💐🍃🌿🌼🍃🌾🌸🍁🌱🌼؛ (اللهم الیک افضت القلوب ) 🌻 برگی از #نهج_البلاغه 🌻 #حکمت2⃣1⃣ ✅آيين دوست يابى وَ قَالَ (علیه السلام): أَعْجَزُ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اكْتِسَابِ الْإِخْوَانِ، وَ أَعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَيَّعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ. و درود خدا بر او، فرمود: ناتوان ترين مردم كسى است كه در دوست يابى ناتوان است، و از او ناتوان تر آن كه دوستان خود را از دست بدهد. ✍نکات مهم 💠یکى از مهم ترین سرمایه انسان در زندگى دوستان صمیمى است; چرا🤔 چون👈براى یارى کردن انسان در برابر مشکلات، بلکه براى انس گرفتن و از تجربه ها و نظرات آنها بهره گیرى کردن ضرورى است یه مطلب جالب این که 👈👈به دست آوردن دوستان خوب کار آسانى است 🔹نه مثل به دست آوردن مال است که احتیاج به تلاش و کوشش فراون و گاه نیاز به سرمایه گذارى هاى کلان دارد و 🔹 نه همچون مقام است که به دست آوردنش نیاز به روابط اجتماعى قوى دارد، بلکه با سرمایه اى که در اختیار هر کس هست به دست مى آید و آن سرمایه گشاده رویى، ادب و حسن معاشرت است. اما یادمون باشه 👇👇👇👇👇 ممکن است به دست آوردن چیزى مقدارى زحمت داشته باشد; ولى نگه داشتن آن سخت تر است، چون ممکن👈👈👈🎃 بى مهرى یا بى اعتنایى باعث ازدست دادن دوست بشه #نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی #ستاد_نهضت_پیشرفت_بانوان_شهرستان_گناباد 💐🍃🌿🌸🍃🌾🌼🍁🍂💐

💐🍃🌿🌼🍁🍂🌸🍃🌿💐؛ (اللهم الیک افضت القلوب ) 🌻 برگی از #نهج_البلاغه 🌻 #حکمت 3⃣1⃣ 💌وَ قَالَ (علی علیه السلام): إِذَا وَصَلَتْ إِلَيْكُمْ أَطْرَافُ النِّعَمِ، فَلَا تُنَفِّرُوا أَقْصَاهَا بِقِلَّةِ الشُّكْرِ. 🌹 امیرمومنان فرمودند: ( چون نشانه هاى نعمت پروردگار آشكار شد، با ناسپاسى نعمت ها را از خود دور نسازيد ) ✍ راه تداوم #نعمتها ⬇️ 🔶 #نعمت ها غالباً به صورت تدریجى بر انسان وارد مى شود و وظیفه انسان هوشیار این است که به استقبال نعمت برود و استقبال از آن راهى جز شکرگزارى ندارد. 🔸هرگاه با آغاز روى آوردن نعمت به شکر قلبى و زبانى و عملى بپردازد ادامه خواهد یافت و تا پایان آن نصیب انسان مى شود و به تعبیر دیگر به گفته بعضى از #شارحان نهج البلاغه ⬅️ #نعمت ها مانند گروه هاى پرندگان است که وقتى تعدادى از آنها بر شاخه درختى نشستند بقیه تدریجا به دنبال آنها مى آیند و شاخه ها را پر مى کنند: 🔷⬅️ ولى اگر گروه اول صداى ناهنجار و حرکت ناموزونى بشنوند یا ببینند فرار مى کنند و بقیه هم به دنبال آنها مى روند و صحنه از وجودشان خالى مى شود. 📣 همچنین بسیارى از #نعمت ها به صورت تدریجى زوال مى پذیرند: ⬅️ هرگاه انسان در آغاز زوالش هوشیار باشد و به شکر قلبى و زبانى و عملى بپردازد مانع بازگشت و زوال تدریجى آن مى شود. 🔰 یکی از #نعمتها ولایت فقیه است و سپهبدشهید قاسم سلیمانی: برای نجات اسلام، خیمه ولایت را رها نکنید #نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی #ستاد_نهضت_پیشرفت_بانوان_شهرستان_گناباد 💐🍃🌿🌸🍁🍂🌼🌱🌾💐

┄┅═══✼🍃🌹🍃✼═══┅┄ #شش_نکته_کاربردی_نهج_البلاغه_خوانی_آسان 1⃣ترجمه نهج‌البلاغه را بخوانیم. 2⃣ ما ترجمۀ مرحوم دشتی را پیشنهاد میکنیم چون در حال حاضر روان ترین ترجمه است. 3⃣با شبی ده دقیقه شروع کنیم. 4⃣شروع خواندن از حکمت‌ها ؛ حکمت‌ها کاربردی‌تر و آسان‌تر است و این فرصت را به ما خواهد داد تا با ادبیات و سیاق کلام حضرت آشنا شویم. 🔹 خواندن حکمت‌ها دو بار از اول تا آخر. 🔹 خواندن نامه‌ها از آخر به اول. 🔹خواندن خطبه‌ها از آخر به اول. 5⃣در حین مطالعه ممکن است سؤال برایتان پیش بیاید ؛ صبر پیشه کنید، پاسخ سؤال را در حکمت‌ها، نامه و خطبه‌های بعد می‌یابید. 6⃣در دور اول مطالعه، لازم نیست چیزی ، حفظ یا یادداشت کنید. #نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی #ستاد_نهضت_پیشرفت_بانوان_شهرستان_گناباد ┄┅═══✼🍃🌹🍃✼═══┅┄ @fatemi222

💅👄💅 💁‍♂️💁‍♀️ #لطیفه 😃👇 دیگه کار از ابرو برداشتن و مو رنگ کردن و آرایش کردن گذشته☹️😟 دیروز یه پسره زنگ زده بود به زلال احکام میگفت حاج آقا میتونیم با لاک وضو بگیریم؟؟؟😐😐😕😂😂😂 😍🌵 #احکام_لباس 💠زن نما شدن برای مرد و مردنما شدن برای زن حرامست. یعنی نباید زن عمدا کاری کند که شبیه مردان شود و مرد هم کاری کند که شبیه زن شود.🙍‍♀️ چه در لباس و ظاهر و چه در رفتار. 🎋علت این حکم ،روایات ائمه علیهم السلام است که مراجع معظم تقلید طبق آن فتوا میدهند 💆‍♂️💆‍♀️ 🌿🌸 👇👇 @fatemi222

🌷🌷🌷🌷 #لطیفه ☆طنـز..🤩😍 #لطیفه 🧓🏽حیف نون تو #باغ دیگران داشت #میوه میخورد رفیقش میگه: اینقدر نخور حلال نیست! حیف نون میگه: من به حلال، حرومش کاری ندارم، برا #خاصیتش میخورم 😂😂😂 ـ🌧⛈🌧 #احکام 👇 ⭕#حـق المارّه و شـرایط آن: ✍️. کسی که درحال عبور به درختی میوه دار برسد با شرایط زیر میتواند از #میوۀ آن بخورد: 1- خوردن #میوه هایی که درخیابان و راه های عمومی هستند، مانعی ندارد. 2- استفاده از #میوه های باغات مردم با شرائطی حلال است: 1️⃣ یقین به عدم رضایت مالک نداشته باشد. 2️⃣به طور اتفاقی از آنجا عبور کند نه با قصد خوردن #میوه. 3️⃣ضرر و آسیب به درخت نزند و میوه ها را تلف نکند. 4️⃣میوه را همان جا بخورد و با خود نبرد. 5️⃣وارد ملک و #باغ نشود. 6️⃣باغ و زراعت فاقد دیوار و در باشد. ‼️موارد دیگر که شرایط فوق را ندارد #حرام است. 🌹ناشر معارف باشیم @fatemi222

💐🍃🌿🌼🍃🌾🌸🍁🌱🌼؛ (اللهم الیک افضت القلوب ) 🌻 برگی از #نهج_البلاغه 🌻 #حکمت 4️⃣1️⃣ ✅روش برخورد با خويشاوندان وَ قَالَ (علیه السلام): مَنْ ضَيَّعَهُ الْأَقْرَبُ، أُتِيحَ لَهُ الْأَبْعَدُ. و درود خدا بر او، فرمود: كسى را كه نزديكانش واگذارند، بيگانه او را پذيرا مى گردد. نکته ✍ این حکمت و رحمت الهى است که انسان ها به وسیله بستگان و دوستان نزدیک حمایت شوند; ولى ☝️اگر آنها به وظیفه خود عمل نکردند🖐 و به صله رحم و مسئولیت هاى دوستى پشت پا زدند 😑این مسئولیت را بر عهده دیگران مى گذارد تا بنده اش در میان توفان حوادث تنها نماند.👌👌👌 #نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی #ستاد_نهضت_پیشرفت_بانوان_شهرستان_گناباد 💐🍃🌿🌸🍃🌾🌼🍁🍂💐

💐🍃🌿🌼🍁🍂🌸🍃🌿💐؛ (اللهم الیک افضت القلوب ) 🌻 برگی از #نهج_البلاغه 🌻#حکمت 5️⃣1️⃣ ✅روش برخورد با فريب خوردگان 🍃🌷به هنگام حركت امام عليه السّلام جهت سركوب شورشيان بصره، سعد وقّاص و محمّد بن مسلمه، و اسامة بن زيد و عبد اللّه بن عمر آماده حركت نشدند. امام از آنها پرسيد چرا آماده جهاد نمى شويد؟ گفتند از اينكه مسلمانى را بكشيم ناراحتيم! امام فرمود: بر بيعت من وفا داريد؟ گفتند :آری امام فرمودند: به خانه هایتان بروید و آنگاه حکمت 15 را زمزمه کرد 💎 و قَالَ (علی علیه السلام): مَا كُلُّ مَفْتُونٍ يُعَاتَبُ 💎امام فرمودند: هر فريب خورده اى را نمى شود سرزنش كرد. 💠 امام(علیه السلام) در این کلام نورانى اش مى فرماید: «هر شخص گرفتارى را نمى توان سرزنش کرد (چه بسا بى تقصیر باشد)»; (مَا کُلُّ مَفْتُون یُعَاتَبُ). 💠 سرچشمه گرفتارى ها و مشکلات و مصائبى که دامن گیر انسان مى شود کاملاً مختلف است; 1️⃣ گاه نتیجه مستقیم اعمال انسان است که بر اثر ندانم کارى ها، سستى ها، تنبلى ها و استفاده نکردن به موقع از فرصت ها دامان او را گرفته است. 2️⃣ولى گاه مى شود که این مشکلات کفاره گناهان انسان است و خداوند مى خواهد او را به این وسیله در دنیا پاک کند. ⬅️⬅️ این سخن تفسیر دیگرى نیز دارد و آن این که «مفتون» از ماده «فتن» و «فتنه» در اصل به معناى آزمایش کردن است; 💠 مثلا هنگامى که مى خواهند طلا را آزمایش کنند آن را به کوره مى برند تا وضع آن روشن شود و به همین جهت هر نوع فشار و گرفتارى و مشکلات و گمراهى به عنوان فتنه از آن یاد مى شود و مفتون در عبارت بالا به معناى فریب خورده باشد; ✅ همان گونه که درباره شخص گرفتار اشاره شد این حالت گاهى بر اثر تقصیر و گاه بر اثر قصور و گاه بدون اختیار دامان انسان را مى گیرد به همین منظور امام مى فرماید: تمام کسانى که مفتون هستند سزاوار سرزنش نیستند. #نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی #ستاد_نهضت_پیشرفت_بانوان_شهرستان_گناباد 💐🍃🌿🌸🍁🍂🌼🌱🌾💐

درپناه حق: 👁👁بنام خداوندی که حافظ است👁👁 روز سیزدهم جزء سیزدهم نعمت سیزدهم 👇👇👇👇👇👇 💪 نعمتب بنام بادیگارد💪 (( لهُ مُعَقِّباتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ وَ إِذا أَرادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوْءاً فَلا مَرَدَّ لَهُ وَ ما لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ والٍ )) براى انسان فرشتگانى است كه پى‌درپى او را از پيش‌رو و از پشت سر از فرمان خداوند حفاظت مى‌كنند. همانا خداوند حال قومى را تغيير نمى‌دهد تا آنكه آنان حال خود را تغيير دهند و هرگاه خداوند براى قومى آسيبى بخواهد پس هيچ برگشتى براى آن نيست و در برابر او هيچ دوست و كارساز و حمايت كننده‌اى براى آنان نيست 😇😇😇😇😇😇 ایا میدانستی ؟؟؟ اری خدا حافظ است 👌 هم خود ، و هم حافظانی برامون در نظر گرفته که ما را از بلاها حفظ کنند 👌 ملائکی که شب و روز ، گاه و بیگاه ، در خواب و بیداری هم اعمال رو ثبت می کنند هم ما را حفاظت می کنند 👌 راستی ؛ تا حالا به این فکر کردی بچه ای که در کودکی بشدت کنجکاو است ،😇 دست به هر چیزی میزند 😇 از هر جایی بالا میرود😇 هر چیزی را به دهان می کشد و......😇 بالاخره خود را در معرض خطرهای انچنتنی قرار میدهد، چرا برایش اتفاقی نمی افتد ؟ حالا به این روایت گوش کن 👇👇👇👇👇👇 امام علی (علیه السلام)- المُعَقِّباتُ؛ فرشتگانی هستند که او را از نابودی‌ها حفظ می‌کنند تا به تقدیراتش برسد؛ [وقتی تقدیر حتمی رسید] او را به دست تقدیرات سپرده و رها می‌کنند خدایا به خاطر تمامی نعماتت شکر 🤲🤲🤲🤲🤲🤲🤲🤲🤲

🍃﷽🍃 هر روز تفسیر فرازی از ایات جزء روز امروز جزء سیزدهم_ از قران مجید ✍ لرزش و آرامش! آیه‌ای هست که میگه دل‌های مومنین، با #یاد_خدا آروم میگیره، 😌 اما آیات دیگه‌ای هم داریم که میگه مؤمن اگر #یاد_خدا باشه، دلش به #ترس و لرزه میفته! 😰 👇👇👇 🕋 الَّذِينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ (رعد/۲۸) ⚡️كسانى هستند كه ايمان آورده ودلهايشان به ياد خدا آرام مى‌گيرد. بدانيد كه تنها با ياد خدا دلها آرام مى‌گيرد. 🕋 إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ...(انفال/۲) ⚡️مؤمنان، تنها كسانى هستند كه هرگاه نام خدا برده شود، دلهايشان لرزان شود. خب حالا این《لرزش و آرامش》چطوری میتونن یکجا جمع بشن⁉️🤔 ✅ براى تصوّر این همزمانی آرامش و لرزش در یک ‌دل، 😌😰 این مثال رو بخونید؛↶ ☜ بچه‌ها با پدر و مادرشون، هم احساس #آرامش میکنند، هم از اونها حساب میبرند و میترسند! ☜ گاهى آدم از اونجا که میدونه فلان ناگوارى براى #آزمایش و رشد مقامش هست، آروم میشه، امّا اینکه تو این #آزمایش موفق میشه یا نه، نگران میشه و به لرزه میفته! 👌مؤمنین هم اینطورین؛ وقت به آیات عذاب و #جهنم و قهر الهى میرسند، #لرزش بر دلشون میفته،😱 امّا وقتیکه آیات رحمت و #بهشت خداوند را قرائت میکنند، #آرامش شیرین، به قلوب اونها میشینه! 😌 👈كسى‌كه میدونه ذره‌اى از كارش حساب داره و به《مِثْقالَ ذَرَّة》اعتقاد داره نسبت به خوبی دلگرم میشه و از بدی کردن میترسه❗️ ✅ به همین علت امام سجاد(ع) در #دعاى_ابوحمزه📖 میفرماید: 💢 اذا ذکرت ذنوبى فزعت و اذا رأیت کرمک طمعت، 👈هرگاه گناهان خود و عدل و قهر تو را به یاد می‌‏آورم، ناله می‏زنم، امّا وقتى به یاد لطف و عفو تو می‌افتم امیدوار میشوم. 🔻حالا صاحب المیزان براى این جمله، از تو آیه قرآن شاهد میاره؛↶ 🕋... تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلى‌ ذِكْرِ اللَّهِ... ⚡️از تلاوت(آیات قهر) آن، خدا ترسان را لرزه بر اندام افتد و (با آیات رحمت) باز آرامش یابند و دلهایشان به ذکر خدا مشغول گردد 🔚در آغاز انسان دلهره و #ترس داره، ولى کم‏‌کم به #آرامش میرسه. 🌹موسم بندگى چشم و 🌷زبان وگوش است 🌹نه همین صوم دهانست 🌷خدا مى ‏داند 🌹روزه این نیست که 🌷یک وعده غذاکم بشود 🌹روزه آن ست که 🌷ایمان من و تو محکم بشود ماه رمضان ماه طاعات و عبادات است 💖 التماس دعای فرج ان شاءالله از روزه داران محترم التماس دعا برای همه @fatemi222

🍃﷽🍃 هر روز تفسیر فرازی از ایات جزء روز امروز جزء _سیزدهم از قران مجید ✨یا صاحب الزمان 🌙#رمضان است... میخواهم قرآن بخوانم...📖 #سوره‌ی_یوسف من یاد تو می‌افتم ای یوسف تنهاي اهل زمین کجایی؟!😭 برویم، دنبال #یوسف بگردیم.. 🕋 يا بَنِيَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ يُوسُفَ.. (یوسف/۸۷) #کجایی_یوسف_زهرا 😭 #اللهم_عجل_لولیک_الفرج 🤲 🌹موسم بندگى چشم و 🌷زبان وگوش است 🌹نه همین صوم دهانست 🌷خدا مى ‏داند 🌹روزه این نیست که 🌷یک وعده غذاکم بشود 🌹روزه آن ست که 🌷ایمان من و تو محکم بشود ماه رمضان ماه طاعات و عبادات است 💖 التماس دعای فرج ان شاءالله از روزه داران محترم التماس دعا برای همه @fatemi222

🍃﷽🍃 هر روز تفسیر فرازی از ایات جزء روز امروز جزء سیزدهم_ از قران مجید ✍ امانتدار باشیم 🔻حضرت یوسف رو به خاطر #امانتداری و علمش، بر خزانه‌داری مصر نشاندند.💰👇 🕋 وَقَالَ الْمَلِكُ ائْتُونِي بِهِ أَسْتَخْلِصْهُ لِنَفْسِي فَلَمَّا كَلَّمَهُ قَالَ إِنَّكَ الْيَوْمَ لَدَيْنَا مَكِينٌ أَمِين ٌ(یوسف/۵۴) ⚡️و پادشاه گفت: یوسف را نزد من آورید تا او را برای کارهای خود برگزینم. پس هنگامی که با یوسف سخن گفت به او اعلام کرد: تو امروز نزد ما دارای منزلت و مقامی و #امین هستی. 🔻حضرت موسی(ع) رو به خاطر #امانتداری و قدرتش، به خونه حضرت شعیب پناه دادند.🏠👇 🕋 قالَتْ إِحْداهُما يا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمِين ُ(قصص/۲۶) ⚡️يكى از آن دو گفت: اى پدر! او را استخدام كن، زيرا بهترين كسى كه استخدام كنى، شخصِ توانا و #امين است. 🔻همچنين قرآن از حضرت نوح، صالح، لوط و شعيب نقل می‌كند كه هر كدام از آنها به قوم خودشون گفتند: 🕋 إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ (شعراء/۱۰۷) ⚡️من براى شما پيامبرى #امين هستم ✨✨✨ ✅ در زیارتنامه‌ها هم میبینیم که پیامبر اسلام(ص)، #امين_الله خطاب شده؛ 💢السَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَى #مُحَمَّدٍ_أَمِينِ_اللَّهِ عَلَى رُسُلِهِ وَ عَزَائِمِ أَمْرِهِ… 🔚 #امانتداری یکی از ارزش‌های قرآنی است. 🌹موسم بندگى چشم و 🌷زبان وگوش است 🌹نه همین صوم دهانست 🌷خدا مى ‏داند 🌹روزه این نیست که 🌷یک وعده غذاکم بشود 🌹روزه آن ست که 🌷ایمان من و تو محکم بشود ماه رمضان ماه طاعات و عبادات است 💖 التماس دعای فرج ان شاءالله از روزه داران محترم التماس دعا برای همه @fatemi222

بسم الله الرحمن الرحیم «وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ»[۱] مناسبت: نیمه اول ماه مبارک رمضان ایجاد انگیزه[۲] هنگامی که آیات روح‌بخش قرآن کریم را تلاوت می‌کنیم، در می‌یابیم که خداوند در آیات متعددی بر انجام یک رفتاری تأکید کرده است. مضمون همین تأکید و تشویق‌های خداوند متعال، در سیره معصومان (ع) نیز به‌وفور تکرار شده است؛ به‌طوری که می‌توان آن را به‌عنوان یک اصل اساسی در سبک و سیره معصومان (ع) شناخت. اما آن رفتاری که مورد تأکید خداوند و سیره رفتاری معصومین (ع) بوده «استغفار و توبه» است. خداوند این عمل را یکی از ویژگی‌های خاص مؤمنان معرفی کرده و می‌فرماید: «وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ یَسْتَغْفِرُون[۳]؛ و در سحرگاهان استغفار مى‏ کردند.» در آیات دیگری خداوند خود را «توبه پذیر مهربان» معرفی کرده و انسان‌ها را به سوی توبه و استغفار تشویق می‌نماید. در سیره رسول‏ خدا (ص) نقل شده که ایشان روزى یکصد بار استغفار مى‏کردند. ایشان در اهميت و ضرورت این رفتار می‌فرمایند: «إِنَّهُ لَیُغَانُ عَلَى قَلْبِی وَ إِنِّی لَأَسْتَغْفِرُ بِالنَّهَارِ سَبْعِینَ مَرَّةً[۴]؛ همانا قلبم را غبارى مى‏گیرد و من روزى یکصد مرتبه آمرزش مى‏طلبم» امیرالمؤمنین علی (ع) نیز در شبانه‌روز ۷۰ مرتبه استغفار مى‏نمود. در دعای کمیل حضرت امیر (ع) به درخواست غفران گناهان می‌پردازند. امام حسین (ع) نیز یکی از عوامل درخواست تأخیر جنگ از عصر تاسوعا به روز عاشورا را استغفار معرفی کرده است. همچنین امام سجاد (ع) در جای‌جای دعاهای خود به استغفار می‌پردازند. آن حضرت براى وداع ماه رمضان، ناله مى‏زد؛ اشک مى‏ریخت و استغفار مى‏کرد. با توجه به نکات پیشین، یک سؤال به ذهن می‌آید: مگر در استغفار چه آثاری هست که معصومان (ع) با وجود عصمت این همه استغفار می‌کنند؟ آیا استغفار در دنیای انسان هم اثر دارد یا فقط در آخرت انسان اثر گذار است؟ استغفار چه آثار و برکاتی در پی دارد؟ متن و محتوا در آیات متعددی از قرآن کریم، استغفار بر توبه مقدم ذکر شده است. در این چینش، یک نکته ظریف قرآنی وجود دارد و آن این است که استغفار، پیش‌نیاز توبه است. استغفار به معنای طلب آمرزش و مغفرت است و توبه به معنای بازگشت به‌سوی خداوند رحمان می‌باشد. آنگاه که فردی می‌گویید: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیْه»‏ یعنی او با طلب مغفرت باز می‌گردد و بازگشت صرف نیست... آثار و برکات استغفار در آیات و روایات برای استغفار برکات و اسرار شگفتی بیان شده است که برخی از آن‌ها عبارت‌اند: ۱. افزایش روزی و حل مشکلات اقتصادی گناه و نافرمانی خداوند، هم معنویاتی مثل توفیق نماز شب و شیرینی عبادت را از انسان سلب می‌کند و هم برکات مادی را از بین می‌برد. قرآن کریم می‌فرماید: «وَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً قَرْیَةً کانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً یَأْتیها رِزْقُها رَغَداً مِنْ کُلِّ مَکانٍ فَکَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللّهِ فَأَذاقَهَا اللّهُ لِباسَ الْجُوعِ وَ الْخَوْفِ بِما کانُوا یَصْنَعُونَ[۵]؛ خداوند [برای آنان که کفران نعمت می‌کنند] مثلی زده است: منطقه آبادی که امن [و آرام] و مطمئن بود و همواره روزیش از هر جا می‌رسید؛ اما نعمت خدا را ناسپاسی کردند و خداوند به خاطر اعمالی که انجام می‌دادند، لباس گرسنگی و ترس را بر اندامشان پوشانید.» اما خداوند متعادل در قرآن کریم، کسانی که مرتکب گناهی می‌شوند را سفارش به استغفار و توبه ‌کرده و بشارت گشایش می‌دهد: «وَ أَنِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُمَتِّعْکُمْ مَتاعاً حَسَناً إِلی أَجَلٍ مُسَمًّی وَ یُوءْتِ کُلَّ ذی فَضْلٍ فَضْلَه[۶]؛ از پروردگار خویش آمرزش بطلبید! سپس به‌سوی او باز گردید تا شما را تا مدت معینی [از مواهب زندگی این جهان] به‌خوبی بهره‌مند سازد و به هر صاحب فضیلتی به مقدار فضیلتش ببخشد.» بنا به توصیه همه انبیاء الهی، از جمله حضرت هود (ع) توبه و استغفار، موجب رحمت بی‌پایان و پیوسته و افزایش توان و نیروی انسان خواهد شد: «وَ یا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً وَ یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلی قُوَّتِکُمْ وَ لا تَتَوَلَّوْا مُجْرِمینَ[۷]؛ و ای قوم من! از پروردگارتان طلب آمرزش کنید، سپس به‌سوی او بازگردید تا [باران] آسمانی را پی در پی بر شما بفرستد و نیرویی بر نیرویتان بیفزاید و گنهکارانه روی [از حق] برنتابید.» در روایات نیز استغفار و بازگشت به دامان پرمهر الهی، به عنوان یکی از عوامل روزی‌رسان معرفی شده است. حضرت علی (ع) می‌فرمایند: «الاِسْتِغْفَارُ یَزِیدُ فِی الرِّزْقِ[۸]؛ استغفار، روزی را زیاد می‌کند.» ایشان در حدیث دیگری به کمیل سفارش فرمودند که اگر در رسیدن روزی او کندی و آهستگی پیش آمد، به استفغار بپردازد: «وَ إِذَا أَبْطَأَتِ‏ الْأَرْزَاقُ عَلَیْکَ فَاسْتَغْفِرِ اللَّهَ یُوَسِّعْ عَلَیْکَ فِیهَا

[۹]؛ هنگامی که رسیدن روزیت کند می‌شود، از خداوند آمرزش بخواه تا روزیت را وسیع گرداند.» امام حسن (ع) نیز در روایتی می‌فرمایند: «روزی در خدمت پدرم امیرالمؤمنین (ع) نشسته بودم که مرد عربی خدمت آن حضرت رسید و اظهار کرد: «ای امیرمؤمنان! من مردی عیال‌مندم و بهره‌ای از مال دنیا ندارم. امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: چرا استغفار نمی‌کنی تا حالت خوب شود؟ مرد عرب گفت: با امیرالمؤمنین، من استغفار زیاد کردم و تغییر و افزایشی در وضع خود ندیدم. امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: خداوند در قرآن می‌فرماید: «فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْرارا وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنینَ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنَّاتٍ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ أَنْهارا[۱۰]ً؛ از پروردگار خویش آمرزش بخواهید که آمرزنده است، برکات خود را از آسمان بر شما فرو مى‏بارد و با اموال و فرزندان، شما را یارى مى‏دهد و باغستان‌ها و نهرهاى پرآب را در اختیارتان مى‏گذارد.» آنگاه علی (ع) فرمودند: «من استغفاری را به تو یاد می‌دهم که هنگام خواب، باید آن را تلاوت کنی که این اگر این استغفار را هر شب قبل از خواب بخوانی خداوند روزی تو را افزایش می‌دهد. سپس نسخه استغفار را برای او نوشته و به او دادند و فرمودند: هرگاه برای خواب به بستر رفتی و خواستی بخوابی، این استغفار را بخوان و گریه کن و اگر اشکت نیامد، حالت گریه به خود بگیر و تباکی کن. امام حسن (ع) می‌فرمایند: مرد عرب رفت و سال بعد خدمت پدرم رسید و عرض کرد: یا امیرالمؤمنین! خداوند نعمتش را بر من تمام کرد. و آن‌قدر به من مال و ثروت و مکنت عطا کرد که از زیادی اموال، محل نگهداری آن‌ها برایم تنگ شده و جایی برای بستن و محافظت شتران و گوسفندانم ندارم امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: ای برادر عرب! سوگند به آن خدایی که محمد (ص) را به رسالت برانگیخته است، هر بنده‌ای که این استغفار را قرائت کند و به آن خدا را بخواند، خداوند گناهان او را می‌بخشد، حوایج مشروع او را برآورد، و برکت این استغفار مال و فرزند او را زیاد کند[۱۱]. ۲.مایه امان از عذاب «وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فیهِمْ وَ ما کانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ»[۱۲] آیه‏ شریفه دلالت دارد که خداوند در دو صورت، مردم را عذاب نمى‏کند: ۱- زمانى که پیامبر (ص) در میان مردم باشد. ۲- زمانى که مردم استغفار کنند. حضرت علی (ع) مى‏فرماید: «کَانَ فِى الْاَرْضِ اَمَانَانِ مِنْ عَذَابِ اللّهِ، وَ قَدْ رُفِعَ اَحَدُهُمَا، فَدُونَکُمُ الْآخَرَ فَتَمَسَّکُوا بِهِ: اَمَّا الْاَمَانُ الَّذِى رُفِعَ فَهُوَ رَسُولُ اللّهِ ‏صلى‏الله‏علیه‏وآله وَ اَمَّا الْاَمَانُ الْبَاقِى فَالْاِسْتِغْفَارُ. قَالَ اللّهُ تَعَالَى: وَ مَا کَانَ اللّهُ لِیعَذِّبَهُمْ وَ اَنْتَ فِیهِمْ وَمَا کَانَ اللّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ یسْتَغْفِرُونَ[۱۳]؛ دو چیز در زمین، مایه امان از عذاب خدا بود: یکى از آن دو برداشته شد. پس دیگرى را دریابید و بدان چنگ زنید. امانى که برداشته شد، رسول خدا (ص) بود و امان باقى‏مانده، آمرزش‏خواهى است که خداى بزرگ به رسول خدا (ص) فرمود: خدا آنان را عذاب نمى‏کند؛ در حالى که تو در میان آنانى و عذابشان نمى‏کند تا آن هنگام که استغفار مى‏ کنند.» ۳.رفع غم و گرفتاری‌ها در کلمات نورانی پیامبر و اهل‌بیت پاکش (ع) استغفار و عذرخواهی از خدای مهربان، به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل نجات از گرفتاری‌ها و بهترین سبب زدودن غم و اندوه معرفی شده است. رسول خدا (ص) در سخن زیبایی می‌فرمایند: «مَنْ کَثُرَ هُمُومُهُ‏ فَلْیُکْثِرْ مِنَ‏ الِاسْتِغْفَارِ[۱۴]؛ هر کسی غم و غصه‌اش زیاد است، باید زیاد استغفار کند.» آن حضرت در عبارت دیگری میدان تأثیر استغفار را گسترده‌تر معرفی کرده و می‌فرمایند: «عَلَیْکَ‏ بِالاسْتِغْفَارِ فَإِنَّهُ‏ الْمَنْجَاةُ[۱۵]؛ بر تو باد به استغفار و عذرخواهی از خداوند که استغفار، نجات‌دهنده (انسان از مشکلات و سختی‌ها) است.» محمد بن ریان گوید: نامه‌ای به امام هادی (ع) نوشته و از آن حضرت دعایی خواستم برای رهایی از سخنی‌هایی و بلاهایی که نازل می‌گردد و مشکلاتی که دست و پاگیر انسان می‌شود و در نامه‌ام تأکید کردم: همان‌گونه که پدران گرامی‌شان به دوستانشان مطالب خاصی را می‌آموختند، به من نیز دعایی مخصوص بیاموزند (که بهره فراوان ببرم)، حضرت در جواب چنین مرقوم فرمودند: «الْزَمِ‏ الِاسْتِغْفَارَ؛ همیشه و در همه حال با استغفار همراه باش (و آن را ذکر کن!»[۱۶] رسول خدا (ص) در کلام دلنشینی، برای نجات از غم و اندوه و تنگناهای زندگی، به زیاد گفتن استغفار سفارش کرده‌ است: «مَنْ‏ أَکْثَرَ الِاسْتِغْفَارَ جَعَلَ‏ اللَّهُ لَهُ مِنْ کُلِّ هَمٍّ فَرَجاً وَ مِنْ کُلِّ ضِیقٍ مَخْرَجاً وَ رَزَقَهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُ[۱۷]؛ هر کسی زیاد استغفار کند خداوند، نسبت به

هر غصه و اندوهی گشایشی برایش قرار دهد و از هر تنگنایی راه خروجی پیش پایش گذارد و از جایی که گمان ندارد او را روزی می‌دهد.» در برخی از روایات استغفار عامل جلوگیرى از بلاها بیان شده است. رسول خدا (ص) مى‏فرمایند: «اِدْفَعُوا اَبْوَابَ الْبَلاَیا بِالْاِسْتِغْفَارِ[۱۸]؛ درهاى بلاها را با آمرزش‏خواهى ببندید.» ۴.وسیله آمرزش بندگان‏ پیامبر اسلام (ص) می‌فرمایند: «أکثِرُوا مِن الاستِغفارِ فانّ اللَّهَ‏ عزّ وجل لم یُعَلِّمْکُمُ الاستِغفارَ الّا وهُو یُریدُ أن یَغفِرَ لَکُم[۱۹]؛ زیاد استغفار کنید؛ زیرا خداوند عزّ و جل استغفار را به شما یاد نداد، مگر براى این‌که مى‏خواهد شما را بیامرزد.» خداوند در آیه شریفه می‌فرماید: «وَ الَّذِینَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أو ظَلَمُوا أنفُسَهُم ذَکَرُوا اللهَ فَاستَغفَرُوا لِذُنُوبِهِم وَ مَن یغفِرُ الذُّنُوبَ إِلاّ اللهُ[۲۰]؛ (بندگان خوب من) آن‌هایی هستند که هرگاه کار ناشایستی انجام دهند یا به خودشان ستم کنند، خدا را یاد می‌کنند و برای بخشش گناهان استغفار می‌کنند و جز خدا چه کسی گناهان را می‌آمرزد؟» در کتاب «امالى صدوق» از امام صادق (ع) نقل شده: هنگامی‌که این آیه نازل شد و گناهکاران توبه‌کار را به آمرزش الهى نوید داد، ابلیس سخت ناراحت شد و تمام یاران خود را با صداى بلند دعوت کرد! آن‌ها از وى علت این دعوت را پرسیدند، او از نزول این آیه اظهار نگرانى کرد، شیاطین پیشنهاد‌هایی دادند که پذیرفته نشد، در این میان شیطانى بنام «وسواس خناس» گفت من مشکل را حل می‌کنم، ابلیس پرسید: از چه راهی؟ گفت: فرزندان آدم را با وعده‏ها و آرزوها، به گناه آلوده مى‏کنم و هنگامی‌که مرتکب گناهى شدند، یاد خدا و استغفار و بازگشت به‌سوی او را از خاطر آن‌ها مى‏برم، ابلیس گفت: راه همین است و این مأموریت را تا پایان دنیا بر عهده او گذاشت»![۲۱] روشن است که فراموشکارى استغفار بهد از گناه، نتیجه سهل‏انگارى و وسوسه‏هاى شیطانى است و تنها کسانى گرفتار آن مى‏شوند که خود را در برابر وسواس خناس تسلیم کنند و به‌اصطلاح با او همکارى نزدیک نمایند! ولى مردان بیدار و با ایمان، کاملاً مراقبند که هرگاه خطایى از آن‌ها سرزد، در نخستین فرصت عواقب آن را با آب توبه و استغفار از دل و جان خود بشویند و دریچه‏هاى قلب خود را به روى شیطان و لشکر او ببندند که آن‌ها از درهاى بسته قلب وارد نمى ‏شوند!»[۲۲] ۵.نجات از قرض و پرداخت بدهی یکی از مشکلات اقتصادی مسلمانان و مخصوصاً دوستان امیرالمؤمنین (ع)، گرفتار شدن به قرض و وام‌های درازمدت است که در موارد بسیار با ربا و سوددهی غیرمجاز همراه است و باعث خمودی و انحطاط فکری مسلمین و ضررهای سنگین مالی و سقوط در گرداب گناه گشته و عواقب سوئی را برای فرد و جامعه در بردارد و ضربه‌های سهمگینی بر پیکر نظام اقتصادی اجتماع وارد می‌سازد. از طرفی، اشخاص بسیاری برای بهبود زندگی خویش، ناچار به گرفتن وام بدون بهره هستند. این گونه وام گرفتن، هر جند ضرری به همراه ندارد؛ بلکه در بسیاری از اوقات گره‌های کور اقتصادی وام‌گیرندگان را باز می‌کند و برای وام‌دهندگان ثواب عظیم و برکات فراوانی را به دنبال دارد؛ اما فرورفتن در گرداب قرض و دست و پا زدن برای بازپرداخت وام، یکی از مشکلات سختی است که مؤمنان را در دنیا گرفتار و فکر آن‌ها را مشغول و عمرشان را کوتاه می‌کند؛ چرا که غم و غصه پرداخت اقساط ماهیانه و تأمین وجه چک‌هایی که به اشخاص مختلف داده است، برای کسی که قدرت پرداخت آن را ندارد، آرامش زندگیش را سلب می‌کند و سلامت جسم و جانش را به خطر می‌اندازد. در کلمات نورانی اهل‌بیت (علیهم) برای رهایی از این مشکل و سهولت در پرداخت بدهی، راه‌هایی بیان شده که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، زیاد استغفار نمودن و عذرخواهی کردن از خدا در ساعات شب و روز است. اسماعیل بن سهیل گوید: برای امام باقر (ع) نامه‌ای نوشتم، (مشکل خود را عنوان کردم) که گرفتار قرض سنگینی شده‌ام به‌گونه‌ای که فکرم را مشغول کرده و آبرویم را به خطر انداخته است. حضرت در جواب نامه‌ام نوشتند: «أَکْثِرْ مِنَ الِاسْتِغْفَارِ وَ رَطِّبْ‏ لِسَانَکَ‏ بِقِرَاءَةِ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ[۲۳]؛ زیاد استغفار کن و زیانت را به تلاوت سوره انا انزلناه تر و تازه گردان (سوره قدر را مرتب تلاوت کن)» ۶.رسیدن به درجات بالای معنوی حضرت على ‏(ع) مى‏فرمایند: «اِنَّ الْاِسْتِغْفَارَ دَرَجَةُ الْعِلِّیینَ[۲۴]؛ همانا آمرزش‏خواهى، درجه علّیین [و والامقامان‏] است.» چرا کسانی که اهل استغفار هستند به این درجه می‌رسند؟ اصلاً چرا ما باید از گناهانمان استغفار کنیم؟ فایدة بزرگ استغفار این است که ما را از غفلت نسبت به خود باز می‌دارد. ما گاهی در مورد خودمان دچار اشتباه می‌شویم. آنگاه که به فکر استغفار می‌افتیم، گناهان، خطاها، خیره‌سری‌ها، پیروی‌هایی که از هوای نفس کرده‌ایم، ظلمی که به نفس خودمان نموده‌ایم، ظلمی که به دیگران روا د

اشته‌ایم، جلوی چشم ما مجسّم می‌شود و به یادمان می‌آید که چه کرده‌ایم؛ آن‌وقت از غرور، نخوت و غفلت فاصله می‌گیریم. این حالت بهترین استغفار است. نقل شده فردی در نجف بود که اهل آزار مردم و اهل شراب و اعمال زشت بود. مرحوم قاضی طباطبایی (ره) با او رفیق می‌شود و خود را به او نزدیک می‌کند. این فرد به مرحوم قاضی می‌گوید: تو از من چه می‌خواهی؟ ایشان می‌گوید: هیچی، فقط امشب دو رکعت نماز شب بخوان. آن فرد می‌گوید: من نماز صبح هم نمی‌خوانم چه برسد به نماز شب. قاضی می‌گوید: امشب من تو را بیدار می‌کنم که نماز بخوانی. این فرد به کمک آقای قاضی (ره) از خواب بیدار می‌شود و شروع می‌کند به نماز شب خواندن و تا الله‌اکبر می‌گوید، اشک از چشمانش سرازیر می‌شود و همین سبب توبه و بازگشت او می‌شود. مرحوم قاضی (ره) در باره این شخص می‌فرماید: او با خدا قهر کرده بود و من او را با خدا در رودربایستی انداختم؛ و این زمینه‌ای شد تا استغفار و توبه کند. ____________________________________ [۱]. ذاریات/۱۸. [۲] . روش تعریف از مطلب. [۳]. ذاریات/۱۸. [۴]. بحار الأنوار، ج‏۲۵، ص ۲۰۴. [۵]. نحل/۱۱۲. [۶]. هود /۳. [۷]. همان/۵۲. [۸]. خصال، ج‏۲، ص ۵۰۵. [۹]. تحف العقول عن آل الرسول (ص)، ص ۱۷۴. [۱۰] . نوح/ ۱۰ـ ۱۲. [۱۱]. صحیفه العلویه الجامعه، ص ۶۵۹. (متن این استغفار در ص ۱۶۴ تا ۱۶۸، کتاب مذکور آمده است.) [۱۲] . انفال/ ۳۳. [۱۳] . نهج البلاغه، حکمت ۸۸. [۱۴] . نوادر راوندی، ص ۱۶. [۱۵] . همان، ص ۵. [۱۶] . سفینة البحار، ج‏۶، ص ۶۵۸. [۱۷] . بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۱۷۲. [۱۸] . میزان الحکمه، ح ۱۵۰۸۳. [۱۹] . دعوات راوندی، ص ۳۱. [۲۰]. آل عمران/ ۱۳۵. [۲۱]. امالی صدوق، ص ۴۶۵. [۲۲]. تفسیر نمونه، ج‏۳، ص۱۰۰. [۲۳] . کافی، ج۵، ص ۳۱۷. [۲۴] نهج البلاغه، حکمت ۴۱۷، ص ۷۲۹.

بسم الله الرحمن الرحیم «مَثَلُ الَّذینَ ینْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فی سَبیلِ اللَّهِ کمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فی کلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَ اللَّهُ یضاعِفُ لِمَنْ یشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ»[۱] مناسبت: میلاد امام حسن (ع) ایجاد انگیزه[۲] عید است و یا نیمۀ ماه رمضان است؟ از هر دو بگویم که هم این است و هم آن است عیدی که به ماه رمضان داد تجلی ماهی که در آن روی خداوند، عیان است ریزد دُر مدح حسن از درج دهان‌ها یا نام دل‌انگیز حسن، نقل دهان‌ است این بضعۀ پیغمبر و این یوسف زهراست این جان جهان جان جهان جان جهان است در بین امامان به کرامت شده مشهور یک گوشه ز بیت‌الکرمش باغ جنان است با چشم خیالش منگر فوق خیال است در حق گمانش نشمر فوق گمان است گر پایۀ قدرش نگری فوق گمان‌ها ور مدّت عمرش نگری کلّ زمان است در خال و خطش هر چه بخوانید و ببینید از بوسـۀ پیغمبـر اسـلام نشــان است با توجه به مناسبتی که در آن به سر می‌بریم، به جاست که از کرم و سخاوت کریم اهلبیت (ع) سخن گفته شود صفتی که بارزترین ویژگی امام مجتبی (ع) می‌باشد و بهترین سرمشق برای دوستداران اوست. آن حضرت به بهانه‌های مختلف، همه را از خوان کرم خویش بهره‌مند می‌ساخته و آن‌قدر بخشش می‌کرد تا شخص نیازمند بی‌نیاز می‌شد، زیرا بر اساس تعالیم اسلام، بخشش باید به گونه‌ای باشد که فرهنگ‌گدایی را ریشه‌کن سازد و در صورت امکان، شخص را از جرگه نیازمندان بیرون کند. سخاوت و انفاق‌های امام حسن مجتبی (ع) زبانزد و دارای اشتهار تاریخی و نمونه‌های فراوانی از آن ضبط و ثبت شده است. بنابر مستندات تاریخی، آن حضرت دو مرتبه همه ثروت خود را در راه خداوند خرج کرد و سه مرتبه همه اموال خود را در راه خدا، به دو نیم تقسیم نموده؛ نیمی را برای فقرا و نیمی را برای خویش نگه داشتند.[۳] حال با توجه به شعار سال، آیا می‌توان گفت که انفاقات و صدقات اقدامی عملی در تحقق شعار اقتصاد مقاومتی است یا خیر؟ آیا دستگیری از محرومان و مستضعفان جامعه تاثیری در رونق اقتصادی کشور دارد؟ اگر مردم کشور ایران این سیره حضرت را الگو قرار دهند چه آثار و برکاتی در زندگی‌شان به دنبال خواهد داشت؟ در صورتی که شخصی از این سیره امام حسن مجتبی (ع) الگو نگیرد و انفاق نکند، چه پیامدهایی زندگی او را تهدید می‌کند؟ متن و محتوا مقوله انفاق از جمله مفاهیم ارزشمندی است که در آموزه‌های دینی به خصوص آیات قرآن کریم، مورد توجه و عنایت ویژه‌ای قرار گرفته است. قرآن کریم با تعابیر گوناگونی انسان‌های مؤمن و پرهیزگار را به انفاق و رسیدگی به امور انسان‌های فقیر و مستضعف، توصیه و سفارش نموده است.[۴] البته انفاق اختصاص به امور مالی نیست، بلکه انفاق‌های غیر مالی نیز نوع دیگری از انفاق هستند. در روایات آمده: اگر راه عبور و مرور مردم را باز نگه داری و سد معبر را از بین ببری نوعی انفاق است، اگر کسی از تو آدرسی را بپرسد و تو او را به درستی راهنمائی کنی؛ انفاق است، عیادت از مریض، امر به معروف و نهی از منکر و حتی جواب سلام دادن نیز انفاق است.»[۵] آثار و برکات انفاق این سبک ارزشمند اگر رعایت شده و به آن عمل شود، آثار و کارکردهای فراوانی در عرصه‌های فردی و اجتماعی، مادی و معنوی و ... در پی خواهد داشت که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: الف) آثار دنیوی ۱. افزایش رزق و روزی باتوجه به آیات و روایات، انفاق و کمک‌های مالی به نیازمندان اگر برای رضای خدا باشد، باعث خیر و برکت و گشایش رزق و روزی خواهد شد. خداوند متعال می‌فرماید: «مَثَلُ الَّذینَ ینْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فی سَبیلِ اللَّهِ کمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فی کلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَ اللَّهُ یضاعِفُ لِمَنْ یشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ[۶]؛ مثل کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می‌کنند، همانند بذری هستند که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه، یکصد دانه باشد و خداوند آن را برای هر کسی بخواهد (و شایستگی داشته باشد)، دو یا چند برابر می‌کند و خدا (از نظر قدرت و رحمت)، وسیع، و (به همه چیز) داناست.» در این آیه خداوند کسانی را که اموال خود را در راه خدا انفاق می‌کنند به دانه‌ای تشبیه کرده که در زمین حاصل‌خیزی رشد و نمو می‌کند، به هفت خوشه تبدیل شده و در هر خوشه صد دانه جای می‌گیرد. به تعبیری انفاق هفتصد برابر پاداش دارد و این ثواب‌ها از خزانه غیب الهی می‌آید که گستره‌اش را کسی درک نمی‌کند؛ البته آنچه در این آیه، مورد تشبیه واقع شده، اختلافی است، برخی آن را مال انفاق کننده گرفته‌اند و برخی دیگر همچون «آیت الله مکارم شیرازی»، آن را شخص ان

فاق کننده گرفته‌اند که کمال و شخصیت و ارزش‌های انسانی او چند برابر می‌شود.[۷] اما هرچه انفاق خالصانه‌تر باشد علاوه بر داشتن نفع مادی برای نیازمند، سود معنوی و رشد پاک‌تر و بیشتری برای انفاق کننده دارد. البته در آیه فوق می‌توان هر دو برداشت را داشت و رشد مال و افزایش در رزق و روزی صدقه دهنده را نیز مشبه گرفت. مؤید این نظر، روایت پیامبر (ص) است که فرمودند: «تَصَدَّقُوا فَإِنَّ الصَّدَقَةَ تَزِیدُ فِی الْمَالِ کثْرَةً وَ تَصَدَّ‌قُوا رَحِمَکمُ اللَّه[۸]؛ صدقه بدهید، زیرا صدقه مال را افزایش می‌دهد. صدقه بدهید، خدا شما را رحمت کند.» برای روشن شدن این مطلب می‌توان به این مثال نیز توجه کرد: آبخوری‌های مرغداری‌ها به گونه‌ای است که هر وقت آب آن مصرف شود، آب جاری می‌شود لذا هرچه جوجه‌های بیشتری به آن نوک بزنند، آب بیشتری در کاسه جمع می‌شود. در مورد انفاق هم وضع به همین منوال است، انسان به هر مقدار که نان خور دور او باشد، روزی بیشتری نصیبش می‌شود، اما اگر سفره‌اش را بست و جلوی مصرف را گرفت، روزی هم بند می‌آید.[۹] سه روز بود که در خانه حضرت علی (ع) غذایی پیدا نمی‌شد. حضرت فاطمه (س) پیراهن خود را به امام علی (ع) تقدیم کرد تا آن را بفروشند. آن حضرت پیراهن را به شش درهم فروختند. در میانه راه، فقیری درخواست کمک کرد. امیرالمؤمنان (ع) آن شش درهم را به او بخشیدند. پس از این جریان، مردی ناشناس، سوار بر شتر در برابر حضرت ظاهر شد و عرض کرد: ای ابوالحسن! این شتر را از من خریداری کن. علی (ع) فرمود: من پول خرید شتر را ندارم؛ اما مرد ناشناس اصرار کرد که حاضر است آن شتر را به صد درهم و به نسیه بفروشد، امام (ع) قبول کرد و شتر را به نسیه خرید. در مسیر راه، با مرد عربی روبرو شد. از امام علی (ع) خواست تا شتر را به او بفروشد. علی (ع) قبول کرد و آن مرد عرب شتر را به صد و شصت درهم خرید. امیر مومنان (ع) هنوز به خانه نرسیده بودند که مرد اولی را دوباره ملاقات کرد، صد درهم او را پرداخت و به خانه آمد. شصت درهم باقی مانده را به حضرت زهرا (س) تقدیم کرد و سپس فرمود: شش درهم را با خدا معامله کردم و در برابر آن، خداوند شصت درهم به من عطا کرد. پیامبر اسلام (ص) که شاهد جریان بودند تبسمی نموده و فرمودند: آن مرد ناشناس اول، حضرت جبرئیل امین و مرد ناشناس دوم حضرت میکائیل بود.[۱۰] خداوند متعال با اشاره به عواقب شوم بی‌توجهی به بندگانش، در سوره قلم داستانی را بیان می‌فرماید: «مردی هر سال هنگام برداشت میوه باغ خود، فقرا را بی‌نصیب نمی‌گذاشت. فرزندان او پس از مرگش راه دیگری پیش گرفتند و برای فرار از چشمان ملتمس فقرا بنا گذاشتند تا سحرگاه میوه‌ها را جمع‌آوری کنند. سحرگاه موعود که فرا رسید، با باغی مواجه شدند که صاعقه آن‌را به خاکستر تبدیل کرده بود و به فرموده قرآن: «فَأَصْبَحَتْ کالصَّرِیمِ[۱۱]؛ پس آن باغ سرسبز، هم چون شب سیاه و ظلمانی شد.» چون تیشه مباش و جمله برخود متراش چون رنده ز کار خویش بی بهره مباش تعلیم ز اره گیر در کار معاش چیزی سوی خود می‌کش و چیزی می‌پاش[۱۲] با تضمینی که خداوند برای انفاق بیان فرموده، آیا جای شک و تردید برای ما باقی می‌ماند تا از معامله با خدا سرباز زنیم؟ ۲. تعادل اقتصادی بین قشرهای مختلف از جمله معضلات بزرگ اجتماعی در هر عصری، فقر، محرومیت و نظام‌های طبقاتی است که در سایه شوم تبعیض و بی عدالتی رشد و نمو می‌نماید و بر‌ روابط انسان‌ها سایه افکنده، مشکلات فراوانی را در سطح جامعه به وجود می‌آورد. انفاق به معنی عام آن، از جمله ابزاری است که می‌تواند تا حدود زیادی بر روابط اقتصادی انسان‌ها و اقشار مختلف جامعه، تأثیر داشته و تعدیل ایجاد نماید و فاصله‌های طبقاتی را کمتر نموده و یا به کلی نابود سازد. با توجه به نقش انفاق و رسیدگی به امور نیازمندان، خدای سبحان خطاب به ثروتمندان جامعه می‌فرماید: «وَ لا یأْتَلِ أُولُوا الْفَضْلِ مِنْکمْ وَ السَّعَةِ أَنْ یؤْتُوا أُولِی الْقُرْبی وَ الْمَساکینَ وَ الْمُهاجِرینَ فی سَبیلِ اللَّهِ[۱۳]؛ آن‌ها که از میان شما دارای برتری [مالی] و وسعت زندگی هستند نباید سوگند یاد کنند که از انفاق نسبت به نزدیکان و مستمندان و مهاجران در راه خدا دریغ نمایند.» اگر ثروتمندان جامعه، بخشی از سرمایه خود را برای سر و سامان دادن به زندگی فقرا و نیازمندان اختصاص داده و صرف کنند، علاوه بر اجر و پاداش معنوی، به خود و حفظ ثروت خویش نیز کمک کرده و جلوی بخش عمده‌ای از ناامنی‌ها را که زائده و مولود فقر و تهی دستی است، خواهند گرفت. افراد خلاف‌کار اگر از لحاظ اقتصادی تأمین شوند، اکثرشان دست از خلاف کاری برداشته و سر در خط قانون خواهند نهاد و مثل بقیه به زندگی عادی و معمولی بازخواهند گشت. بنابراین انفاق، قبل از آن که به حال محرومان، مفید باشد، به نفع ثروتمندان خواهد بود، زی

را تعدیل ثروت، حافظ ثروت است. قرآن یکی از آثار مهم صدقه را ایجاد و گسترش امنیت در جامعه می‌داند. کسانی که در راه خدا انفاق می‌کنند، این فرصت را به دیگر اعضای جامعه می‌دهند تا از نظر مادی و معنوی به یکدیگر نزدیک شوند، چرا که گسترش تضادهای طبقاتی و افزایش آن، زمینه را برای ایجاد بحران داخلی فراهم می‌آورد و دشمن را برای هجوم ترغیب می‌کند. خداوند می‌فرماید: «وَ أَنْفِقُوا فی سَبیلِ اللَّهِ وَ لا تُلْقُوا بِأَیدیکمْ إِلَی التَّهْلُکةِ وَ أَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ یحِبُّ الْمُحْسِنینَ[۱۴]؛ در راه خدا انفاق کنید و با دستان خویش، خود را به هلاکت نیاندازید و نیکی کنید به راستی که خدا نیکوکاران را دوست دارد.» نقل شده امام حسن مجتبی (ع) به همراه امام حسین (ع) و عبدالله بن جعفر، به زیارت خانه خدا رفتند. در راه برای رفع تشنگی و گرسنگی به چادر صحرایی پیرزنی پناه بردند که شیر تنها گوسفندش را که تمام سرمایه زندگی‌اش بود، برای رفع تشنگی آن‌ها و گوشتش را بعد از سر بریدن برای سیر شدن به ایشان داد. بعد از سال‌ها که خشکسالی شد. این پیرزن به همراه همسرش به مدینه هجرت کردند و پیرزن مشغول گدایی شد. امام حسن (ع) او را دید و شناخت. آن حضرت دستور داد تا اموال فراوانی از جمله هزار مثقال طلا به او بدهند و امام حسین (ع) نیز همین مقدار به او کمک کرد.[۱۵] در این جریان زمانی‌که امام حسن و امام حسین (عل) نیازمند آشامیدنی برای رفع عطش بودند، پیرزن به آن‌ها کمک کرد و در زمان خشک‌سالی، این بزرگواران به پیرزن کمک کردند و این امر سبب تعادل واقع شدن بین این دو گروه شد. فیض کاشانی هم در شعر زیبایی اشاره به این بحث دارد: بیا تا مونس هم، یار هم، غمخوار هم، باشیم انیس جان غم، فرسوده بیمار هم، باشیم شب آید، شمع هم، گردیم و بهر یکدیگر سوزیم شود چون روز، دست و پای هم، در کار هم باشیم دوای هم، شفای هم، برای هم، فدای هم دل هم، جان هم، جانان هم، دلدار هم باشیم به هم، یک تن شویم و یک دل و یک رنگ و یک پیشه سری در کار هم، آریم و دوش بار هم باشیم[۱۶] ۳. آرامش روحی و روانی دغدغه اصلی انسان‌ها در طول تاریخ، رسیدن به آرامش بوده است، تلاش آنان از ابتدای خلقت تا حال، متوجه این اصل بوده که چه تدبیری بیندیشند تا بتوانند آرامش را برای خود و نزدیکان خویش فراهم سازند. خدای سبحان می‌فرماید: «الَّذینَ ینْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ بِاللَّیلِ وَ النَّهارِ سِرًّا وَ عَلانِیةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیهِمْ وَ لا هُمْ یحْزَنُون[۱۷]؛ آن‌ها که اموال خود را، شب و روز، پنهان و آشکار، انفاق می‌کنند، مزدشان نزد پروردگارشان است؛ نه ترسی بر آن‌هاست و نه غمگین می‌شوند» در آیه دیگری می‌خوانیم: «وَ مَثَلُ الَّذینَ ینْفِقُونَ أَمْوالَهُمُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ تَثْبیتاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ کمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصابَها وابِلٌ فَآتَتْ أُکلَها ضِعْفَینِ فَإِنْ لَمْ یصِبْها وابِلٌ فَطَلٌّ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصیرٌ[۱۸]؛ و (کار) کسانی که اموال خود را برای خشنودی خدا و تثبیت (ملکات انسانی در) روح خود، انفاق می‌کنند، همچون باغی است که در نقطه بلندی باشد و باران‌های درشت به آن برسد، (و از هوای آزاد و نور آفتاب، به حد کافی بهره گیرد) و میوه خود را دو چندان دهد (که همیشه شاداب و با طراوت است.) و خداوند به آنچه انجام می‌دهید، بیناست.» در این آیه نیز خداوند در مثالی زیبا انفاق کنندگان را همچون باغ خودشان خرم و زنده‌دل معرفی کرده و انفاقشان تا این اندازه پر ثمر است. انگیزه این افراد از صدقه دادن، رشد کمالات نفسانی همچون ایثار، سخاوت، نوع‌دوستی و... است که به منظور تقویت هرچه بیشتر گام‌هایشان انجام می‌شود. برخی از مفسران جمله «وَ تَثْبیتاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ» را به آرامش تفسیر کرده‌اند که پس از انفاق برای انفاق کننده و سپس برای انفاق شونده و به طور کلی برای جامعه حاصل می‌شود؛ بنابراین انفاق کنندگان واقعی کسانی هستند که تنها به خاطرخشنودی خدا و پرورش فضائل انسانی و تثبیت این صفات در درون جان خود و همچنین پایان دادن به اضطراب و ناراحتی‌هایی که بر اثر احساس مسئولیت در برابر محرومان در وجدان آن‌ها پیدا می‌شود اقدام به انفاق می‌کنند.[۱۹] روزی شخصی به خدمت امام حسن (ع) آمد و عرض کرد: ای فرزند امیرالمؤمنین (ع)! من دشمن بی‌رحم ستمکاری دارم که حرمت پیران را نگه نمی‌دارد و بر خردسالان رحم نمی‌کند. حضرت چون این سخن را شنید فرمودند: بگو دشمن تو کیست تا انتقام تو را از او بگیرم! گفت: دشمن من تهی‌دستی و پریشانی است. حضرت لحظه‌ای سر به زیر افکند، سپس خادم خود را طلبید و فرمودند: آنچه از مال نزد ما مانده است، حاضر کن. او پنج هزار درهم آورد، حضرت همه آن درهم‌ها را به او داد و ا

و را سوگند داد که هر وقت که این دشمن بر تو ستم کرد، شکایت او را پیش من بیاور تا من دفع ستم او از تو بکنم.[۲۰] آثار اخروی انفاق ۱. آمرزش گناهان همه انسان‌ها به جز انبیاء و اولیای الهی، در زندگی خود، دچارخطا و لغزش شده و گناهان کوچک و بزرگی را مرتکب می‌شوند، از جمله ابزاری که باعث می‌شود انسان آثار گناه و خطاهایش را از بین ببرد، حتی آن را تبدیل به حسنات نماید، انفاق و بخشش در حق بندگان خدا و خدمت به مخلوقات الهی است.[۲۱] در سوره مائده می‌خوانیم: «أَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً لَأُکفِّرَنَّ عَنْکمْ سَیئاتِکمْ وَ لَأُدْخِلَنَّکمْ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ فَمَنْ کفَرَ بَعْدَ ذلِک مِنْکمْ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبیلِ[۲۲]؛ به خدا قرض نیکو بدهید [در راه او، به نیازمندان کمک کنید]، گناهان شما را می‌پوشانم [می‌بخشم] و شما را در باغ‌هایی از بهشت که نهرها از زیر درختانش جاری است، وارد می‌کنم؛ اما هر کسی از شما بعد از این کافر شود، از راه راست منحرف گردیده است.» ۲.خیر و سعادت ابدی عمده‌ترین اثر انفاق و رسیدگی به امور نیازمندان واقعی، خیر وسعادت ابدی و حسن عاقبت و فرجام نیکی است که نصیب انسان‌های خیّر و نیکوکارخواهد شد. در قرآن آمده: «وَ الَّذینَ صَبَرُوا ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِیةً وَ یدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ السَّیئَةَ أُولئِک لَهُمْ عُقْبَی الدَّار[۲۳]؛ کسانی که بهخاطر ذات (پاک) پروردگارشان شکیبایی می‌کنند و نماز را برپا می‌دارند و از آنچه به آن‌ها روزی داده‌ایم، در پنهان و آشکار، انفاق می‌کنند و با حسنات، سیئات را از میان می‌برند پایان نیک سرای دیگر، از آن آن‌هاست ... (همان) باغ‌های جاویدان بهشتی که وارد آن می‌شوند و همچنین پدران و همسران و فرزندان صالح آن‌ها و فرشتگان از هر دری بر آنان وارد می‌گردند ... (و به آنان می‌گویند): سلام بر شما به خاطر صبر و استقامتتان! چه نیکوست سرانجام آن سرا (ی جاویدان)!» ________________________________________ [۱]. بقره /۲۱۶. [۲]. روش ضرورت مطلب. [۳]. تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص ۲۱۵. [۴]. سوره‌های ذاریات آیه ۱۹؛ نحل آیه ۹۶؛ نمل آیه ۸۹؛ انعام آیه ۱۶۰. [۵]. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل ج ۷، ص ۲۴۲ و بحارالانوار، ج ۹۳، ص ۱۸۲. [۶]. بقره /۲۱۶. [۷]. مثال‌های زیبای قرآن، ص ۱۰۶. [۸]. کافی، ج ۴، ص ۹. [۹]. حائری شیرازی، تمثیلات، ج ۲، ص ۱۶۷. [۱۰]. بحارالانوار، ج ۴۱، ص ۴۷. .[۱۱] قلم / ۲۰. [۱۲]. احمد جامی. [۱۳]. نور/ ۲۲. [۱۴]. بقره/ ۱۹۵. [۱۵]. بحار الأنوار، ج ۴۳، ص,۳۴۸ [۱۶]. فیض کاشانی. [۱۷]. بقره/ ۲۷۴. [۱۸]. بقره/ ۲۶۵. [۱۹]. تفسیر نمونه، ج ۲، ص ۳۲۶. [۲۰]. العدد القویة، ص ۳۵۹. [۲۱]. فرهنگ قرآن، ج ۵، ص ۲۵۵. [۲۲]. مائده/۱۲. [۲۳]. رعد/ ۲۲ ـ ۲۴.

انفاق در شب پانزدهم https://eitaa.com/fatemi5/1203