◀️ حوزه کدام علم؟
◀️ قسمت دوم...
⏪ حال سالهاست که خودم به قم مهاجرت کردهام تا سوالاتم را از اساتید فن بپرسم و در محضر آنها شاگردی کنم و بیاموزم.
⏪ سوالم از سطح درگیری این بزرگواران با مسئله است. آیا حوزه علمیه، بسیج و نیروهای انقلابی، نباید سطح درگیری جدیتری با مسئله داشته باشند. آیا در آن سطح از درگیری نمیتوانند دل مردم محروم را شاد کنند؟ اگر هدف تبلیغ دین در مواجهه مستقیم با مردم است، آیا معماری شهری و منطقهای، تفکر اقتصادی و فرهنگی را مواجهه مستقیمتر با مردم نمیدانند؟ آیا مجازیم که این مناطق پر اهمیت را به سازه نئولیبرال واگذار کنیم؟
آیا اثربخشی آنها در سطوح جدیتر، بیشتر نیست؟ آیا کارکرد علمی حوزۀ علمیه، در کارگری و نه حتی دخالت در نقشه و سیاست ساخت خلاصه میشود؟
⏪ در ماجرای اخیر نیز طلاب انقلابی و مخلص بزرگوار، گام مهمی در کمک به رفع آلام بیماران انجام دادند. در اینجا نیز همین مسئله ذهن من را درگیر کرده است. آیا سطح درگیری حوزه علمیه با بیماری فعلی در همین گام خلاصه میشود؟ آیا سیاستگذاری در طب، نحوه ارزیابی علمی مواجهه با بلایا، افکارسازی عمومی جهت مواجهه صحیح مردم با ابتلائات، رهبری معنوی و فکری جامعه، تنظیم روابط اجتماعی و اجتماعات معنوی و ... همگی را باید بدنۀ کارشناسی دانشگاهی از معارف لائیک دانشگاهی اخذ کند و حوزه علمیه در هیچکدام نقشی نداشته باشد؟
⏪ این جمله که این روزها از زبان برخی از بزرگواران حوزوی مشهور شده است که ما مطیع محض فلان مجموعه کارشناسی هستیم با کارکرد حوزۀ علمیه تناسب دارد؟
⏪ حوزه علمیه روز به روز از عرصههای مدیریت اجتماعی و فردی، علمی، فکری و سبک زندگی عقب نشسته است و در جایابی خود در عرصۀ مدیریت اجتماع، به حداقلهایی بسنده کرده است که کمترین سطح اثربخشی را دارند. اگر چه حرکتهای جهادی مرسوم در کوتاه مدت ممکن است تصور مردم را نسبت به حوزه و اخلاص و سادگی و صمیمیت طلاب تعدیل کند اما در دراز مدت، اجتماع را نسبت به اثربخشی حوزه در مناسبات زندگی اجتماعی بیتفاوت میکند.
⏪ لذاست که هرگز در پی انکار صحت عملکرد طلاب جهادی نیستم، اما این سوال جدی را دارم که حوزه در زندگی مردم دقیقا چهکاره است؟ در انقلاب اسلامی دقیقا چه کارکردی دارد؟ در ترسیم استراتژی حرکت اجتماعی چه نقشی دارد؟ و خود را در نظام تناسبات علمی عالم در کجا تصور میکند؟
⏪ آیا حوزه علمیه در تبعیت محض از مجموعههای دانشی که مقومات آنها از نظام لائیک علمی مدرن حاصل میشود، حجیت شرعی کافی را دارد؟ آیا حوزه علمیه که در قرنهای متمادی در طب، ریاضیات، نجوم، اقتصاد و سیاست ورود میکرده، ورودش در این ساحتها از جهت وجوب کفایی بوده است؟ وجوبی که دیگر امروز با وجود دانشگاهیان احساس نمیشود؟ آیا آنچه محصول ورود حوزه در این ساحتها بوده است، از حیث روششناختی و حجیت شرعی با آنچه امروز در دانشگاهها و در مراکز جهانی همچون WTO، WHO، WB، IMF و ... تولید میشود تفاوتی ندارد؟
⏪ نهایتا من نیز به عنوان یک مقلد، هر آنچه در مقام عمل از سوی علمای دین مطرح شود را به دیده اطاعت میپذیرم، اما به عنوان یک دانشگاهی که کمی طعم شیرین حوزه علمیه را چشیده ام، این سوالات را از اساتید خودم دارم.
بی ادبی من در ورود به این سطح از بحث را ببخشید. این دغدغهها را از این جهت مطرح کردم که خود نیز سالهاست توفیق شاگردی اساتید مکتب امام صادق علیهالسلام در حوزه علمیه را دارم و این را افتخار زندگی خود میدانم.
☘کانال تحلیل های اقتصادی دکتر حمیدرضا مقصودی☘
https://eitaa.com/hamidrezamaghsoodi
◀️ حوزۀ کدام علم؟
◀️قسمت اول...
⏪مسئله مربوط به ماجرای اخیر نیست.
1⃣ سال ۱۳۸۳، در اولین اردوی جهادیام که در منطقه زیلایی استان چهارمحال و بختیاری برگزار شد، میدیدم که اساتیدم و اساتید دیگر دانشگاهها و دانشجویان بسیجی با تخصصهای مختلف، گرد هم آمدهاند و خانه، مسجد، غسالخانه، دستشویی و ... میسازند. این سوال همان زمان در ذهنم بود که آیا اساتیدی با این سطح تخصص و دانشجویانی با رشتههای مختلف تحصیلی، آیا نمیتوانند کارکردی جدیتر در مناطق محروم و در جهت محرومیت زدایی داشته باشند؟
2⃣ این بود که اردوی جهادی بعدی را خودم برگزار کردم. دانشجویانی از رشتههای مختلف تحصیلی متناسب با نیاز منطقه را گرد هم آوردم و هر کدام از گروههای کشاورزی، دامپزشکی، راهسازی، بهداشت محیط، پزشکی و ... را تحت نظر یکی از اساتید همان رشته تحصیلی مسئول بررسی ضعفهای تخصصی منطقه کردم. آن اردو ۳۰ روز طول کشید، در گرمای ۵۰ درجه خوزستان. میدیدیم، مطالبه میکردیم، نهادها را به منطقه فرا میخواندیم و تلاش میکردیم با مطالعه آمایش منطقه، به سند توسعه عملیاتی برای آن منطقه برسیم. استاندار را به منطقه دعوت کردیم و ضمن مطالبه گری دانشجویی جدی، از او خواستیم که این سند را عملیاتی کند. سند را به رئیس جمهور وقت رساندیم و بارها پیگیر اجرای آن شدیم. با گذشت بیش از ۱۵ سال از آن زمان، همچنان دانشجویان دانشگاه ما، در همان منطقه و با همان شیوه مشغول به فعالیت هستند. محکم و استوار.
3⃣در زلزله سرپل ذهاب در سفری که برای بررسی استراتژیهای اقتصادی جهت برونرفت از بحران به مناطق زلزله زده سفر کرده بودم، طلاب و بسیجیانی را دیدم که مشغول به کارگری بودند. یعنی سالها پس از آن دغدغه، این عزیزان که در نیت، اخلاص، بزرگواری، تواضع و روحیه جهادی به گرد پای آنها هم نمیرسم، باز هم نازلترین فعالیت اجرایی ممکن را انجام میدادند و در سیاستگذاری، برنامهریزی، نظام توسعه منطقهای، شیوه معماری، توزیع بودجه و ... کار را کاملا به ساختار حکمرانی نئولیبرال واگذار کرده بودند و به گونهای رفتهبودند برای رفع محرومیت، اما از نگاهی هم شدهبودند کارگر نظام نئولیبرال...
4⃣ یا در سفری که به همراه چند نفر از اساتید اقتصاد، مدیریت مالی و آیندهپژوهی به منطقه سیلزده پل دختر و مناطق سیلزده خوزستان رفته بودم نیز این انگارهام تقویت شد. طلاب و بسیجیان، در مهمترین سطح عملیات، بیل به دست شده بودند برای خارج کردن پسماندهای سیل از خانهها.
⏪ به هیج وجه در صدد آن نیستم که اخلاص و بزرگمنشی این بزرگواران را نادیده بگیرم.
ادامه دارد...
☘کانال تحلیل های اقتصادی دکتر حمیدرضا مقصودی☘
https://eitaa.com/hamidrezamaghsoodi
📍 سازمانهای استعماری
🔻 جان پرکینز در کتاب اعترافات یک جنایتکار اقتصادی: یکی از اهداف صندوق بین المللی پول درهم شکستن دولتهای کشورهای در حال توسعه ای است که دنبال استقلال هستند.
🔻 جان پرکینز سالها برای سازمانهای آمریکایی به عنوان یک جاسوس اقتصادی کار می کرده تا خواسته های شرکتهای آمریکایی را از طریق وامهای صندوق بین المللی پول و بانک جهانی برآورده کند.
🆔 @mashgh626
⭕️ کمک ۲ میلیون دلاری کارگردان چینی به ایران برای مقابله با کرونا
🔹«زو ژنگ» کارگردان و بازیگر مشهور چین، ۱۵میلیون یوان (معادل ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار دلار) برای کمک به مردم ایران در مقابله با کرونا اهدا کرد که ۵۰۰ دستگاه اکسیژنسنج خون (Pulse Oximeter)، ۲۵ دستگاه اکسیژن ساز و یک دستگاه CPR را هم شامل میشود.
✅ مصاف
@Masaf
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
✨ایرانی هویت دارد. فرهنگ دارد. نوعدوست است. همان ایرانی که موعد سیل و زلزله از داراییهایش برای هموطنش میبخشد، امروز کاملا حواسش به هموطنش هست و دست به احتکار خانگی نمیزند.
▫️من یقین دارم در این ایام که برخی کاسبیها کساد شدهاند، ایرانی اجازه نخواهد داد همسایهاش به محنت بیفتد.
#هم_وطن_دوستت_دارم
@syjebraily
✍از زندان آپارتاید به مذبح نئولیبرالیسم
🔸️مگر ممکن است که فلان رسانه سوپرانقلابی در عرصه سیاست، تبدیل به تریبون نئولیبرالیسم در اقتصاد شود؟ مگر میشود که فلان شخصیت سیاسی انقلابی نامزد ریاست مجلس آتی، نگارش اکشن پلن! اقتصادی خود را به تفکر نئولیبرالی بسپارد که اخذ وام از صندوق بینالمللی پول را تئوریزه میکند؟ تجربه آفریقای جنوبی میگوید میشود...
🔸️در آفریقای جنوبی کسی نمیتوانست در انقلابی و مبارز بودن نلسون ماندلا تردیدی ایجاد کند. سوابق درخشان مبارزاتی او چنین اجازهای نمیداد. ماندلا ۲۷ سال را در زندانهای رژیم آپارتاید گذرانده بود و پس از آزادی در تاریخ یازدهم ژانویه ۱۹۹۰، رهبر بلامنازع جنبش استقلال طلب کشورش شد تا ملت خود را از زیر سلطه رژیم آپارتاید رهایی بخشد.
🔸️آزادی ماندلا از زندان، نماد پایان رژیم آپارتاید بود. اما کنگره ملی آفریقا به رهبری ماندلا برای اینکه رژیم حاکم، به شکل مسالمتآمیزی قدرت را واگذار کند، مذاکراتی را با فردریک دکلرک رئیس جمهور رژیم برای انتقال قدرت برگزار کرد. دکلرک در جریان مذاکرات، قدرت سیاسی را به طور کامل واگذار کرد و آپارتاید برچیده شد.
🔸️اما به موازات مذاکرات سیاسی، یک مذاکرات اقتصادی نیز در جریان بود و توجه زیادی هم جلب نمیکرد. دکلرک موفق شد با این عنوان که اقتصاد یک مسئله "فنی" است و تنها یک راه برای اداره اقتصاد وجود دارد و آن سیاستهای نئولیبرالی "اجماع واشنگتن" است، انقلابیون را متقاعد کند که طراحی پایههای اقتصادی نظام جدید را به اقتصاددانان "مستقل" رژیم حاکم، بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول بسپارند.
🔸️اینگونه بود که دولت جدید، در ریل نئولیبرالیسم قرار گرفت: الحاق آفریقای جنوبی به گات و پس از آن به سازمان تجارت جهانی را امضا و موانع واردات را برداشت. با اجرای سیاستهای صندوق بینالمللی پول، کنترل دولت از روی معاملات ارزی و ورود و خرج ارز برداشته شد و راه برای سوداگریهای ارزی و خروج سرمایه از کشور باز شد. دروازهها به روی سرمایههای خارجی گشوده شد تا بلکه خارجیها ثروت بیافرینند و تنگدستان با ریزهخواری از این ثروت، سهمی نصیبشان شود. خدمات دولتی و زیرساختهای کشور خصوصیسازی شد و داراییهای ملی که اقلیت سفید پوست تصاحب کرده بودند، مصادره نشد. آموزش مدیران نظام جدید نیز به تیمهایی از بانک جهانی سپرده شد تا نئولیبرالیسم درونیسازی شود. حتی رئیس بانک مرکزی و وزیر دارایی آپارتاید در مقام خود تثبیت شدند، چون اقتصاد یک مسئله "فنی" بود!
🔸️نتیجه این روند البته روشن بود: سال به سال به میزان فلاکت مردم آفریقای جنوبی افزوده شد. در نظام جدید ضدآپارتاید، نرخ بیکاری سیاهان دو برابر شد، دو میلیون نفر بیخانمان شدند، یک میلیون نفر از مزارع اخراج شدند، تعداد آلونکنشینها پنجاه درصد بیشتر شد، و آفریقای جنوبی به مقام نابرابرترین کشور جهان نائل آمد.
🔸️آیا ماندلا و آزادیخواهان آفریقای جنوبی طالب چنین وضعی بودند؟ هرگز. همه ماجرا این است که ماندلا و یارانش معنی "آزادی سیاسی" را خوب میفهمیدند، اما هیچ فهمی از "آزادسازی اقتصادی" نداشتند. آنها گرگهای نئولیبرال را بیش از پیش "آزاد" کردند که سیاهان ستمدیده از آپارتاید را که مست رهایی بودند، بدرند.
@syjebraily
🔴 افزایش خرید مشروب، ماریجوانا و اسلحه در آمریکا
روزنامه لسآنجلس تایمز در گزارشی اعلام کرده است که مردم آمریکا از نگرانی به وجود آمدن #قحطی، جهت خرید اسلحه و دفاع از خود، مقابل اسلحه فروشی ها صف بستهاند. به نظر میرسد چیزی که بیش از #کرونا آمریکاییها را نگران کرده، ترس غارت شدن منازل و اموالشان توسط دیگران میباشد.
🆔 @mashgh626
روح بی قرار مجاهد خاکی و باصفا، مهندس حسینعلی عظیمی آسمانی شد.
سالهاست که هر بار درباره #مدیریت_جهادی حرفی به میان می آمد اسم مهندس عظیمی را می شنفتیم.
کتاب رسم جهاد کتابی است که به گوشه ای از تجربیات او پرداخته است و خواندنی برای امثال من.
او از اولین کسانی است که در سال 1359 دو روز پیاده رفت تا به بشاگرد برسد.
در مهندسی جهاد سازندگی بود و در ساخت پل بعثت روی اروند نقش موثری داشت.
در بازسازی منطقه زلزله زده منجیل و رودبار حضوری فعال و موثر داشت.
جانبازی که سالها به سختی نفس می کشید و همچنان دغدغه اش اشاعه فرهنگ و مدیریت جهادی بود و با آرزوی استقرار تفکر جهادی جان را به جان آفرین تقدیم کرد.
یادش گرامی و راهش پر رهرو باد.
@meisamlatifi
▪️هنر جمهوری اسلامی تربیت انسانهایی است که برخلاف تمام دنیا که با شیوع بیماری #کرونا به فروشگاهها هجوم بردند و غارت کردند، نه تنها قحطی مصنوعی درست نکردند بلکه در کنار هم و با بسیج عمومی و نذر اقلام بهداشتی برای یاری رساندن به یکدیگر رفتند.
چیزی که سرچشمه آن #اربعین_حسین است.
💬 Amirreza Gharghani
@Fars_plus
بسم الله الرحمن الرحیم
این روزها که فرصت برای مطالعه بحمدالله فراوان است، کتاب توحید شهید مطهری (ره) و توحید آیت الله جوادی آملی (حفظه الله تعالی) را می خوانم
یکی از مسائل جالب در بحث توحید، مساله 《شر》 در عالم است
از بحث ها میگذرم، که البته بسیار خواندنی هستند... یکی از نکات جالب بحث شر این است که شرور اساسا نسبی هستند.
به این فکر می کردم که ویروس کرونا، به ما کمک کرده تا قدر یکدیگر را بیشتر بدانیم... کمک کرده بدانیم به مرگ نزدیکیم و بیشتر به فکر آخرت و کرده هایمان باشیم... کمک کرده که به سادگی از کنار امور به ظاهر ساده مثل تماس و ارتباط صمیمی با نزدیکان نگذریم... کمک کرده که یکدیگر را بیشتر بشناسیم... کمک کرده که فضایل نهفته بسیاری از انسانهای شریف شکوفا شود... کمک کرده که دست برخی افراد ناشایست رو شود... کمک کرده کتاب خوان تر شویم (البته اگر از فرصت استفاده کنیم)... به برخی کمک کرده تا استعدادها و خلاقیت هایشان را بروز دهند... کمک می کند که ان شاءالله در برابر بروز حوادث مشابه آتی برنامه ریزی های دقیق تری داشته باشیم... کمک کرده که برخی که اصلا یاد خدا نبودند، به تضرع بیفتند... و ... بله، سختی و دشواری هم دارد. مثلا برخی از کار عملا بیکار شده اند. اما شاید همین هم برایشان فرصتی شود تا طرحی نو در اندازند و مثلا کسب و کارشان را گسترش دهند به فضای مجازی یا طرح های مبتکرانه دیگری بدهند... ظاهرا 《شر》 است، اما حقیقتا منشا برکات زیادی خواهد بود ان شاءالله، اگر از فرصت ها بهره ببریم...
http://eitaa.com/islamic_psychology
https://ble.im/islamic_psychology
🔺 واکنش طعنه آمیز سفیر انگلیس در تهران به رفتار هموطنانش ‼️
🔻راب مک ایر با انتشار تصویری از قفسههای دستمال توآلت در فروشگاهی در صفحه توییترش نوشت:
🔹خرید امروز در تهران. همان چیزی که شما نگرانش بودید.
🔹این توئیت سفیر انگلیس در واکنش به رفتار هموطنانش بود که ظرف یک ساعت فروشگاههای انگلیس را خالی کردند.
【 #زمانه: آنچه یک تحلیلگر بایست بداند】
➖➖➖➖➖➖➖➖➖
🔺اگر تحلیل های راهبردی میخوانید
🆔 eitaa.com/joinchat/796000260C5d9fc9afdd
این اون اتفاقی هست که باید همیشه بیفته. مرجع فرهنگی دنیا باید کشورهای متمدن باشند. 👆👆👆
مجموعه جهادی پزشکی ای را آرزو میکنم که با حضور جدی در حرمها، ضمن ایمنسازی زیارت و نظارت بر بهداشت این اماکن مقدس، شرایط لازم را برای زیارت عاشقان اهل بیت فراهم کند که نه افراط شود و نه تفریط...
کما اینکه حضور این مجموعهها در سایر اماکن عمومی همچون پارکها، کارخانهها، مراکز فروش و ... نیز میتواند ضمن ایمنسازی فعالیتهای اقتصادی و عمومی مردم، استراتژی فقط تعطیل کنید را به استراتژی انتخاب از میان چند گزینه تبدیل کند!
☘کانال تحلیل های اقتصادی دکتر حمیدرضا مقصودی☘
https://eitaa.com/hamidrezamaghsoodi
🔸پروژه اسلام هراسی به بهانه #کرونا تکمیل شد
🔻نفوذیهائی که در پروژه متهم سازی قم و مذهب در انتشار ویروس کرونا از قم به جهان موفق نشده بودند به دنبال ایجاد شانتاژ رسانه ای بودند تا حرف خویش را اثبات کنند که این شانتاژ دولبه قیچی کاملا هماهنگ باهم داشت
۱- اصرار به بستن حرم بدون هیچ ضرورتی توسط دولتیها
۲- اغتشاشگری به بهانه بسته شدن حرم
توسط تشیع لندنی
🔶 این دو رکن که مانند دولبه قیچی از قبل گویا با هم هماهنگ بودند زمینه موج رسانه ای را ایجاد کردند تا مؤثر بودن قم و مذهب در انتشار ویروس چهره ای واقعی پیدا کند و بصورت وصله ای نچسب باقی نماند....
🔸از امروز با خوراک رسانه ای فراهم شده میگویند : دیدید درستی ادعای ما که أهل قم مخالف قوانین بهداشتی بودند و عامل انتشار ویروس شدند⁉️
🔸از همینجا درستی إصرار ما بر غلط بودن بستن حرم و مشکوک بودن إصرار بر آن با آنکه خلوت است و هیچ ضرورتی ندارد روشن شد و روشن شد که این إصرار نابجا غرضی جز تولید خوراک رسانه ای نداشت و اگر نصایح ما شنیده می شد و دوستان انقلابی در این مطالبه گری معقول و مستدل ما را یاری می کردند کار به اینجا کشیده نمیشد
🔴 باید دید دولتیهای تدبیر وامید که در ماجرای آتش زدن سفارت عربستان ،نقش داشتند و گویا مشتاق وقوع آن بودند تا بهانه ای برای برخورد با ارزشی ها را درست کنند ، آیا در این پروژه نیز دخیل بوده اند؟!⛔️
و آیا چه أهدافی را تعقیب میکردند؟
✍دشتی
🕌 @HowzehEnghelabi 🔆
COVID-19.pdf
2.42M
اقتصاد کرونا! کتابش هم دراومد
در حالی که هنوز اقتصاددانان ما در قرنطینه ذهنی به سر میبرند، اقتصاددانان آنها اولین کتاب اقتصادی در موضوع کرونا را چند روز قبل منتشر کردند!
این که جسم اقتصاددانان در قرنطینه باشد را میفهمم، اما ذهنشان را نه!
☘کانال تحلیل های اقتصادی دکتر حمیدرضا مقصودی☘
https://eitaa.com/hamidrezamaghsoodi
متن خلاصه گفتگوی لایو بنده با مجموعه #به_فکر_باشیم در موضوع حکمرانی اقتصادی در مواجهه با پدیده کرونا
قسمت اول...
تقریبا یک ماه است که ماجرای کرونا مطرح شده است. من نگاهی به شاخص های جهانی در حوزه بازار سرمایه بازار انرژی داشتم. خیلی جالب بود که تاریخ 29 بهمن ماه خاطرتان هست که اعلام شد که کرونا وارد ایران شده است. خیلی عجیب است که شاخص های بازار سرمایه دقیقا از همان روز سقوطشان شروع می شود.
مثلا شاخص داو جونز که سهام شرکتهای عمده آمریکایی هست که در بورس نیویورک مبنای سنجش ارزش سهام هست از آن روز تا امروز نوزده درصد افت ارزش پیدا کرده است.و شاخص اس اند پی همینطور دقیقا نوزده درصد افت کرده است. شاخص ftse۱۰۰ را هم من مرور می کردم. شاخص سهام عمده بازار لندن هست که این شاخص هم در این مدت ۲۳ درصد کاهش پیدا کرده است. از همه اینها مهم تر از همین تاریخ ۲۹ بهمن تا به امروز قیمت انرژی یک کاهش بسیار عمده ای پیدا کرده است قیمت نفت روز 29 بهمن حدود 60 دلار بوده است الان که داریم صحبت می کنیم سبد اپک ۳۳ دلار است. سبد های دیگر مثلا WTI از سبد ما هم قیمت آن پایین تر است.
این ها حکایت از یک اتفاق می کند اتفاقی که من بعد از جنگ جهانی دوم مشابه آن را ندیدم به این شدت ما بحران هایی را داشتیم در حوزه ی اقتصاد در جنگ جهانی دوم و بعد از آن بحران هایی را که در نیمه دوم قرن بیستم داشتیم علی الخصوص بحران حذف پشتوانه طلایی دلار که نیکسون رقم زد و عملا حجم عمدهای از داراییهای دنیا را یکباره دزدید. بحران نفتی دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۹۰.
ولی هیچ کدام شبیه این نیست ما البته بحران ۲۰۰۸ آمریکا را داشتیم که دومینو وار کشور های اروپایی را تحت شعاع خود قرار داد و ضربه زد ولی این ماجرا خیلی برای من عجیب است یعنی روند افت شاخص روند افت قیمت ها یعنی اولین باری است که همه جهان به یک باره دارد تعطیل می شود.
یعنی ما در هیچ کدام از بازه های زمانی حتی در دوره ی جنگ جهانی دوم نداشتیم جهان تعطیل بشود این اتفاق ویژه است و به نظر می آید که خیلی جدی تر از این است که الان به آن می پردازیم بحثی که من بنا است عرض کنم حکمرانی اقتصادی کشور است طبیعتا من وقتی می خواهم به این مسئله بپردازم کمی جدی تر باید به این مسئله نگاه کنم. یک گله و شکایتی دارم از مجموعههای مدیریتی و رسانه ای کشور که به شدت به وجوه پزشکی کرونا متمرکز هستند. از این جهت که توجه کنند به سلامتی مردم خوب است و لازم هم هست ولی آنقدر این توجه زیاد شده است که ذهن سیاست گذاران و ذهن مردم ما از وجوه اقتصادی کرونا منحرف شده است.
به عبارتی ما سیاست تعطیل سازی را به جای سیاست ایمن سازی در پش گرفتیم در حالی که بعضی کشور ها هستند که رفتند سراغ ایمن سازی و این تعطیل سازی کشور الان سه هفته طول کشیده است من خاطرم هست وقتی که می گفتیم با تعطیل کردن اقتصاد مخالف هستیم عده ای می گفتند یک هفته دو هفته این ماجرا طول می کشد من شاهدم این بود که سه ماه قبل از آن ماجرای چین شروع شده بود و هنوز تمام نشده است این ماجرا که شروع شده است احتمالا سه چهار ماه طول می کشد و اقتصاد ما کشش این را ندارد که سه چهار ماه این فرآیند فعلی را دنبال کنیم. لذا باید بریم سراغ سیاست های ایمن سازی بجای تعطیل کردن اقتصاد و امیدوارم که بعد از نوروز هم متخصصین ما تلاش کنند این سیاست ها را بیابند هم سیاست گذاران ما به این مسئله اندکی توجه داشته باشند.
مسئله اقتصادی کرونا خیلی مهم است من یک شاهد برای شما بیاورم همین استراتژیست های امریکایی وقتی می خواهند امریکا را معرفی کنند شرایط امروز آمریکا را خیلی شبیه شرایط نیکسون می دانند و ترامپ را تالی تلو و جانشین نیکسون می دانند نیکسون چه کسی بود؟ فردی بود که در نیمه دوم قرن بیستم قماری در اقتصاد انجام داد که برای چهل پنجاه سال یک تنفس مصنوعی جدی داد به اقتصاد آمریکا زمانی که برتون وودز را شکست و طلا را از پشتوانه ی دلار حذف کرد و گفت ما تعهدی نداریم که به پشتوانه ی دلاری که در سراسر دنیا منتشر شده است طلا به کشور ها بدهیم بعضی کشور ها هم که شاکی شدند نیکسون به آنها گفت بروید هر جا در دنیا می خواهید مبادله کنید دلار با آن کالا بخرید...
☘کانال تحلیل های اقتصادی دکتر حمیدرضا مقصودی☘
https://eitaa.com/hamidrezamaghsoodi
متن خلاصه گفتگوی لایو بنده با مجموعه #به_فکر_باشیم در موضوع حکمرانی اقتصادی در مواجهه با پدیده کرونا
قسمت سوم ...
عربستان سعودی این چند وقت تهدید کرده است که حجم تولید نفت خود را افزایش می دهد و صرفا تهدید عربستان سعودی وجود داشته است و البته تهدید روسیه مبنی بر عدم کاهش عرضه نفت. اقتصاددان مرسوم همه دارند می گویند که این دو عامل باعث شده است که قیمت نفت حدود 30 ـ40 دلار کاهش پیدا کند من سوال می پرسم که اگر صرفا تهدید این دو کشور می تواند اینقدر روی سبد انرژی اثر بگذارد ما به عنوان بزرگترین دارنده ی انرژی دنیا چرا از ظرفیت اقتصاد سیاسی خودمان استفاده نمی کنیم برای برگرداندن قیمت؟ آیا ظرفیت اقتصاد سیاسی عربستان بیش از ماست؟ یعنی آقای زنگنه را در روزهای اخیر مشاهده فرمودید؟
جایی فقط در مصاحبه اجلاس اوپک شاید مثلا کمتر از ده ثانیه فقط همین آقای زنگنه به عنوان سکان دار انرژی ایران در قیمت گذاری الان دارد چه کند؟
آقای ظریف من صرفا دیدم یک صحبت تلفنی با وزیر خارجه صربستان داشته است که آنها گفتند ما حاضریم ماسک و... به شما بدهیم آقای ظریف به عنوان سکان دار حوزه ی سیاسی کشور ما در مذاکرات اقتصادی در چنین شرایطی که همه مرزهای اقتصادی ما را بستند در چه حالی هست؟ من این سوال جدی دارم وزیر اقتصاد ما در حال چه فعالیتی هست برای برون رفت از بحران در سطح بین الملل؟
البته من در یکی از دو روز اخیر دیدم خیلی تشکر می کنم بعضی از مسئولین ما مثل آقای همتی و آقای نوبخت را دیدم که تلاش هایی را برای جبران برخی از شکست ها در حوزه کسب و کارها انجام دادند.
البته ما می دانیم که در بحران بین المللی این خیلی عمیق تر و جدی تر هست در چنین فضایی ما چه باید بکنیم من یکی دو آمار به شما می دهم : ما رشد اقتصادی مان تا قبل از کرونا با نفت منفی ۷ درصد بوده است بدون نفت حدود صفر بوده است. رشد منفی ۷ درصدی یعنی نزدیک به یک میلیون بیکاری حالا شما فرض کنید این رشد منفی ۷ درصدی ما در صورت ظاهر شدن پیامدهای کرونا چه شرایطی خواهد داشت؟ در این شرایط ما تقریبا صادرات غیر نفتی ما هم در یک ماه اخیر صفر شد. ما نزدیک 50 میلیارد دلار صادرات نفتی داشتیم که تقریبا در سال گذشته به صفر نزدیک شد! 50 میلیارد دلار صادرات غیر نفتی. اگر این هم صفر بشود یعنی تولید ما به ازا این 50 میلیارد دلار نیز صفر می شود. این 50 میلیارد دلار یا باید مردم خودمان مصرف کنند که ما شرایط مصرفی این را نداشتیم که صادر می کردیم وگرنه اصولا عادت ما ایرانی ها بر این نیست که وقتی تولیدی را مصرف می کنیم صادر کنیم یا این 50 میلیارد دلار می خواهد متوقف بشود. اندازه اقتصاد ما 500 میلیارد دلار است یعنی 10درصد از اقتصاد ما هم از اینجا می خواهد افت کند من پیش بینی ام این است که ظرف دو سه ماه آینده با یک رشد اقتصادی منفی 20 تا 25 درصد مواجه بشویم یک چنین رشد اقتصادی یعنی یک چهارم اندازه کشور ما می خواهد کم بشود برای این چه تدبیری داریم.
☘کانال تحلیل های اقتصادی دکتر حمیدرضا مقصودی☘
https://eitaa.com/hamidrezamaghsoodi
متن خلاصه گفتگوی لایو بنده با مجموعه #به_فکر_باشیم در موضوع حکمرانی اقتصادی در مواجهه با پدیده کرونا
قسمت دوم...
ما منتظر چنین قمار جدی در اقتصاد آمریکا بودیم اقتصاد آمریکا نزدیک بیست تریلیون دلار بدهی دارد. یعنی اینکه دلاری که منتشر کرده اوراقی که منتشر کرده است در خارج از آمریکا دارد مبادله می شود این بدهی را من سال ها است که منتظر هستم که جبران کند چطور می تواند جبران کند با خرید اوراق سرمایه خود و دیگران از خارج کشور و با فروش جدی تولیدات خود یعنی باید به تعادل برساند این حجم بدهی خودش را.
بهترین راهکاری است که آمریکا می تواند داشته باشد در دنیای امروز دیگر جنگ به آن معنا نیست آمریکا باید کار دیگری را رقم بزند باید کاری کند ارزش سرمایه ها در سراسر دنیا کاهش پیدا کند.
این سیاست کرونا ممکن است یک بیماری باشد که هست من هیچ اشکالی به این ندارم. ممکن است وجوه جنگ بیولوژیک هم داشته باشد. ولی وجوه جدی جنگ اقتصادی هم دارد اما من هنوز ندیدم برای مثال وزیر اقتصاد را تقریبا از شروع کرونا تا الان من در اخبار ندیدم.
وزیر صنعت و معدن حضور بسیار کمرنگی درفضای رسانه ای دارد و صرفا و صرفا وزیر بهداشت با نگاه پزشکی البته ایشان داروساز است که احاطه ی جدی بر فضای رسانه ای کشور پیدا کرده است و این باعث شده است که وجوه اقتصادی مسئله دیده نشود.
ما خیلی تلاش کردیم این را منتقل کنیم که اقتصادی که الان داریم در آن قرار میگریم ویژه است. این ماجرایی که الان دارد رخ می دهد تعطیلی نظام واردات ما حتی نظام صادرات ما، سه چهار ماه دیگر خودش را نشان می دهد و آن موقع هست که من خیلی نگران بازیابی جدی و واقعی اقتصاد هستم.
لذا من به نظرم می آید که یک وجه از حکمرانی اقتصاد کشور در شرایط کرونا این وجه توجه به کسب و کار ها است که بسیار هم مهم است من هم نکاتی دارم و اگر فرصت شد عرض می کنم اما وجه مهم تر آن وجه اقتصاد بین الملل است بحرانی جهانی که دارد رخ می دهد چه تبعاتی برای اقتصاد ایران خواهد داشت و ما چطور می توانیم این تبعات را کاهش بدهیم یا حتی استفاده کنیم برای جهش اقتصادی این نیاز به این است که اتاق های فکر اقتصادی کار کنند اما بعضی از ایده ها را دارم عرض می کنم ببینید چین چطور از همین بحران ماهی گرفت من قائل به این نیستم که چین بحران را به وجود آورد اما قائل به این هستم که با هوشمندی تمام چین تلاش کرد حجم سرمایه خودش را افزایش بدهد حجم دارایی خودش را افزایش بدهد با کاهش ارزشی که در سبد نظامات تولیدی خارجی در چین اتفاق افتاده بود از این فضا سعی کرد بهره ببرد ما چطور می توانیم از این فضا اولا متضرر نشویم ثانیا شکست بدهیم؟ نکته ی دیگر هم دارم علی الخصوص در حوزه انرژی.
☘کانال تحلیل های اقتصادی دکتر حمیدرضا مقصودی☘
https://eitaa.com/hamidrezamaghsoodi
متن خلاصه گفتگوی لایو بنده با مجموعه #به_فکر_باشیم در موضوع حکمرانی اقتصادی در مواجهه با پدیده کرونا
قسمت چهارم ...
من گفتم همه ی افت شاخص های اقتصادی از روزی رخ داد که آقای جهان پور اعلام کرده اند که در ایران کرونا آمده است. نکاتی دارم نسبت یه این ماجرایی که رخ داده است توسط آقایان و به نظرم باید خیلی جدی تر بررسی شود. ما در اقتصاد می گوییم این انتظارات است که همه متغیر ها را رقم می زند. چطور انتظارات رها در درست چند پزشک است؟! اینها چند واحد خرد و کلان بین الملل گذرانده اند که همه مقدرات کشور را دارند رقم می زنند؟
من خواهشم از روز اول این بوده است بارها نوشتم آن هم این است که اینها باید سکان بحران کرونا را به دست مجموعه ای متشکل از اعم از پزشکان، اقتصاددان ها، سیاستمداران، مسئولین امنیتی کشور و مسئولین مختلف حوزه سیاست گذاری کشور قرار دهند.
در این فضا ولی هرچه الان شما پیچ رسانه را باز می کنی فقط کرونا پزشکی است. بوریس جانسون آمد اعلام کرد که پزشکان ما می گویند تعطیلی مضرتر است به حال سلامت تا عدم تعطیلی بالاخره یک کشور اینطور دارد عمل می کند ترکیه هیچ کدام از آمار را منتشر نمی کند بعضی از کشور ها هستند در نظام رسانه ای اعلام کرونا دارند دقت های جدی به خرج می دهند جوانب مختلف آن را می بینند. من این سوالات جدی را دارم که آقایان باید به آن جواب بدهند اقتصاد ما الان دست چه کسی است دقیقا در شرایط بحرانی البته پیشنهاد هایی هم دارم من قائل هستم که این شرایطی هم که با آن مواجه شدیم می تواند یک فرصت خوبی هم برای اقتصاد ما باشد.
ما از دهه هفتاد شروع کردیم نظام درمان خودمان را به شدت خصوصی سازی کردیم یعنی بیمارستان های خیریه ما هم شبه خصوصی شده اند بعضی بیمارستان های دولتی ما هم خصوصی شده اند رشد بخش درمان اساسا در بخش خصوصی شکل گرفت نتیجه شده است اینکه یک بخش دولتی بسیار لاغر که الان وجود دارد در فضای درمان کشور و اصلا کشش پاسخگویی به مسائل درمان کرونا را ندارد در یک شهری مثل قم دو بیمارستان در تهران سه چهارتا بیمارستان در شیراز یکی دو بیمارستان در حالیکه هرکدام از این شهرها دهها بیمارستان دارد که اصلا در خدمت این بخران نیستند. این بهترین فرصت هست برای اینکه این بخش خصوصی به مجموعه دولتی اضافه بشود. بخشی که با رانت شدید قانون گذاری ما از دهه هفتاد تا الان شکل گرفته است.
بخشی از نظام درمان خصوصی سریعا به دولت برگردد تا بتوانیم از پتانسیل درمانی آن در بهبود عملکرد بخش دولتی استفاده کنیم.
اگر آمار وردمتر را ببینیم درصد مرگ و میر در کره ی جنوبی کمتر از یک درصد است در نتیجه کرونا در ژاپن کمتر از نیم درصد است.
ما اقتصاد دان ها معمولا در فضای بین المللی با مقایسه آمارها هست که نتیجه گیری می کنیم این آمار ها را میگذاریم کنار شاخص HDI شاخص توسعه انسانی کشور. ما در بخش سلامت در شاخص توسعه انسانی بسیار فاصله داریم از کشورهایی مثل ژاپن و کره جنوبی ببینید در یک چنین بحرانی عملکرد ژاپن، عملکرد کره جنوبی و عملکرد سنگاپور بسیار بهتر از عملکرد کشور ما است و اتفاقا من خیلی برایم جالب است که می آیند ایران را با ایتالیا مقایسه می کنند. ایتالیایی که از پسرفته ترین کشور های اروپایی است که در عموم شاخص ها شاخص های اقتصادی ایتالیا پایین تر از ماست.
شما را ارجاع می دهم به کتابی که ما نوشتیم مقایسه کردیم و در نتیجه اصلا قابل مقایسه نیستند اینها باهم. شما دقیقا باید با کشورهای هم وزن خودت، خودت را مقایسه کنی که چرا این اتفاق دارد می افتد؟ این آماری که ما الان داریم نزدیک به ۵ درصد مرگ و میر است این معلوم است نظام سلامت مان در شاخص آن که توسعه انسانی است، ضعیف است.
☘کانال تحلیل های اقتصادی دکتر حمیدرضا مقصودی☘
https://eitaa.com/hamidrezamaghsoodi
متن خلاصه گفتگوی لایو بنده با مجموعه #به_فکر_باشیم در موضوع حکمرانی اقتصادی در مواجهه با پدیده کرونا
قسمت پنجم ...
دوستان بیسیجی و حزب اللهی و طلاب عزیز الان دارند جبران می کنند نقص وجود پرستار در بیمارستان ها را. پرستارهایی که سال ها است فارغالتحصیل شدند و جذب نشدند. یا اینکه در بیمارستان ها پرستارهایی با سطح حقوقی بسیار پایین دارند کار می کنند. نظام پزشکی ما سالها است که ممانعت به خرج می دهد که جوان های ما وارد عرصه پزشکی بشوند بازار پزشکی را انحصاری کردند. یکی از شاخص های اساسی که HDI را رقم می زند سرانه پزشک است ما در این سرانه پایین هستیم در دنیا. لذا HDI هم پایین است. الان بهترین فرصت هست برای جذب نیرو در فضای درمانی ما .
بله دقیقا پیشنهاد من دولتی سازی بخش عمده ای از درمان است شما ببینید کشور هایی مثل فرانسه، سوئد، سوئیس و انگلستان و آلمان بخش عمده ای از درمان شان دولتی است.
هیچ کدام از این کشور ها به لحاظ درمانی اینقدر که ما که خصوصی سازی کردیم خصوصی سازی نکردند کشوری که در حد ما خصوصی سازی کرده است آمریکا است که الان هم با فجایع درمانی مواجه است اینها مسائلی هست که ما به شدت با آن درگیر هستیم و باید تلاش کنیم حل کنیم.
نکته ی دیگر این است که ما یک مرور کنیم مزیت های اقتصادی خودمان را سال گذشته ما در بخش کشاورزی نزدیک 5.5 درصد علی رغم رشد منفی اقتصادمان رشد داشته ایم. ما الان به برکت بارندگی هایی که در پارسال و امسال داشته ایم الان رشد خیلی خوبی داشتیم در کشاورزی یعنی خدا می خواهد در این ماجرا به بحران جدی در بخش تغذیه مردم نخوریم. لذا بخش کشاورزی ما از پارسال تا امروز ببینید چه رشد خوبی داشته است ببیندید بخش معدن 7.5 درصد رشد داشتیم در بخش ساختمان 14.5 درصد رشد داشتیم اگرچه در بخش انرژی ما کاهش بسیار زیادی داشتیم. همین ها مزیت های ما را نشان می دهد من به نظرم همین امروز باید تقویت ویژه و تنفس خیلی خوبی به فضای کشاورزی کشور داده بشود به استارتاپ هایی که در فضای کشاورزی بنا می شوند به صنایع بزرگ توزیعی که در بخش کشاورزی می توانند فعال بشوند. فودسیتی هایی که در کشور می تواند راه اندازی بشود البته هر کدام از اینهاباید فوری با بودجه های ویژه انجام شود. حالا میگویید این بودجه از کجا بیاید از همان جایی که الان دارد می آيد و صدای آن درنمی آید الان صدای آن هم در بیاید من قائل هستم به اینکه افزایش سطح نقدینگی در این شرایط فعلی رخ دهد و دقیقا هدفمند اصابت کند به آن نقاطی که داریم میگوییم. در بخش درمان صرف خرید بیمارستان و جذب نیروی جدید در بخش کشاورزی صرف توسعه بخشهای مختلف و در بخش کشاورزی.
ماجرایی که رخ خواهد داد این است که اگر این ماجرای کرونا ادامه پیدا کند و ما به کشاورزی نپردازیم، ممکن است ما به یک بحران اساسی در حوزه تغذیه مردم بربخوریم.
اینها را باید تلاش کنیم تا برای آن تدبیر کنیم در بحث کسب و کارها صرفا دارد تلاشی که صورت میگیرد جبران هایی است که در بخش پولی دارد شکل می گیرد لذا آقای همتی تنها کسی است که دارد کارش را خوب انجام می دهد ایشان مدیر بخش پولی کشور هست دارد کار خودش را هم خوب انجام می دهد.
اما وزارت صنعت در بخش توسعه بازرگانی ببینید کشور های اطراف ما در فضای رسانه ای قرار گرفتند که احساس کردند آنها کرونا ندارند ما داریم این فضای رسانه ای را در منطقه چطور باید برگردانیم ؟ آقای آذری جهرمی اینجا چه کاره است آقای ظریف در حوزه ی سیاست خارجه چه کاره است مرزهای ما باید به جد باز شود تعارف نشود بحث من حکمرانی اقتصادی هست بحث کسب و کار نیست وگرنه مفصل به آن می پرداختم ولی امشب چون بحث مان حکمرانی هست من دارم به آن اشاره می کنم الان نظام صادرات ما اگر بخواهد متوقف بشود در شرایط فعلی ما ضربات جبران ناپذیری می خوریم هیئت دولت باید به کل فعال بشود ولی ترس از کرونا تعطیلی هیئت دولت را هم به دنبال داشته است یعنی اتفاقی که دارد رخ می دهد.
☘کانال تحلیل های اقتصادی دکتر حمیدرضا مقصودی☘
https://eitaa.com/hamidrezamaghsoodi
متن خلاصه گفتگوی لایو بنده با مجموعه #به_فکر_باشیم در موضوع حکمرانی اقتصادی در مواجهه با پدیده کرونا
قسمت ششم ...
آقای جهانپور اعلام کردند در قم احتمال ابتلاء یک در هزار و پانصد بوده است. شما می خواهید یک عمل جراحی انجام بدهید اگر به شما بگویند احتمال ده درصد این عمل موفقیت آمیز نیست و احتمال نود درصد موفقیت آمیز هست طبیعتا می پذیرید که انجام بدهید یک احتمال عقلانی است.
مردم این روی این احتمالات حساب می کنند باتوجه به این احتمالات است اقدامات زندگی شان را انجام می دهند فضای رسانه ای دارد کاری می کند که مردم به شدت بترسند. این یک خیانت است باید ایمن سازی انجام بدهی به جای رفع مسئولیت از خودت در چنین شرایطی.
کشورهای مختلف دنیا دارند مقاومت می کنند سعی می کنند اقتصاد خودشان را پایدار نگه دارند ما فقط داریم تک سیاستی عمل می کنیم. ظاهرا بعضی از سیاست گذاران ما ذهن شان تک سلولی است فقط تعطیل کردن را متوجه می شوند هیچ چیز دیگر را متوجه نمی شوند.
می دانید بیست روز تعطیلی کل اقتصاد یعنی چه ضربه ای به اقتصاد است؟ وقتی ادامه پیدا کند تا آخر خرداد ماه یعنی چهار ماه تعطیلی اقتصاد ما اقتصادی که پانصد میلیارد دلار اندازه اش هست نزدیک 125 میلیارد دلار آن می خواهد بیفتند 20-25درصد از اقتصاد است این ماجرا چطور می خواهد جبران بشود. 25درصد از اقتصاد ما وقتی بخواهد دچار اشکال جدی بشود نزدیک 3-4میلیون بیکاری پدید می آورد آیا کسی مرگ و میر ناشی از این مقدار بیکاری را محاسبه کرده است؟ آیا کسی حجم استرسی را که دارد القا می شود به جامعه را محاسبه کرده است؟ یا نه فقط و فقط تعطیل کنید در خانه بنشینید من حرفی ندارم اگر یک مجموعه سیاست گذار جامع بنشینند مقایسه کنند برآورد تخصصی انجام بدهند وقتی که برآورد تخصصی انجام دادند به این نتیجه برسند که همه مردم در خانه بنشینند این را کاملا منتطقی می دانم ولی می بینم که الان این اتفاق نیفتاده است آقایان وقتی آمار دارند ارائه می کنند صرفا آمار و ارقام پزشکی و درمانی است اصلا مباحث اقتصادی دیده نمی شود.
بخش اقتصادی دولت رسما در فضای رسانه ای زده است جاده خاکی.
پس چند پیشنهاد
۱- ایمن سازی به جای تعطیلی
۲- دولتی کردن سریع بخش عمده ی درمانی که طی این سالها مختلف با بی موالاتی تمام خصوصی شد
۳- تاکید جدی و تنفس جدی به بخش کشاورزی برای تامین نیازهای اساسی مردم
۴-فعال شدن بدنه ی اقتصاد سیاسی کشور. آقای ظریف آقای وزیر اقتصاد باید تلاش کنند فضای رسانه ی بین المللی را تغییر بدهند تا ما بتوانیم مرزهایمان را باز کنیم صادراتمان را ادامه بدهیم به واردات بپردازیم وگرنه این اقتصاد با مشکلات جدی مواجه خواهد شد.
حالا یکی دو نکته امیدوار کننده هم به شما بگویم: یکی اینکه ما پارسال این جهش ارزی که رخ داد خیلی اتفاق بدی بود که خیلی به مردم ما فشار آمد اگر خاطرتان باشد عده ی زیادی رفتند سراغ احتکار کردن اقلام یک عده ی زیادی هم از مردم رفتند سراغ خرید های کلان از فروشگاه ها در مورد اول بخش تعزیرات و قوه ی قضاییه خودش را تقویت کرد جریمه هایی که بر محتکرین اعمال کرد باعث شد میل به احتکار کمتر بشود از آن طرف مردم ما هم در فضایی قرار گرفتند که به این نتیجه رسیدند که حمله ور شدن به فروشگاه ها کار خیلی بدی است الان یک ماه است که مرزهای ما تقریبا بسته است به لحاظ واردات و صادرات اگر این افتاق می خواست امسال بیفتند و مردم متوجه بد بودن این اتفاق نبودند من تصورم این است که قحطی در کشور رخ می داد بسیار به وضعیت بغرنجی می رسیدیم من می خواهم بگویم آن اتفاق پارسال خیلی شدید بود و خیلی هم سخت بود ولی پیش این اتفاقی که الان دارد می افتد هیچ است.
☘کانال تحلیل های اقتصادی دکتر حمیدرضا مقصودی☘
https://eitaa.com/hamidrezamaghsoodi