حالت روح در بعد از مرگ، مثل همان حالت در زمان خواب است؟
🔸علم انسان بسیار محدود و ناقص(ناقص با غلط متفاوت است) است. و این نقص درباره روح به طور واضح تر برایمان روشن شده و قرآن نیز در پاسخ به سوال از روح، همین نقص علمی را یادآور می شود:
🔸و یَسْئَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَ ما أُوتیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلاَّ قَلیلاً[اسراء/۸۵] تو را از روح مىپرسند. بگو: روح جزئى از فرمان پروردگار من است و شما را جز اندك دانشى ندادهاند.
🔸اما با دقت و تامل می توان نکاتی یافت که در ذیل به بعضی از آن ها اشاره می شود:
1⃣اللَّهُ یَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حینَ مَوْتِها وَ الَّتی لَمْ تَمُتْ فی مَنامِها فَیُمْسِكُ الَّتی قَضى عَلَیْهَا الْمَوْتَ وَ یُرْسِلُ الْأُخْرى إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى إِنَّ فی ذلِكَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَكَّرُونَ [زمر/۴۲] خدا جانها را به هنگام مردنشان مى‌گیرد، و نیز جان كسانى را كه در خواب خود نمرده‌اند. جانهایى را كه حكم مرگ بر آنها رانده شده نگه مى‌دارد و دیگران را تا زمانى كه معین است باز مى‌فرستد. در این عبرتهاست براى آنهایى كه مى‌اندیشند.
🔸در این آیه خواب و مرگ به یکدیگر تشبیه شده اند. ولی باید دقت کرد که تشبیه به معنای یکسانی کامل و صد در صد نیست. دو چیزی که با یکدیگر شبیه هستند، تفاوت هایی نیز با یکدیگر دارند. و به همین علت ما آن دو را، متمایز و دو چیز می دانیم.
شباهت خواب و مرگ، در قطع ارتباط روح با جسم است. اما در خواب این قطع رابطه، ناقص است. و در مرگ قطع رابطه کامل و تام می شود.
🔸در تفسیر نمونه در ذیل همین آیه می نویسد: «روح نسبت به بدن داراى سه حالت است: ارتباط تام (حالت حیات و بیدارى) ارتباط ناقص (حالت خواب) قطع ارتباط به طور كامل (حالت مرگ). خواب" چهره ضعیفى از" مرگ" است، و" مرگ" نمونه كاملى از" خواب"»[۱]
🔸پس نمی توانیم با تامل در خواب، چیستی مرگ را به صورت کامل دریابیم.
2⃣اتفاقی که در خواب رخ می دهد، ضعیف شدن ارتباط روح با بدن است. و به راحتی می توانیم این مطلب را بیابیم. وقتی کسی به خواب رفته، مانعی بر سر راه گوشهایش قرار نمی گیرد، اما صداهای محیط را نمی شنود! بعضی افراد که در خواب پلکشان مقداری باز می ماند، اگر چه نور به درون چشم او می تابد، اما چیزی نمی بینند. پس قطع ارتباط روح با بدن، در حالت خواب (به مقداری) با اندک تاملی یافت می شود.
3⃣در حالت خواب، آزادی ارواح در اشخاص مختلف، تفاوت می کند. به عنوان مثال کسی که پرخوری کرده، روح همچنان تا حد زیادی باید مشغول تدبیر بدن باشد و رویاهایی نیز که در این زمان در خاطرش می ماند، همه مربوط به پرخوری اوست. چون روح همچنان در اسارت بدن است. اما ارواحی که در بیداری از مادیات بیشتر رها بوده، به راحتی رویاهای صادقه می بینند که به معنای پرواز روح به ورای مرزهای زمان است. پس اعمال و رفتار ما در بیداری، در میزان آزادی روح در حالت خواب تاثیر گذار است.
4⃣ از بعضی آیات و روایات استفاده می شود که با مرگ پرده ها کنار می رود و حقایق روشن می شود.
🔸و لَوْ تَرى إِذِ الظَّالِمُونَ فی غَمَراتِ الْمَوْتِ وَ الْمَلائِكَةُ باسِطُوا أَیْدیهِمْ أَخْرِجُوا أَنْفُسَكُمُ الْیَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذابَ الْهُونِ بِما كُنْتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ غَیْرَ الْحَقِّ وَ كُنْتُمْ عَنْ آیاتِهِ تَسْتَكْبِرُونَ [۹۳ انعام] اگر ببینى آن گاه كه این ستمكاران در سكرات مرگ گرفتارند و ملائكه بر آنها دست گشوده‌اند كه: جان خویش بیرون كنید، امروز شما را به عذابى خواركننده عذاب مى‌كنند، و این به كیفر آن است كه درباره خدا به ناحق سخن مى‌گفتید و از آیات او سرپیچى مى‌كردید.
🔸پیامبر (ص) می فرمایند: النَّاسُ نِیَامٌ فَإِذَا مَاتُوا انْتَبَهُوا[۲] مردم در خواب هستند که با مرگ هشیار می شوند.
5⃣ شاید نهایت هشیاری برای عده ای، بعد از برزخ و در قیامت رخ دهد. که قرآن تیز بین بودن را در آن روز به انسان نسبت می دهد
🔸و نُفِخَ فِی الصُّورِ ذلِكَ یَوْمُ الْوَعیدِ ... لَقَدْ كُنْتَ فی غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَكَشَفْنا عَنْكَ غِطاءَكَ فَبَصَرُكَ الْیَوْمَ حَدیدٌ [۲۲ و ۲۰ قاف] و در صور دمیده مىشود. این است روز وعدههاى عذاب.تو از این غافل بودى. ما پرده از برابرت برداشتیم و امروز چشمانت تیزبین شده است.
🔸و مکاشفات بعضی از علما، از افراد برزخی، یا قائل بودن به اینکه ممکن است شخص در مرگ ناگهانی متوجه مرگ خویش نشود، موئدی برای همین مطلب است.
[۱]. تفسیر نمونه، ج۱۹، ص: ۴۷۸.
[۲]. بحار الأنوار الجامعة ج۵۰، ص۱۳۴.
☑️ @dobare_zendegi ☑️
آيا بهشت براي بهشتيان ملالت آور نيست؟
قرآن در مورد قيامت مي فرمايد : « لايبغون عنها حولا »(1)
چون اين توهم در ذهن اشخاص پيدا مي شود كه حالا ما بهشت رفتيم، بهشت براي انسان يك سال، دو سال، ده سال، صد سال، هزار سال لذت داشته باشد، بعد عادي مي شود ، وقتي عادي شد ديگر خستگي آور مي شود(انسان مي گويد )عجب جاي ملالت آور و خستگي آوري است! قرآن مي گويد:
«لايبغون عنها حولا » غصه اين را نخوريد،اگر كسي آنجا بيايد ديگر تحول از آنجا را نمي خواهد.
سرّ مطلب اين است كه مهماندارش خداست. محال است انسان از خدا بيزار شود و غير او را بخواهد. از هر چيزي بيزاري پيدا مي شود براي اينكه انسان مي خواهد به خدا برسد، همين قدر كه يك ارتباط و اتصالي به او پيدا كرد، آن وقت ارزش بهشت براي او اين نيست كه آنجا خوردن و پوشيدن و لذت جنسي هست،
ارزشش اين است كه سفره كرامت و پذيرايي اوست، حس مي كند و تا ابد هم حس مي كند كه دارد به دست او پذيرايي مي شود. اين ديگر خستگي آور نيست.
«قد احسن الله له رزقا»(2) خداست كه براي او رزق و روزي را نيكو گردانيده است . اين همان مقام رضوان الهي است كه اگر كسي به مقام رضوان الهي برسد ، به مقامي كه خدا از او راضي باشد و او به مقام رضاي پروردگار برسد ، براي او تنها چيزي كه هدف و مقصد است رضوان پروردگار است ، كه در آيات متعدد قرآن روي اين موضوع تكيه شده است چنانكه مي فرمايد« و رضوان من الله اكبر» .(3)
📚پی نوشتها:
1. سوره كهف، آيه 108
2. سوره طلاق،آيه 11
3. سوره توبه، آيه 72
☑️ @dobare_zendegi ☑️
برزخ هر كس از چه زماني آغاز مي شود و آيا در آن جا كيفر هست؟
💢از همان لحظه اي كه انسان قبض روح مي شود، عالم برزخ، آغاز مي گردد. از اين رو، رسول خدا (ص) فرمود: «به راستي كه قبر(عالم برزخ) آغاز سراي آخرت است، پس اگر انسان از آن نجات يابد، منازل بعدي بر او آسان مي گردد. و اگر از عذاب برزخ نجات نيابد، آنچه پس از برزخ است، كمتر از عذاب برزخ نيست»
💢بنا بر اين حديث(1) و بسياري احاديث ديگر، در عالم برزخ عذاب و كيفر هست، چنان كه پاداش نيز وجود دارد.
💢چنان كه امام صادق(ع) مي فرمايد: ارواح مؤمنان در برزخ در حجره هاي بهشتي اند، از طعامش مي خورند و از شرابش مي آشامند و مي گويند: «پروردگارا! قيامت را براي ما پيش آور و به آنچه وعده داده‌اي وفا كن و آخرمان را به آغازمان ملحق كن»(2)
📚پي نوشتها:
1. بحارالانوار، ج 6، ص 242، روايت 64.
2. بحارالانوار، ج 6، ص 269، روايت 122.
☑️ @dobare_zendegi ☑️
امام علی علیه السلام:
🔵تکبر انسان را به افتادن در گناهان دعوت می کند
الكِبرُ داعٍ إلَى التَّقَحُّمِ في الذُّنوبِ
📚غررالحکم، حدیث 1564
─┅═ঊঈا🍃 @dobare_zendegi 🍃اঊঈ═┅─
آيا در قيامت اعضای بدن شهادت می دهند؟
💠آياتي در قرآن مجيد هست كه دلالت دارد در قيامت برخي اعضاي بدن سخن مي گويند و عليه خود انسان شهادت مي دهند. از جمله اين آيه كه
💠مي‌فرمايد: اليوم نختم علي افواههم و تكلمنا ايديهم و تشهد ارجلهم بما كانوا يكسبون(1)؛ امروز بر دهان هاي آنان مهر مي‌زنيم و دست هاي آنان با ما سخن مي گويند و پاهاي آنها به آنچه كرده اند، گواهي مي دهند.
💠البته نه تنها اعضا و جوارح بلكه زمين زير پاي ما نيز حمل شهادت مي كند و روز قيامت نيز اداي شهادت مي نمايد.(2)
آري، همان قدرتي كه الان به اين زبان توانايي حرف زدن داده است ، در روز قيامت به دست و پا و گوش ما نيز توانايي حرف زدن خواهد داد .(3)
💠نكته ي جالبي كه در آيه ي 65 يس مشاهده مي شود اين است كه در روز قيامت بر زبان هايي كه در دنيا قدرت تكلم داشته اند ، مهر زده مي شود و نمي توانند حرف بزنند ، اما در عوض در آخرت به تمام اعضاي بدن كه در دنيا نمي توانستند حرف بزنند ، قدرت تكلّم داده مي شود.(4)
📚پي نوشتها:
1. سوره يس، آيه 65.
2. سوره زلزال،آيات 1-4
3. سوره فصّلت ،آيه20
4. سوره نور ، آيه 24
─┅═ঊঈا🍃@dobare_zendegi 🍃اঊঈ═┅─
ماهيت و حقيقت مرگ چيست؟ امرى عدمى است يا مخلوق؟
🔺غالباً تصور مى شود مرگ امرى عدمى و به معناى فنا است، ولى اين برداشت هرگز با آن چه در قرآن مجيد آمده و دلايل عقلى به آن رهنمون مى شود موافق نيست.
🔺مرگ،از نظر قرآن امرى وجودى است،يك انتقال و عبور از جهانى به جهان ديگر است و لذا در بسيارى از آيات قرآن، از«مرگ» تعبير به «توفى» شده كه به معناى بازگرفتن و دريافت روح به وسيله فرشتگان است. در بعضى آيات، مرگ، صريحاً مخلوق خدا شمرده شده است: «الَّذِى خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَيَوة»(1)،كسى كه مرگ و زندگى را خلق كرد.
🔺در روايات اسلامى تعبيرهاى مختلفى درباره حقيقت مرگ آمده است: امام جواد(عليه السلام) مى فرمايد: هُوَ النَّومُ الَّذى يَأْتيكُمْ كُلَّ لَيْلَة اِلاّ اَنَّهُ طَويلٌ مُدَّتُهُ، لا يَنْتَبِهُ مِنه اِلاّ يَوْمَ القِيامَةِ(2)؛ مرگ همان خوابى است كه هر شب به سراغ شما مى آيد، جز اين كه مدتش طولانى است و انسان از آن بيدار نمى شود تا روز قيامت!
🔺از اين كه در مباحث مربوط به برزخ آمده كه حالت اشخاص در برزخ متفاوت است، مى فهميم كه مرگ فنا و نابودى نيست.(3)
📚پي نوشتها:
1.سوره ملك، آيه 2.
2. بحار الانوار، ج 6، ص 155.
3. ر.ك: تفسير نمونه، ج 22، ص 261ـ264.
─┅═ঊঈا🍃@dobare_zendegi 🍃اঊঈ═┅─
آيا خيرات و صدقات افراد، تأثيري بر وضعيت ميّت در قبر دارد؟
♻️بلي، آن چه كه مسلم است انسان بعد از مرگ دستش از عمل كوتاه مي شود و با اعمالي كه از پيش فرستاده چه نيك و چه بد مأنوس و همدم است.
♻️ولي با توجه به روايات متعدّدي كه از معصومين نقل شده است در مي يابيم كه اعمال نيكي كه به نيّت مرده انجام مي گيرد سبب نجات و رهايي او از عذاب ها و فشارهاي قبر است و حتي سبب رهايي او از عذاب آخرت مي شود. و بالاتر اينكه خود مردگان از فرزندان و خويشان خود انتظار دارند كه به فكر آنها بوده و برايشان صدقات و خيراتي بدهند.
♻️چنانچه ازكتاب لبّ اللباب قطب راوندي مروي است كه مردگان در هر شب جمعه مي آيند و فرياد مي كنند اي اهل من، اي فرزندان من، اي خويشان من، به ما مهرباني كنيد، ما را به خاطر بياوريد، ما را فراموش نكنيد، بر ما و غربت ما رحم كنيد، بدرستي كه ما در زندان تنگي و اندوه و زاري و غم و سختي هستيم به ما رحم كنيد و بخل نكنيد به دعا و صدقه و شايد خدا به ما رحم كند. (1)
♻️و در جامع الاخبار نيز از پيامبر اكرم (ص) نقل شده كه فرمودند: براي مردگان خود هديه بفرستيد، پس گفتند هديه مرده ها چيست؟ حضرت فرمود: صدقه و دعا و افزودند: ارواح مؤمنين هر جمعه به آسمان دنيا، مقابل خانه هاي خود مي آيند و با گريه فرياد مي كنند اي پدر، مادر و خويشان و اهل من بر ما مهرباني كنيد خدا شما را رحمت كند آن چه در دست ما بود عذاب و حساب آن براي ماست و نفعش براي غير ما مي باشد.
♻️پس به يك درهمي يا قرص ناني يا جامه اي به ما مهرباني كنيد كه خداوند شما را از جامه ي بهشت مي پوشاند. آنگاه رسول خدا گريستند. بحدّي كه قدرت بر سخن گفتن نداشتند. (2)
♻️و روايت ديگري از حضرت فاطمه زهرا (س) كه در وصيّت خود به حضرت علي (ع) فرمودند: چون من وفات كردم شما مرا غسل بده و تجهيز كن و بر من نمازگزار و مرا داخل در قبر كن و در لحد بسپار و خاك بر روي من بريز و نزد من بنشين و در مقابل صورتم قرآن و دعاي بسيار بخوان، زيرا كه آن ساعت، ساعتي است كه مرده محتاج به انس گرفتن با زنده است. (3)
♻️و سيد بن طاووس (ره) از حضرت رسول (ص) روايت كرده كه فرمود: بر ميّت ساعتي سخت تر از شب اول قبر نمي گذرد پس مردگان خود را بر صدقه رحم كنيد و اگر صدقه نيافتيد، نماز گذاريد. به اين نحو: دو ركعت نماز كه در ركعت اول حمد و دو مرتبه «توحيد» و ركعت دوم حمد و ده مرتبه «تكاثر» و در بعد از نماز بگويد «الّلهم صلّ عَلي مُحمد و آل محمد وابعَث ثَوابَها الي قَبر ذلكَ الميّت فلان بن فلان»، «پس خداوند در همان ساعت هزار ملك به سوي قبر او مي فرستد تا او را از تنگي قبر نجات دهند. (4)
پي نوشتها:
1. سفينة البحار، ج 2، ص 556.
2. جامع الاخبار، ص 197.
3. مستدرك الوسايل، ج1، ص 148- باب 79، حديث 8.
4. سفينة البحار، ج 2، ص 47.
─┅═ঊঈا🍃@dobare_zendegi 🍃اঊঈ═┅─