تناسخ يا عود ارواح به چه معنى است؟ آيا تناسخ در اسلام صحيح است؟
🌳تناسخ اصطلاحي است در علم كلام و فلسفه و عرفان، به معناي انتقال روح از جسمي به جسم ديگر. در لغت از ريشة نَسَخَ به معناي برداشتن چيزي و گذاشتن چيزي ديگر به جاي آن يا تغيير دادن چيزي به چيز ديگر است (1)
🌳عقيده مندان به تناسخ چنين مى پندارند كه: انسان بعد از مرگ بار ديگر به همين زندگى باز مى گردد منتها او در جسم ديگر (و نطفه ديگر) حلول كرده و زندگى مجددى را در همين دنيا آغاز مى كند، و اين مسأله ممكن است بارها تكرار شود، اين زندگى تكرارى در اين جهان را «تناسخ» يا «عود ارواح» مى نامند كه از نظر تعاليم اسلام امرى مردود و باطل است.(2)
🌳امام صادق (ع) راجع به اهل تناسخ مي فرمايد: «اينان پنداشته اند كه نه بهشت و نه جهنمي است و نه برانگيختن و زنده شدن است، قيامت در نظر آنان عبارت از اين است كه روح از قالبي بيرون رود و در قالب ديگري وارد شود. اگر در قالب اول نيكوكار بوده بازگشتن در قالبي برتر و نيكوتر، در عالي ترين درجه دنيا خواهد بود،
🌳اما اگر بدكار يا نادان بود، در پيكر بعضي از چهار پايان زحمتكش و باربر كه حياتشان با رنج و زحمت طي مي شود، مستقر مي گردد يا در بدن پرندگان كوچك و بد قيافه اي كه شب ها پرواز مي كنند و به گورستان ها علاقه و انس دارند جاي مي گيرد».(3)
🌳همچنين بايد توجه داشت كه مسئله تناسخ و بازگشت ارواح به دنيا نه فقط مخالف مكتب پيامبران الاهي و موجب كفر به خدا و نفي معاد و انكار ثواب و عذاب عالم آخرت است، بلكه از نظر علمي نيز دانشمندان و فلاسفه آن را مطرود و مردود شناخته و دلايلي بر ابطال آن آورده اند.
📚پی نوشتها:
1. رك: ابن فارس، معجم مقاييس اللغة، ذيل ماده نسخ
2. تفسير نمونه، ج 1، ص 204
3. احتجاج طبرسي، ج 2، ص 89.
─┅═ঊঈا🍃@dobare_zendegi 🍃اঊঈ═┅─
بعد از بهشت چه چيزي در انتظار انسان هست؟
🌺در اين باره باره بايد توجه داشت هرچند شايد نتوان براي کم و کيف آن زندگي جاودان بر اساس تصورات دنيايي توضيح روشن و دقيقي داد و چگونگي حيات و زندگي در آخرت به صورت کامل و واضح براي ما روشن نيست.
🌺اما اصل حيات بهشتي با همه شکوه و زيبايي ها و تنوع آن همواره ادامه خواهد داشت و به پايان نخواهد رسيد ، اما در مورد احتمال تکراري و ملالت بار شدن اين زندگي و لذت ها بايد گفت:
🌺در بهشت هم انسان مي تواند با افزودن به درجات معرفت و شناخت خود مراتب بالاتري از قابليت هاي انساني را براي خود رقم بزند و به کمالات بيش تري دست يابد. شوق رسيدن به مراتب بالاتر و بهره هاي روجي و معنوي همراه آن خود بالاترين انگيزه و هدف براي انسان بهشتي است .
🌺هرچند بر فرض که زندگي بهشتيان تنها لذت محض و بهره هاي التذاذي از حيات ابدي بهشت باشد ، در آن عالم نيز هر لحظه و آن، چيز تازه اي تحقق مي يابد. خلقت تداوم يافته و هر لحظه چيزي نو پديد مي يابد. نوعي حيات ناشناخته در همه موجودات وجود دارد که شوق و ميلي جديد را آن به آن تجديد مي سازد؛ تصور هر نوع ملالت و يکنواختي ناشي از زندگي ما در عالم دنياست که غرق در محدوديت ها و کاستي است.
🌺همه لذت ها در آن جا از خلوص تمام برخوردار است. به علاوه ظرفيت ما در درک آن ها مانند دنيا نيست . در واقع همان احساس ميل به غذاي لذيذ که پس از مدتي در همان انسان سير بي ميل به غذا دوباره شکل مي گيرد، در بهشتيان بدون فاصله محقق مي شود. تفاوت مهم بين نعمت ها و انسان هاي بهشتي و دنيايي است .
🌺 نعمت هاي بهشت همواره جسماني نيستند. بلکه در بسياري از موارد روحاني خالص يا مخلوطي از نعمت جسماني و روحاني اند که در آن ها محدوديت هاي مادي و جسماني وجود ندارد؛ آيا در عشق يک عالم بزرگ به مطالعه و تحقيق و لذت روحي که از آن مي برد، تکرار و يکنواختي معنا پيدا مي کند؟ مسلما نعمت هاي عظيم روحي بهشتيان هزاران بار از اين نمونه ها فراتر است.
🌺حتي در مورد نعمات جسماني و حسي بهشت نيز همين اصل برقرار است. زيرا از آن جا که ذات و صفات خدا بي نهايت است، بدون شک جلوه هاي او نيز بي پايان است. هر روز لطف و عنايت تازه اي و هر دم رحمت جديدي از آن خزانه غيب به بهشتيان مي رسد، به گونهاي که اصلاً تکراري در آن نيست.
🌺امام صادق (ع) فرمود: «خداوند بهشتى آفريده که هيچ چشمى نديده و هيچ مخلوقى از آن آگاه نيست. خداوند هر صبحگاه آن را مى گشايد و مى گويد: بوى خوشت را افزون کن و نسيمت را بيفزا». (1) بنا بر اين براي بهشتيان هيچ گونه ملال و دلزدگي از بهشت و نعماتش معني و مفهوم ندارد.
🌺«براي اهل بهشت سفره هايي مي گسترانند که بر آن، آنچه مورد علاقه آن هاست، قرار داده مي شود. طعام هايي که از آن لذيذتر و معطر تر نيست». (2)
🌺در بهشت نوعي تکامل وجود دارد، در همه چيز حتي در خود بهشتيان. هر تکاملي جلوه جديدي از زيبايي هاي همان منظر واحد را به انسان مي نماياند، چه رسد به اينکه همان منظر نيز در حال تکامل است.
🌺واقعيت بهشت و نعمت هاي آن برتر از درک ما بوده، مقايسه آن با دنياي مادي به اين اشکال ها منتهي مي شود، اما از مجموع اين امور اين حقيقت متجلي مي گردد که نوعي تکامل و التذاذ هميشگي و غير قابل تصور و انقطاع در زندگي ابدي بهشتيان جريان دارد. تصور ابديت همين نعمت و کمال روزافزون خود يکي از بزرگ ترين لذت هاي بهشتيان است که يقين دارند اين حقيقت بي بديل هيچ گاه از آن ها سلب نخواهد شد.
📚پي نوشت ها:
1. بحرانى سيد هاشم، البرهان فى تفسير القرآن ، بنياد بعثت ، تهران، 1416 ه ق ، ج4 ،ص 394 .
2. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت ، 1404 ه ق ، ج8،ص199.
─┅═ঊঈا🍃@dobare_zendegi 🍃اঊঈ═┅─
مراد از آياتي كه شفاعت در روز قيامت را نفي مي كنند چيست؟
🎉در برخي آيات قرآن كريم مطالبي است كه به ظاهر دلالت بر عدم شفاعت در قيامت ميكند به طور مثال خداوند در قرآن كريم مي فرمايد: «لا بيع فيه و خله و لا شفاعه»، نه خريد و فروش است، نه دوستي، ونه شفاعت.(1)
🎉منكرين شفاعت معتقدند كه قرآن مي گويد: اي افراد با ايمان از آنچه به شما روزي داده ايم انفاق كنيد زيرا امروز قدرت انفاق داريد و در جهان ديگر قدرت انفاق نداريد، بلكه آنجا محل برداشت زراعت هايي است كه در دنيا انجام شده است و در آنجا نه خريد و فروش مي توان كرد تا سعادت و نجات از عذاب را خريداري نمود و دوستي هاي دنيوي نيز سودي ندارد و شفاعت شافعين نيز سودي ندارد.
🎉بنابراين از ظاهر آيه شريفه استفاده مي شود كه هيچ گونه شفاعتي فايده چنداني ندارد.(2)
🎉اما در جواب بايد گفت درست است در اين آيه خداوند شفاعت را به طور كلي نفي كرده اما در آيه بعدي كه به آيه الكرسي معروف است به وجود شفيعات تصريح مي كند كه به اذن خداوند درباره گروهي شفاعت خواهند كرد. چنانكه مي فرمايد:
🎉 «من ذا الذي يشفع عنده الا بأذنه»، كيست كه در نزد او، جز به فرمان او شفاعت كند؟(3)
🎉بنابراين معناي آيه اي كه نفي شفاعت نموده با توجه به آيه بعد به اينصورت تفسير مي شود كه خداي منان شفاعت شافعيني كه با او هيچ گونه ارتباطي ندارند را نفي مي كند و بعبارت ديگر شفاعت استقلالي را مردود مي داند و در آيه بعدي شفاعت شافعيني كه مأذون از طرف او هستند را ثابت مي كند و بدين ترتيب هيچ گونه منافاتي بين دو آيه وجود ندارد.(4)
🎉افزون بر اين آيات مزبور عامّ است و به وسيله آياتى كه دلالت بر پذيرش شفاعت، باذن الله و با ضوابط معيّن دارد تخصيص داده مى‌شود.(5)
📚پي نوشتها:
1. سوره بقره، آيه 254
2. شفاعت، دري اصفهاني، قم، انتشارات ام ابيها، 1380، چاپ سوم، ص28
3. سوره بقره، آيه 255
4. مقاله كنفرانس تحقيقاتي علوم و مفاهيم قرآن كريم، مركز تحقيقاتي سپاه پاسداران انقلاب، ص8
5. آموزش عقايد، مصباح يزدي، ص491
─┅═ঊঈا🍃@dobare_zendegi 🍃اঊঈ═┅─
سكرات مرگ به چه معناست؟
🔰«سكرات» جمع «سكره» به معنى حالتى است شبيه مستى، كه بر اثر شدت حادثه اى دست مى دهد و انسان را سخت مضطرب مى سازد، ولى مستى نيست.
🔰درست است كه مرگ براى مؤمنان، آغاز يك انتقال به جهانى وسيع تر، و مملو از مواهب الهى است، ولى با اين همه، اين حالت انتقالى براى هيچ انسانى آسان نيست، چرا كه روح ساليان دراز با اين تن خو گرفته، و پيوند داشته است.
🔰لذا هنگامى كه از امام صادق(ع) سؤال مى كنند: چرا هنگامى كه روح از بدن خارج مى شود احساس ناراحتى مى كند فرمود: «به خاطر اين كه بدن با آن نمو كرده است» درست به اين مى ماند كه دندان فاسدى از دهان بيرون كشند، مسلّماً بعداً احساس آرامش مى كند، ولى لحظه جدائى دردناك است.
🔰در بعضى از روايات اسلامى مى خوانيم: سه روز براى انسان وحشتناك است: روزى كه متولد مى شود و اين جهان ناآشنا را مى بيند، و روزى كه مى ميرد و عالم پس از مرگ را مشاهده مى كند، و روزى كه وارد عرصه «محشر» مى شود و احكامى مى بيند كه در دار دنيا نبود، لذا خداوند متعال درباره «يحيى بن زكريا» مى فرمايد:
🔰«وَ سلامٌ عَلَيْهِ يَوْمَ وُلِدَ وَ يَوْمَ يَمُوتُ وَ يَوْمَ يُبْعَثُ حَيّاً»(1) و از زبان عيسى بن مريم(عليه السلام) نيز شبيه همين سخن را نقل مى كند، و اين دو پيامبر را مشمول ز خود در اين سه روز قرار مى دهد.
🔰ولى مسلم است آنها كه علائق خاصى به اين دنيا دارند، انتقالشان از آن بسيار سخت تر، و دل بريدن از آنچه مورد علاقه آنها است، مشكل تر است، و نيز كسانى كه مرتكب گناهان بيشترى شده اند، سكرات موت براى آنها شديدتر و دردناك تر است.(2)
📚پي نوشتها:
1. سوره مريم، آيه 15
2. تفسير نمونه، ج 22، ص 273.
─┅═ঊঈا🍃@dobare_zendegi 🍃اঊঈ═┅─
برترين منزلگاه بهشتيان چه ناميده مي شود؟
🔷فردوس برترين جاى بهشت است و در آيات قرآن آمده كه فردوس منزلگاه افراد با ايمان و صاحبان اعمال صالح است ممكن است در اينجا اين سؤال پيش آيد كه اگر چنين است، مناطق ديگر بهشت نبايد ساكنانى داشته باشد، چرا كه غير مؤمن را در بهشت راهى نيست.
🔷در پاسخ اين سؤال، مى توان گفت: آيه 108 سوره «كهف» كه خداوند مى فرمايد: «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ كانَتْ لَهُمْ جَنّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلاً»؛
«كسانى كه ايمان آوردند و عمل صالح انجام دادند باغ هاى فردوس منزلگاهشان است»، به هر فردى كه ايمان و عمل صالح دارد اشاره نمى كند، بلكه درجه والائى از نظر ايمان و عمل صالح را معيار براى دخول در فردوس قرار داده، هر چند ظاهر آيه مطلق است، اما توجه به مفهوم كلمه «فردوس» آن را مقيد مى كند.
🔷لذا در سوره «مؤمنون» كه صفات وارثان فردوس را بيان مى كند، حدّ اعلائى از صفات مؤمنان را ذكر كرده كه در همه افراد وجود ندارد، و اين خود قرينه اى است بر اين كه: ساكنان فردوس بايد داراى صفات ممتازى علاوه بر ايمان و عمل صالح باشند.
🔷نيز به همين دليل، در حديثى از پيامبر(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم كه مى فرمايد: هر وقت از خدا تقاضاى بهشت را مى كنيد مخصوصاً تقاضاى فردوس كنيد كه جامع ترين و كامل ترين منزلگاه هاى بهشت است.
🔷اشاره به اين كه: همت افراد با ايمان، بايد در همه چيز و در همه حال، عالى باشد، حتى در تمناى بهشت به مراحل پائين تر قناعت نكند، هر چند مراحل پائين تر هم غرق نعمت است.
🔷بديهى است كسى كه، چنين تقاضائى از خدا مى كند، بايد خود را براى رسيدن به چنين مقامى آماده كند، نيز بايد حداكثر تلاش و كوشش را براى كسب برترين صفات انسانى و انجام صالح ترين اعمال به خرج دهد.
🔷بنابراين آنها كه مى گويند: خدا كند ما به بهشت راه يابيم، هر چند در پائين ترين مراحل آن باشيم، افرادى هستند كه از همت والاى مؤمنان راستين بهره كافى ندارند.
📚پي نوشت:
تفسير نمونه، ج 12، ص 614.
─┅═ঊঈا🍃@dobare_zendegi 🍃اঊঈ═┅─