# یادداشت ادراک عدالت؛ پاشنه آشیل جوامع ✍ احمد اولیایی 🔸ممکن است در جامعه ای عدالت باشد اما مردم ادراک بی عدالتی کنند یعنی معتقد باشند عدالت نیست. یا برعکس، در جامعه ای عدالت نباشد اما مردم تصور کنند عدالت هست. این، تفاوت عدالت با ادراک عدالت است. ⏪در نگاه اسلامی نیز می‌توان اهمیت ادراک یعنی دریافت و ذهنیت مخاطب و مردم را از عدالت دریافت. این اهمیت را در عدالت قضایی جایی که رفتار قاضی باید عادلانه باشد، بیشتر می‌بینیم. شیخ طوسی در کتاب المبسوط فی فقه الامامیه، ذیل دلالت روایتی از رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)، اشاره می‌کند که قاضی حتی حق ندارد با یکی از طرف دعوی بلندتر صحبت کند. واضح است که بلند شدن صدای قاضی به حکم عادلانه وی لطمه‌ای نمی‌زند، بلکه احساس بی‌عدالتی را در فردی که با صدای بلند با او صحبت شده است ایجاد می‌کند. شاید شارع برای جلوگیری از این احساس و ادراک، به قاضی چنین حقی را نمی‌دهد. 🔹در توصیه حضرت علی (علیه‌السلام) به شریح قاضی می‌خوانیم: «واسِ بَینَ الْمُسلِمِینَ بِوَجهِكَ ومَنطِقِكَ ومَجلِسِكَ حَتّی لا یطمَعَ قَرِیبُكَ فی حَیفِكَ ولا ‌ییأسَ عَدُوُّكَ فی عَدلِكَ؛ «میان مسلمانان در نگاه كردن و سخن گفتن و نشستنت برابری را رعایت كن تا نزدیكانت به جانب‌داری [و ستم] تو امید نبندند و دشمنانت از دادگری تو نومید نشوند». پرسش این است که مگر نگاه کردن، سخن گفتن یا نوع نشستن در عدالت واقعی تأثیر دارد؟ قاضی می‌تواند با شاکی بخندد و در سمت او بنشیند، اما عادلانه در دعوا حکم کند. آن چیزی که احتمالاً می‌توان برداشت کرد اهمیت ادراک عدالت است. رفتار قاضی می‌تواند شاکی یا مشتکی‌عنه را به وجود عدالت واقعی بدبین کند یا دست‌کم اتصاف قاضی به صفت عادل را نزد وی مخدوش سازد. 🔷اگر به ادراک عدالت توجه نشود ممکن است جوامع با خطر جدی روبرو شوند. یادمان نرود تلاش های ما برای بسط عدالت ممکن است به ادراک عدالت اساسا ربطی نداشته باشد. باید برای اصلاح ادراک پرونده ای جدا باز کرد. #عدالت_اجتماعی #اغتشاشات #جامعه #فرهنگ @edalateejtemaei