بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖تفسیر سوره: حمد
💎آیه: (بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ)
🌈بحث روايي:
( در این بخش، #سند مطالب گذشته آورده شده بود و بخاطر طولانی نشدن، مطالب #جدید فقط بارگذاری شده است.)
🔮1 ـ معناي «بسم الله»
*عن الرضا (عليه السلام): «معني قول القائل بسم الله أىْ أسِمُ نفسى بسمة من سِمات الله عزّ وجلّ وهى العبادة». قال: فقلت له: ما السمة؟ قال: «العَلامة».
🖌اشاره: همان طور كه در #نظام_تكوينيْ(هستی) انسان مانند ديگر پديده ها #نشانه ي خالق خويش است، در نظام تشريع(دین داری) نيز لازم است، انسان سالك وَسْمه و #علامت عبادت خدا را در جان خود بنهد تا روح او در عبادت آفريدگار خويش موسوم و نشاندار گردد. چنين انسان سالكي به خوبي «آية الله» خواهد بود؛ زيرا علامت معبود، يعني عبادت در جان او ظهور كرده است.
☄2ـ معارف قرآن در «بسم الله الرحمن الرحیم)
⭐️عن أميرالمؤمنين (عليه السلام): «أنا #نقطة تحت الباء».
«إنّ كلّ ما فى القرآن فى الفاتحة وكل ما فى الفاتحة فى بسم الله الرحمن الرحيم وكل ما فيه فى الباء وكل ما فى الباء فى النقطة وأنا نقطة تحت الباء....آنچه در قرآن هست همگی در سوره حمد جمع شده و هر آنچه در سوره حمد هست در«بسم الله الرحمن الرحیم» است و همه «بسم الله» در «باء»«بسم الله» و هر آنچه در«باء» هست در «نقطه» زیر باء و «من» «نقطه» زیر باء هستم.
🌴اشاره: برخي از مفسران گفته اند:
«سوره مباركه حمد جامع همه معارف قرآن كريم است و معارف اين سوره نيز در آيه كريمه (بسم الله الرّحمن الرحيم) و معارف بسم الله در حرف «باء» آن جمع شده است و حضرت اميرالمؤمنين (عليه السلام) #نقطه باي بسم الله است».
🎁بعضي از مفسران اين سخن را #نامعقول و نوعي #غلوّ دانسته اند و برخي نيز اشتمال باي بسم الله بر معارف قرآن را همانند جاي گرفتن نظام كياني با زمين و آسمان خود، در پوست تخم مرغ بدون بزرگ شدن تخم مرغ يا كوچك شدن كيان پنداشته اند.
⌛️در پاسخ اين مفسران بايد گفت: قرآن كريم جامع همه حقايق و اسرار عالم است؛ اما اين معارف گسترده تنها از ظواهر آن استفاده نمي شود، بلكه مستفاد از خواص حروف يا #بطون فراوان قرآن كريم است كه تنها در دسترس پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) وعترت طاهرين (عليهم السلام) است. سخن حضرت اميرالمؤمنين (عليه السلام) نيز كه فرمود: #علم_آينده و #حديث_گذشته در قرآن است و من #سخنگوي_قرآنم، اشارتي به همين واقعيّت است: «ذلك القرآن فاستنطقوه ولن ينطق ولكن أخبركم عنه. ألا إن فيه علم ما يأتى والحديث عن الماضى ودواء دائكم ونظم ما بينكم».
🍁خداي سبحان براي قرآن كريم كه تنها تنزيل و #ظاهرش در دسترس ماست، كتاب ديگر و مقام مكنوني بيان مي دارد: (إنه لقرآن كريم في كتابٍ مكنون لايمسّه إلا المطهّرون....این قرآنی است ارجمند و باارزش_در کتابی است مصون از تحریف_که جز #پاکان به #حقایق آن دسترسی ندارند). پس اين كتاب در #كتابي_ديگر است و قرآن در #ظواهر آن خلاصه نمي شود.
🎄راه فهم اين گونه معارف روايي باز و شواهد آن نيز آشكار است و آنان كه توفيق فهم چنين اسرار و #حقايقي را نيافته اند، نبايد به آن بپردازند، بلكه بايد علمش را به اهلش #واگذارند تا به ورطه #انكار نيفتند.
🏵اما داستان قرار گرفتن زمين در پوست #تخم_مرغ، چون سؤال كنندگانِ از قدرت خدا بر چنين كاري، در #يك_سطح نبودند، پاسخ هايي كه به آنان داده شده #مختلف است: در يك پاسخ، حضرت امام رضا (عليه السلام) مي فرمايد: خداوند آسمان و زمين را در ظرفي #كوچك تر از تخم مرغ جاي مي دهد و آن هنگامي است كه تو با گشودن #چشم خود آسمان و زمين را مشاهده مي كني: جاء رجل إلي الرضا (عليه السلام) فقال: هل يقدر ربّك أن يجعل السماوات والأرض وما بينهما فى بيضة؟ قال: «نعم وفى أصغر من البيضة وقد جعلها فى عينك وهى أقل من البيضة لأنك إذا فتحتها عاينت السماء والأرض وما بينهما ولو شاء الله لأعماك عنها». اين گونه پاسخ ها تنها براي #متوسطان از انسان ها نافع است.
🌙 در پاسخي ديگر، حضرت اميرالمؤمنين (عليه السلام) مي فرمايد: خدا #عاجز نيست، اما آنچه تو پرسيدي #ناممكن است: قيل لأميرالمؤمنين (عليه السلام): هل يقدر ربّك أن يُدخل الدنيا فى بيضة من غير أن تصغر الدنيا أو تكبر البيضة؟ قال: «إن الله تبارك وتعالي لاينسب إلي العجز والذى سألتنى لايكون».قدرت بيكران خداي سبحان به هر چيز (كلّ شيء) تعلق مي گيرد: (إن الله علي كلّ شيء قدير) ، اما محالات و ممتنعات، «شيء» نيست تا قدرت خدا به آن ها تعلق گيرد.
📣تذكّر: #نقد سخن منقول از حضرت اميرالمؤمنين (عليه السلام) به اين كه #خطّ رايج عصر نزول، خطّ كوفي بود و خطّ مزبور #فاقد_نقطه است، چنين پاسخ داده مي شود كه بر فرض پذيرش هر دو مقدمه