💢 جنجال ارث زنان در مصر و عقب‌نشینی دارالافتاء
🔹دویچه وله: موضوع #مساوات زن و مرد در ارث و نگاه قانون و شریعت در این باره، بار دیگر در #مصر جنجال‌آفرین شده است.
🔹#علی_جمعه مفتی سابق مصر در واکنش به ارث گذاشتن پدرها برای دختران در زمان حیات، آن را عملی شرم‌آور توصیف کرد!
🔹او در مصاحبه‌ای تلویزیونی، تقسیم ارث بر اساس قوانین اسلامی را با تصرف مالک در اموال خود در زمان حیات "متفاوت" شمرده و گفت: «هر کسی که چنین اقدامی‌کند، جایگاه او "آتش جهنم" خواهد بود»؟!
🔹اظهارات علی جمعه، موجب اعتراض برخی از اشخاص همچون #مبروک_عطیة مبلغ و استاد دانشگاه الازهر در این باره شد.
🔹عطیة در یک گفتگوی تلویزیونی در واکنش به سخنان علی جمعه گفت: «هر شخصی در مصرف پول خود، به ویژه در مسأله ارث، مختار است و در این باره احکام شرعی محدودیت‌ساز نیستند بلکه ضامن منافع مالک می‌باشند».
🔹موضوع به همین جا ختم نشد و دکتر احمد کریمة، متخصص فقه تطبیقی و شریعت اسلامی، با ورود در بحث، گفته‌های عطیة را رد کرده و از همین‌جا از سازمان‌های مدنی مربوط به مسائل زنان استفسار نظرات علماء در بحث ارث را خواستار شد.
🔹سرانجام، #دارالفتاء مصری در صفحه رسمی خود در فیس‌بوک تاکید کرد که مساوات بین فرزندان (دختر و پسر) در بخشش اموال، #شرعاً #مستحب است.
✍️ ملاحظه: موضع‌گیری همدلانه دارالافتاء با ارث دادن مساوی به دختران در حالی است که پیش از این در سال 2018، اعلام قانون مربوط به برابری ارث بین زن و مرد در #تونس، جنجال آفرین شد و دارالافتاء آن را مغایر با قوانین اسلامی شمرد.
در آن سال، #سعد_الدین_الهلالی استاد فقه مقارن الازهر با دفاع تمام قد از تصمیم پارلمان تونس در تساوی حقوق زن و مرد در ارث در فتوایی عجیب اعلام کرد که تساوی سهم الارث زن و مرد شرعا صحیح و با کلام الهی متعارض نیست.
سخنان سعد الدین الهلالی، به دلیل انتساب به الازهر مخالفت گسترده‌ای را در پی داشته و هیأت کبار علمای الازهر به همراه برخی شخصیت‌های دینی دیگر مصر به صراحت با نظر هلالی به مخالفت برخاستند.
در همین راستا #شوقی_علام مفتی مصر با بیان آنکه تساوی سهم الارث زن و مرد مخالف شریعت و اجماع علما است، خاطر نشان کرد: مسأله سهم الارث از موضوعات قابل اجتهاد نیست بلکه حدود و میزان سهم الارث را خداوند در قرآن به صورت قطعی، ثابت و آشکار بیان کرده است.
مفتی مصر در پایان تصریح کرد: دارالافتاء همواره با صدور فتواهای دقیق و برخاسته از متن اسلام، بر احقاق تمامی حقوق زن چه در عرصه اجتماعی و سیاسی و چه در امور خانواده تاکید داشته است اما در برابر تلاش برخی برای تغییر احکام ثابت اسلام ایستادگی می‌کند.
@dolatedin
✍️ جنجال گسترده با افتتاح «انجمن چندهمسری» در شمال سوریه
🔹دوشنبه گذشته سوری‌ها عکسی را در شبکه‌های اجتماعی پخش کردند که به گفته آنها مربوط به افتتاح «انجمن چندهمسری» در شهر «اعزاز» در حومه شمالی حلب است.
🔹وجود پرچم معارضین سوری در تصویر منتشرشده و به ویژه لوگوی انجمن که «یک مرد و چهار زن در اطرافش» را نشان می‌دهد، جنجال گسترده و واکنش‌های مختلفی را در میان مردم #سوریه برانگیخت.
🔹شیخ #احمد_العلوان که برای نخستین بار از افتتاح این انجمن خبر داد، گفت که «این انجمن تصورات غلط #چندهمسری را تصحیح می‌کند و از آن به عنوان یک مفهوم شرعی که توسط دشمنان اسلام تحریف شده است دفاع می‌کند».
🔹#حسن_الدغیم، رئیس اداره موسوم به «ارشاد و هدایت اخلاقی» در «ارتش ملی سوریه» که ائتلافی از گروه‌های مسلح مورد حمایت آنکارا است، افتتاح انجمن چندهمسری را تبریک گفت و در حساب رسمی توییتر خود نوشت: «این گامی است که باید برای آن جشن گرفت».
🔹در پی جنجال‌های گسترده پیرامون افتتاح «انجمن چندهمسری در اعزاز»، خانم «احلام آل سعود» مدیر دفتر این انجمن، در صفحه رسمی فیس بوک خود پستی منتشر کرد و تاکید کرد که انجمن چندهمسری به حقوق زنان توجه دارد و سلول اصلی جامعه که خانواده است را زنده می‌کند.
🔹وی افزود: «در این انجمن، زن از حق ازدواج و حق بازکردن مجدد خانه پس از آنکه رژیم اولین خانه‌اش را ویران کرد، استفاده می‌کند، به امید ادامه می‌دهد، به زندگی ادامه می‌دهد... انجمن چندهمسری تجربیات نخبگان، اندیشمندان و داستان‌های موفقیت خانه‌هایی را که به نوزایی یک ملت کمک کرده است، ارائه می‌دهد و دارای هیئت مدیره‌ای از بهترین روشنفکران و فعالان جامعه و آیین‌نامه‌ای است که هدف آن دستیابی به کرامت و توانمندسازی زنان و تاکید بر حق آنها برای تشکیل خانواده و داشتن زندگی شایسته است».
🔹این انجمن چنانکه احلام آل سعود نیز اشاره کرده، از جنگجویان سوری که با حمایت #ترکیه شهر اعزاز را اشغال کرده‌اند، مجوز فعالیت گرفته است.
🔹داغ شدن دوباره مسأله چندهمسری در سوریه، صدای اعتراض بسیاری از مدعیان #حقوق_زنان در داخل و خارج از این کشور را بلند کرد. با بالا گرفتن اعتراض‌ها به این انجمن، شورای محلی شهر اعزاز ۱۹ اکتوبر در بیانیه‌ای صدور مجوز برای تاسیس انجمن چندهمسری را منکر شد و اعلام کرد فوراً با طی مراحل قانونی برای بستن این انجمن تلاش خواهد کرد.
🔹گفتنی است چندهمسری در سوریه چندان گسترده نبوده است، اما با افزایش آمار زنان بیوه در طی سالیان دراز جنگ در این کشور، مسأله چندهمسری با هدف ازدواج با بیوه‌ها، مدت‌ها است به طور جدی مطرح شده است. طبق برخی آمارها در پایان سال گذشته، 46.892 بیوه در شمال غرب سوریه و از این میان 10.809 بیوه در اردوگاه‌های آوارگان زندگی می‌کردند.
🔹این وضعیت اجتماعی ویژه در سوریه برای معارضین اسلام‌گرا انگیزه‌ای مضاعف شده تا «تعدد زوجات» را به مثابه راهکاری قرآنی برای حل معضل ایتام و بیوه‌های بازمانده از جنگ به جدّ دنبال کنند. حسن الدغیم دو سال پیش از این در نشستی در استانبول تصریح کرده بود که بیش از ۲۰۰ هزار زن سوری نیاز به همسر دارند و جز #تعدد_زوجات هیچ راه حلی برای اصلاح اجتماعی در سوریه وجود ندارد. در همین راستا شبکه تلویزیونی «سوریا» که به معارضین وابسته و در استانبول ترکیه مستقر است، در عمر کوتاه سه ساله خود بارها برنامه‌های ویژه‌ای را به موضوع چندهمسری اختصاص داده است.
🔹از سوی دیگر شرایط سوریه میان مخالفان احکام نخستین اسلامی، مرزهای پررنگ‌تری کشیده است؛ بسیاری از عالمان و نواندیشان مسلمان دلیل مخالفت خود با احکامی همچون جواز تعدد زوجات را اختصاص آن به شرایط ویژه #عصر_نزول قرآن می‌شمرند، عصری که سفرهای طولانی و جنگ‌های متعدد بسیاری از زنان و کودکان را بیوه و یتیم ساخته بود. #علی_جمعه، #مفتی_اعظم سابق #مصر، ماه گذشته با اتخاذ دیدگاهی اینچنین پیرامون مساله تعدد زوجات، جنجالی تازه را در میان شبکه‌های اجتماعی مصر برانگیخت.
🔹حال اعتراض‌های سخت و تمسخرهای گسترده از سوی مخالفان چندهمسری در سوریه، با وجود آنکه به ظاهر وضعیت اجتماعی آن مشابه با شرایط گفته‌شده در عصر نزول است، نشان از آن دارد که دست کم مساله #تاریخمندی احکام دستاویز این عده از نواندیشان مسلمان نبوده و جدا از شرایط مکانی و زمانی، چندهمسری را یکسره با کرامت زن در ستیز می‌بینند.
@dolatedin
💢 نزاع خوانش‌ها؛ الازهر همسو با دولت در پروژه کنترل جمعیت با سلفیت می‌جنگد
✍🏼 پروژه #کنترل_جمعیت در #مصر، گفتگوهای داغ بسیاری را در این کشور به همراه داشته است. با هر رویداد و در هر مناسبتی، رئیس جمهور عبدالفتاح سیسی نسبت به افزایش جمعیت هشدار می‌دهد و همیشه در سخنرانی‌های خود تأکید می‌کند که رشد جمعیت در مصر تمام تلاش‌های توسعه‌ای را می‌خورد و هدر می‌دهد.
🔹دو هفته پیش دکتر #خالد_عمران، دبیرکل فتوای #دارالافتاء مصر گفت هدف #پیشگیری از #بارداری بهبود کیفیت فرزندان ما است و این امر #شریعت را نقض نمی‌کند.
🔹عمران با اشاره به #حدیث نبوی معروف «تناكحوا تناسلوا (تکاثروا) فإنى مباه بكم الأمم يوم القيامة؛ ازدواج کنید و بر نسل خود بیافزایید، چرا که من در روز قیامت به (کثرت جمعیّت) شما امّت اسلام بر سایر امّت‌ها مباهات می‌کنم»، گفت پیامبر(ص) زمانی به ما می‌بالد که ما شایسته بالیدن باشیم، از این رو باید برای بهبود کیفیت زندگی فرزندان تلاش کنیم و نه اینکه بر تعداد کودکانی که ضعیف و بیمار به دنیا می‌آیند بیافزاییم.
🔹حدیثی که خالد عمران بدان اشاره کرده است، یکی از مستندات اصلی تشویق به ازدیاد نسل در میان مسلمانان و به ویژه جامعه #سلفی مصر بوده است. از این رو گفتگوهای بسیاری پیرامون توجیه و تأویل این حدیث در کلام شخصیت‌های دینی و سیاسی موافق کنترل جمعیت شکل گرفته است.
🔹شاید از نخستین موضع‌گیری‌ها پیرامون این حدیث، اظهارات جابر عصفور، وزیر سابق فرهنگ مصر در سال ۲۰۱۶ باشد که با انتقاد از بی‌تفاوتی الازهر نسبت به #تجدید_گفتمان_دینی، گفت: «اکنون در بحران انفجار جمعیت هستیم که خشک و تر را با خود نابود می‌کند، پس چه سرّی در پایبندی به حدیث «تناكحوا تناسلوا تكاثروا فإني مباه بكم الأمم يوم القيامة» و احادیث مربوط به بردگان است؟!»
🔹آمنه نصیر، استاد عقیده و فلسفه الازهر و نماینده مجلس نمایندگان مصر سال ۲۰۱۸ در همین راستا گفت که باورهای دینی نادرست در مورد کنترل موالید بخشی از بحران ازدیاد جمعیت است که کشور در حال تجربه آن است. وی ادامه داد: «پیوسته در کشور با استناد به این سخن پیامبر(ص) که «تناكحوا تناسلوا فإنى مفاخر بكم يوم القيامة» به ازدیاد نسل دعوت می‌شود، در حالی که در آن زمان تعداد مسلمانان چند صد نفر بود اما الان میلیاردی شده‌اند.»
🔹#سعدالدین_هلالی استاد فقه تطبیقی دانشگاه الازهر با اشاره به حدیث مورد نظر، گفت: «اخوانی‌ها برای متقاعد کردن مردم به بچه‌دار شدن، از احادیثی ضعیف بر منابر استفاده می‌کنند و در حال ترویج این موضوع هستند که ایده جلوگیری از باروری، ایده‌ای #یهودی است و هدف آن نابودی کشور مصر است.»
🔹برخلاف هلالی، #شوقی_علام، #مفتی_اعظم مصر این حدیث را صحیح شمرد، اما کثرت مورد نظر در روایت «تناكحوا تناسلوا تكاثروا» را نه کثرت ضعیف، بلکه کثرت نیرومند و مولدی دانست که پدر هزینه غذا، دارو و لباس فرزندان را به نیکی می‌تواند عهده‌دار شود.
🔹#علی_جمعه، مفتی اعظم پیشین مصر نیز ازدیاد جمعیت را با درک نادرست برخی از متون شرعی همچون «تناكحوا تناسلوا تكاثروا...» مرتبط و جلوگیری از باروری را به دلایل مختلف جایز دانست.
🔹در مقابل شیخ #محمود_لطفی_عامر، رئیس پیشین جماعت سلفی #أنصار_السنة با استناد به حدیث «تناكحوا، تكاثروا، تناسلوا، فإني مباه بكم الأمم يوم القيامة»، دیدگاه اسلام را تشویق به افزایش تعداد مسلمانان دانست، چرا که کثرت مردم مایه قوت مسلمانان است و ادعای جلوگیری از بارداری شاهدی درخشان از شکست تفکر #لیبرال و #سکولار از 23 جولای 1952 (کودتای نظامی جمال عبدالناصر) تا به امروز است.»
🔹آنچه محمود لطفی عامر شیخ سلفی گفته است، همان چیزی است که اکثر جریان‌های اسلامی در مصر تکرار می‌کنند. به این معنا که با اتکا به احادیث سفارش به ازدواج با زنان بارور و تشویق به ازدیاد نسل، بخش بزرگی از مردم مصر هنوز معتقدند که جلوگیری از بارداری مغایر با دین است.
🔹درگیری الازهر با گفتمان ازدیاد نسل که به ویژه از سوی شیوخ سلفی تبلیغ می‌شود، در حالی است که تا پیش از به #قدرت رسیدن سیسی و آغاز پروژه کنترل جمعیت، الازهر خود نیز از طرفداران ازدیاد نسل مسلمین به شمار می‌آمد و همین حدیث «تناکحوا تناسلوا...» بارها (+ و + و +) از سوی اساتید و شیوخ الازهری برای تشویق به باروری مورد استناد قرار گرفته است.
🔹ورودهای متعدد شیوخ الازهر در تفسیر و تأویل حدیث «تناکحوا تناسلوا...» که تنها گوشه‌ای از آن بازتاب داده شد، از آن رو است که جامعه مذهبی مصر پیوند وثیقی با سنت نبوی دارد و این حدیث بخش مهمی از ایده «ازدیاد نسل» را در این جامعه به پیش می‌برد.
@dolatedin
⭕️ درختی که حضرت محمد(ص) زیر آن آرمید، در چچن ریشه می‌دواند
🔹اسلام نیوز: پس از افتتاح یک کپی سه بعدی از یک درخت زیتون در پایتخت #چچن، که گفته می‌شود حضرت محمد(ص) زیر سایه آن منزل گرفته است، مقامات جمهوری چچن تصمیم گرفتند یک شاخه زنده از این درخت تاریخی واقع در اردن را در این مکان بکارند.
🔹رمضان قدیروف، رئیس جمهور چچن گفت کارشناسان قبلاً با کمک مقامات اردن، کار روی این موضوع را آغاز کرده‌اند و اطمینان داد که این ایده در آینده نزدیک اجرایی خواهد شد. کپی سه بعدی این درخت زیتون تاریخی به ارتفاع هشت متر چند روز پیش (۳ ژانویه) رسما رونمایی شد. این درخت نمایشی در ورودی مسجد #گروزنی در قلب چچن نصب شده است.
✍️ درخت بقيعاويه یا درخت زندگی، درختی است کهنسال در #اردن که گمان می‌رود #حضرت_محمد صلی الله علیه و آله و سلم در سفر خود به شام برای تجارت با اموال حضرت خدیجه سلام الله علیها (قبل از ازدواج با ایشان و پانزده سال قبل از بعثت) زیر آن منزل گرفته‌اند. با وجود جاده ناهموار و نبود هیچ گونه مظاهر طبیعی در منطقه، عده زیادی برای بزرگداشت حضرت محمد(ص) به بازدید از این درخت می‌روند.
🔸برخلاف گفته برخی متخصصان که عمر این درخت را بیش از ۱۵۰۰ سال برشمرده‌اند، برخی دیگر همچون ابراهیم موسی الزقرطی (مدیر گروه مطالعات و تحقیقات و مشاور فنی سابق مرکز جغرافیایی سلطنتی اردن) تأکید می‌کند که هیچ مسیر تجاری یا زیارتی باستانی که از دره بقيعاويه بگذرد وجود نداشته و بر اساس آزمایشات انجام شده توسط وزارت کشاورزی در اردن، قدمت این درخت بیش از 520 سال نمی‌باشد.
🔸در 8 اکتبر 2019 با حضور ملک عبدالله دوم پادشاه اردن، رمضان احمد قدیروف رئیس جمهور چچن، شاهزاده هاشم بن حسین معتمد ارشد پادشاه، شاهزاده قاضی بن محمد، مشاور ارشد پادشاه در امور مذهبی و فرهنگی، شیخ #علی_جمعه، عضو هیئت #کبار_العلماء #الازهر و برخی دیگر از مقامات سیاسی و دینی، مرکزی برای بازدیدکنندگان در مکان این درخت افتتاح شد.
🔸اردن در سالیان اخیر و با تشدید بحران اقتصادی در این کشور، به جدّ سیاست توسعه #گردشگری_مذهبی را دنبال می‌کند و در این راستا رایزنی‌های دوطرفه‌ای با کشورهای مختلف از جمله عراق و سوریه انجام داده است. در ژوئن گذشته و پس از زیارت ملک عبدالله دوم از #زیارتگاه صحابه در جنوب این کشور، از جمله حرم جعفر بن ابی طالب، گفتگوها پیرامون احتمال باز شدن این زیارتگاه‌ها به روی گردشگران ایرانی بالا گرفت.
@dolatedin
⭕️ «حق الکد و السعایة»؛ شیخ الازهر خواستار اعطای نیمی از اموال حاصله در دوران زوجیت به زنان شاغل شد
🔹اسکای نیوز: دعوت شیخ #الازهر به لزوم احیای فتوای موسوم به «حق الکد والسعاية» (حق زحمت و تلاش) جهت حفظ حقوق #زنان شاغلی که برای گسترش ثروت همسرشان تلاش می‌کنند، واکنش‌های متعددی در محافل مختلف #مصر به همراه داشته است.
🔹بر اساس این فتوای قدیمی که شیخ #احمد_الطیب خواستار احیای آن شده، در صورت فوت مرد، نیمی از اموالش که در به دست آوردن آن سهیم بوده است، مستقیما به همسرش اختصاص می‌یابد و بقیه آن نیز براساس سهم الارث تقسیم می‌شود و دلیل چنین موضوعی هم مشارکت و تلاش او در به دست آوردن این ثروت است.
🔹شیخ احمد الطیب لزوم احیای این #فتوا را، با توجه به تحولات امروزی و لزوم ورود زنان به بازار کار برای کمک به تامین مخارج زندگی، خواستار شده و بر اهتمام شریعت اسلامی نسبت به حفظ حقوق زن و تضمین هر آنچه باعث حفظ کرامتش می‌شود، تاکید کرده است.
🔹این فراخوان شیخ الازهر با استقبال گسترده ارگان‌های رسمی و سازمان‌های جامعه مدنی در مصر همراه شده و آنها بر تلاش الازهر برای حفظ حقوق زنان شاغل در برابر قلدری‌ها تاکید کردند.
🔹«محمود مهنا» عضو هیئت علمای بزرگ مصر نیز به نوبه خود در اظهاراتی به اسکای نیوز گفت: #شریعت اسلامی حفظ حقوق زنان را از همه جهات تضمین کرده و برای آن ضمانت ویژه قرار داده است در حالی که مرد را به تمام حقوق مالی از تامین منزل زناشویی تا هزینه‌های روزانه ملزم کرده است.
🔹وی افزود: زنان شاغل اگر بخواهند در هزینه‌های زندگی به همسر خود کمک کنند، این از باب خوش برخوردی است اما از نظر شرعی مجبور به این موضوع نیست؛ در نتیجه احیای فتوای «زحمت و تلاش برای کسب روزی» حقوق مالی زنان را در صورت ضرر تضمین می‌کند.
🔹این فتوا موافقان و مخالفانی را در داخل مصر به همراه داشته است. ازجمله موافقان آن، شورای ملی زنان این کشور بود که «مایا مرسی» رئیس آن از شیخ الازهر به خاطر تاکید بر احیای این فتوا تمجید کرد.
🔹درمقابل برخی دیگر ضمن مخالفت با آن، عنوان کردند که «حق زحمت و تلاش » در اسلام وجود ندارد.
🔹#خالد_الحوینی از علمای این کشور در این باره گفت: «اصطلاح حق زحمت و تلاش در اسلام وجود ندارد و ماجرای حکمی که عمر بن خطاب برای یک زن صادر کرد و نسبت به اعطای نصف اموال همسرش به او حکم کرد، به این دلیل بود که زن در تجارت مرد شریک بود و صدور چنین حکمی از باب بدهی‌هایی است که صاحب آن اعم از مرد و زن قبل از تقسیم ماترک، مستحق آن هستند.»
🔹گفتنی است «حق الکد والسعایة» (حق زحمت و تلاش برای کسب روزی) عبارت است از حق زن در ثروتی که مرد در دوران ازدواج خود با او انباشته می‌کند به طوری که زن در ازای تلاش‌های مادی و معنوی که به انباشتن آن کمک کرده، حق الزحمه نصیبش می‌شود.
🔹شیخ الازهر در دیدار «شیخ عبداللطیف بن عبدالعزیز آل شیخ» وزیر الشؤون الإسلامیة عربستان سعودی خواستار احیای این فتوا از میراث اسلامی به منظور حفظ حقوق زنان شاغل شده است. (شفقنا)
✍️ ملاحظه: حق کد و سعایة در میراث اسلامی به اجتهادی از عمر بن خطاب بازمی‌گردد که در مورد زنی به نام حبیبة بن زریق که در تجارت شوهرش شریک بود، نیمی از مال شوهرش را به وی بخشید و در نیم دیگر هم بر اساس سهم الارث با دیگر وارثان شریک کرد.
🔸بسیاری از علمای مالکی به این اجتهاد استناد کرده و به حق شراکت زوجه در اموالی از شوهرش که در طول زندگی با وی بدست آورده، فتوا داده‌اند. أبو العباس أحمد بن عرضون، فقیه برجسته مالکی در قرن ۱۰ هجری، در این باره گفته: «زن اگر شوهرش بمیرد نیمی از اموال را می‌گیرد و مابقی مطابق قواعد ارث تقسیم می‌شود، و این به دلیل مشارکت و تلاش و کوشش زن در به دست آوردن این مال است.»
🔸شیخ #علی_جمعه، #مفتی اعظم سابق مصر و از اعضای هیئت #کبار_العلماء الازهر، با تأیید اينکه بسیاری از فقهای مالکی در این باره فتوا داده‌اند، می‌گوید: «بسیاری از محاکم شرعی در کشورهای مغرب عربی در قرن گذشته بر این اساس حکم داده‌اند و مطالعات و تحقیقات بسیاری نشان می‌دهد که قوانین غربی از این دیدگاه حقوقی اسلامی بهره برده‌اند.»
🔸برخی از معاصران، همچون #سعدالدین_هلالی، استاد فقه مقارن دانشگاه الازهر، در کتاب تازه خود با عنوان «حق السعاية في الوظيفة المنسية» تلاش کرده تا با استناد به تلاش زنان خانه‌دار در رسیدگی به امور منزل و فرزندان، حق کد و سعایة را به تمامی زنان خانه‌دار و شاغل توسعه دهد. او همچنین این حق را برای مرد هم ثابت دانسته و مرد را نیز شریک در اموال زن می‌شمرد.
@dolatedin
⭕️ الازهر، اوقاف و دارالافتاء؛ چه کسی نهادهای مذهبی مصر را کنترل می‌کند؟
✍️ عایده سالم
✂️ برش‌هایی از متن
🔹#مختار_جمعه، وزیر #اوقاف و با سابقه‌ترین عضو کابینه، در ماه مه زمانی که از دستیارانش خواست فهرستی از املاکی را تهیه کنند که می‌تواند برای سرمایه‌گذاران خارجی جذاب باشد تا برای ارزآوری به دولت کمک کند، انتقادات زیادی را در مورد وزارتخانه‌اش برانگیخت.
🔹در طول سال گذشته، دفتر مطبوعاتی رئیس‌جمهور عبدالفتاح السیسی بیانیه‌های متعددی در مورد دیدارهای بین رئیس‌جمهور و جمعه برای بحث در مورد "حداکثر بهره‌مندی از موقوفات" صادر کرد.
🔹در سال 2020، قانونی برای اصلاح مقررات سازمان اوقاف صادر شد و به آن اختیارات قانونی برای مدیریت و سرمایه‌گذاری دارایی‌های موقوفه داد. در سال 2021، صندوق موقوفات خیریه به طور رسمی تأسیس شد و مستقیماً توسط هیئت وزیران اداره می‌شود و هدف آن جمع‌آوری درآمد مازاد موقوفات و هدایت آنها به سمت اولویت‌های تعیین شده توسط دولت است.
🔹تلاش دولت برای کنترل موقوفات برای خدمت به اهداف دیگر جدید نیست. در دهه‌های 1950 و 1960، جمال عبدالناصر، رئیس‌جمهور پیشین، اختیارات وزارت اوقاف را به عنوان بخشی از سیاست خود برای تحمیل کنترل دولتی بر تمام جنبه‌های زندگی، سلب کرد. وزارتخانه‌های کشاورزی، اصلاحات ارضی، معارف و بهداشت، بخش بزرگی از موقوفات را که در خدمت برنامه‌های اصلاحی ناصر بود، تحت کنترل داشتند. این اقدام در آن زمان برای مردم و کارمندان این وزارت با دستاویز تلاش برای سود بیشتر وقف برای فقرا توضیح داده شد.
🔹به موازات جنگ دارایی‌های موقوفه، اخیراً اختلاف دیگری نیز بر سر وزیر، مختار جمعه، به دلیل برخورد نادرست وی با موضوع نماز تهجد در ده روز آخر ماه مبارک رمضان به وجود آمده است. پس از آغاز ماه رمضان در 2 آوریل گذشته، وزیر اوقاف ممنوعیت نماز تهجد در مساجد را اعلام کرد و این امر را با پیشگیری از ابتلا به ویروس کووید 19 توجیه کرد. این تصمیم با خشم عمومی در رسانه‌های اجتماعی مواجه شد، به‌ویژه که به گفته یک منبع خبری از وزارتخانه، اکثر اقدامات فاصله‌گذاری اجتماعی مرتبط با ویروس تا آن زمان به پایان رسیده بود.
🔹این منبع می‌گوید که وزیر توصیه برخی از دستیاران خود را در مخالفت با این تصمیم رد کرد و دلیل آن این بود که اداره «امنیت ملی» پشت صدور آن بوده است. این منبع به نقل از جمعه گفت که امنیت ملی از تحرکات اعتراضی احتمالی علیه افزایش قیمت‌ها از سوی جمعیت کثیری که در نماز حضور داشتند، هراس داشت.
🔹اندکی پس از اعلام تصمیم وزیر، #احمد_الطیب تصمیم گرفت مسجد #الازهر را برای نماز تهجد در ده روز آخر ماه مبارک رمضان باز کند، زیرا مسجد تابع وزارت اوقاف نیست و الازهر یک نهاد مستقل است. متعاقباً سرویس‌های امنیتی پیشنهاد کردند که به تمام مساجد وزارت اوقاف اجازه داده شود تا سه شب متوالی برای نماز باز شوند. با این حال، به گفته منبع این وزارتخانه، این مداخله جمعه را از انتقاد فزاینده در داخل وزارتخانه نجات نداد.
🔹این منبع در این وزارتخانه می‌افزاید که مختار جمعه دوباره زمانی که تصمیم گرفت متن واحدی را برای خطبه نمازهای جمعه تحمیل کند، دوباره دچار مشکل شد: «این بی‌سابقه است. #ائمه_جماعات سال‌هاست که در مورد خط‌قرمزها دستور می‌گیرند، اما تاکنون مجبور به خواندن متنی که از دفتر وزیر فرستاده می‌شود، نشده‌اند».
🔹همبستگی شیوخ نزدیک به محافل قوه مجریه با موضع وزیر اوقاف و در مقابله با شیخ الازهر که در این نبرد و موارد دیگر به تنهایی ایستاده است، بخشی از تلاش این شیوخ برای رسیدن به مقام و منزلت‌های ریاستی است.
🔹مثلاً #علی_جمعه در سال 2021 بنیاد «مساجد» را برای مدیریت نوسازی برخی از مساجد به ویژه مساجد بیت نبوی تأسیس کرد. این بنیاد با هماهنگی سازمان مهندسی نیروهای مسلح کار می‌کند و «نیازی سلام»، رئیس بانک غذای مصر در موسسه مصر الخیر، ریاست هیئت امنای این بنیاد است که تبرعات و کمک‌های مالی زیادی دریافت می‌کند و ریاست آن را شخص علی جمعه بر عهده دارد. #بنیاد_مساجد اخیراً بازسازی #مسجد_الحسین را با کمک مالی فرقه #بهره، یک فرقه شیعه در هند، بر عهده گرفت که خشم برخی از شخصیت‌های سلفی را برانگیخت، زیرا بازسازی فضای داخلی مسجد ویژگی‌های شیعی آشکاری داشت. همان منبع گفت که ایده «مساجد» ناشی از تمایل علی جمعه برای افزایش پشتوانه مردمی سیسی در میان صوفی‌ها است که یک بلوک سنتی رای‌دهی به رئیس‌جمهور مخلوع حسنی مبارک بودند و به مساجد اهل بیت اهمیت زیادی می‌دهند.
🔗 متن کامل این یادداشت را اینجا بخوانید.
@dolatedin
⭕️ تصوف رانتی: اندر مقامات اسامه ازهری
👤 نویسندگان: امین محمدی و احمد معصوم‌زاده
اسامه ازهری برخلاف بسیاری از وعاظ و علما که در پایان حکومت مبارک تحت رنج و شکنج دستگاه امنیتی بودند، به‌آسانی فعالیت‌های تبلیغی خود را انجام می‌داد و در زمان مرسی نیز از منتقدان سرسخت او و اخوان‌المسلمین بود.
روزنامۀ المصری الیوم پس از انتصاب او به‌عنوان مشاور دینی وی را «سرنیزۀ السیسی» نامید، چراکه افزون بر اینکه السیسی او را به نمایندگی کارگروه دینی مجلس مصر گماشت، وظیفۀ بررسی وضعیت فقهی -عقیدتی اسلام‌گرایان بازداشت شده را نیز به او سپرد. رسانه‌ها به‌موجب این اقدام او را نامزدی قدرتمند برای جانشینی احمد طیب توصیف کردند. این گمانه‌زنی با ایراد خطبۀ عید قربان از سوی ازهری در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ درحالی‌که السیسی، شوقی علام و احمد طیب حضور داشتند تقویت شد.
🔗ادامه مطلب:
syaaq.com/27873
🏷 #احمد_الطیب #اسامه_الازهری #الازهر #السیسی #امارات #تصوف_رانتی #تصوف_مصر #شوقی_علام #عبدالهادی_قصبی #علی_جمعه #مصر
@dolatedin