چرا خداوند بهشت و جهنم را به طور كامل معرفي نكرده است؟
خداوند بهشت و جهنم را در قرآن به طور كامل و روشن بيان كرده، ولي مزايا و خصوصيات نعمت هاي بهشت، هم چنين آلام و شدايد نعمت هاي دوزخ در عالم آخرت براي انسان هايي كه اكنون در قيد حياتند و در اين جهان زندگي مي كنند، درك ناشدني و غير قابل توصيف است، زيرا شناختي كه مردم دنيا از ملايمات و ناملايمات دارند، در حدود نعمت ها و نقمت هايي است كه در ايام عمر خود با آن ها رو برو شده و لمس كرده، يا از زبان ديگران شنيده و تصوّر نموده اند.
🔰اما چگونگي نعمت و عذاب الهي و كيفيت و كميّت لذايذ و آلام آن قابل قياس با ديده ها و شنيده هاي اين جهان نيست. و نمي توان آن ها را معيار شناخت ملايمات و ناملايمات قرار داد.
🔰نارسايي درك و كوتاهي انديشه مردم دربارة بهشت و دوزخ با تعبيرهاي مختلفي در كتاب و سنت، خاطر نشان گرديده كه به آن اشاره مي كنيم:
قرآن شريف دربارة بهشت مي گويد:
"هيچ كس نمي داند و در مقابل اعمال خيري كه پاكان و نيكان در اين جهان انجام مي دهند، چه نعمت هايي كه مايه روشني چشم است، در جهان غيب براي آنان فراهم شده است".(1)
🔰در تفاسير شيعي و سني ذيل اين آيه حديثي از رسول گرامي اسلام(ص) بدين مضمون نقل شده: "خداوند فرموده: براي پاداش بندگان شايسته و درستكارم، نعمت هايي آماده كرده ام كه نه چشمي آن ها را ديده و نه گوش شنيده و نه بر قلب بشري خطور كرده است".(2)
🔰اين گونه نعمت هاي اگر وصف آن بيان نشده، براي آن استكه انسان ها نمي توانند در دنيا آن را درك نمايند، مثلاً خداوند مي فرمايد: "در بهشت هر آنچه كه انسان بخواهد و اراده كند، فراهم است".(3)
شايد ندانيم آن جا چه اراده خواهيم كرد و چه چيزهايي مي خواهيم اما همه چيز به محض اراده، تحقق مي يابد. در آية ديگر در وصف بهشت مي گويد:
🔰" در آن جا هيچ سخن بيهوده و بي معنا و فاسد نمي شوند".(4) يعني آن چه كه با طبع انساني سازگار است و انسان در دل آرزوي آن دارد و هيچ گاه در دنيا محقق و فراهم نمي شود. از طرف ديگر لذت ها و خوبي ها و نيكي ها و همه چيز كه در بهشت براي انسان فراهم است، به صورت خالص و بي هيچ رنج و عيب و كاستي وجود دارد. همه چيز به صورت كامل خود، بدون هيچ نقص وجود دارد، اما هيچ چيزي در دنيا، اين گونه نيست.
🔰اگر لذت باشد، همراه با درد و غم و رنج و سختي است؛ تازه پس از مدتي انسان از آن دلزده و سير مي شود، در حالي كه در بهشت هيچ گاه چنين نمي شود.
هيچ چيز جنبة تكرار ندارد. همه چيز براي انسان نو و تازه است، حتي نعمت هاي مادي كه در قرآن اشاره شده است.
🔰به عبارت ديگر هر چيزي كه انسان در دنيا آرزو دارد و مي خواهد و به آن دست نخواهد يافت، در بهشت فراهم است، حتي چيزهايي كه به ذهن و انديشه انسان ها خطور نمي كند اما با خواسته هاي دروني انسان ها هماهنگ است. بنابراين زندگي دنيوي و اخروي اصلاً قابل مقايسه با هم نيست.
در مورد جهنم نيز، آتش هاي دنيا بدن را مي سوزاند، ولي آتش دوزخ به دل نيز سرايت مي كند و جسم و جان را يكجا مي سوزاند.
🔰قرآن شريف دربارة حيات جاودان بهشتيان فرموده است.
"بهشيان طعم مرگ را نمي چشند و پس از مرگي كه در پايان عمر ديده اند، مرگي نخواهد داشت.(5)
نه تنها مرگ در عالم آخرت نيست، بلكه پاره اي از دگرگوني هاي ناشي از تقابل و ناهمگوني كه در دنيا ديده مي گردد، در آخرت مشاهده نمي شود، از آن جمله دربارة آسايش و رفاه اهل بهشت در زمينة گرما و سرما آمده است:
🔰"بهشتيان در عالم آخرت از تضاد گرما و سرما كه دو عامل ناراحت كننده است، مصونند و در آن جا نه آفتاب مشاهده مي كنند و نه زمهرير".(6)
در اين زمينة آيات و احاديث فراواني مطرح است كه در برخي از موارد به جزئيات بهشت و جهنم و عذاب و نعمت هاي آن نيز اشاره شده استكه به جهت دوري از طولاني كردن پاسخ، از ذكر آن خودداري مي كنيم.
با نگاه همه جانبه به آيات كه در مورد نعمت هاي بهشتي وجود دارد (كه بقية آيات در ساية آن ها معنا مي پذيرند) نيز با نظر به رواياتي كه در اين موضوع وجود دارد، مي توانيم تفاوت هاي اساسي ميان نعمت هاي بهشتي را با آنچه در دنيا وجود دارد، دريابيم كه حتي لحظه اي زندگي در آن عالم، به تمام دنيا مي ارزد.
📚پي نوشت ها:
1. سجده (32) آية 17.
2. تفسير مجمع البيان، ح 7 و 8، ص 331؛ تفسير درالمنثور، ج 5، ص 276.
3. زخرف (43) آية 71.
4. مريم (19) آية 62.
5. سورة (44) دخان آية 56.
6. انسان (76) آية 13.
☑️ @dobare_zendegi ☑️
امام صادق عليه السلام:
همانا خداوند به بنده، به خاطر محبّت زياد او به فرزندش، رحم مى كند
إنَّ اللّهَ لَيَرحَمُ العَبدَ لِشِدَّةِ حُبِّهِ لِوَلَدِهِ
الكافی ج 6 ص 50
☑️ @dobare_zendegi ☑️
چهره بهشت و دوزخ را ترسيم نماييد؟
✅بهشت و جهنم دو مخلوق الهي هستند كه در قرآن و روايات در مورد آنها بحث شده است، كه مي توان نتيجه گرفت:
✅اوّل: واقعي بوده و اعتباري و مجازي نيست. اوصاف بهشت و نعمتهاي آن و دوزخ و دركات آن حقيقي است.
✅دوّم: اين دو در نتيجه اعمال اختياري انسان است، بدين معنا كه هر كاري آدمي در دنيا انجام مي دهد، نتيجه آن را در سراي ديگر مي بيند. طبق گفته قرآن اعمال هر كس در قيامت، در مقابل ديدگان وي حاضر مي گردد و اعضاي بدن به نفع يا به ضرر وي شهادت مي دهند. "هركس به اندازه ذرهاي كار خير يا شر انجام دهد، آن را مي بيند".(1) و "روز قيامت هر كس آنچه را از كار نيك انجام داده، حاضر مي بيند و دوست مي دارد ميان او و آنچه از اعمال بد انجام داده، فاصله زيادي باشد".(2) از آيات برداشت مي شود كه "تجسم اعمال" حقيقت دارد، هر چند كيفيت آن به طور كامل روشن نيست.
✅سوم: رؤيت بهشت و دوزخ و ورود به اين دو؛ مربوط به سراي ديگر است و تحقق آن در اين سرا امكان ندارد. اما انسان هايي وجود دارند كه مي توانند حقيقت بهشت و دوزخ را در همين عالم مشاهده نمايند، يعني حجابهاي ظلماني دنيا را كه بر ديده انسان نهاده شده، كنار زنند و حقيقت آن عالم را مشاهده نمايند.
✅سخن شما كه "بهشت همان آرامشي است كه در وجود انسان است، چه در زمان حيات و چه در زمان مرگ و نيستي" نياز به توضيح و بررسي دارد.
اگر منظور اين است كه خارج از وجود آدمي، بهشت و جهنمي نيست، بطلان اين سخن بر اساس آموزههاي ديني روشن است.
✅بهشت و جهنمي خارج از وجود انسان و به عنوان آفريده الهي وجود دارد. رسول گرامي اسلام قبل از رحلت و در شب معراج آن دو را مشاهده كرده، حتي افراد بهشتي و جهنمي را در حال شادي و غم مشاهده نموده است.
✅اگر مراد سخن، نيك و ارزشمند بودن آرامش روحي است، عيبي بر اين گفته نيست، بدين معنا كه آرامش روحي مؤمن (كه در پرتو ايمان و اعتقاد حاصل مي شود) آن قدر ارزشمند است كه بسان بهشت زيبا است كه سراي آرامش است. به تعبير قرآن "همانا به ياد خدا دلها آرام مي گيرد". اين آرامش مربوط به حيات و مرگ نبوده و هماره قرين انسان با ايمان است.
✅اين سخنان در مورد جهنّم نيز صادق است. انسان بي دين و غير معتقد به خدا هماره دنيايش بسان جهنم است: "كسي كه از ياد من روي گردان شود، براي او روزي تنگي خواهد بود" اين گونه انسانها هر چند غرق در نعمتها باشند، اما براي آنها بي معنا و رنج آور است و با اميد و عشق همنشين نيستند.
✅آيات و احاديث بسياري در وصف بهشت و دوزخ وارد شده كه به برخي از آنها اشاره مي كنيم:
"(بهشتيان) چون به بهشت برسند، درهايش گشوده شود و خازنان بهشت گويند: سلام بر شما، بهشتيان خوش باد، به درون بياييد!".(3)
"پهناي بهشت به اندازه آسمان و زمين است".(4)
"در آن جا خانه هايي نيكو براي بهشتيان آماده است".(5)
✅"اما فرمانبرداران را در جوار رحمت خويش جاي دهد. خانهاي كه مسكن گزيدگان آن هرگز كوچ نكنندو حالات زندگي آنان تغيير نپذيرد. در آن جا دچار ترس و وحشت نشوند و بيماريها در آنها نفوذ نخواهد كرد. خطري دامنگيرشان نميشود و سفري در پيش ندارند تا از منزلي به منزل ديگر كوچ كنند".(6)
✅كلمه جهنم 77 بار در قرآن به كار رفته است كه به برخي موارد اشاره مي كنيم:
"نگهبانان جهنم نوزده نفر هستند و آتشبانان جز فرشته نيستند".(7)
✅"مكاني است داراي هفت در يا هفت طبقه".(8)
"ملائكه خشن و سختگير نگهبان جهنمند".(9)
براي اطلاع بيشتر در مورد اوصاف بهشت و جهنم مطالعه كتابهاي ذيل توصيه مي گردد:
1. تفسير نمونه، آيات مربوط به بهشت و جهنم، از جمله جلد دوم، ص 377 به بعد.
2. دانشنامه قرآن، ج 1، ماده بهشت و جهنم.
پي نوشتها:
1. زلزال (99) آيه 6 - 8.
2. آل عمران (3) آيه 30.
3. زمر (39) آيه 73.
4. آل عمران (3) آيه 133.
5. توبه (9) آيه 73.
6. نهج البلاغه، خطبه 109، بند 30.
7. مدثر (74) آيه .
8. حجر (15) آيه 44 و نحل (16) آيه 29 و زمر (39) آيه 72 - 71.
9. تحريم (66) آيه 6.
☑️ @dobare_zendegi ☑️
اگر دنيا دار مكافات است، پس بهشت و جهنم چرا وجود دارد؟
🔺جزاي اعمال بايد در سراي ديگر باشد، و اين منافات با بعضي از كيفرهاي موقت نسبت به بعضي از اعمال در دنيا ندارد.
♦️در قرآن آيات زيادي داريم كه ميفرمايد: نمونهاي از جزا را در دنيا به مجرمان ميچشانيم: "ظهر الفساد في البّر و البحر بما كسبتْ أيدي الناس ليذيقهم بعضَ الذي عملوا لعلهم يرجعون؛ (1) فساد و پريشاني به كرد? خود مردم در همه برّ و بحر زمين پديد آمد. تا كيفر بعضي اعمالشان رابه آنها بچشانيم كه باز گردند".
🔺آيات فراواني داريم كه دربار? مجرمان ميفرمايد: "لهم في الدنيا خزي؛(2) در دنيا هم براي گناهكاران ذلت و خواري و شرمندگي است" ولي اين جزا در حقيقت گوشه و جزئي از كيفري است كه بايد ببينند.
برخي از آيات به اين حقيقت اشاره ميكند كه عذاب واقعي در عالم قيامت است: "لهم عذاب في الحيوة الدنيا و العذاب الاخرة اشق؛ (3) براي آنها در دنيا عذاب است، ولي عذاب روز قيامت سختتر است".
♦️در سوره طه بعد از آن كه ميفرمايد:"هر كه از ياد ما رويگرداني كند، او را به يك زندگي و روزگار سختي گرفتار ميكنيم" ادامه ميدهد كه اين كيفر دنيايي است، اما عذاب روز قيامت سختتر و هميشگي است."(4)
🔺در سوره حج درباره كساني كه بدون دليل و برهان و فقط به خاطر تكبر در برابر حق هر چه ميشنوند، انكار كرده و شانه بالا مياندازند ميفرمايد" له في الدنيا خزي و نذيقه يوم القيامة عذاب الحريق؛(5) به اين افراد در دنيا خواري و در قيامت عذاب سوزاني ميچشانيم".
♦️بنابر اين گاهي خداوند گوشهاي از كيفرها را در دنيا به مجرمان نشان ميدهد، ولي جايگاه اصلي جزا در قيامت است، زيرا در مورد برخي از اعمال، امكان جزا دادن آن در دنيا نيست، زيرا اوّلاً چون جزا در دنيا به ديگران هم سرايت ميكند، ظلم است، ولي در قيامت پيوندها گسسته و هر كه به فكر خويش است. به گفته قرآن حتي انسان از فرزند و همسر خود فرار ميكند و در فكر نجات است.(6)
🔺در آن جا اگر بلايي بر سر مجرم آمد ، به ديگران سرايت نميكند. البته در برخي موارد اگر به خاطر ناراحت شدن چند نفر از بستگان، يك نوع دلهره در جامعه از طريق افراد فاسد به وجود آيد، بي عدالتي است كه به خاطر ناراحت نشدن بستگان يك مجرم، امنيت تمام جامعه را به خطر اندازيم. در اين موارد بايد مصلحت جامعه را بر مصلحت افراد مقدّم بداريم.
♦️دوم: اگر فقط دنيا دار مكافات باشد و خداوند در دنيا پاداش و كيفر دهد، مردم از ترس وي به سبب طمع، خوب ميشوند. اين نوع خوبي قهري است و چندان ارزش ندارد. انسان بايد آزاد باشد و گناه نكند تا ارزش داشته باشد.
🔺سوم: دنيا به خاطر محدوديتهايي كه دارد، امكان جزا براي نيكوكاران و جنايتكاران نيست، زيرا گاهي جنايتكاراني پيدا ميشوند كه هزاران نفر بيگناه را ميكشند. چگونه در دنيا ميتوان چنين افرادي را به كيفرشان رساند، زيرا بر فرض آنان را اعدام كنيد، قتل آن را در برابر يك نفر از هزاران اشخاص است كه كشتهاند، اما خون باقي بيگناهان چه ميشود؟
♦️چهارم: كيفرهاي موقت در دنيا گر چه عامل هوشياري و توجه و زنگ بيدار باش است. امااگر به طور كلي در دنيا هر گناه كاري به كيفر برسد، كم لطفي است، زيرا شايد گناهكار توبه كند و خلاف كاري خود را اصلاح نمايد.
🔺پنجم: اگر دنيا دار مكافات باشد و افراد فقط در آنجا به مكافات اعمال خويش برسند، نظام زندگي به هم ميخورد:
"ولو يواخذ الله الناس بظلمهم ما ترك عليها مِن داب? و لكن يؤخرهم الي اجل مسمي؛(7) اگر خداوند مردم را به خاطر ظلم و گناهان نشان كيفر دهد، جنبندهاي را بر پشت زمين باقي نخواهد گذارد، ليكن خداوند زود كيفر نميدهد و تا مدتي كه خودش ميداند، به آنها مصلحت داده و كيفر را تاخير مياندازد".
♦️بنابر اين هر چند برخي از اعمال در دنيا، جزا داده ميشود، ولي مجازات اصلي در عالم قيامت خواهد بود. در طول تاريخ و در زمان كنوني شاهد جنايتكاران بسياري بودهايم كه هيچگاه در دنيا مجازات اعمال خود را نديدهاند و اگر سختي ها و مشكلات در زندگي داشتهاند، مانند ديگر انسانها بودهاند. بنا بر اين عدالت الهي اقتضا ميكند كه جهان ديگر و پاداش و كيفر آن وجود داشته باشد.
پي نوشت:
1 - روم (30)، آيه 41.
2 - بقره(2)، آيه 114.
3 - رعد (13)، آيه 34.
4 - طه (20 )، آيه 127.
5 - سجده (32)، آيه 21.
6 - (80)، آيه 34.
7 - نحل (16)، آيه 61.
☑️ @dobare_zendegi ☑️
آيا زنان در بهشت حجاب دارند و زاد و ولد وجود دارد؟
🎯توجه به سه مقدمه جهت پاسخ به اين سؤال ضروري است:
🌱الف) در بهشت هر چه انسان درخواست كند به آن مي رسد «ولكم فيها ما تشتهي انفسكم» (فصلت 31).
🌱ب) همه چيز آخرت اعم از بهشت و جهنم با دنيا فرق دارد. به عبارت واضح تر آن جا جهان ديگري است با قوانين خاص خود به طوري كه «ان الاخره لدار الحيوان» آخرت سراي زنده است يعني حتي درخت در بهشت شعور دارد و وقتي شما اراده كنيد از ميوه آن بخوريد خود درخت ميوه اش را به شما عرضه مي كند.
🌱ج) آخرت سراي جزا است نه عمل.
با توجه به دو مقدمه فوق مي توان گفت كه فرزند داري در بهشت ممكن است ولي با شكلي كاملا متفاوت از دنيا، هم از لحاظ نحوه به وجود آمدن و هم از لحاظ شرايط آن طفل بعد از خلقت از حيث تكليف.
🎯راجع به حجاب هم از آن جا كه پوشش بدن از غير از نظر عقلي امري ممدوح است و نوعي كمال براي انسان محسوب مي شود و بهشت محل خوبي ها است مي توان گفت كه حجاب در بهشت وجود دارد ولي نحوه و حدود آن براي ما معلوم نيست قرآن در مدح حورهاي بهشتي مي فرمايد:
🌱«حور مقصورات في الخيام؛ بهشت داراي زنان بهشتي (حوري ها) است كه در سراپرده هاي خود مستورند» (الرحمن، آيه 72).
☑️ @dobare_zendegi ☑️
آيا در دنيا بهشتي يا جهنمي بودن انسان مشخص است؟
♨️بهشت و جهنم در نتيجه اعمال انسان است و خدا ملاكهاي روشني در مورد بهشتي يا جهنمي بودن ارائه نموده است، مثلاً ايمان به خدا و دوست داشتن اهل بيت و انجام وظايف ديني از قبيل نماز، روزه، نيكي به انسانها و كليه فروع دين، باعث بهشتي بودن فرد مي شود و باالعكس ترك و اجبات ديني باعث جهنمي شدن مي گردد.
♨️مي توان با رجوع به كتب ديني عوامل خوشبختي يا بدبختي در آخرت و دوزخ را شناخت. با شناخت آنها و در راه سعادت جاودانه قدم برداشت.
ملاك و معيار بهشتي يا دوزخي بودن مهم است، اما اين كه چه كسي بهشتي يا دوزخي است، معلوم نيست.
♨️به همين خاطر حق نداريم فردي را بهشتي يا جهنمي بدانيم و فقط مي توانيم طبق آموزههاي ديني ملاكهاي بهشتي يا جهنمي بودن را ذكر كنيم.
البته به بهشتي بودن بزرگان مثل ائمه اطهار و حضرت عباس(ع) و زينب كبري(س) يقين داريم، هم چنين به جهنمي بودن افرادي مثل معاويه، يزيد و شمر نيز اعتقاد راسخ داريم. اما در مورد انسانهاي عادي كه بين اين دو گروه قرار دارند، نميتوانيم حكم قطعي صادر كنيم.
♨️در عين حال انسان هايي كه داراي ايمان و اعتقاد و اعمال صالح هستند و در ضمن برخي از گناهان را مرتكب شدهاند، طبق عدل الهي، به اندازه گناه و كارهاي ناپسند، دچار عذاب مي شوند، سپس وارد بهشت مي گردند و يا مورد رحمت الهي واقع مي شوند.
♨️اما اگر كسي به دليل تعصّب و لجاجت ولايت پيامبر يا اهل بيت را قبول نداشته و يا اين كه واجباتي مثل نماز (كه در مورد آن خيلي تأكيد شده) را عمداً ترك نمايد، جنهمي است، مگر اين كه توبه نمايد و انجام اعمال شايسته را پيشه كند.
♨️از طرف ديگر انساني كه به وظايف ديني خود عمل مي نمايد، نبايد معذور شده و خود را بهشتي تلقي نمايد، بلكه همواره بايد خود را مقصر و گناهكار بداند، زيرا هيچ كس توانايي شكر همه نعمتهاي الهي را ندارد. هميشه بايد از خداوند طلب عفو نموده و آرزوي بهشت را داشته باشيم.
☑️ @dobare_zendegi ☑️
مگر زندگی ارزشمند است که بخواهم زندگی کنم؟
✳️زندگی اگر منجر به رسیدن انسان به هدف خلقتش شود، قطعا باارزش و مهم است. زندگى دنيا، مقدّمه آخرت و وسيلهاى براى كسب سعادت ابدى است، و زندگى آخرت، زندگى نهائى و اصيل مىباشد
✳️هر چند زندگى دنيا و نعمتهاى مادّى و معنوى آن، مطلوب آدمى است ولى با توجه به اينكه همه آنها ابزار آزمايش و وسيله تكامل حقيقى و تحصيل سعادت ابدى است، اصالتى نخواهد داشت و ارزش واقعى آنها وابسته به توشهاى است كه شخص براى زندگى ابديش برمى دارد (سوره مبارکه قصص / 77)
✳️پس اگر كسى زندگى اخروى را فراموش كند و چشم خود را به زرق و برق دنيا بدوزد و لذايذ آن را نشناخته و براى آن، ارزشى پندارى قائل شده است زيرا وسيله را بجاى هدف گرفته است. و چنين كارى جز بازى و سرگرمى و فريب خوردگى نخواهد بود.
✳️به همين جهت، قرآن كريم زندگى دنيا را بازى و سرگرمى و ابزار فريب ناميده. (آل عمران / 185، عنكبوت / 64، محمد / 36، حديد / 20)، و زندگى آخرت را زندگى حقيقى دانسته است (عنكبوت / 64، فجر / 24).
✳️بايد توجّه داشت كه همه نكوهشهايى كه از دنيا شده، مربوط به نوع نگرش و جهت گيرى انسانهاى دنياطلب است و گرنه، زندگى دنيا براى بندگان شايسته خدا كه حقيقت آن را مىشناسند و به نظر وسيله به آن مىنگرند و از هر لحظه عمر خود، براى سعادت ابديشان بهره مىگيرند نه تنها نكوهشى ندارد بلكه داراى ارزش فوق العادهاى مىباشد.
☑️ @dobare_zendegi ☑️