پژوهش اِدمُلّاوَند
꧁꧂🌼꧁꧂🌼꧁꧂
🔷بِــــــــــــــــل ( بیل) ، گــــــــــــــــاراز (گِرواز)
🔶کاربردهای بیل در زندگی روزمره مردمان هزارجریب یا تبرستان مازندران
🔶کشاورزان هزارجریبی یا تبرستانی ِ مازندران، از بیل ،زمین هایی را که شیب تندی دارند یا زمین هایی که وسعت کمی دارند شخم می زنند غلّات ( گندم ، جو، گُرس،ارزن) می کارند .
🔶باغداران به کمک بیل ، نهال درخت ( شِل) می کارند . چال کود درست می کنند خاک اطراف درخت را شخم می زنند ( گِل بِن). آب نهر و جوی( کِله) را برای آبیاری به سمت درختان هدایت می کنند .
🔶#میراب ( تقسیم کننده سهم آب ) ، به کمک بیل ، #جوی و #کانال و #نهرِ انتقالِ آب( #کِله) درست می کند یا آنرا تعمیر و بازسازی می کند .سپس آب را بطور مساوی براساس برنامه زمان بندی شده ، بین کشاورزان ِ شالیکار تقسیم کرده و آب رودخانه را از طریق جوی به سمت ِ زمین های شالیزار هدایت می کند می فرستد. در مقابل حق الزحمه یا دستمزدی دریافت می کند .
🔶به کمک بیل ، گِل را با کاه ترکیب کرده، کاهگِل درست می کنند و خانه کاهگِلی و همچنین ساختمان و سرپناه گِلی مانند اصطبل ، طویله ، تندیر خانه می سازند .
به وسیله بیل، ملاتِ سیمان و ماسه برای بنایِ ساختمان و ویلایِ مدرن امروزی درست می کنند.
🔶کشاورزان هزارجریبی با استفاده از بیل و کج بیل (هوکا ) و تیشه ( تاشه)، باغچه را شخم و بیل می زنند و خاک را آماده کاشتنِ انواع سبزیجات (سیر محلی ، کَئی، سِ زمینی) و صیفی جات می کنند .
🔶با استفاده از بیل اطراف و دور تا دور ِ باغ و باغچه ( لَته و لِتکا) ، کانال و خندق یکمتری ( جَر) می کَنَند یا حفر می کنند مانع آسیب و دسترسی ِ حیواناتِ آفات ( تَشی: جوجه تیغی ، اَرمِنجی: خارپشت) به محصولات باغچه و سبزیجات می شوند .
🔶دامداران تبرستانی ، از طریق بیل ، پِهن و فضولات دام اهلی(پوش) را از داخل استراحتگاه و خوابگاه ( کالُم ، کِرِس، چفت و پَر ) جمع آوری و تمیز کرده ، سپس بیرون در محدوده ای تعیین شده انباشته می کنند تا به کود حیوانی تبدیل شود سرانجام برای رشد و غنی سازی و حاصلخیزی خاک ، به مزرعه و باغ انتقال می دهند .
🔶استفاده از بیل برای زیر و رو کردن و شخم زدن ِ زمین هایی مناسب هست که خاک تُرد و تقریباً نرم و شکننده دارد .
برای زمین هایی که خاک ِ خیلی سفت و سخت دارد برای کَندَن آن از وسیله ای به نام گاراز [گِرواز] استفاده می کنند . از گاراز در حفرِ چاه ، و کندن زمین برای ایجاد ِ اجاق هیزمی گلی ِ بزرگ ( گَتِ کِئله ) جهتِ پختنِ رُب میوه های جنگلی ( هَلی تِرشی، کاندِس تِرشی، خاروِندی دِئشُو یا شیره خرمالوی وحشی ) استفاده می شود .
🔶گاراز [گِرواز] سر ِ فولادی ِ تیز و صاف و تخت و کلفت و خیلی سنگین دارد با کوبیدن و فشار عمودیِ نیروی دست ، بیشتر و بهتر در زمین سخت و سفت فرو می رود و برای حفر کردن نسبت به بیل کارایی بهتری دارد .
🔶 دور از جان . برای کندن و آماده سازی قبر مُرده و دفن کردن ، از بیل استفاده می کنند .
🔶در مکالمات روزمره مردمان هزارجریب ، به عاج گراز یا خوک وحشی ( خو، خی) ، بِل، خوبِل(او) می گویند. (نزدیک بیئِه خو وِه ره بِل بَزنه).
🔶بیل ها دارای شکل های مختلف می باشند بعضی تخت و صاف هستند راحت در خاک فرو می روند و خاک را زیر و رو می کنند برخی قسمت داخلِ آن گود و فرو رفتگی و کمی عمق دارد که برای برداشتن و جابه جایی و انتقال خاک و ملات مناسب هستند .
🔶در مراسم عروسی قدیم ، با استفاده از بیل ، ذغال افروخته و گداخته( اَنگِئله) یا خاکستر داغ را بر می داشتند و روی سینی مسی ( مَجمه) ،که روی دیگهای بزرگ برنج قرار داشت می ریختند تا برنج مجلسیِ داخل دیگ(پِلا ) روی اجاق گِلی هم از زیر و هم از رو حرارت ببیند ، دم بکشد .
🔶چوپان ها و دامداران و گالش ها به وسیله بیل ، چاله های کوچک در قسمت پایین دست و اطراف چشمه درست می کنند که به عنوان آبشخور دام ( اُخاره) برای آب دادنِ گوسفندان و گاو مورد استفاده قرار می گیرد.
🔶گالِش در بِنه سر ( گالِش منزل) و چوپان تبرستانی با بیل ، خاکستر داغ روی ظرف ِ کِلوا پَج می ریزد تا کِلوا نون درست کند .
🔶با بیل ، ماسه های اطراف رودخانه را جمع آوری کرده داخل تریلی تراکتور ریخته و برای مصرف به روستا انتقال می دهند .
🔶 بِل پِشتی ( کتک زدن با پشت بیل) ، روش تربیتی منسوخ شده برای ترساندن افراد تنبل و شیوه دفاعی برای ترساندن هنگام درگیری بود.
#پژوهش
#ابوالفضل_وکیلی
#مازنی
http://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/2967
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
🔎جهت دسترسی به مطالب دلخواه تان در این فهرست جستجو کنید:
👇👇
🟦آب:
■#اوو ■#اوومال ■#آبمال ■#اوکسَر
■#رودخانه ■#رودخانه_های_بندپی ■#چاه ■#چادرکا ■#سجرو ■#خجرو ■#نهر ■#نهرسجرو ■#متالون ■#کلارو ■#هردورود ■#زریجا ■#روآر ■#هراز ■#خزر ■#کاسپین ■#خلیج_فارس ■#جزایر ■#ازرو ■#گنیو ■#روخِنه ■#رودخانه ■#چشمه ■#چهارشمین ■#انون ■#آبندان ■#قنات ■#جوی ■#کانال ■#کِله ■#سد ■#آسیاب ■#اسیو ■#خانی_رود ■#خِنیه_رو ■#بیلاخ
🔎جهت دسترسی به مطالب دلخواه تان در این فهرست جستجو کنید:
👇👇
1⃣0⃣
🟦آب:
■#اوو
■#اوومال
■#آبمال
■#اوکسَر
■#رودخانه
■#رودخانه_های_بندپی
■#چاه
■#چادرکا
■#سجرو
■#خجرو
■#نهر
■#نهرسجرو
■#متالون
■#کلارو
■#هردورود
■#زریجا
■#روآر
■#هراز
■#خزر
■#کاسپین
■#خلیج_فارس
■#جزایر
■#ازرو
■#گنیو
■#روخِنه
■#رودخانه
■#چشمه
■#چهارشمین
■#انون
■#آبندان
■#قنات
■#جوی
■#کانال
■#کِله
■#سد
■#آسیاب
■#اسیو
■#خانی_رود
■#خِنیه_رو
■#بیلاخ