تمرین هفتۀ اول:
✅ابزار اصلی کار نویسنده «کلمه» است.
❓کلمۀ مورد علاقۀ شما چیست؟ محبوب‌ترین واژه‌ای را که دوست دارید قاب کنید و بزنید روی دیوار اتاقتان.
⁉️این کلمه را در گوگل سرچ کنید. سعی کنید تمام لینکهای صفحۀ اول را باز کنید و نگاهی به آن‌ها بیندازید.
✅گزارشی ۵۰۰ کلمه‌ای از جستجوی این واژه و مطالعۀ نتایجی که به آن‌ها برخوردید بنویسید.
❓چقدر با تصور شما متفاوت بود؟
❓آیا به ایدۀ جالبی برخورد کردید؟
❓ آیا فکر نمی‌کنید فضای محتوای فارسی در وب فقیر است و جای زیادی برای رشد و دیده شدن دارید؟
📌با این تمرین علاوه بر دقت بیشتر روی فرایندهای گوگل، هوش کلامی خودتان را افزایش می‌دهید.
🖇این تمرین به شما کمک می‌کند تا:
🔸روی کلمه‌ها و اهمیت آن‌ها حساس‌تر شوید.
🔹با روندهای جاری تولید محتوا در اینترنت آشنا شوید.
🔸به کشف علایق اصلی و موضوعات مورد علاقۀ خودتان نزدیک‌تر شوید.
🔹گزارش‌نویسی را تمرین کنید.
♦️گزارش‌نویسی یکی از مهم‌ترین شاخه‌های نویسندگی است.
📢 بیایید بهتر بنویسیم✍:
🌐 eitaa.com/benevisim
هدایت شده از تربیت و حکمرانی
📌ضرورت استناد و امانتداری در نقل قول از یک منبع...
🔰یکی از دوستان کانال چند تصویر برایم فرستاد از شیوه انتقال یک مطلب از #کانال_تربیت_و_حکومت به چند کانال دیگر. چون برایم جالب بود، تصمیم گرفتم مطلبی آموزشی بنویسم درباره #روش_گردآوری_محتوا در پژوهش.
🔰یکی از بایسته‌های مهم #اخلاق_پژوهش در هنگام #نقل_قول یک مطلب، اشاره به منبع آن است؛ چیزی که بعضی‌ها از آن غافلند. انواع روشهای غیر اخلاقی و غیر حرفهای نقل قول، از این قرار است:
1️⃣گاهی مطلب بدون ذره‌ای تغییر منتقل میشود، اما منتقل کننده اسمی هم از خودش نمی‌آورد که در این صورت، مطلب بی شناسنامه میشود (شکل ۱).
2️⃣گاهی منتقل کننده با شجاعت تمام، مطلب را به نام خودش سند می‌زند (شکل۲).
3️⃣گاهی منتقل کننده، یک اشاره کوتاه و کم‌رنگ به منبع اصلی می‌کند؛ ولی اسم خودش را پررنگ و محکم می‌آورد (شکل۳).
4️⃣گاهی ناقل خودش از جایی بدون سند نقل قول می‌کند، که آنجا هم مطلب را بی‌سند نقل کرده است (مانند کاری که کانال موجود در شکل ۴ با کانال موجود در شکل ۳ کرده است).
5️⃣کسانی هم هستند که برای اینکه مطلب را به نام خود بزنند، یک تغییر کوچک در آن می‌دهند؛ ولی آنقدر ناچیز است که خواننده آگاه به سادگی متوجه میشود و در دل میخندد (شکل۵).
البته در کنار همه این روشهای نادرست نقل قول، کسانی هم هستند که کاملاً امانتدارانه و حرفهای، یک مطلب را با اشاره دقیق به منبع نقل میکنند (شکل۶).
🔰کمترین ضرر رعایت نکردن اخلاق پژوهش، کم اعتبار شدن منتقل کننده و اثر او در نگاه خواننده آگاهی است که از ماجرا باخبر میشود.
نشانی در همه پیام‌رسان‌ها:
🆔️ @mrajaaei
اگه این هشت نکته رو بلد باشید،
هم بهتر می‌نویسید، هم بهتر حرف می‌زنید؛
چون بی‌شک درست گفتن و نوشتن، گفتار و نوشتار ما رو بهتر می‌کنه.
📢 بیایید بهتر بنویسیم✍:
🌐 eitaa.com/benevisim
📌 فوت‌وفن‌های نویسندگی
📚 گزینش واژگان فارسی و برابرهای مناسب.
💠 حفظ زبان فارسی از تغییر و تحول‌های نادرست، از جمله وظایف هر ایرانی است. زبان، ابزار مفاهمه و ارتباط با دیگران است و باید مواظب باشیم تا دچار بیگانه‌گرایی نشود.
❇️ از واژه‌های غیرفارسی، تنها در دو صورت می‌توان استفاده کرد:
یک. آن کلمه، معادل فارسی زیبا و مانوس در گفت‌وگوها نداشته باشد؛ مانند اینترنت و اتم.
دو. کلمه بیگانه، فرهنگی با خود به همراه دارد که نمی‌خواهیم آن فرهنگ وارد زبان فارسی شود؛ مانند پیتزا و اومانیسم.
📒 برخی از کلماتی که معادل فارسی زیبا و مانوس دارند، عبارتند از:
"به تازگی" به جای "اخیرا" یا "جدیدا"
"فناوری" به جای "تکنولوژی"
"تندیس" به جای "مجسمه"
و...
📢 بیایید بهتر بنویسیم✍️:
🌐 eitaa.com/benevisim
⁉️اصلاً داستان چیست؟
به قول گوستاو فلوبر نویسندۀ فرانسوی، داستان همان چیزی است که شما سر میز کافه برای دوستتان تعریف می‌کنید. اگر دوستانتان همیشه سرگرم حرفهای شما میشوند به احتمال زیاد یعنی مهارت داستان‌گویی دارید، اگر نه که باید تمرین کنید. چون همۀ ما آدم‌ها ذاتاً قصه‌گو هستیم.
باربارا شوپ و مارگارت لاودنمن در کتاب اندیشه‌های نو در رمان‌نویسی می‌گویند:
داستان‌گویی، چیزی بیش از تعریف زنجیرۀ رویدادهاست. باید طوری بنویسی که خوانندگان احساس کنند انگار همه چیز درست جلو چشمشان اتفاق می‌افتد. خواننده باید کردار شخصیت‌ها را ببیند، گفتارشان را بشنود و محیط آن‌ها را مشاهده کند تا از چندوچون قضایا سر درآورد و نه‌تنها به عاقبت کار علاقه‌مند شود، بلکه بکوشد آن را پیش‌‌بینی کند.
📢 بیایید بهتر بنویسیم✍:
🌐 eitaa.com/benevisim
انواع نویسندگی
♻️نویسندگی داستانی (تخیلی) و نویسندگی غیرداستانی (غیر تخیلی) دو نوع نویسندگی هستند. بازار نشر هم کتاب‌ها را به همین صورت تقسیمبندی می‌کند.
❓شاید عبارت نویسندگی خلاق را شنیده باشید و کنجکاو باشید بدانید نویسندگی خلاق چیست؟ نویسندگی خلاق در اصل همان نویسندگی داستانی و تخیلی است.
⁉️آیا لازم است که حتماً فعالیت در یکی از این دو گروه را انتخاب کنیم؟
💢به طور حتم خیر، انتخاب نویسندگی داستانی یا غیرداستانی بسته به سلیقه و توانمند‌های شماست. بسیاری از کتاب‌های غیرداستانی خوب توسط داستان‌نویس‌ها خلق شده‌اند.
✅بین نمونه‌های ایرانی می‌توان به تعدادی از کتاب‌های غیرداستانی جلال آلاحمد اشاره کرد. هر چند آلاحمد داستان‌نویس موفقتری است. هوشنگ گلشیری، رضا براهنی، جواد مجابی، ابوتراب خسروی،رضا قاسمی، شهریار مندنی‌پور از جمله شاخص‌ترین داستان‌نویس‌هایی هستند که دستی هم در نوشتن جستار و مقاله‌نویسی داشته‌اند.
✅بین نمونه‌های خارجی هم مثال‌های موفق بسیاری وجود دارد. معمولاً نویسنده‌های درجه یک جهان، در کنار آثار داستانی حداقل یکی دو تا کتاب غیرداستانی هم دارند که البته بخش اعظم این کتاب‌ها دربارۀ آموزش نویسندگی و داستان‌گویی است.
📚به طور نمونه میشود به میلان کوندرا و کتاب هنر رمان، ماریو بارگاس یوسا وکتاب نامه‌هایی به یک نویسنده جوان و جولیا کامرون و کتاب حق نوشتن اشاره کرد.
+ یک لیست کمکی
📝فهرستی از مهم‌ترین نویسندگان غیرداستانی ایران
شاهرخ مسکوب
محمد قائد
قاسم هاشمی‌نژاد
غلامحسین یوسفی
مصطفی رحیمی
مجتبی مینوی
مسعود خیام
📖از مطالعۀ آثار این نویسندگان درس‌های ارزشمندی را دربارۀ فارسی‌نویسی می‌آموزید.
📍حالا تصور می‌کنیم شما می‌خواهید نویسندۀ غیرداستانی بشوید و به نوشتن کتاب در حوزه‌های مدیریت، کسبوکار و توسعه فردی علاقه‌مندید.
💢نباید فراموش کنیم که نویسندۀ غیرداستانی بودن به این معنا نیست که داستان‌گویی را بلد نباشیم. معمولاً نویسنده‌های موفق غیرداستانی اشاره میکنند که چند رمان چاپ نشده توی کشوی میزشان دارند.
💠یکی از نمونه‌های موفق نویسنده‌های غیرداستانی مالکول گلدول است که بعضی کتاب‌های او از جمله نقطۀ عطف و آدم‌های استثنایی با نام‌ها و ترجمه‌های مختلف در ایران چاپ شده‌اند. تمام جذابیت کتاب‌های غیرداستانی گلدول فقط به خاطر مهارت او در داستان‌گویی است. او نتیجۀ پژوهش‌ها و آزمایش‌های علمی را جوری روایت می‌کند که انگار در حال شنیدن داستانی تخیلی هستیم. اگر به این ژانر علاقه دارید کتاب‌های نویسندگانی مانند مارک منسون، اریک بارکر، چارلز داهیک و دنیل پینک را مطالعه کنید که ترجمه‌های خوبی از آثار آن‌ها در ایران منتشر شده است.
⁉️خب چطوری می‌توانیم به لحن خوبی در داستان‌گویی برسیم. آن توصیۀ کلیشه‌ای که همچنان پابرجاست: باید تا جایی که می‌توانیم داستان بخوانیم.
📢 بیایید بهتر بنویسیم✍:
🌐 eitaa.com/benevisim
❇️اما تمرین هفتهٔ دوم:
🔰شاید فکر کنید تمرین نویسندگی باید نوشتن باشد، ولی این بار به جای نوشتن فقط می‌خواهیم حرف بزنیم. به قول ژول سالزمن:
اگر می‌توانید حرف بزنید، پس حتماً می‌توانید بنویسید.
💢یک برنامۀ ضبط صدا روی گوشی یا کامپیوتر خودتان نصب کنید و طی ۳ روز، در ۳ نوبت و هر بار ۲۵ دقیقه صدای خودتان را ضبط کنید. سعی کنید روایت کنید، خاطره بگویید، از اتفاق‌هایی که طی روز برایتان افتاده حرف بزنید یا دربارۀ آینده با صدای بلند رؤیاپردازی کنید. فرض کنید مخاطب شما در کافه نشسته و بیحوصله است و شما می‌خواهید با حرفهایتان او را سرگرم کنید.
📢 بیایید بهتر بنویسیم✍:
🌐 eitaa.com/benevisim
هدایت شده از تربیت و حکمرانی
📜فهرست طلایی ۲۰ کانال فرهنگی و تربیتی
👈ببینید، انتخاب کنید، عضو شید، استفاده کنید!
(💡این فهرست بر اساس نام خانوادگی مدیر کانال‌ها مرتب شده است).
1️⃣امیر احتشام (مدیر کانون فرهنگی-تربیتی میثم تمار قم)
🆔️@Amirehtesham
2️⃣مهدی الهی منش (کارشناس ارشد روان‌شناسی مثبت‌گرا)، کانال #کارگاه_تربیت_بنیادی
🆔️@tarbiat_bonyadii
3️⃣رضا امیرزاده (دانشجوی کارشناسی ارشد تربیت اخلاقی)، کانال #ن_والقلم
🆔️@noonvaalghalam
4️⃣مسعود پارسافر، کانال #فرهنگ_و_اندیشه_تمدنی
🆔️@tamaddone
5️⃣حامد تقدیری (رئیس سازمان مدارس تربیتی صدرا)، کانال #حامدانه
🆔️@hamedtaghdiri
6️⃣جامعه فعالان تربیتی فتح الفتوح، کانال #هاتف
🆔️@hatef_app
7️⃣مصطفی جهانگیری (دانشجوی دکتری روان‌شناسی)، کانال #بر_بال_قلم
🆔️@barbaleghalam
8️⃣محمدامیر حمیدی فر، کانال #ذکری
🆔️@zeekra
9️⃣اسماعیل دشمیر، کانال #قلم‌رو
🆔️@ghalam_ro
0️⃣1️⃣سجاد دین‌پرستی صالح (سطح چهار تفسیر قرآن)، کانال #انباز
🆔️@anbaz60
1️⃣1️⃣مرتضی رجائی، کانال #تربیت_و_حکومت
🆔️@m_rajaaei
2️⃣1️⃣محمدهادی شریعتی (دکترای سیاست‌گذاری فرهنگ)، کانال #حکمت_فرهنگ
🆔️@hekmatefarhang
3️⃣1️⃣محمدکاظم شیرینکلام، کانال #نگارستان_تربیت
🆔️@tarbiati_mksh
4️⃣1️⃣علی فاطمی‌پور (دانشجوی دکتری فقه تربیت)، کانال #رویش
🆔️@ali_fatemipour
5️⃣1️⃣علی فراهانی، کانال #فانوس
🆔️@fanus_alifarahani
6️⃣1️⃣محمدهادی قراباغی (دانشجوی دکتری فقه تربیت)، کانال #هادیانه‌ها
🆔️@hadianeha
7️⃣1️⃣گروه مشاوران، کانال #تربیت آنلاین
🆔️@moshaveronlin
8️⃣1️⃣محمدحامد مبینی (کارشناس معاونت تبلیغ حوزه علمیه تهران)
🆔️@mobini_110
9️⃣1️⃣مجتبی وافی (مدیر مدرسه علمیه تربیت‌محور ملاصادق قم)
🆔️@m_vafi
0️⃣2️⃣مسلم وافی (مسئول مؤسسه اندیشه کوثر)، کانال #مهارتهای_کاربردی_تربیت_فرزند
🆔️@tarbyati
🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁
🔰سه #پیشنهاد_ویژه که در حقیقت جایزه فهرست بالاست.
🔰اگر می‌خواهید فقط گلچین مطالب کانال‌های بالا رو ببینید و بخوانید، سه کانال زیر را پیشنهاد می‌کنم.
🔰این سه کانال، با رویکردی #سخاوتمندانه و کاملاً #امانتدارانه، مطالب برگزیده کانال‌های بالا را به نام و آی دی خود کانال، منتشر میکنند.
کانال #جهان_پساکرونا
🆔️@jahanepasakorona
کانال #نویسندگان_حوزوی
🆔️@howzavian
کانال #کانون_نویسندگان_تربیتی
🆔️@n_tarbiati
🆔️ @m_rajaaei
هدایت شده از نویسندگان حوزوی
#کارگاه_مهارتی_نیم_روزه
💠ارزش‌های خبری در یادداشت‌های روزانه 💠
✍️برادران ۲۳ اسفند
✍️خواهران ۲۴ اسفند
✔️ ظرفیت کلاس: ده نفر
🔹برگزاری دوره‌های نگارش رسانه‌ای به همت کانون فرهنگی تبلیغی مدادالفضلاء در قم
نام نویسی:
🆔 @Saberin1984
📲 09149734414
#ادبیات #نویسندگی
#نویسندگان_حوزوی
@HOWZAVIAN
هفته سوم:
🔰برای داشتن زندگی خلاق به مجوز هیچ‌کس احتیاج ندارید.
-الیزابت گیلبرت:
برای نوشتن پا لازم است. پایی که برود و برود و برود.
-بهمن فرسی:
برای موفق شدن در نویسندگی باید توانایی‌های شخصی، استعداد و قریحه، در کنار تلاش برای رسیدن به هدف، اعتقاد به خود و اشتهای سیرنشدنی برای پیشرفت قرار بگیرند.
-ویلیام پدن:
اگر استعداد ندارید…
برای نویسنده شدن بهترین موهبت همین است که استعداد نداشته باشید و به طور کلی قید وجود ذره‌ای استعداد را بزنید!
❌نگرانی دربارۀ میزان استعدادتان ممکن است به کلی شما را از مسیر نویسندگی منحرف کند. پس چه بهتر که کلاً این موضوع را نادیده بگیرد. به نظر می‌رسد همین که اشتیاق نویسنده شدن دارید کافی است. بقیه ماجرا به کار سخت و مداومت شما در مسیر نوشتن بستگی دارد.
💢نکته مهم دیگر این است که دنیای نویسندگی آنقدر متنوع و بزرگ است که شما با هر ویژگی و استعدادی می‌توانید راه و روش و گونۀ مناسب خودتان را کشف کنید. مثلاً ممکن است داستان‌نویس چندان مستعدی نباشید؛ اما به نویسندۀ غیرداستانی خوبی تبدیل شوید یا برعکس.
📢 بیایید بهتر بنویسیم✍:
🌐 eitaa.com/benevisim
پشنهاد دیوانه‌وار!
♨️می‌توانید روی یک کاغذ بزرگ بنویسید: «من بیاستعدادترین نویسندۀ جهانم» و آن را بچسبانید جلوی میز کارتان که یکباره خیالتان از این بابت راحت شود! و بعد بدون استرس استعداد مشغول نوشتن شوید.
ما چه مشکلی با استعداد داریم؟
حتی اگر با استعدادترین نویسندۀ جهان هم باشید بالاخره قریحۀ شما یک جایی ته می‌کشد. نویسندگی کار گِل است. نویسنده یکی از سمج‌ترین آدم‌های روی زمین است. نویسندۀ واقعی پاسدار کمیت است. او می‌داند که کیفیت فقط و فقط در اثر سخت‌کوشی و فراهم آوردن کمیت بالا فراهم میشود.
کار نیکو کردن از پر کردن است؛ تمام اسم‌های ماندگار ادبیات به قول ارهان پاموک نویسنده نوبلیست ترک، کارگرانی سخت‌کوش بوده‌اند.
اگر روی کاغذ می‌نویسید باید کیلو کیلو تولید کنید و برای خریدن کاغذ و قلم پول کم بیاورید.
اگر هم تایپ می‌کنید باید آنقدر افراطی بنویسید که رنگ دکمه‌های کیبوردتان برود یا دکمه‌هایش بشکند!
⁉️می‌دانید چه زمانی به نویسنده‌ای پرکار تبدیل می‌شوید؟
‼️زمانی که تولید زباله را وظیفۀ خودتان بدانید.
🖇آنی سکستون می‌گوید: «گاهی ده‌ها صفحه چرندیات محض مینویسم تا به یک جملۀ درست برسم.»
📝تصور کنید فایل ورد را باز کرده‌اید و می‌خواهید یک مقالۀ مهم بنویسید.
⭕️تقریباً محال است که در همان سطرهای اول بتوانید به افکارتان جریان منظمی بدهید و جملات درستی بنویسید.
📢 بیایید بهتر بنویسیم✍:
🌐 eitaa.com/benevisim
✍پس شروع کنید به نوشتن چیزهای بیهوده، از سرو صداهای اطراف بنویسید (ظرف شستش مادرتان در آشپزخانه)، از بوهایی که به مشامتان می‌رسد (بوی غذایی که روی گاز است.)، از چیزهایی که لمس می‌کنید (دکمه‌های کیبورد، حسی که انگشت‌های شما هنگام لمس آن ها دارند.)، از چیزهایی که دور برتان می‌‌بینید (کتاب‌هایی که روی میزتان گذاشته‌اید) و از مزههایی که حس می‌کنید (طعم آدامسی که در حال جویدنش هستید).
❇️تا جایی که می‌توانید جزییات ظاهراً اضافه را توصیف کنید. تأثیر شگفت‌انگیز آن را وقتی نویسندۀ حرفهای شدید می‌فهمید.
♻️نویسندۀ تازهکار غالباً ممکن است که مدام نگران استعداد خودش بشود. بخشی از مشکلاتی که قبل از حرفهای شدن ما در نویسندگی به وجود میآیند از این قرارند:
🔸-نوشتن هر چیزی را که آغاز می‌کنیم نمی‌توانیم به پایان برسانیم، پس چندین داستان نیمهکاره داریم.
🔹-بیش از اندازه دربارۀ چاپ آثارمان رؤیاپردازی می‌کنیم و نگرانیم.
🔸-حس می‌کنیم نمی‌توانیم حرف دلمان و آن چیزی را که توی سرمان می‌گذرد به‌وضوح روی کاغذ بیاوریم.
🔹-از نوشته‌های خودمان متنفریم، درست مثل پول قلابی از آن‌ها ناامید می‌شویم.
🔸-هر وقت که ذوقش را داشته باشیم سراغ نوشتن می‌رویم.
⬅️این‌ها فقط بخشی از بهانه‌ها و مشکلات یک نویسندۀ غیرحرفه‌ای است.
💪ولی نویسنده شدن یک قاعدۀ ساده دارد، که البته هر کسی اراده و شجاعت انجام آن را ندارد.
📢 بیایید بهتر بنویسیم✍:
🌐 eitaa.com/benevisim
قاعدۀ ۱۰ برابر:
✅قاعدۀ ۱۰ برابر ایده‌ای است که گرانت کاردون مطرح کرده.
📝کاردون در کتاب قاعده ده برابر می‌نویسد:
✍قاعده ۱۰ برابر ربطی به آموزش، استعداد، ارتباطات، فرصت‌های خوب، پول، فناوری، در صنعت درست قرار گرفتن یا حتی در زمان و مکان درست قرار گرفتن ندارد. در هر موردی که شخصی در آن به سطوح عظیمی از موفقیت دست یافته است -فرقی نمی‌کند چه کسی باشد، نویسنده، کارآفرین یا سیاستمدار- تضمین می‌دهم او در زمان ترقی و کسب موفقیتش از قاعده ۱۰ برابر استفاده کرده است.
💢قاعدۀ ۱۰ برابر یعنی ۱۰ برابر بیش از چیزی که افراد آماتور انجام می‌دهند برای مهارتی که قصد حرفهای شدن در آن را دارید وقت بگذارید. اگر نویسنده‌های آماتور به صورت تفننی روزی ۱۰۰ کلمه مینویسند، شما ۱۰ برابر بیشتر یعنی هر روز ۱۰۰۰ کلمه بنویسید. قاعدۀ ۱۰۰ برابر تنها راه موفقیت و تمایز در دنیای نویسندگی است.
📢 بیایید بهتر بنویسیم✍:
🌐 eitaa.com/benevisim
تمرین هفتهٔ سوم:
♻️تصور کنید اگر ۱۰ برابر بیشتر از چیزی که در حال حاضر انجام می‌دهید و ۱۰ برابر بیشتر از حد معمول بنویسید چه اتقاقی می‌افتد و چه میزان از رشد و موفقیت را تجربه می‌کنید. به هر ضرب و زوری شده هزار کلمه دربارۀ نویسندگیِ ۱۰ برابر بنویسید. شاید لازم باشد به نسبت بقیه تمرین‌ها ۱۰ برابر بیشتر عرق بریزید.
پیشنهاد: یک بسته کاغذ ۲۰۰ صفحه‌ای بگیرید و طی یک هفته هر طور شده، آن را با آزادنویسی پر کنید.
📢 بیایید بهتر بنویسیم✍:
🌐 eitaa.com/benevisim
هدایت شده از نویسندگان حوزوی
✍محقق موفق
محقق موفق کسی است که تحقیقاتش عمیق و دقیق است و به هر سخن مشهوری اتکا و اعتماد نمی‌کند.
به نمونه‌ای حدیثی و ادبی و از زبان استاد محمد اسفندیاری بنگرید:
گویندهٔ ”اُطْلُبوا الْعِلْمَ مِنَ الْمَهْدِ اِلَی اللَّحدِ“
«عبارت فوق به عنوان حدیث نبوی زبانزد است و غالب نویسندگانی که دربارۀ علم در اسلام قلم زده‌‌اند، آن را به پیامبر خدا (ص) نسبت داده‌اند. وزارت آموزش و پرورش نیز سال‌هاست که آن را به نقل از پیامبر شعار خود قرار داده است. اما سخن مزبور اساساً حدیث نیست و نویسنده با تتبّع گسترده در جوامع روایی شیعه و اهل سنّت منبعی برای آن نیافت. با اینکه در کتاب‌های حدیثی، از کافی تا بحارالانوار و المحجة البیضاء، فصلی به ”کتاب فضل العلم“ و ”کتاب العلم“ اختصاص یافته، ولی در هیچ‌یک از منابع دست اول و حتی دست دوم چنین حدیثی از پیامبر نقل نشده است. حتی در آثار مستقلی که که در فضیلت علم وجود دارد، مانند جامع بیان علم و فضله، از ابن عبد البرّ قرطبی، اثری از حدیث مزبور نیست.»
چنین گفت پیغمبر راستگوی / ز گهواره تا گور دانش بجوی
«شعر فوق را در دهه‌های اخیر به فردوسی نسبت داده‌اند و اکنون در همه جا مشهور شده که از اوست. منشأ این شهرت وزارت آموزش و پرورش است که آن را به نقل از فردوسی و به همراه حدیثِ پیش‌گفته شعار سراسری کرده است. ولی این شعر هم از فردوسی نیست و حتی در ابیات الحاقی شاهنامه نیامده است. نسبت دادن این شعر به فردوسی خطاست، و نسبت دادن مضمون آن به پیامبر خطایی دیگر و بزرگ‌تر. آری، فردوسی در جایی از شاهنامه گفته است: از آموختن یک زمان نغنوی. و در جایی دیگر گفته است: میاسای ز آموختن یک زمان.
شعر فوق از سروده‌های عصر حاضر است و در هیچ‌یک از دیوان‌ها و تذکره‌های متقدمان و متأخران نیست. حتی علی اکبر دهخدا در کتاب امثال و حکم آن حدیث پیش‌گفته را آورده، ولی شعر مزبور را بدین سبب که نشنیده و در جایی نخوانده نبود نیاورده است. بنابراین، حدس می‌توان زد که از سروده‌های پس از تألیف امثال و حکم است.
من برای اطمینان بیشتر، به سید محمد دبیرسیاقی، که کشف‌الأبیات شاهنامه را فراهم کرده است، متوسل شدم. وی در نامه‌ای توضیح داد که از قضا اکنون در حال تصحیح یادداشت‌های روزانهٔ علی اصغر حکمت است، که وزیر معارف (آموزش و پرورش) در دوره رضاشاه بود. در این یادداشت‌ها آمده است که مصراع دوم این شعر، سرودهٔ میرزا ابوالقاسم فخرالاسلام، از مقامات وزارت معارف است، و آن را در سال ۱۳۱۵، که سال مبارزه با بی‌سوادی بود، سرود. اما مصراع اول آن از کسی دیگر است و بعدها به آن افزوده‌اند.»
آسیب‌شناسی دینی، محمد اسفندیاری، تهران، انتشارات کویر، ۱۳۹۵، ص ۳۵۹ - ۳۶۰.
#نویسندگان_حوزوی
@HOWZAVIAN