حضور این همه آدم با گذشتگان و آیندگان چطور در قیامت و بهشت وجهنم جا می‌شود؟
🌹خداوند متعال درباره گستره بهشت می‌فرماید: (وَ سارِعُوا اِلی مَغفِرَه مِن رَبِّکمْ وجَنَّه عرض‌ها السَّمـوتُ والاَرضُ اُعِدَّت لِلمُتَّقین)[1]؛ و شتاب کنید برای رسیدن به آمرزش پروردگارتان و بهشتی که وسعت آن، آسمان‌ها و زمین است که برای پرهیزگاران آماده شده است. مراد از «عرض» در آیه شریف، پهنا و گستره است. در زبان عربی، هنگامی که می‌خواهند بگویند فلان شئ از وسعت برخوردار است. واژه «عرض» را به کار می‌برند.
🌹عبارت (جَنَّه عرض‌ها السَّمواتُ وَ الاَرْضُ) کنایه از این است که بهشت از نظر گستره، به اندازه‌ای وسیع است که به نهایت وسعت رسیده است و یا به قدری است که قوه واهمه بشری از درک گستره آن ناتوان است. هر چند معاد جسمانی است و بهشتیان و جهنمیان با وجود جسمانی، پاداش و کیفر داده می‌شوند، ولی بهشت و جهنم ویژگی‌های این جهان مادی را ندارد، زیرا با برچیده شدن این جهان مادی و تمام کرات آسمانی و ویران شدن آنها، قیامت آغاز می‌شود:
🌹(یومَ تُبَدَّلُ الاَرضُ غَیرَ الاَرضِ والسَّمـوتُ وبَرَزوا لِلّهِ الو حِدِ القَهّار)[2]؛ در آن روز که این زمین به زمین دیگر و آسمان‌ها [به آسمان‌های دیگر] مبدّل می‌شود و آنان در پیشگاه خداوند واحد قهّار ظاهر می‌گردند؛ (اِذَا الشَّمسُ کوِّرَت * واِذَا النُّجُومُ انکدَرَت)[3]؛ هنگامی که خورشید در هم پیچیده شود و هنگامی که ستارگان بی فروغ شوند؛ (اِذَا السَّماءُ انفَطَرَت * واِذَا الکواکبُ انتَثَرَت)[4]؛ هنگامی که آسمان از هم شکافته شود و هنگامی که ستارگان پراکنده شوند و فرو ریزند.
🌹بنابراین بهشت و جهنم در عالَم دیگری فوق این جهان مادی است و ویژگی‌های این جهان مادی را ندارد. آن عالَم از نظر گستره به اندازه‌ای است که وسعت بهشت به مقدار آسمان‌ها و زمین است و جهنم نیز از وسعتی برخوردار است که همه گنه کاران در آن جای می‌گیرند. [5]
🌹در روایت است که پیامبراکرم (ص) و حضرت علی (ع) در پاسخ این پرسش که اگر وسعت بهشت، آسمان‌ها و زمین است، پس دوزخ کجاست؟ فرمودند: چون شب آید، روز کجاست؟[6]
🌹ب) منظور از «نزدیک کردن» (ازلِفَت) یعنی در پیش رویشان باشد و داخل شدنشان در آن زحمتی نداشته باشد. و این که بهشت را به آنها نزدیک می‌کنند، نه آنها را به بهشت، دَرک آن در شرایط این دنیا قابل تصور نیست، امّا از آن جا که اصول حاکم بر قیامت و آخرت، اصولی است که با شرایط این جهان بسیار تفاوت دارد، پس جای شگفتی نیست. [7]
📚پی نوشتها:
[1]. آل عمران، آیه 133.
[2]. ابراهیم، آیه 48.
[3]. تکویر، آیه 1 و 2.
[4]. انفطار، آیه 1 و 2.
[5]. ر.ک: المیزان، ج 4، ص 20؛ بحارالأنوار، ج 8، ص 83 و ج 66، ص 57؛ سید شریف رضی، حقایق التأویل فی متشابه التنزیل، ص 241.
[6]. عبد علی عروسی حویزی، تفسیر نورالثقلین، ج 1، ص 463؛ فضل بن شاذان قمی، الفضائل، ص 150.
[7]. المیزان، ج 4، ص 32 ـ 43.
🍃🌹 @dobare_zendegi 🌹🍃
آيا مؤمنين در بهشت مي توانند به ديدار يکديگر بروند؟
در پاسخ اين سؤال، روايتی است از امام صادق (ع) که می فرمايد :
🔵مؤمنين در بهشت به زيارت يکديگر مي روند و کسي که مقامش بالاتر باشد براي او اذن است که فرود آيد بر کسی که مقامش پائين تر است و او را زيارت نمايد.
🔵و کسي که مقامش پائين تر است براي او اذن نيست بالا برود زيرا لايق آن مقام نشده است وليکن زماني که بخواهند يکديگر را ببينند آنها را در جايي ديگر می برند (1).
📚پي نوشت:
1- بحار الأنوار.
🍃🌹 @dobare_zendegi 🌹🍃
آیا در نهرها و رودهای بهشت کشتیرانی هم وجود دارد؟
🌺بلی، مؤمنان وقتی داخل بهشت می‌شوند در کشتیها که بر روی نهرهای بزرگ است می‌نشینند و در دو نهر از آب صاف سیر می‌کنند.
🌺کشتیها از جنس یاقوت است و آن چه کشتی را حرکت می‌دهد از مروارید است و در آن کشتیها ملائکه از نور هستند که جامه‌های سبز زیبا پوشیده‌اند و در آنها نوری از پروردگار عالمیان است و بهشتیان بر این مرکب سوار شده و به سیر و سیاحت می‌پردازند (1).
📚پی نوشت:
1- بحار الأنوار.
🍃🌹 @dobare_zendegi 🌹🍃
چگونه غرفه‌های بهشتی روی نهرها بنا شده است و ویژگی‌های دیگر این غرفه‌ها چیست؟
🔵در بهشت، نه تنها نهرها، از زیر درختان عبور می‌کند بلکه به استناد آیات قرآن، غرفه‌های بهشتی نیز بر روی نهرها ساخته شده است و نهرها از زیر آنها جاری است.
🔵چنانچه می‌فرماید: «والّذین امنوا و عملوا الصالحات لنبوّئنهم من الجنّه غرفاً تجری من تحتها الانهار»(1):
🔵کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند، آنها را در غرفه‌هایی از بهشت جای می‌دهیم که نهرها در زیر آن جاری است.
🔵 «غرفه» به قسمتهای فوقانی ساختمان و طبقات بالای منازل اطلاق می‌شود گویی که آنها را از روی زمین بالا برده‌اند و در اینجا ممکن است اشاره به برترین منزلگاهها و درجات عالی بهشت باشدکه دارای هوایی لطیف‌تر، مناظری بهتر و محلی آرامتر برای سکنی هستند.
🔵چنانچه در آیه‌ای از قرآن می‌خوانیم: «و هم فی الغرفات آمنون»(2): آنها در غرفه‌های بهشتی در نهایت آرامش و امنیتند. و در تأیید مطالب فوق آیه دیگری است که می‌فرماید:
🔵«لهم غرف من فوقها غرف مبینه تجری من تحتها الانهار»(3) برای پرهیزکاران در بهشت، غرفه‌هایی است و بر فراز آن غرفه هائی دیگر و از زیر آنها نهرها جاری است.
📚پی نوشت:
1- عنکبوت / 58.
2- سباء / 37.
3- زمر / 20.
🍃🌹 @dobare_zendegi 🌹🍃
میوه‌های درخت طوبی دارای چه خصوصیتی است؟
🌺صحابه رسول اکرم (ص) از حضرتش درباره تفسیر آیه «لا مقطوعه و لا ممنوعه»(1) سؤال کردند ایشان فرمودند (2):
🌺میوه این درخت طعام و میوه بهشتیان است، درون این میوه طعم و رنگ صد نوع میوه دنیا وجود دارد که نه کسی آن را دیده و نه شنیده است. هر میوه‌ای که چیده می‌شود بلافاصله یک میوه دیگر جایش می‌روید و این همان است که خداوند فرمود:
🌺«لا مقطوعه و لا ممنوعه» و میوه‌اش شیرین‌تر از عسل و نرمتر از کره است.
📚پی نوشت:
1- واقعه / 33.
2- بحار الأنوار، ج 8، ص 138.
🍃🌹 @dobare_zendegi 🌹🍃
آیا خواب از سنخ مرگ است؟
💠از آیات شریفه‌ی قرآن چنین استفاده می‌شود که خواب و مرگ هم سنخ و هم جنس هستند؛ همان گونه که با مرگ رابطه و علقه ی بین روح و بدن قطع می‌گردد، در خواب نیز این رابطه قطع می‌شود، الّا این که کیفیت قطع رابطه‌ی روح و بدن در خواب «شبیه مرگ» است، نه «عین مرگ». [1]
💠خداوند می‌فرماید:
(اللّهُ یتَوَفَّی الاَْنْفُسَ حِینَ مَوْتِها وَ الَّتِی لَمْ تَمُتْ فِی مَنامِها فَیمْسِک الَّتِی قَضی عَلَیهَا الْمَوْتَ وَ یرْسِلُ الاُْخْری إِلی أَجَل مُسَمًّی...)؛ [2]
💠 خداست که جان‌ها را در دم مرگ می‌گیرد و آنها هم که نمرده‌اند در خواب می‌گیرد؛ پس هر یک از جان‌ها که مرگش رسیده باشد نگه می‌دارد و آن دیگری را به بدنش برمی گرداند تا مدتی معین...
در آیه‌ای دیگر می‌فرماید:
(وَ هُوَ الَّذِی یتَوَفّاکمْ بِاللَّیلِ)؛ [3] خدایی که چون شب به خواب می‌روید شما را می‌میراند.
💠در این آیات، هم برای خواب و هم برای مرگ کلمه‌ی «توفّی» استعمال شده و این پیام را دارد که «این خداوند است که جان آدمیان را می‌گیرد (و توفّی می‌کند)».
💠استعمال مشترک «توفّی» برای خواب و مرگ بدین سبب است که در هر دو حال، تصرفات نفس در بدن قطع می‌گردد. هم در خواب نفس انسانی و ناطقه هیچ گونه تصرفی در بدن ندارد، هم در مرگ؛
💠 الّا این که در مرگ توفّایی رُخ می‌دهد که برگشتی در آن راه ندارد و علقه ی روح و بدن به تمام و کمال قطع می‌گردد، ولی در خواب چون این علاقه و ارتباط دوباره برمی گردد، کیفیتِ انقطاع روح از بدن ضعیف‌تر از مرگ است. [4]
💠آیت الله جوادی آملی دراین باره می‌فرماید:
... به هنگام خواب، روح آدمی تعلّق خود را از بدن قطع می‌کند و جز حفظِ حیات گیاهی و مراتب پایینی از زیستِ جانوری، همه‌ی وابستگی‌های خود را از پیکر انسان برمی گیرد. از منظر ادبیات قرآن کریم در این مرحله خدا یا فرشتگانِ او، انسان را «قبض روح» می‌کند و پس از فرصتی معین آن را به بدن بازپس می‌فرستد، امّا ارواحی را که مهلتشان در دنیا به پایان رسیده است، نزد خود نگه می‌دارد... . [5]
💠حضرت جوادالائمه (علیه السلام) حقیقت مرگ را چنین معرفی می‌کنند:
مرگ همان خوابی است که هر شب به سراغ شما می‌آید جز این که مدتش طولانی است و انسان تا روز قیامت از آن بیدار نمی‌شود.
💠هر کسی در خوابش آن اندازه از انواع خوشحالی‌ها و اقسام وحشت‌ها می‌بیند که نمی‌تواند به حساب آورد. پس حال خوشحالی و ترس در خواب چگونه است؟ این همان مرگ است؛ بنابراین برای آن آماده شوید. [6]
📚پی نوشتها:
[1]. ر.ک: محمد تقی مصباح یزدی، ره توشه، ج 1، ص 39 ـ 40، و معارف قرآن، ج 1 ـ 3، ص 451. ر.ک: محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج 11، ص 273.
[2]. سوره‌ی زمر، آیه‌ی 42.
[3]. سوره‌ی انعام، آیه‌ی 60.
[4]. ر.ک: محمد حسین طباطبایی، همان، ج 17، ص 269، ج 7، ص 130، ج 11، ص 273؛ مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج 4، ص 646 ـ 647 و جعفر سبحانی، معاد انسان و جهان، ص 81 ـ 82.
[5]. عبدالله جوادی آملی، حیات حقیقی انسان در قرآن، ج 15، ص 49 ـ 50.
[6]. عبدالله جوادی آملی، معاد در قرآن، ج 4، ص 185 ـ 186، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج 6، ص 154.
🍃🌹 @dobare_zendegi 🌹🍃
چگونه ارتباط روح با بدن قطع می‌شود؟
🌳نظریات مختلفی از دیدگاه‌های مادی و الهی درباره‌ی رابطه‌ی روح و بدن ارائه شده است. مادیوّن معتقدند که روح در تمام حالات تابع مادّه است.
🌳چنانچه تا آدمی جوان و با طراوت است روح او هم صحیح و جوان خواهد بود و اگر بدنش فرسوده و پیر شود روحش نیز به ضعف می‌گراید.
🌳روح از نظر آنان اثر مخصوص انسجام اجزای مادّی بدن و نتیجه‌ی فعل و انفعال اجزای آن در یکدیگر است؛ به عبارت دیگر، روح چیزی نیست جز ترکیب سلسله اعصاب با مواد خاکستری مغز، یعنی با ترکیب این اجزا، ادراکی به نام روح تجلّی می‌یابد.
🌳همان گونه که از کبد، صفرا و از غدد فکی، بزاق ترشح می‌شود، از انسجام اجزای بدن و ارتباط آنها با یکدیگر نیز شعور و ادراک، شادی، غم، حبّ و بغض و... تجلّی می‌نماید. [1]
🌳از نظرگاه مادّی‌ها با مردن و از کار افتادن اعضا و جوارح آدمی، روح او هم از کار می افتد و از بین می‌رود؛ چون روح انسان چیزی جز ارتباط بعضی اجزای بدن با بعضی دیگر نیست و با از کار افتادن تمام اعضای بدن روح او هم از کار خواهد افتاد و به طور کلی انسان معدوم خواهد شد.
🌳از نظر الهیون، روح، امری مجرد است و تعلّق خاصّی به بدن دارد. از نظر اسلام روح و بدن دو واقعیت مخالف هم‌اند. بدن خواصّ حیاتی خود را با مرگ از دست می‌دهد، لکن روح به حیات خود ادامه می‌دهد.
🌳در حقیقت این بدن است که در حیات، تابع روح است و تا موقعی که روح به بدن تعلق دارد بدن از حیات برخوردار است و به محض قطع علقه ی بین روح و بدن، بدن از کار می افتد.
🌳باید توجه داشت که هیچوقت انسان، روح مجرد نخواهد بود، بلکه در هر نشئه‌ای بدنی به همراه دارد. در حقیقت انسان همیشه ترکیبی از روح و بدن است. البته در دنیا ترکیبی از روح و بدن مادّی است، ولی در برزخ و قیامت، بدن او بدنی مناسب با همان نشئات و عوالم خواهد بود.
🌳البته چنین نیست که انسان دارای دو حقیقت اصیل باشد یکی روح و دیگری بدن؛ بلکه انسان یک حقیقت بیش نیست و آن هم حقیقت روح است وبدن تابع این حقیقت و فرع این اصل است.
🌳پس وقتی مرگ فرا می‌رسد اصل، یعنی روح، بدن را رها می‌کند و تعلّق و عُلقه ی خود را از بدن می‌گیرد، آن گاه بدن به عنوان یک شیء بی روح کم کم فرسوده می‌شود و از بین می‌رود. [2]
📚پی نوشتها:
[1]. ر.ک: جعفر سبحانی، اصالت روح از نظر قرآن، ص 34 ـ 35.
[2]. ر.ک: محمد حسین طباطبایی، شیعه در اسلام، ص 152 و المیزان، ج 7، ص 130، ج 2، ص 113، ج 1، ص 350 ـ 352 و 365؛ عبدالله جوادی آملی، ده مقاله پیرامون مبداء و معاد، ص 307 و معاد در قرآن، ج 4، ص 175 ـ 177 و صورت و سیرت انسان در قرآن، ج 14، ص 214؛ محمد تقی مصباح یزدی، آموزش عقاید، ص 349 ـ 350؛ جعفر سبحانی، اصالت روح از نظر قرآن، ص 35.
🍃🌹 @dobare_zendegi 🌹🍃