🍃🌺بسم الله الرحمن الرحیم🌺🍃 🔴دیوید هیوم نخستین کسی بود که در کتاب <<گفت و گو هایی در باب دین طبیعی>> ۲۳ سال پیش از ویلیام پیلی، اشکالات شش گانه را به <<برهان نظم>> وارد نمود. ♨️ #قسمت_چهارم. ⬅️در این پست انتقادات هیوم را پاسخ میدهیم، اشکالات هیوم از این قرار است: ⬅️۱. مقایسه مصنوع طبیعی به مصنوع بشری که پایه این برهان است، درست نیست. 💠پاسخ: این اشکال وارد نیست ، زیرا مقایسه مصنوع بشری و آفرینش مقایسه ای عقلانی است و عقل بشر هرجا هرجا مجموعه منظمی ببینید، بر صانع داشتت آن حکم میکند و این موضوع تمایز نمی پذیرد. به علاوه اینکه برهان نظم در فلسفه اسلامی، بر روی تکوین عالم بحث میکند و مثال مصنوعات در آن نیست و این امتیاز ویژه برهان نظم در فلسفه اسلامی است. ⬅️۲.برهان نظم دلیلی تجربی است، در حالی که ما ساخته شدن جهان هایی به دست صانع هوشمند را تجربه نکرده ایم. 💠پاسخ: این اشکال نیز وارد نیست، زیرا تجربی بودن برهان به این است که یکی از مقدمات برهان تجربی باشد و لازم نیست حتما نتیجه ای تجربی از برهان گرفته شود، لذا اینکه فقط صغری برهان تجربی است دلیلی بر نادرست بودن برهان نیست و به علاوه اینکه کبری برهان، که مهم تر از صغری برهان است امری عقلی است. ⬅️۳.بر فرض پذیرش نظم در جهان، چرا آن را از علت بیرونی تفسیر نماییم، در حالی که میتوان آن را خاصیت ذاتی ماده دانست. 💠پاسخ: اشکال سوم نیز از بنیان نادرست است زیرا تمام مدعای برهان بر نظم غایی دلالت میکند و علت غایی آن را در نظر میگیرد، و ماده از این لحاظ کاملا فاقد شعور و علم است و هیوم به این موضوع دقت نداشته، لذا کاملا بدیهی است که دست ناظمی غیر مادی در کار است. ⬅️۴.برهان نظم نمیتواند قدرت، علم و کمال مطلق الهی را ثابت کند، زیرا از یک جهان محدود نمیتوان به خالقی نا محدود پی برد. 💠پاسخ: این اشکال هیوم، فجایع و ناقص بودن عقاید فلاسفه حسی و الحادی را کاملا نمایان میکند، و همینطور متعصب و مغرض بودن آنان را، زیرا حکما و فلاسفه الهی بارها تاکید کردند و می گویند برهان نظم، تنها شعور الهی و علت غائی عالم را اثبات میکند و ادعایی بر واجب الوجود بالذات بودن آفریدگار ندارد، برهان درباره شعور الهی صحبت میکند نه کمال الهی. ⬅️۵.اگر برهان نظم تمام باشد، میتوان به تعداد موجودات منظم عالم، نظم وجود داشته باشد و معلوم نیست ناظم همه، یکی باشد. 💠پاسخ: جناب هیوم نیز این بار دسته گل آب داده، گویا ایشان قصد نداشتند فهم کنند که برهان نظم برای اصل وجود خدا اقامه شده، نه اثبات توحید، هم کیشان امروزی ایشان نیز چنین هستند و قدرت فهم چنین مسائل ساده ای را نیز ندارند. ⬅️۶. وجود شرور و ناگواری ها، از سویی نافی رحمت و قدرت مطلق ناظم، و از سوی دیگر، نافی وحدا مبدأ نظم جهان است. 💠پاسخ: برهان <<نظم>> در همه تقریرها، از اشکال <<شرور>> مصون است; چرا که برهان <<نظم>> در صورتی آسیب میبیند که یا وجود غایتمندی و هماهنگی موجودات انکار شود و یا نظم موجود به ناظم مدبر و عالم استناد پیدا نکند. در صورت اثبات وجودی بودن شرور و حتی اثبات غایت بودن برخی شرور برای تعدادی از فعل های طبیعی، باز هم به برهان <<نظم>>ضرری نخواهد خورد، چرا که شرور در حلقه منظم ارتباطات صورت میگیرند و زنجیره ای از امور به صورت منظم میتواند چنین غایاتی را ایجاد کند. بود یا نبود شر و چگونگی توجیه آن در محدوده نظام احسن، مباحث و براهین مخصوص به خود را می طلبد و در محدوده برهان <<نظم>> نیست. #دیوید_هیوم. #ویلیام_پیلی. #برهان_نظم. #شعور_الهی. #کما_مطلق. #تکوین. #مصنوعات_بشری. #صنع_آفرینش. #شر. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔴کانال 🌿فلسفه نظری🌿 🆔 @falsafeh_nazari