راه تشخیص وظایف شرعی
تنها راه تشخیص وظایف شرعی، رجوع به فقهای جامع الشرایط است؛ لذا برخلاف تصور برخی افراد این موارد، سبب پیدایش حکم شرعی نمی شود، مثلاً:
- با خواب دیدن چیزی بر انسان واجب نمی شود؛ البته اگر کسی در خواب محتلم شود، جنب است و باید غسل کند؛ زیرا در جنب شدن فرقی بین خواب و بیداری نیست.
- کسی که نذر کند معصیتی را مرتکب شود، نذرش باطل است و حق ندارد معصیت پروردگار را مرتکب شود. هم چنین است قسم خوردن بر ارتکاب گناه.1
- اگر پدر و مادر به فرزند دستور انجام گناه بدهند؛ نباید اطاعت کند زیرا حق خداوند بر حق آنان مقدم است.
- اطاعت زن از شوهر تا وقتی است که به درخواست گناه نرسد؛ اما اگر شوهر از زن بخواهد که بندگی خدا را رها کند؛ مثل این که درخواست کند با حجاب نادرست در برابر دیگران ظاهر شود، نباید اطاعت کند.2
- با استخاره نمی توان حکم شرعی را تشخیص داد. استخاره اگر هم معتبر باشد، مربوط به جایی است که بخواهد بین دو امر جایز، یکی را انتخاب کند.
1. توضیح المسائل محشی ج2 ص613
2. مجمع المسائل آیت الله گلپایگانی ج1 ص429
🌱
سنت های نادرست
بسیاری از سنت های نادرست در بین عامه مردم به صورت ارزش در آمده است، مثلا در مجالس ترحیم و عزاداری ها:
● سکوت نکردن و عدم توجه به هنگام قرائت قرآن
● تشریفات و اسراف کاری در مجالس ترحیم
● تحمیل مخارج فراوان بر خانواده مصیبت دیده حتی با وجود اولاد صغیر
● زیاد کردن صدای بلندگو و اذیت شدن همسایه ها
● تعطیلی کار و فعالیت، برای مدتی طولانی به بهانه عزادار بودن
🌱
کم یا زیاد
برخی تصور می کنند ارتکاب حرام به مقدار کم مانعی ندارد.
در حالی که کار حرام مخالفت و نافرمانی با خداوند است و مقدار کم آن نیز گناه محسوب شوده و تفاوتی ایجاد نمی کند.
برای مثال:
■ خون نجس است و خوردن آن حرام، چه یک قطره باشد و چه یک ظرف
■ سرقت حرام است، چه به مقدار کم باشد یا زیاد.
■ غذا خوردن برای روزه دار، حرام است چه کم و چه زیاد
■ آشکار کردن موهای سر در برابر نامحرمان حرام است، چه تمام موها و چه قسمتی از آن.
🌱
شرم و حیا در احکام شرعی
برخی از مردم فکر می کنند شرم و حیا می تواند عذر شرعی باشد، در حالی که در مسائل دینی نباید حیا نمود.
پرسش: شخصی احتیاج به غسل پیدا کرده و به علت خجالت، تیمم می کند. آیا صحیح است؟
پاسخ: در مسائل شرعی خجالت و عذر، مجوز تیمم نیست. ولی اگر وقت تنگ باشد واجب است تیمم کند و نماز خود را بخواند و نماز صحیح است و قضا ندارد.
جامع المسائل فاضل ج2 ص106 س171
🌱
بهانه ها در برابر احکام
بسیاری از مردم برای مخالفت با احکام الهی به گمان خود، جمله های قانع کننده ای را برای رد پیام حق مطرح می کنند، همچون:
خداوند ما را آزاد آفریده
خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو
قلبت باید پاک باشه
عیسی به دین خود، موسی به دین خود
تعصب نداشته باش
دیگران بدتر از ما هستند
ما دیگه گرفتار شده ایم و کار از کار گذشته
آب که از سر گذشت...
بزنم به تخته
در باور بسیاری از مردم جمله "به تخته زدن" برای در امان ماندن از چشم زخم می باشد و بسیاری از افراد معمولا هنگام دور کردن شر چشم زخم، با زدن بر تخته ای، از آن استفاده می کنند.
در حالی که "به تخته زدن"، در هیچ یک از منابع ديني نيامد و یک عمل خرافی محسوب میشود و جالب است بدانید بنا بر شواهد تاریخی این عمل یکی از خرافه های مرسوم انگلیس است که انگلیسی ها تاریخچه آن را با واقعه به صلیب کشیدن مسیح آنطور که در انجیل آمده است مرتبط می دانند.
🌱
ماهی تیلاپیا [شیلات]
برخی از کسانی که ماهی مصرف می کنند، خوردن ماهی تیلا پیا را حرام می دانند.
در حالی که طبق تحقیقات به عمل آمده، ماهی تیلاپیا داری فلس و پولک های ریز و میکروسکوپی بوده و خوردن آن حلال است.
استفتائات آیت الله العظمی خامنه ای
نماز با صورت آرایش کرده
برخی از بانوان تصور می کنند نماز خواندن با صورت آرایش کرده صحیح نیست.
در حالی که اگر آرایش مانع از رسیدن پوست پیشانی بر مهر نباشد، اشکالی ندارد.
توضیح المسائل مراجع ج1 ص598 م1060
🌱
دست راست
یکی از سنت های حسنه با دست راست غذا خوردن است که در رساله مراجع تقلید به عنوان عمل مستحب آمده است، اما برخی از مردم چون عادت کرده اند با دست راست غذا بخورند، این عمل را لازم و ترک آن را مکروه می دانند و به کسی که با دست چپ غذا می خورد، به عنوان یک منکر نگاه می کنند و گاه به او تذکر هم می دهند که با دست چپ غذا خوردن مکروه است، در حالی که مکروه نیست.
توضیح المسائل مراجع ج2 ص537
🌱
آداب و رسوم
گاه برخی از مردم آداب و رسوم محلی را به پای دین می گذارند و حکم دینی بر آن بار می کنند مثلا:
گرفتن مراسم شب هفت و چهلم و سالگرد میت را از واجبات می دانند و اگر کسی بخواهد مخارج چنین مراسم هایی را در امور خیریه ای چون نجات جان بیمار، ادای بدهی بدهکار و... صرف کند، مذمتش می کنند.
یا اگر همسر شخصی بمیرد تا یک سال و گاهی تا آخر عمر ازدواج مجدد را بر خود حرام می دانند و آن را یک ارزش برای خود تلقی می کنند، در حالی که گاه ازدواج نکردن آثار و پیامدهای منفی دارد.
🌱
حج واجب
از باورهای اشتباهی که گاهی برخی از مردم مطرح می کنند این است:
کسی که ازدواج نکرده نمی تواند مکه برود و حج واجب مخصوص متأهلین است، حال آنکه کسی که استطاعت حج پیدا کرده باید حج را بجا آورد، چه ازدواج کرده باشد و چه ازدواج نکرده باشد.
🌱
غیبت با اشاره
برخی از مردم تصور می کنند غیبت کردن تنها با زبان ممکن است و هر چیزی غیر از زبان غیبت محسوب نمی شود.
در حالی که چنانچه با اشاره دست عیب کسی بیان شود، مثلا کم عقل بودن کسی را بفهمانند، این اشاره نیز غیبت محسوب می شود.
رساله آموزشی بخش غیبت