الی الحبیب
📝 #تحلیل_شعر «6»
#امام_هادی_علیهالسلام
#جامعه_کبیره
#شعر
🔹زیارت شاعرانه🔹
✍🏻یادداشت تحلیلی آقای #علی_پورزمان شاعر آیینی، در خصوص نگاه شاعران به زیارت «جامعه کبیره»:
🔰با مرور شعرهایی که با موضوع امام هادی(علیهالسلام) سروده شده است در مییابیم که برخی اشعار نگاه قابل قبولی به زیارت «جامعۀ کبیره» داشتهاند.
زیارتی که از این امام معصوم نقل شده و برای استفادۀ مضمونی و مفهومی در شعر، بسیار قابل اعتنا است. نحوۀ استفادۀ شاعران از زیارت جامعه را میتوان به سه عنوان تقسیم کرد:
🔖 استفاده از واژۀ «جامعه»:
واژۀ «جامعه» در شعرهای آیینی علاوه بر آنکه در معنای اسمی زیارت جامعۀ کبیره بیشتر به کار میرود؛ این قابلیت را به وجود میآورد که شاعر بتواند از آن، نوعی کارکرد کنایی یا ایهامی داشته باشد.
شاعران در شعر امام هادی(علیهالسلام) تا آنجا که توانستهاند سعی کردهاند که در استفادۀ شاعرانه از این واژه بکوشند:
بخوان زیارت پرمحتوای جامعه را
بخوان که خوب بفهمم بهای جامعه را
بخوان که روح بگیرد ولیشناسیمان
بخوان و شرح بده آیهآیه جامعه را
🎗یوسف رحیمی
اهلبیت نور هستید، آسمان وحی، ها!
جامعه ما را به شرح این فضائل میبرد
🎗فاطمه نانیزاد
برای جامعه، از یک فراز جامعه بیشک؛
دیانت میشود پیدا، سیاست میشود معنا
🎗مهدی رحیمی
🔖 استفاده از فرازهای زیارت:
برخی از شاعران با نگاهی به موسیقی و چینش واژگان، سعی در استفادۀ هنرمندانه از فرازهای زیارت داشتهاند که علاوه بر مضمونپردازی و شاعرانگی کلام،
حلاوت استفاده از واژگان عربی بر فخامت کلام افزوده است:
گفتی:«فَتَحَ اللهُ بِکُم» پنجره وا شد
گفتی:«و بِکُم یَختِم» (۱) و دل کرد هوایت
🔅قاسم صرافان
نامتان تا بر زبان آمد به سامرّا رسیدم
«ذکرکم فی الذاکرین» (۲) را در میان راه گفتم...
آبرو دارم ولی با شوق لبخند رضایت
از گناهان خودم «بینی و بین الله» (۳) گفتم
🔅رضا خورشیدیفرد
«یا ساده الولاة و یا قادة الهداة» (۴)
عشقت اگر نبود ولایت نداشتیم
🔅بشری صالحیان
🔖 استفاده از مفاهیم و مضامین زیارت:
مفاهیم و مضامین غنی و پر نور «جامعۀ کبیره» این قابلیت را فراهم میسازد که شاعران بتوانند
از لحاظ تنوع زبان، تصویرسازی و مضمونآفرینی از این زیارت استفاده کنند.
برخی از شاعران با نگاهی به استفاده از این روش، به سرودن شعرهایی در ستایش امام هادی(علیهالسلام) پرداختهاند:
نام تو در دل ما بود و هدایت نشدیم
مهربانی کن و نادیده بگیر ای باران (۵)
⚜️سیدحمیدرضا برقعی
«ای برتر از خیال و قیاس و گمان و وهم» (۶)
نامت حقیقتِ تو و همنام با خداست
⚜️عارفه دهقانی
ای نگاهت شفای بیماران، ای امام صداقت و باران
تو دعا کردی و گنهکاران، با خدا پاک بیحساب شدند (۷)
⚜️میثم داودی
📌«برای مناقب ائمه، از زیارتها، به خصوص زیارت جامعۀ کبیره استفاده کنید. بنابراین شما دیگر هیچ احتیاجی ندارید که مبالغاتی را در ذهن خودتان خلق کنید. آنچه که باید در باب ائمه (علیهمالسّلام) گفته شود، در زیارت جامعه هست. شما میتوانید یک فقره از فقرات زیارت جامعه را - حالا شاید صدها فقره است - انتخاب کنید و با توجه به قریحۀ شعری و تخیل و فرآوری ذهنی خودتان، یک غزل زیبا و ناب از آب در بیاورید. ظرفیت این معارف اینقدر بالاست.»
(بیانات رهبر انقلاب در دیدار با شاعران آیینی، ۱۳۹۰/۳/۲۵)
📚منابع:
۱. «بِکُم فَتحَ الله وَ بِکُم یَختِم؛ خدا به شما افتتاح عالم کرد و به شما نیز ختم آفرینش فرمود.»
۲. «ذِکرکُم فی الذّاکرین؛ ذکر شما در حلقۀ ذاکران عالم است.»
۳. «یا وَلیَ الله اِنُّ بَینی و بَینَ الله عَزَّوَجلَّ ذُنوباً لا یَاتی عَلیها اِلا رِضاکم؛ ای ولی خدا همانا بین من و خدای عزوجل گناهانی است که جز رضا و شفاعت شما آن گناهان را محو نخواهد ساخت.»
۴. «السَّلامُ عَلَى الأْئِمَّةِ الدُّعاةِ وَ الْقادَةِ الْهُداةِ وَ السّادَةِ الْوَلاةِ؛ سلام بر امامان فرا خواننده (به حق) و رهبران راهنما و سروران فرمانروا!»
۵. «السَّلامُ عَلی ائمة الهُدی؛ سلام بر شما امامان طریق هدایت.» | «بِکُم یُنزّلُ الغَیث؛ خدا به واسطۀ شما باران نازل میکند.»
۶. «لا اَبلُغُ مِنَ المَدحِ کُنهَکُم و مِنَ الوَصفِ قَدرَکُم؛ به کنه مدح و توصیف قدر و منزلت شما نتوانم رسید.»
۷. «یُشَرَّفُ فی عافیَتِکُم؛ به واسطۀ شما به عافیت رسیدند.» | «شأنُکُم حَقّ و الصِدق؛ شأن شما حق و صدق است.» | «لمَا استَوهَبتُم ذُنوبِی و کُنتُم شُفَعایی؛ شما از خدا بر من بخشش و آمرزش طلبید و شفیع من باشید.»
#الی_الحبیب
🆔 @elalhabib_ir