساخته نشده بود! (فجر/۸). ✍ دکتر محمد منان رئیسی @baladetayyeb

ماجرای شفای دست استاد فرشچیان را با بیان شیوای خود ایشان بشنوید و حظ ببرید. قطعا عنایت خاص اهل بیت علیهم‌السلام، منحصر به هنر طراحی و نقاشی نیست و در سایر هنرها اعم از معماری و سینما و ... نیز اگر هنر، مکتبی باشد و هنرمند، مکتبی عمل کند، باب الطاف خاص الهی به همین نحو گشوده خواهد شد. وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا: و كسانى كه در راه ما مجاهدت کنند، به يقين آنها را به راه‌هاى خویش هدایت می‌کنیم (عنکبوت/۶۹). @baladetayyeb

درباره جنسیت زدگی در هنر و معماری 🔹برنارد چومی (از مشهورترین معماران غربی)، در سال ۱۹۷۸ در مقاله‌ای با عنوان "The pleasure of architecture: لذت معماری"، با تشبیه لذت معماری به لذت جنسی، شأن این هنر متعالی را تا حد فرایندی غریزی تقلیل داد! البته این جنسیت زدگی در تمدن معاصر غرب، منحصر به معماری نیست و در آثار بسیاری دیگر از هنرمندان غربی نیز همین نوع مواجهه جنسی با هنر مشاهده می‌شود که شاهد آشکارش، انبوه محصولات هالیوود در عرصه سینما با محوریت سکس است؛ همانطور که محوریت غرایز جنسی در نقاشی، موسیقی، مجسمه‌سازی و سایر هنرهای معاصر غرب نیز انکارناپذیر است. 🔹 آنچه که چومی در مقاله لذت معماری بیان کرد، صرفا به نوشتارها محدود نماند و امتداد ایده او و امثال او را می‌توان در شهرهای عریان و پروژه‌های جنسیت زده مشاهده نمود. این تصویری از پروژه مسکونی مریلین مونرو در کشور کانادا است که به دلیل شباهت عجیب آن به انحناهای اندام زنانه مریلین مونرو (هنرپیشه و مدل معروف آمریکایی) به این نام مشهور شده است! 🔹 آنچه جای نگرانی دارد این است که بسیاری از مدیران ما که کوچکترین عریانی و جنسیت زدگی در هنرهایی نظیر سینما یا نقاشی را برنمی‌تابند، در زمینه معماری کمترین ادراک درستی ندارند و از این حقیقت غافلند که معماری امروز ما، امتداد همان عریانی و جنسیت زدگیِ غربی است که بهای سنگین این غفلت، واژگونگیِ سبک زندگی ما بوده است. بی‌دلیل نبوده که طبق برخی اسناد محرمانه، غربی‌ها از سالها قبل برای تغییر سبک معماری ما با هدف تضعیف فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه ما برنامه‌ریزی می‌کردند. @baladetayyeb

پدافند غیر عامل، صرفا منحصر به زلزله نیست و موارد دیگری نظیر طراحی ایمن برای مقابله با حوادثی نظیر آتش سوزی را نیز شامل می شود. در این ویدئو، آتش سوزی گسترده در این ساختمان بلندمرتبه را مشاهده و عنایت بفرمایید که از دلایل مهم گسترش آتش در بسیاری از ساختمانهای بلند، باد است زیرا با افزایش ارتفاع ساختمان، سرعت و قدرت باد نیز افزایش می‌یابد و به تبعش گسترش و انتقال آتش به سایر طبقات نیز با سرعت بیشتری همراه می‌شود. @baladetayyeb

بالاخره دم خروس بیرون زد! طی ماه‌های اخیر، بارها از طرف شهردار محترم تهران اعلام شد که در دوره ایشان حتی یک سانتی متر هم تراکم فروشی نشده است‌. اما بالاخره در گردهمایی اخیر شهرداران نواحی کلانشهر تهران، معاون شهرسازی شهرداری تهران ضمن اعتراف به تراکم فروشی، در جملاتی عجیب، این سیاست را به رونق تولید و تحقق شعار سال ربط داده است و عملا برای توجیه تراکم فروشی، از رهبر انقلاب هزینه کرده است. جهت اطلاع ایشان و سایر مدیران شهری، نظر صریح رهبر معظم انقلاب در خصوص ترا‌کم فروشی به شرح زیر تقدیم می‌شود: "چرا (این برجهای حاصل از تراکم فروشی) ساخته شده؟ چون این فضا و این تراکم فروخته شده است، به قول خود آقایان، تراکم را فروختند و فلان قدر درآمد داشته است! این واقعا دلیل درستی است؟! این پاسخ قابل قبولی است؟! شما وجدانتان، دینتان و احساستان این پاسخ را می‌پذیرد؟!" (۷۹/۴/۲۷). ضمنا جا دارد از مدیران محترم شهرداری تهران بپرسیم که اینطوری می‌خواهید شعارتان مبنی بر "تهران، کلانشهر الگوی جهان اسلام" را محقّق کنید؟! منظورتان از قرارگاه جهادی مسکن همین تراکم فروشی‌ها بود؟! درکتان از شهرسازی اسلامی همین است؟! آیا سایر کشورهای اسلامی و حتی غیر اسلامی هم مانند شما برای رونق ساخت و ساز، تراکم می‌فروشند؟! آیا تنها راهی که برای جلوگیری از فرسودگی شهر به ذهنتان می‌رسد همین است؟! از اعتراف صادقانه مدیران شهرداری تهران ممنونم اما استدعا دارم دیگر برای توجیه این نوع کارهایشان نه از رهبری هزینه کنند و نه دم از اسلام و شعارهای اسلامی بزنند. خدا عاقبت همه ما را ختم به خیر کند. @baladetayyeb

همانندجویی وزنهای آوایی آیات قرآنی و وزنهای بصری معماری اسلامی هنرهای اسلامی اعم از معماری، نگارگری و ... بن‌مایه‌های مشترکی دارند که بسیاری از آنها را می‌توان در قرآن کریم به عنوان کتاب الهام بخش مسلمین همانندجویی نمود. به نحوی که توازنی که در ضرب‌آهنگ‌ برخی آیات مشاهده می‌شود در ریتمهای به کار رفته در برخی آثار معماری اسلامی، هنرهای صناعی و ... نیز قابل مشاهده است. برای مثال به ضرب‌آهنگ ۵ آیه ابتدایی سوره مرسلات عنایت بفرمایید: والْمُرْ‌سَلَات عُرْ‌فًا فالْعَاصِفَات عَصْفًا والنَّاشِرَ‌ات نَشْرً‌ا فالْفَارِ‌قَات فَرْ‌قًا فالْمُلْقِيَات ذِكْرً‌ا تعداد حروف آیات فوق دقیقا برابر و وزن عروضی آنها نیز دقیقا یکسان است: "مستفعلن فعولن". حالا به ادامه آیات عنایت بفرمایید؛ بعد از یک فاصله کوتاهِ دو آیه‌ای (شامل آیات ۶ و۷)، مجددا تکرار ریتمیک آوایی را در ۵ آیه بعد به شرح زیر شاهد هستیم: فإِذا النُّجومُ طُمسَت وإِذَا السَّمَاءُ فُرِ‌جت وَإِذَا الْجِبَالُ نُسفَت وإذَا الرُّ‌سُلُ أُقِّتَت لأَيِّ يوْمٍ أُجِّلَت اکنون به معماری مسجد جامع اصفهان در این تصویر دقت بفرمایید که ترجمانی است کالبدی برای ضرب‌آهنگ مجموع آیات فوق. به نحوی که در این تصویر نیز مشابه با نحوه تکرار ریتمیک وزنهای آواییِ آیات فوق، شاهد تکرار ریتمیک وزنهای بصریِ دو دسته از قوسهای پنجگانه‌ حول یک فاصله کوتاه، یعنی ایوان وسط نما هستیم. معنای این همانندجویی آن نیست که هنرمند، معمار یا نگارگر لزوما قصد تطبیق اثرش بر ضرب‌آهنگ‌های قرآنی را داشته، بلکه معنایش وجود بن‌مایه‌های مشترک در هنرهای اسلامی است. @baladetayyeb