فکرت
✅اختصاصی 📱# لایو 🔻موضوع: نقدر رویکرد روششناسانه دکتر فیرحی 🎙دکتر ذبیح الله نعیمیان ➕فکرت ⬅️پنج
یادداشت ویژه《روزنه》به مناسبت درگذشت مرحوم شیخ داوود #فیرحی_زنجانی با عنوان در سودای قرائت مدرن از فقه و اندیشه سیاسی اسلامی، را در کانال روزنه مطالعه کنید:
@rozaneebefarda
بخشی از این یادداشت:
🔹جناب آقای شیخ داوود فیرحی زنجانی، دانش آموخته حوزه و همزمان دانش آموخته دانشگاه بود. او به عضویت هیئت علمی دانشگاه تهران و پژوهش در زمینه علوم سیاسی اشتغال داشت و از نظر سیاسی به گرایشات اصلاحطلبانه و اعتدالی شناخته میشد.
🔹آقای فیرحی در کنار #سیدجواد_طباطبایی به عنوان قوه عاقله جریان رسانهای اعتدال، خاصه در نشریه #سیاست_نامه قوچانی، نقش ایفا میکرد و همزمان در انجمن علوم سیاسی حوزه نیز سالها به طرح بحث مشغول بود.
دلدادگی مرحوم فیرحی به پدر معنوی #خرده_جریان_اعتدال، یعنی مرحوم هاشمی رفسنجانی شاخصه مهم زندگی سیاسی وی بود. او در یادداشتی اختصاصی و در تعابیری مبالغهآمیز، شخصیت هاشمی رفسنجانی را بینظیر و جاذب اضداد دانسته و فعالیتهای وی در اواخر عمر برای تأسیس یک شورا (موسوم به شورای عالی آزاداندیشی دینی) را «آواز قو» نامید و در پایان یادداشت؛ با تشبیه آن مرحوم به «قو» در رثای آن مرحوم، اینچنین به مغازله و مرثیه خوانی پرداخت:
شنيدم كه چون قوي زيبا بميرد
فريبنده زاد و فريبا بميرد...(مردمسالاری آنلاین/29بهمن1395)
🔹بخش اساسی از پروژه فکری فیرحی، ارائه #تأویلهای_دموکراتیک_و_مدرن_از_دین بود. البته وی بدون در نظر گرفتن تفاوت بنیادین دین(به عنوان امر الهی) و دموکراسی(به عنوان مفهوم غیردینی و بشری) و بدون التفات به مفهوم متعالی #مردم_سالاری_دینی، پرونده خود را «برجستهسازی وجوه دموکراتیک نصوص دینی» مینامد:
«نوشتههای بعدی من از کتاب دو جلدی «فقه و سیاست» شروع میشود و بعد از آن کتاب «حکمرانی حزبی» است و پس از آن هم کاری است که راجع به قانون است و هماکنون درحال انجام آن هستم. در این کتابها کوشش میکنم تا وجوه دموکراتیکی که هم در دانش ما و هم بهخصوص در نصوص دینی ماست را #برجسته کنم.»
📌آدرس کانال؛
🆔@fekrat_net
فکرت
بازخوانی رویکرد روششناسی دکتر فیرحی دکتر ذبیحالله نعیمیان استاد حوزه و دانشگاه 📌آدرس کانال؛ 🆔@fe
#فیرحی_زنجانی؛ تئوریسین اسلام سکولار، مروج مدرنیته
حجت الاسلام والمسلمین محمدجواد نوروزی
دکترای علوم سیاسی
[صفحه ۱ از ۲]
#گزیده
🔹از نظریه #اسلام_غیر_انقلابی دو نوع اسلام متولد می شود؛
#اسلام_متحجر و #اسلام_سکولار، که #فیرحی در قالب اسلام سکولار میگنجد.
🔹 مواجهه با شخصیت فیرحی از دو منظر قابل بررسی است؛
🔻اول اینکه وی از دنیا رفته و احساسات نسبت به این ضایعه برانگیخته شده است و باید به خانواده ایشان #تسلیت گفت
🔻اما آنچه اهمیت بالایی دارد #بعد_فکری جناب فیرحی است که نباید در #مواجهه_احساسی با فوت ایشان مغفول بماند.
🔹شخصیت علمی آقای فیرحی را از دو منظر می توان مورد بررسی قرار داد؛
بعد اولی که در شخصیت ایشان می شود به آن پرداخت به لحاظ #تبار_شناسی و #جریان_شناسی است.
🔹 مهم ترین مسأله ای که جریان روشنفکری از عصر فتحعلی شاه تا کنون با آن روبرو بوده این است که چطور می توان از وضعیت کنونی که کشور در آن قرار دارد خارج شد و به مدرنیته رسید به صورتی که ظاهر دین حفظ شود اما به لحاظ فکری و مبنایی ذیل مدرنیته تعریف بشویم.
🔹براین اساس رویکرد های مختلفی توسط جریان روشنفکری مورد توجه قرار می گیرد؛ رویکرد اول نقد دین است، به گونه ای که به تبیین مبانی فکری غرب به عنوان الگوی پیشرفت در عرصه های مختلف به ویژه در عرصه نظامی، سیاسی و اقتصادی و دیگر عرصه ها پرداخته می شود.
🔹 رویکرد دوم تأویل مفاهیم غیر دینی در قالب مفاهیم دینی و استدلال دینی برای مفاهیم غربی است و شاید بتوان میرزا ملکم خان را پایه گذار این روش دانست که معتقد بود در جامعه دینی نمی توان به مواجهه مستقیم با مبانی دینی رفت.
🔹 اگر این خط تبارشناسی را تا به امروز امتداد دهیم خواهیم دید در زمان ما سعی شده است این تأویل با رویکرد فقهی، فلسفی، ناسیونالیستی و یا ایران شناسی آقای طباطبایی مورد توجه قرار بگیرد و در عصر مشروطه علمایی چون #مرحوم_نائینی و #شیخ_فضل_الله سعی کردند این مواجهه مدرنیته با مفاهیم دینی را با تصرف در تفکرات مدرنیته و حفظ سیادت اسلام حل و فصل کنند.
🔹بعد دوم شخصیت آقای فیرحی جنبه فکری ایشان است؛
وی تلاش می کند مفاهیم و مؤلفه های غربی را با چارچوب فقهی مورد تبیین قرار دهد و در مواجهه با کسانی که رویکرد فلسفی دارند مانند سروش و یا رویکرد ایران شهری دارند مانند طباطبایی، به این دلیل نیست که این ها تلاش دارند دین را در ذیل مدرنیته تعریف کنند بلکه نقد وی به سروش و امثال او این است که چرا این افراد دستگاه فقه را نادیده گرفته اند، چرا که فقه مهمترین دستگاهی است که می شود از آن برای تعدیل مفاهیم غربی و ارائه مبانی و مؤلفه ها و مبانی غربی در چارچوب فقه و با روکش فقهی بهره برد.
🔹بنابراین این نکته که برخی تفکر فیرحی را استمرار تفکر مرحوم نائینی و مرحوم طالقانی می دانند به هیچ وجه درست نیست و مرحوم نائینی و شیخ فضل الله نوری از موضع فقه اجتهادی به مواجهه با مدرنیته برخاستند و تنها تفاوت این دو در تحلیل آن ها از موقعیت زمانه بود و استمرار تفکر شیخ فضل الله و نائینی به حکومت ولایت فقیه می انجامید، البته با مبانی متفاوت مرحوم نائینی در امور حسبیه و ادله الهی ولایت فقیه در دیدگاه شیخ فضل الله نوری وجود داشت.
🔹جریان روشنفکری تلاش می کند مرحوم نائینی را به نفع مبانی فکری التقاطی خود مصادره کند اما مطالعه در شیوه مرحوم نائینی و مواجهه واقع بینانه بینانه با اندیشه وی، ما را به نقطه ای که روشنفکران معاصر بر آن ایستاده اند نمی رساند.
🔹با مداقه در سلوک شخصیتی آقای فیرحی این نکته را خوهیم یافت که وی بیشترین #تأثیرپذیری را از #دکتر_بشیریه دارد و در یک کلام می توان گفت #خاستگاه_فکری وی مدرنیته است و تلاش می کند هر مسأله ای را با نقطه عزیمت مدرنیته آغاز کند و مؤلفه های فکری غربی که پس از رنسانس شکل گرفته است برای او اصالت دارد و از فقه به عنوان یک دستگاه فکری در خدمت توجیه مبانی فکری غربی در استفاده می کند و پیشینه ای رویکرده میرزا ملکم خان برمی گردد که تلاش داشت مفاهیم غیردینی را با لعاب دینی به جامعه عرضه کند.
🔹پشتوانه تئوریک نظریه نظام انقلابی، اسلام ناب است در مقابل نظریه اسلام غیر انقلابی که حاصل آن دموکراسی است ودو نوع اسلام از آن می تواند متولد شود، «اسلام متحجر» و «اسلام سکولار یا اسلام رحمانی»؛ که آقای فیرحی در قالب اسلام سکولار می گنجد.
🔹این انتقاد به #رسانه_ملی و سایر رسانهها وارد است که چرا وقتی افرادی مانند مرحوم #حسینیان با آن سابقه علمی از دنیا می روند به ابعاد شخصیتی و آثار آن ها توجهی نمی کنند اما در کوتاه ترین زمان ممکن برنامه ای در مورد آقای فیرحی روی آنتن #شبکه_چهار می رود بدون اینکه زمینه نقد وجوه علمی این شخص فراهم شده باشد!
@rozaneebefarda
📌آدرس کانال؛
🆔@fekrat_net
فکرت
#فیرحی_زنجانی؛ تئوریسین اسلام سکولار، مروج مدرنیته حجت الاسلام والمسلمین محمدجواد نوروزی دکترای علو
#فیرحی_زنجانی؛ تئوریسین اسلام سکولار، مروج مدرنیته
[صفحه ۲ از ۲]
🔹اگر بخواهیم نمودهای تفکر سکولار را در اندیشه فیرحی بیابیم سیری نه چندان عمیق در آثار و سخنرانی های وی ما را به هدف مان می رساند؛
تحلیلی که در سخنرانی های خود از #قیام_امام_حسین (ع) ارائه می کند، تحلیلی که از تقابل نظام اسلامی و نظام سلطه براساس دو مفهوم تضاد و حقانیت ارائه می کند و یا مباحث مختلفی که در مقاله ای به آن می پردازد و درآن خود را به عنوان پل ساز میان فقه و جریان روشنفکری سکولار معرفی می کند که هدف این پل، #تعدیل_کنندگی #رادیکالیزم_مذهبی و #سکولاریزم_ستیزنده است.
🔹اگر ما مجموعه آثار و نوشته های ایشان را مورد بررسی قرار دهیم به هیچ وجه بین خود و جریان روشنفکری سکولار که مصادیق آن امثال #سروش، #شبستری و دیگران هستند، مرزبندی نمی کند و مواجهه او با این افراد مواجهه شکلی است به این معنا که از دریچه فقه باید ورود کرد یا از دریچه ای دیگر.
🔹یکی از اصول انقلاب و اسلام ناب مرزبندی با نظام سلطه است و فیرحی تلاش می کند این ویژگی و اصل را به شدت کمرنگ کند و سعی می کند اندیشه #انقلاب_اسلامی را در #ذیل_مدرنیته معرفی کند؛ بنابراین چیزی تحت عنوان علوم اسلامی نخواهیم داشت و از اساس علوم تقسیم بندی علوم انسانی به اسلامی و غیر اسلامی بی معنا خواهد بود.
🔹در اندیشه فیرحی فقه هم به دستگاهی برای موجه سازی مبانی فکری مدرنیته و مفاهیمی که در دانش سیاسی وجود دارد، فروکاسته شده، بنابراین دانش همان چیزی است که در غرب رشد و نمو یافته و تنها کاری که ما در قبال دانش می توانیم انجام دهیم بومی سازی است و این بومی سازی به معنای داشتن یک دانش مستقل نیست؛ بنابراین فیرحی خود را پل سازی معرفی می کند که به #عرفی_سازی_مبانی_تفکر_غرب می پردازد.
🔹اگر از دیدگاه مبانی امام و انقلاب اسلامی به عملکرد فیرحی بنگریم، شاید داعیه داری او برای اسلام از یک سو و تئوری پردازی برای جریان اصلاحات از سوی دیگر نشانه تناقض رفتاری او باشد اما اگر به دیدگاه تئوریکی که وی نظریه پرداز آن است توجه کنیم و سلوک علمی و عملی او زیر نظر بگیریم خواهیم دید که هیچ تناقضی در رفتار وی وجود ندارد چرا که اسلامی که فیرحی که داعیه دار آن است تقویت کننده جریان فکری سکولار به سردمداری اصلاحات است.
⭕️متن کامل گفتگو را اینجا بخوانید.
@rozaneebefarda
📌آدرس کانال؛
🆔@fekrat_net