💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 9️⃣2️⃣ 🌐 نوع برهان استفاده شده در فلسفه 🔘 توضیحی دربارۀ برهان لمّی و انّی 🔺 با برهان، مجهولات معلوم می شود؛ بدین طریق که با استفاده از مقدماتی، نتیجه ای به دست می آید. 🔺 در همۀ انواع برهان ها، مقدمات را علت تصدیق نتیجه می دانند؛ زیرا مقدمات راه تصدیق نتیجه اند. 🔘 برهان لمّی 🔺اگر حد وسط، افزون بر اینکه علت تصدیق است، علت نفس الامری نتیجه نیز باشد، برهان، لمّی خواهد بود؛ یعنی حد وسط، هم علت تصدیق نتیجه در عقل است و هم علت خارجی و نفس الامری آن. در برهان لمّی، از راه علت خارجی، به تصدیق نتیجه دست می یابیم. 🔘 برهان انّی 🔺 اگر حد وسط تنها علت تصدیق نتیجه باشد، برهان، انّی خواهد بود. در این برهان تنها اصل ثبوت رابطه میان اصغر و اکبر اثبات می شود. در برهان انّی، حد وسط علت نفس الامری نتیجه نیست. 🔘 ملاک لمّی بودن برهان 🔺 حد وسط علت نتیجه، یعنی علت ارتباط حد اصغر و حد اکبر باشد. التبه ممکن است در مواردی حد وسط علت خود حد اصغر یا حد اکبر باشد، اما این علیت نقشی در لمّی بودن برهان ندارد. 🔺 حتی گاه حد وسط معلول اصغر یا اکبر است، اما علت ارتباط میان اصغر و اکبر است و در نتیجه برهان لمّی خواهد بود. 🔘 برهان های انّی غیر یقینی 🔺 دسته ای از برهان های انّی یقین آور نیستند و از همین رو، در فلسفه به کار نمی آیند. 🔺 برهانی لمّی به حتم یقین آور است؛ زیرا علت تصدیق در آن، همان علت خارجی است که میان اکبر و اصغر پیوند واقعی ایجاد کرده است. علت خارجی ارتباط اکبر و اصغر، باید علت تامۀ ارتباط میان آنها باشد. نیز باید علیت آن واضح و معلوم باشد. 🔺 این دو شرط باید برقرار باشند؛ زیرا بدون آنها از برهان لمّی یقین حاصل نمی آید. برهان انّی شقوق متعددی دارد؛ اما برخی انواع و شقوق آن یقین آور نیستند. 🔘 برخی شقوق برهان انّی 🔺 1. حد وسط معلول ثبوت اکبر برای اصغر است. معمولاً آن را «دلیل» می نامند. 🔺 2. حد وسط با ثبوت اکبر برای اصغر، دارای گونه ای «معیت بالطبع» است. معیت بالطبع خود انواعی دارد: 🔺 الف) یکی از گونه های معیت بالطبع، معیتی است که میان دو معلول یک علت برقرار است. اگر با یکی از دو معلول یک علت، بر معلول دیگر استدلال کنیم، برهانی انّی تشکیل داده ایم که در آن حد وسط با نتیجه معیت دارد. 🔺 ب) گونۀ دوم معیت بالطبع، «معیت بالاضافه» است. اگر ج و خ دو مضاف باشند، در این صورت می توان ج را حد وسط قرار داد و خ را اثبات کرد و به عکس. 🔺 ج) گونۀ سوم معیت بالطبع، معیتی است که میان لوازم ذاتی یک شیء برقرار است. اگر شیئی دو لازم ذاتی داشته باشد، می توان یکی از آنها را حد وسط قرار داد و دیگری را نتیجه گرفت. 🔺 از میان انواع مزبور، تنها گونۀ اخیر، یعنی برهان انّی مطلق از راه لوازم را یقین آور می دانند؛ زیرا گونه های دیگر، شروط یقین را برنمی آورند. «دلیل» یقین آور نیست، زیرا هیچ توجیه گری برای یقینی بودن صغرا در دست نیست، مگر همان علتش، که قرار است با این برهان اثبات شود. 🔺 استدلال انّی از راه یکی از دو معلول یک علت بر معلول دیگر نیز، نقصی مشابه نقص دلیل دارد. معیت بالطبع میان دو معلول تنها در صورتی یقینی خواهد بود که علت آن دو را بشناسیم. 🔺 بنابراین باید گفت علم یقینی به آنچه دارای سبب است، تنها از طریق سببش حاصل می آید. استدلال از راه یکی از دو مضاف بر دیگری نیز در علوم کارایی ندارد؛ زیرا با دانستن رابطۀ اضافه میان دو مضاف، هر دو معلوم خواهند بود و مجهولی در کار نیست تا آن را بجوییم. مثال «این عدد زوج است، پس فرد نیست» نیز همین گونه است. 🔺 در تمام موارد پیشین، استدلال بر امری که دارای سبب است، صورت گرفته و اشکال مشترک همه این است که آنچه سبب درد، تنها از راه سببش باید شناخته شود. اما استدلال از راه لوازم، چنین نیست و استدلال است از راه امری که ذاتی است، نه از راه مسبب. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 181_188 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 0️⃣3️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3253 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 0️⃣3️⃣ 🌐 نوع برهان مورد استفاده در فلسفه 🔘 برهان انّی از راه لوازم 🔺 در استدلال انّی مطلق از راه لوازم، اکبر لازم ذاتی اصغر است، اما این لزومْ بیّن نیست. آنچه بیّن است، لزوم اوسط برای اصغر و لزوم اکبر برای اوسط است. الف با ب رابطۀ ذاتی نفس الامری دارد، یعنی ب از درون الف بر می آید، نه اینکه ثبوت ب برای الف، معلول سببی باشد. ج نیز با ب همین رابطه را دارد. در اینجا یقین به صغرا و کبرا، به علم به سبب وابسته نیست. 🔺 پایۀ فلسفی پذیرش چنین استدلالی این است که یک ذات (اصغر) بتواند دو لازم ذاتی (اوسط و اکبر) داشته باشد. 🔺 سبب یقین در برهان انّی از راه لوازم، خودِ ذاتی است که در جایگاه موضوع صغرا و نتیجه قرار می گیرد. خود ذات موضوع، اقتضای این لوازم را دارد. 🔺 آنچه سبب دارد، تنها از راه برهان لمّی قابل تثبیت یقینی است. برهان انّی از راه لوازم، چیزی را تثبیت می کند که سبب ندارد، اما دیگر انواع براهین انّی این گونه نیستند؛ از همین رو یقین آور نیستند. 🔺 در برهان لمّی، حد وسط سبب نفس الامری ثبوت اکبر برای اصغر است. اگر ثبوت اکبر برای اصغر از لوازم ذاتی اصغر باشد، دیگر سبب نفس الامری نخواهد داشت. 🔺 اگر اکبر برای اصغر موجود باشد نه به توسط سبب، بلکه ذاتی آن باشد، اما وجودش برای اصغر آشکار نباشد، و اوسط هم ذاتی اصغر باشد و وجودش برای اصغر آشکار باشد، و وجود اکبر برای اوسط آشکار باشد، برهانی یقینی شکل خواهد گرفت و ابن برهان، انّی است نه لمّی. 🔺 ذات اصغر مقتضی اکبر است، و از آنجا که این اقتضا مخفی و نامعلوم است، بر آن برهان اقامه می شود. در برهان انّی از راه لوازم از طریق یک لازم بیّن، به لازم دیگر، که مخفی است، راه می برند. هم حد وسط و هم حد اکبر، لازم ذاتی اصغرند، اما لزوم حد وسط برای حد اصغر، و نیز لزوم حد اکبر برای حد وسط، آشکار است، ولی لزوم حد اکبر برای حد اصغر، نا آشکار. بنابراین با استفاده از دو نسبت لزومی بیّن، نسبت لزومی مخفی آشکار و اثبات می شود. 🔘 عدم سببیت در برهان انّی 🔺 در برهان انّی از راه لوازم، سببیت در کار نیست؛ یعنی حد وسط علت نفس الامری ثبوت اکبر برای اصغر نیست، بلکه اقتضای ذاتی در میان است و لوازم یک ذات، که با هم معیت دارند، اجزای برهان را تشکیل می دهند. بنابراین در برهان انّی از راه لوازم، نتیجه علت ندارد و به جای علت، ذات اصغر در کار است. 🔘 شرط انّی بودن برهان از راه لوازم 🔺 هم اوسط و هم اکبر ملازم ذاتی اصغر باشند، بدان صورت که یکی آشکار و دیگری نا آشکار است. اما اگر اوسط لازم ذاتی اصغر باشد، ولی اکبر، که لازم ذاتی اوسط است، لازم ذاتی اصغر نباشد، برهان انّی نخواهد بود؛ زیرا در این حال ثبوت اکبر برای اصغر سبب دارد. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 188_192 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 0️⃣3️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3253 1️⃣3️⃣دیدگاه علامه در خصوص حضور برهان لمی در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3266 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 1️⃣3️⃣ 🌐 دیدگاه علامه طباطبایی در خصوص حضور برهان لمّی در فلسفه 🔺 در فلسفۀ اولی برهان لمّی راه ندارد. ایشان بر این مدعا چنین استدلال می کند: از آنجا که فلسفه اعم العلوم است، موضوع آن نیز اعم الموضوعات و اعم الاشیا خواهد بود. اعم الاشیا هرگز معلول واقع نمی شود؛ زیرا اگر معلول باشد؛ خارج از آن و ورای آن هم چیزی موجود است و در این صورت اعم الاشیا نخواهد بود. 🔘 برخی نقدها بر دیدگاه علامه طباطبایی 🔺 برخی صاحب نظران بر دیدگاه علامه طباطبایی سه اشکال گرفته اند: الف) حد وسط در برهان لمّی، تنها علت ثبوت اکبر برای اصغر است. در برهان فلسفی، موجود بما هو موجود را حد اصغر قرار می دهیم و حد وسط را برآن حمل می کنیم. همچنین در کبرا، حد وسط موضوع قرار می گیرد و حد اکبر بر آن حمل می شود. در نتیجه، حد اکبر بر حد اصغر، یعنی موضوع فلسفه، حمل می شود و آنچه مجهول است، ثبوت اکبر برای اصغر است. اگر این برهان لمّی باشد، حد وسط علت ثبوت خارجی حد اکبر برای موضوع فلسفه خواهد بود، اما لازم نیست علت خارجی خود موضوع فلسفه، که حد اصغر است، نیز باشد. بنابراین از علت نداشتن موضوع فلسفه، نمی توان نتیجه گرفت که برهان لمّی در فلسفه وجود ندارد. علت نداشتن حد اصغر، ربطی به علت نداشتن ثبوت اکبر برای اصغر ندارد. 🔺 ب) علامه عرض ذاتی را مساوی با موضوع می داند، اما حق آن است که عرض ذاتی می تواند اخص از موضوع نیز باشد. 🔺 ج) در بحث های الهیات بالمعنی الاعم گاه از راه صفات الهی به افعال الهی می رسیم، که سلوک از راه برهان لمّی است؛ زیرا در خارج نیز صفات، منشأ افعال اند. 🔘 توجیه دیدگاه علامه طباطبایی بر اساس مبانی ایشان 🔺 برخی از اشکال های مطرح شده، مبنایی و برخی بنایی اند. بر اساس دیدگاه علامه، سخن علامه قابل تبیین است؛ علامه طباطبایی بر آن است که در هر مسئله ای محمول باید مساوی موضوع باشد، نه اخص و نه اعم از آن. 🔺 ایشان سپس نتیجه گرفته است که موضوعات مسائل باید مساوی موضوع علم باشند؛ بدین صورت که در علم حقیقی، یا احوال مساوی خود موضوع علم بررسی می شوند یا احوالی که مقابل هایشان مساوی با موضوع علم می شوند. بنابراین دسته ای از گزاره های علم، از نوع مرددة المحمول اند. مطابق این مبانی، برهان فلسفی چنین خواهد بود: موضوع فلسفه، یعنی موجود بما هو موجود، موضوع صغرا قرار می گیرد و حد اوسط، محمولی است که مساوی موضوع فلسفه است. آنچه مساوی موضوع فلسفه است، نفس آن است. 🔺 در کبرا، حد وسط، که مساوی و نفس موجود بما هو موجود است، موضوع قرار می گیرد و حد اکبر بر آن حمل می شود. مطابق مبنای علامه، حد اکبر نیز باید مساوی حد اوسط باشد. بنابراین حد اکبر هم مساوی و نفس موجود بما هو موجود خواهد بود. در این حال ارتباط میان حد اکبر و حد اصغر، که موجود بما هو موجود است نیز علتی ورای موجود نخواهد داشت؛ چنان که ثبوت حد اوسط بر حد اصغر نیازمند چنین علتی نبود. بنابراین ثبوت اکبر برای اصغر علت ندارد و این برهان، لمّی خواهد بود. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 192_197 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 0️⃣3️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3253 1️⃣3️⃣دیدگاه علامه در خصوص حضور برهان لمی در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3266 2️⃣3️⃣منظور از ملازمات عامه در دیدگاه علامه https://eitaa.com/fvtt_ir/3278 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 2️⃣3️⃣ 🌐 منظور از ملازمات عامه در دیدگاه علامه 🔺 علامه معتقد است در فلسفه تنها برهان انّی، که در آن بر ملازمات عامه تکیه می شود، به کار می رود. 🔺 ایشان دو ملازم عام را دو صفت عام متلازم خوانده است. برخی گفته اند منظور از ملازمات عامه، اموری اند که به فلسفۀ اولی اختصاص دارند؛ زیرا فلسفه علم عام، و مسائلش نیز عام است. اما باید گفت منظور از عام بودن لزوم، جزئی و شخصی و موردی نبودن آن است. لازم عام الف، لازم ذات الف است، نه لازم آن در موردی خاص. شرط افادۀ یقین کلی در برهان انّی از راه لوازم این است که لزوم عمومی برقرار باشد. این همان نکته ای است که شیخ رئیس در بیان شرط یقینی بودن این نوع از برهان بیان کرده است. 🔘 بررسی و نقد دیدگاه علامه طباطبایی 🔺 دیدگاه علامه بر پایۀ اندیشیۀ ایشان در باب عرض ذاتی و اینکه محمولات مسائل علم باید مساوی موضوع علم باشند، شکل گرفته است. پس اگر این مبنا پذیرفته نشود، نتیجه ای که علامه از آن به دست آورده است نیز استوار نخواهد ماند. 🔘محمول اخص از موضوع نیز می تواند باشد 🔺 بنابراین حضور برهان لمّی در فلسفه با مشکلی روبه رو نخواهد بود. البته انکار نمی کنیم که برخی برهان های فلسفی، انّی مطلق اند و از راه ملازمات عامه به نتیجه می رسند، لیکن تمام براهین فلسفی از این دست نیستند. اما افزون بر این، حتی بر مبنای خود علامه نیز نمی توان اثبات کرد که برهان لمّی در فلسفه راه ندارد. 🔺 در برهان لمّی، حد وسط علت ثبوت حد اکبر برای حد اصغر است. آن گاه که برهان اقامه می کنیم، از ثبوت اکبر برای اصغر آگاه نیستیم، وگرنه نیازی به برهان نداشتیم. در برهان فلسفی، قرار است به واسطۀ حد وسط، محمولی را بر موضوع فلسفه (الموجود) حمل کنیم که از ثبوت آن برای موضوع آگاه نیستیم. 🔺 اگر برهان فلسفی، لمّی باشد، تنها لازم است حد وسط علت خارجی پیوند حد اکبر و حد اصغر باشد، و لازم نیست علت خود اصغر یا اکبر باشد. این علت، لازم نیست ورای موجود بما هو موجود باشد، و حتی لوازم «الموجود» می توانند علت چنین پیوندی باشند. نیز حد وسط می تواند از معالیل الموجود باشد، اما نمی تواند از علل آن باشد؛ زیرا الموجود علتی ورای خود ندارد. حتی حد وسط می تواند معلول حد اکبر باشد؛ لیکن آنچه اهمیت دارد این است که علت خارجی پیوند اکبر و اصغر باشد. 🔺 می شود معلول الموجود، علت خارجی ثبوت برخی از احوال الموجود باشد. در این صورت، هم برهانِ اقامه شده لمّی خواهد بود و هم محذوری که علامه طباطبایی از آن سخن گفته است (الموجود علتی ورای خود ندارد) روی نخواهد داد. 🔘 خلل بیان توجیه گر دیدگاه علامه 🔺 برپایۀ بیان پست قبل، محمولاتْ نفسِ موضوع اند. در این صورت همۀ محمولات باید بیّن باشند و دیگر نامعلوم نخواهند بود تا اثبات آنها نیازمند برهان باشد؛ مگر اینکه گفته شود در واقع محمولات نفس موضوع اند، ولی ما از همۀ آنها خبر نداریم و با برهان به آنها آگاهی می یابیم. در این صورت باید علت تصدیق به ثبوت محمول برای موضوع را بررسی کرد. اگر علت تصدیق، در خارج نیز علت ثبوت محمول برای موضوع باشد، برهان اقامه شده لمّی، وگرنه انّی خواهد بود. اما اگر ثبوت محمول برای موضوع اصلاً نیازمند علت خارجی نباشد، بیّن و بدیهی خواهد بود و به اقامۀ استدلال نیازی ندارد. 🔘 در برهان لمّی فلسفی، وراء بودن علت لازم نیست 🔺 محمول می تواند مساوی موضوع و عین آن باشد و از موضوع بجوشد، اما در عین حال گونه ای مغایرت نیز با آن داشته باشد، و همین اندازه از مغایرت، برای صحت تحقق میان موضوع و محمول و شکل گیری برهان لمّی کافی است. 🔺 اگر علیت مطرح در برهان لمّی، به نحو وراء بودن هم تصویر شود، نباید آن را لزوماً به گونه ای مطرح کرد که از دایرۀ موجود مطلق بیرون رود. 🔺 هر علتی ورای معلول است؛ اما لازم نیست وراء بودن به معناسی بیرون بودن از موطن وجود باشد. 🔺 در علم منطق معیار لمّی یا انّی بودن برهان بیان شده است، اما برای تشخیص اینکه چه برهانی انّی و چه برهانی لمّی است، باید معیار مطرح شده در منطق را با واقعیت تطبیق کرد. اگر حد وسط برهان، علت خارجی ثبوت اکبر برای اصغر بود، برهان لمّی، وگرنه انّی است. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 201_207 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 0️⃣3️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3253 1️⃣3️⃣دیدگاه علامه در خصوص حضور برهان لمی در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3266 2️⃣3️⃣منظور از ملازمات عامه در دیدگاه علامه https://eitaa.com/fvtt_ir/3278 3️⃣3️⃣روش اشراقی به مثابه روش خاص حکمت متعالیه https://eitaa.com/fvtt_ir/3290 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 3️⃣3️⃣ 🌐روش اشراقی به مثابه روش خاص حکمت متعالیه 🔺 از مؤلفه های ممتازگر هر فلسفه ای، روش آن است. در فلسفۀ اسلامی دو روش فلسفی به کار رفته است: روش بحثی، که از مختصات فلسفۀ مشائی است، و روش اشراقی، که دو مکتب حکمت اشراق و حکمت متعالیه آن را به کار گرفته اند. 🔘 روش خاص و روش عام 🔺 روش هایی که در هر علمی، از جمله در فلسفه می توان به کار گرفت، بر دو دسته اند: روش خاص و روش عام. 🔺 روش خاص، شیوۀ ویژه ای است که هر علمی در کار خود آن را به کار می گیرد و از مقوّم های آن علم است. ممکن است بتوان از راه دیگری نیز به کشف حقایق مربوط به یک علم پرداخت، اما تا از راه و روش خاص آن علم بهره گرفته نشود، حقایق کشف شده جزو مسائل آن علم قرار نمی گیرند. 🔺 در کنار روش خاص، گاه می توان از روش های دیگری نیز بهره گرفت که مربوط به حوزه های دیگر دانش یا معطوف به کشف حقایق مربوط به آن علم باشند، ولی نه تا جایی که از آن شیوه ها برای تثبیت مسائل علم استفاده شود، برای اینکه دستاورد شیوه های مربوط به حوزه های دیگر بتواند در علمی وارد شود، باید ابتدا با روش خاص آن علم، تثبیت شود؛ البته به این شرط که آن حوزه های دیگر به حقایق مربوط به آن علمِ نخست، به نحو دیگر و از سَر کشف حقیقت بپردازد. 🔺 استفاده از دین یا هر منبع اطمینان بخش دیگری در علم طب، روش عام است، نه روش خاص. 🔘 روش خاص فلسفی 🔺 روشی که در فلسفه به کار می رود و قوام فلسفه بدان است و بهره گیری از این روش خاص، موجب افزوده شدن مسائل این دانش می شود. فیلسوف گاه از منابع دیگری نیز در کار خود بهره می گیرد، ولی نه به این معنا که آن منابع، تأمین کنندۀ بُعد فلسفی کار او باشند. این بهره گیری از منابع دیگر را «روش عام» می خوانیم. 🔘 روش عام 🔺 بهر گیری فیلسوف از منابع مفید دیگر که آن منابع مرتبط با حقایق و معارف مربوط به علم فلسفه، مطالبی را عرضه می کنند و به روش و شیوه های دیگر، موجب کشف این حقایق به نحو نفس الامری می شوند و این دستیابی به حقایق از روش های دیگر می تواند برای فیلسوف مفید و راه گشا باشد. اما این حقایق در متن فلسفه اش، نمی تواند به گونۀ مباحثی فلسفی حاضر شوند. 🔺 فیلسوف مسلمان از دین و عرفان نیز بهره می برد، اما سرانجام خود باید به شیوۀ فلسفی نتایج را تثبیت کند. وقتی سخن از روش عام در میان است، حوزه هایی در نظرند که فیلسوف بدان ها اعتنا می کند و از آنها بهره هایی می برد. 🔘 چیستی روش اشراقی 🔺 روش خاص فلسفی، گاه تنها «بحثی» است، یعنی فیلسوف فقط از استدلال و بحث و نظر عقلی در کار خویش بهره می گیرد؛ ولی گاه شهود را نیز به کار می گیرد. این شیوه را «روش اشراقی» می خوانیم. 🔺 روش مکتب فلسفی اشراق، اشراقی است. ملاصدرا نیز همین روش را در فلسفۀ خویش به کار بسته است. 🔺 منظور از شهودی که با بحث و نظر همراه می شود و روش اشراقی را شکل می دهد، شهود خود فیلسوف است، نه شهود شخصی دیگر. از شهود دیگران در فلسفه می توان استفاده کرد، اما به مثابه روش عام. 🔺 منظور از شهود، وصول به واقعیت با شهود قلبی است که معمولاً عارفان از آن سخن می گویند. منظور از اینکه فلسفه ای دارای روش اشراقی است، این است که از شهود قلبی در آن فلسفه استفاده می شود. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 215_220 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 0️⃣3️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3253 1️⃣3️⃣دیدگاه علامه در خصوص حضور برهان لمی در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3266 2️⃣3️⃣منظور از ملازمات عامه در دیدگاه علامه https://eitaa.com/fvtt_ir/3278 3️⃣3️⃣روش اشراقی به مثابه روش خاص حکمت متعالیه https://eitaa.com/fvtt_ir/3290 4️⃣3️⃣روش اشراقی https://eitaa.com/fvtt_ir/3307 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 4️⃣3️⃣ 🌐 روش اشراقی 🔘 روش اشراقی در فلسفه ابن سینا 🔺 ابن سینا در کنار استدلال عقلی، فی الجمله به شهود نیز توجه داشته و این راه را تقریباً باز کرده است. او حتی گاه در این باره تحلیل نیز عرضه کرده است و در برخی مواضع قوت هایی را هم در این زمینه می توان در کار وی شناسایی کرد، لیکن چهرۀ غالب فلسفۀ او، بحثی است. 🔺 ابن سینا در نمط نهم الاشارات و التنبیهات راه عرفانی را توضیح داده و بیان کرده است که چگونه با سلوک، معرفت حاصل می شود. 🔺 نیز شیخ رئیس در نمط دهم اشارات، سخن از راسخان در حکمت متعالیه به میان آورده است. بوعلی می گوید مسئلۀ ناطقه بودن نفوس افلاک، مسئله ای صرفاً بحثی نیست، بل عارفان آن را یافته اند، و از همین رو وی در فلسفه اش آن را بیان کرده است. 🔘 روش اشراقی در حکمت اشراق 🔺 شیخ اشراق خود اهل شهود و مکاشفه بود و در عمل، روش اشراقی را در فلسفۀ خود برجسته ساخت. وی در آغاز حکمة الاشراق می گوید این کتاب محصول فلسفی مشاهداتی است که در خلوت های خود داشته است. 🔺 شیخ اشراق می گوید: «پس همان گونه که اگر سالک قوۀ بحثی نداشته باشد، ناقص است، اهل بحث نیز اگر آیاتی از ملکوت را مشاهده نکند، ناقص و غیرمعتبر است و نمی تواند از عالم قدس خبر بیاورد». 🔺 شیخ اشراق برآن است که بدون همراهی شهود با بحث، حکمت حقیقی شکل نمی گیرد و آن که شهود ندارد، حکیم حقیقی نیست. 🔺 شیخ اشراق به فیلسوفان فاقد شهود خرده می گیرد و علت بازایستادن آنها را در برخی اقوال و سخنان ظاهری، همین نقصان می شمارد. 🔺 شیخ اشراق برآن است که می توان مشهود را مقدمۀ استدلال قرار داد، هرچند خود در عمل چندان از این شیوه بهره نگرفته است. مقصود وی در اصل این است که باید در فلسفه به مشهودات اعتنا کرد، نه اینکه همان امر مشهود را می توان مقدمۀ استدلال قرار داد و بحث ها را بر پایۀ آن پیش برد. 🔘 روش اشراقی در حکمت متعالیه 🔺 ملاصدرا در مواضع متعددی می گوید که روش او برهانی است، و درعین حال از کشف نیز بهره می برد. وی می گوید علوم شهودی را در حکمت بحثی پنهان کردم. منظور این است که در این فلسفه، همانند حکمت مشائی، کار بحثی و استدلالی انجام می شود، و مطالب کشفی به شکل تعلیمی و به شیوۀ فلسفی بیان می شود. این طرح نشان می دهد که روش فلسفۀ ملاصدرا، اشراقی است. 🔺 مقصود وی این است که در حکمت متعالیه از فضای برهانی و بحثی جدا نمی شود، و در عین حال از کشف نیز مدد می گیرد. 🔺 ملاصدرا شهود را برتر از استدلال عقلی می داند و بر این اساس معتقد می شود که حکیم برای کار فلسفی خود باید از شهود نیز بهره گیرد. اما نکته اینجاست که وی نمی گوید همان مشهود را می توان مقدمۀ استدلال فلسفی قرار داد. 🔺 ملاصدرا بر آن است که تمام جوانب بحث فلسفی باید رعایت شود. ملاصدرا معتقد است باید به قوانین بحثی و امور برهانی ملتزم بود. 🔺 راه معرفت فیلسوف، راه عقلی و برهانی است؛ یعنی با استفاده از کنش های عقلی، به معرفت یقینی دست می یابد. این نکته را که عارفْ حکیم حقیقی است، شیخ اشراق بیان کرده است. 🔺 ملاصدرا این نکته را می پذیرد، اما قیدی ویژه بدان می افزاید. عارفْ حکیم است، اما از جهت معرفت، نه از جهت طریق. این قید بسیار با اهمیت است: «هر ولی الهی، حکیم است از حیث معرفت، نه از حیث طریق، و نه بالعکس». ملاصدرا تصریح کرده است که در کتاب های حکمی خود، راه فلسفی راپیموده است و این گونه نیست که تنها بر شهود تکیه کند. 🔺 او هرگز مشهود را مقدمۀ استدلال فلسفی قرار نمی دهد؛ بل همواره مشهودات قلبی را با استدلال و فعالیت های عقلی همراه می سازد و سپس در فلسفه از آن بهره می گیرد. از باب نمونه، وحدت شخصیۀ وجود را از راه فقر وجودی اثبات می کند. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 221_231 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac