نکات:
کلمهى «بَقیّة» که 3 بار در قرآن آمده، به معناى باقیمانده است، امّا معمولاً در لغت عرب، به فضل و قدرت گفته مىشود. شاید به خاطر آنکه انسان اجناس نفیس را نزد خود ذخیره مىکند و باقى نگه مىدارد، و شاید هم به جهت آنکه افرادى در صحنه باقى مىمانند که داراى قدرت و قوّت بیشترى هستند.
در این آیه خداوند از گروهى انتقاد کرده که چرا مجهّز به علم و قدرت نمىشوند تا جامعه را هشدار دهند. این هشدار با لحن «لولا» بارها در قرآن تکرار شده است، از جمله: آیهى «فلولا نفر من کل فرقة منهم طائفة»(137) و آیهى «لولا ینهاهم الربّانیون و الاحبار»(138)
چون آیهى 114 پیرامون نماز و این آیه در مورد نهى از منکر است، بجاست تا به آیاتى از قرآن مجید که در آنها مسائل «نماز» و «امر به معروف ونهى از منکر» در کنار هم و متأثّر از یکدیگر آمده، اشارهاى داشته باشیم. از جملهى این آیات عبارتند از:
الف: «انّ الصلوة تنهى عن الفحشاء و المنکر»(139) قطعاً نماز، انسان را از زشتىها و منکرات باز مىدارد.
ب: «انّ الحسنات یذهبن السیئات»(140) همانا خوبىها (مثل نماز) بدىها را محو مىکند.
ج: «اقم الصلوة و أمر بالمعروف و انه عن المنکر»(141) نماز به پادار و امر به معروف کن و از منکر بازدار.
د: «الذین ان مکنّاهم فى الارض اقاموا الصلوة و اتوا الزکاة و امروا بالمعروف و نَهَوا عن المنکر»(142) مؤمنان واقعى آنانند که اگر در زمین به آنها مکنت و قدرت بخشیم، نماز به پا مىدارند و زکات مىپردازند.
137) توبه، 122.
138) مائده، 63.
139) عنکبوت، 45.
140) هود، 114.
141) لقمان، 14.
142) حج، 41.
پیام ها:
1- در همهى زمانها، افراد بىتفاوت نسبت به مفاسد اجتماعى، محکوم و مورد انتقادند. «فلو لا من القرون...»
2- بیشترین مسئولیّت در نهى از منکر، بر عهدهى صاحبان علم و قدرت است. «اولوا بقیّة»
3- در هر جامعهاى، افراد مصلح و دلسوز در اقلیّت هستند.«الاّ قلیلا»
4- رمز سقوط امّتهاى پیشین، بىتفاوتى و ترک نهى از منکر بوده است.«الا قلیلاً ممّن انجینا»
5 - نتیجهى دلسوزى مصلحین و اصلاح جامعه، نجات از قهر الهى است.«انجینا»
6- ظلم، عیّاشى و جرم، اضلاع مثلث شوم سقوط و هَلاکتاند. «ظلموا، اترفوا، مجرمین»
هود - 116
جالب است که این ایات اخرین آیات سوره هود است.و سرگذشت بیشتر اقوام را میگوید
از قوم نوح،قوم هود،، قوم شعیب(مدین)،صالح(ثمود)قوم لوط.قوم موسی
❌فقط دوستانی بخونن که تازه میخوان شروع کنن به امر به معروف❌
اولا که نترسید و توکل کنید بر خدا و از امام حسین علیه السلام تاسی بگیرید
دوما اگه ترستان خیلی زیاد بود ابتدا با چند تا دوست قرار بگذارید هفته ای یکبار یا دوبار برای خرید یا ورزش یا پارک رفتن و گردش با هم برید بیرون بعد آنجا به هر کشف حجابی برخورد کردید تذکر بدید اینجوری هم ترستون کمتره هم شخص مقابل شما تعداد زیاد شما رو ببینه زودتر تسلیم میشه
و اینم آوازه گوش خودتون کنید شما مامور وظیفه اید نه نتیجه
شما به وظیفه خودتون عمل کنید بقیه اش به خدا بسپارید
بعدا که ترستان کمتر شد تکی هم میتوانید امر به معروف کنید
نکات:
پیامبرصلى الله علیه وآله فرمود: مراد از اصلاح در آیه، انصاف مردم نسبت به یکدیگر است.(143)
پیامبرصلى الله علیه وآله فرمود: اى ابنمسعود! با مردم رفتارى منصفانه داشته باش وخیرخواه آنان باش وبه آنان رحم کن. اگر چنین باشى و خدا بر مردم شهرى غضب کند که تو در میان آنان هستى، به سوى تو نظر مىکند وبه خاطر تو، به آنان رحم مىکند.(144)
143) تفسیر مجمعالبیان.
144) بحار، ج 74، ص 109.
پیام ها:
1- قهر خداوند، دلیل دارد.«یهلک القرى بظلم»
2- صالح بودن تنها کافى نیست، بلکه باید «مصلح» بود.«ما کان ربّک... واهلها مصلحون» (یکى از موارد ایمنى از عذاب الهى، اصلاحطلبى مردم است)
هود - 117
وَمَا كَانَ رَبُّكَ لِيُهْلِكَ الْقُرَىٰ بِظُلْمٍ وَأَهْلُهَا مُصْلِحُونَ هود - 117
فَلَمَّا نَسُوا مَا ذُكِّرُوا بِهِ أَنجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَأَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا بِعَذَابٍ بَئِيسٍ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ اعراف - 165
و چنین نبود که پروردگارت آبادیها را بظلم و ستم نابود کند در حالی که اهلش در صدد اصلاح بوده باشند! هود - 117
امّا هنگامی که تذکراتی را که به آنها داده شده بود فراموش کردند، (لحظه عذاب فرا رسید؛ و) نهیکنندگان از بدی را رهایی بخشیدیم؛ و کسانی را که ستم کردند، بخاطر نافرمانیشان به عذاب شدیدی گرفتار ساختیم. اعراف - 165
نکات:
کلمهى «بئیس» از «بأس»، به معناى شدید و «عَتوا»، به معناى عصیان و سرکشى است.
طبق روایات، چون موعظه کنندگان بنى اسرائیل دیدند پندشان در قوم خود بىاثر است، از مردم جدا شدند و همان شب، قهر و عذاب الهى نازل شد و گنهکاران و سکوتکنندگان را در برگرفت. [320] و این تبدیل و تحوّل، از تصرّفات تکوینى الهى است.
در آیه 60 سوره مائده آمده که گروهى بهخاطر نافرمانى، به صورت خوک ومیمون درآمدند و اینجا فقط میمون ذکر شده است. ابن عباس مىگوید: هر دو آیه دربارهى یک گروه است.
از ظاهر آیه استفاده مىشود که نه تنها خصلت آنان، بلکه شکل ظاهرى آنان نیز تبدیل به میمون شد. آرى، خدایى که با یک فرمان، آتش را بر حضرت ابراهیم گلستان مىکند، مىتواند موجودى را به موجود دیگر و انسانى را نیز میمون کند. البتّه مسخشدگان توالد و تناسلى نداشتند و به فرمودهى پیامبر صلى الله علیه وآله چندروزى بیشتر زنده نبودند. [321]
320) تفسیر نمونه
321) تفسیر مجمع البیان
پیام ها:
1- نهى از منکر، اگر سبب هدایت دیگران نشود، سبب نجات خود ناهیان مىشود. «أنجینا الّذین ینهون»
2- فراموشى، اگر در اثر بى توجّهى و بىاعتنایى باشد کیفر دارد. «فلما نسوا ...»
3- هر که راه موعظه را بر روى خود ببندد، راه قهر الهى را به روى خویش باز کرده است. «نسوا - أخذنا»
4- نهى از منکر، یک وظیفه دائمى است. «ینهون» (فعل مضارع نشان استمرار است)
5 - بىتفاوتان، ظالمند. «الّذین ظلموا» (در آیهى قبل، بنىاسرائیل به سه دسته تقسیم شدند: متجاوزان، واعظان و سکوتکنندگانِ بىتفاوت. در این آیه سکوتکنندگان هم جزو ظالمانِ هلاک شده به حساب آمدهاند، زیرا تنها ناهیان از منکر نجات یافتند، «انجینا الّذین ینهون» پس سکوت، هم ظلم و هم زمینهى هلاکت است.)
6- از بزرگترین و شدیدترین عذابها، سقوط از مرحلهى انسانیّت است. «عذاب بئیس، کونوا قردةً خاسئین»
7- متجاوز، استحقاق از دست دادن انسانیّت و مسخ شدن را دارد و کیفر مستکبر، طرد و تحقیر است. «عتوا، قردةً خاسئین» آرى، ملّتى که در برابر قانون الهى گردنکشى کند، میمونوار از دیگران تقلید خواهد کرد.
8 - آنان که حکم خدا را با حیله، مسخ و دگرگون کنند، چهرهشان مسخ مىشود. بازیگرِ با دین، به صورت حیوان بازیگر (میمون) در مىآید. «کونوا قردة»
اعراف - 165
رهبر انقلاب: اگر منکری دیدید تذکر زبانی بدهید اما نه با زبان گزنده. لازم هم نیست سخنرانی کنید؛ یک کلمه بگویید این کار گناه است.