#اسرائیل_غاصب✡️👿 🎥 شهادت ۳ فلسطینی در جنین 🔹نیروهای اشغالگر صهیونیست ۳ نفر از اعضای گردان جبع وابسته به گروهان‌های قدس شاخه نظامی جنبش جهاد اسلامی را پس از هدف قرار دادن خودروی آنها در منطقه جبع در جنوب جنین به شهادت رساندند.

#اسرائیل_غاصب✡️👿 🕍پوریم به روایت سایت انجمن کلیمیان تهران جشن پوریم یکی از اعیاد یهودیان است که به شکرانه نابودی هامان وزیر خشایار شاه و پیروانش گرفته می شود به دلیل رویکرد خصمانه رژیم صهیونیستی در برابر ایران این داستان با دو روایت مورد استفاده قرار گرفته است. رژیم صهیونیستی از این جشن به عنوان غلبه یهودیان بر ایرانیان بهره برداری تبلیغاتی کرده و در این ایام نظام جمهوری اسلامی را با حزب هامان تطبیق داده و نتیجه می گیرد که یهودیان پیروز این معرکه و رویارویی هستند. از سوی دیگر با توجه به این رویکرد رژیم غاصب جشن پوریم جشن ایران کشی و نمادی از دشمنی یهودیان با ایرانیان معرفی می شود اما در این میان کلیمیان ایران روایتی دیگر از پوریم دارند که در سایت انجمن کلیمیان ایران انعکاس یافته است. ⚠️ ذکر این مقالات صرفا انعکاس این نگاه و برای استفاده اساتید و کارشناسان و پژوهندگان محترم است و در پی تأیید یا رد محتوای آن نیست.

پوریم چیست؟ یکی از اعیاد و "روزه های واجب" یهودی که طی سالیان اخیر بیشتر مورد توجه عموم قرار گرفته است جشن پوریم است که به صورت خلاصه به شرح تاریخچه و کیفیت این واقعه بپردازیم.

پس از شکست پادشاهان کلدانی (حکومت بابل در عراق امروزی) از پادشاهان ایران ، یهودیان که پیش از این توسط بخت النصر به بابل آورده شده بودند تحت حکومت ایران قرار گرفتند که با لطف و آزاد اندیشی کورش کبیر نسبت به آزاد گذاشتن اقوام و ملل در اعتقاد و آئین عبادی خود، به یهودیان اجازه داده شد تا به میل خود در ایران ساکن شده یا به سرزمین مقدس برگردانند و معبد بیت المقدس را از نو بنا نمایند. که برخی یهودیان از این فرصت استفاده نموده و به سرزمین مقدس برگشتند ولی عده زیادی سکونت در شهرهای ایران را انتخاب نمودند بعدها در زمان حکومت خشایار شاه وزیری ملقب به هامان به مقام صدر اعظمی می رسد که به خاطر عقاید الحادی و کفر آمیزش و اینکه مردخای یکی از بزرگان و انبیاء یهود حاضر به تعظیم به او که تمثالی از بت خود را به گردن آویخته بود، نیست تصمیم به نابودی یهودیان ایران که در واقع همه یهودیان دنیای آن روز را شامل می شد ، می گیرد. هامان مُشرک که تبار ایرانی ندارد و از نسل اگاگ (اَجاج) عمالقی می باشد که با زدوبند های مختلف به مقام درباری رسیده و پیش از این پیشنهاد برکناری ملکه قبلی ایران وشتی را داده است با ترفندی اجازه قتل عام عمومی قومی بی نام و نشان را که فایده ای برای کشور نداشته و عمر خود را به بطالت می گذرانند را از پادشاه می گیرد تا همگی را در یک روز نابود سازد (طومار استر فصل 3 ،آیه 10-8) و بدنبال آن به همه سران حکومتی در 127 ایالت امپراطوری ایران نامه ارسال می گردد تا همه یهودیان از کودک تا پیر ، مرد و زن در یک روز ، روز سیزدهم ماه دوازدهم (ادار) قتل عام گردند و همه اموال آنها غارت شود .این نامه در سیزدهم ماه اول در اختیار عموم قرار می گیرد تا همه برای این اقدام آماده باشند.(همان فصل 4 آیه 15-12) پوریم و توبه: مردخای با مطلع شدن از این قضیه مردم را به روزه و توبه فرا می خواند و با کمک استر ،عموزاده اش ،که به عنوان ملکه ایران انتخاب شده سعی در نجات قوم خود دارد که با الطاف الهی ،توطئه هامان بر ملا گشته و هامان در16 ماه اول( نیسان)(طومار استر فصل 7) به دار آویخته می شود. درواقع پیش از این مردخای به علت بر ملا ساختن "توطئه قتل توسط دو تن از نگهبانان" نسبت به پادشاه ایران مورد لطف و عنایت پادشاه قرار گرفته بود (همان فصل 6) ولی علی الرقم این محبت، هنوز پادشاه ادعا داشت که نامه ی قبلی اش که به هامان سپرده بود (چون با مهر سلطتنی ممهور شده) قابل ابطال نیست، تا اینکه با در خواست های استر ، پادشاه راضی می گردد که نامه ی دیگری نوشته و در آن به یهودیان سراسر کشور نیز اجازه داده شود تا در روز توطئه به دفاع از خود پرداخته و از جان خود و افراد خانواده شان حمایت نمایند(طومار استر فصل 8 آیه 11) این نامه در 23 ماه سوم تقریبا 70 روز پس از نامه اول نوشته و به والیان -127 استان - ارسال گردد (طومار استر فصل 8 آیه 9) در فرا رسیدن روز توطئه ی هامان ، دشمنان یهود منتظر بودند بر یهودیان استیلا یابند ولی با لطف خداوند این امر بر عکس شد و یهودیان بر دشمنان خویش استیلا یافتند .(همان فصل 9 آیه 1) یهودیان سایر استانها نیز جمع شدند و از خود دفاع کردند آنها- جمعا ً- 75 هزار نفر از دشمنان خود را کشتند (همان فصل 9 :16) که اگر عدد فوق را بر 127 استان تقسیم کنیم متوجه می شویم که در هر ایالت از 127 ایالت ایران که در آن زمان از هند تا حبشه گسترده است بین 500 تا 600 نفر از دشمنان کشته شده اند آن هم افرادی که عموماً تباری ایرانی نداشته و با یهودیان دشمنی تاریخی داشتند و یا جزو مزدوران هامان بودند و در آن روز خود را آماده ستیز با یهودیان در روز 13 آدار کرده بودند. و نه افراد عادی همچنین در همین طومار بارها اشاره شده که هیچ کدام از اموال کشته شدگان را غارت نکردند. و این با مفهوم نسل کشی که عده ای از آن استفاده می کنند، فرق داره. روزه گرفتن یهودیان: (13 آدار) روزه استر یا پوریم یکی از 6 روزه واجب یهودیان می باشد که بنا بر دستور مردخای نبی، یهودیان هر ساله روز سیزدهم ماه آدار را روزه گرفته (هیچ نمی خورند و نمی آشامند) و به مناجات می پردازند. تا از خد-ا طلب رحمت کنند. چرا که در چنین روزی قرار بود تمام یهودیان توسط دشمنانشان قتل عام شوند. و هرچند متاسفانه این اتفاق در برخی از جاهای دور افتاده ی امپراطوری ایران نیز افتاد. چون نامه دوم پادشاه، (مبنی بر دفاع از خود) هنوز به آنجاها نرسیده بود.

آیا پوریم با سیزده فروردین منطبق است؟

نگاهی کوتاه به ریشه‌ی اصلی جشن سیزده بدر: سیزده بدر از قدیمی ترین مراسم ایران باستان می باشد. چنانچه در کتاب "از نورز تا نوروز" پژوهش و نگارش آقای کوروش نیکنام صفحه 41- و 42 آمده. «سیزدهمن روز از ماه فروردین، تیر یا تِشتَر نام دارد. ایزد تیر یا تشترکه در اوستا، یَشتی هم به نام آن وجود دارد ایزد باران است و در باور پیشینیان پیش از آشوزرتشت برای این که ایزد باران در سال جدید پیروز شود و دیو خشکسالی نابود گردد باید مردمان در نیایش روز تیر ایزد از این ایزد یاد کنند و از او در خواست باریدن باران نمایند. در ایران باستان پس از برگزاری مراسم نوروزی سیزدهم که به ایزد باران تعلق داشت مردم به دشت و صحرا و کنار جویبارها می رفتند و به شادی و پایکوبی می‌پرداختند و آرزوی بارش باران را از خداوند می نمودند. اکنون هم رزتشتیان از بامداد روز تِشتَر ایزد و فروردین ماه، سفره نوروزی را بر می‌چینند، خوردنی‌ها و مقداری آجیل و شرینی های باقی مانده در سفره نوروز را با خود به طبیعت می برند، و شِشه سبزه های موجود در سفره را با خود برمی‌دارند و به دشت و صحرا و کنار چشمه ها یا آب های روان می روند. سبزه‌ی خود را در کنار جویبارها به آب روان می‌سپارند و آرزو می‌کنند که سالی پربرکت و خرم داشته باشند. تا پسین آن روز را بیرون از خانه هستند و در طبیعت و میان سبزه و صحرا به شادمانی می‌پردازند. (توضیح: در اسطوره های ایرانی، ایزد باران همواره بصورت اسبی با دیو خشکسالی که دیو اپوش نام دارد در جنگ و مبارزه است و اگر تیر ایزد پیروز شود، باران می بارد و چشمه ها می‌جوشند و رودها روان می گردند و سرسبزی را به ارمغان می آورند. ) برگرفته از: کتاب از نوروز تا نوروز پژوهش و نگارش: کورش نیکنام انتشارات فروهر 1379» چنانچه اشاره شد این مراسم از پیش از زمان آشو زرتشت درایران باستان مرسوم بوده است. که قدمت آن به بیش از 3800 سال می رسد که بسیار دیرینه تر از جشن پوریم می باشد.

دکتر حمامی لاله زار - مهندس امین شموئلیان تابستان 92 چندی است که در بعضی از وبلاگها، عده‌ای به اشتباه، جشن پوریم در تقویم عبری را مبنای تاریخی برای سنت سیزده بدر در تقویم فارسی می دانند. در این مقاله می‌خواهیم بطور علمی از لحاظ محاسبات تقویم مصادف شدن این دو مناسبت یا عدم تقارن آن را در تقویم عبری با فارسی (شمسی) بررسی کنیم. در ابتدا لازم است تا در باره اصول محاسبات و تاریخچه این دو تقویم به طور مختصر اشاراتی جهت معرفی ذکر شود. تقویم شناسی عبری: اصولا تقویم عبری بصورت قمری می باشد. ومنطبق با حلول(مولاد) ماه در آسمان است. از طرف دیگر عبرانیان موظف گشته‌اند تا مناسبتهای مذهبی خود را در فصل‌های مشخص و معینی برگذار کنند. به عنوان مثال عید پسح یا (آزادی) حتما باید در فصل بهار برگزار گردد. از این رو تقویم عبری هر دو یا سه سال بر اساس (الگویی مشخص) دارای یک ماه اضافه می باشد و سال را 13 ماه ه برگذار می کنند تا سال قمری عبری بمرور از سال شمسی عقب نیفتد و هموار بر حدود فصول آن منطبق گردد. در تقویم عبری به سالهای 13 ماهه، سال کبیسه گفته می‌شود که الگوی آن از یک پریود(دوره) منظم 19 ساله پیروی می‌کند یعنی سالهای سوم، ششم، هشتم، یازدهم، چهاردهم، هفدهم و نوزدهم کبیسه هستند. و بطور کلی تقویم عبری در محدوده حدود 30 روزه نسبت به تقویم ایرانی در نواسانی ثابت می‌باشد. دقت عملکردتقویم عبری: تقویم امروز یهودیانِ سراسر جهان حدود 1600 سال پیش تدوین و مهندسی شده است. بر طبق دستور حضرت موسی و علمای مذهبی تلمود طول مدت چرخش ماه 530594/ 29 روز می باشد. این عدد با دقت باور نکردنیِ یک روز اختلاف در هر13800 سال، با محاسبات امروزه سازمان فضایی آمریکا و اروپا بسیار نزدیک است و دقیقترین "تقویم قمری" جهان محسوب می‌شود. تقویم شناسی جلالی: این تقویم شمسی، در ۳ رمضان ۴۷۱ هجری قمری بدستور پادشاه (جلالی) و توسط خیام تدوین شده است. بطور خلاصه باید گفت منطبق به حرکت دقیق خورشید می باشد. و برای تنظیم دقیقتر خود هر چهار سال یک بار و گاهی هر 5 سال یکبار بصورت کبیسه در می آید. این تقویم نیز از دقیقترین تقویم ها در جهان می باشد. بررسی انطباق پوریم و سیزدهم فروردین: براساس تقویم یهود واقعه ی پوریم در 13 اَدار سال 3405 عبری معادل با 25 فوریه 355 قبل از میلاد و 6 اسفند سال 977 قبل از هجری شمسی، (حدود 2369 سال پیش) اتقاق افتاده که با تاریخ 13 فروردین حدود 37 روز اختلاف وجود دارد. البته با توجه به سالهای کبیسه عبری احتمال اینکه در بعضی سالهای دیگر، این دو کمی به هم نزدیک تر شوند هست اما در طول تاریخ، هیچگاه برهم منطبق نمی شوند. و اصولا پوریم یک عید زمستانی است تا بهاری. دیرینه شناسی تقویم ها ی عبری و شمسی: تقویم باستانی عبری: تقویم امروزه عبری حدود 1600 سال است که به این گونه استفاده می شود. قبل از آن نیز قوانین و قوائد با تقویم امروز یکسان می‌باشد. و فقط برای تعیین استهلال ماه بجای جدول و محاسبات، از "شاهدان امین رویت ماه" استفاده می شده و نیز برای تعیین سال کبیسه نیز هر سال درزمان مناسب جلسه‌ای گذاشته می‌شد که الگو آنها نیز بسیار نزدیک به الگوی 19 ساله جداول امروزی می باشد. بر این اساس سال 3405 عبری به دو دلیل کبیسه نیست: اول کافی است عدد 3405 را بر 19 تقسیم کنیم باقی مانده 4 خواهد بود که جز سالهای کبیسه 19 ساله نیست و دلیل دوم اصل سند مگیلای استر(طومار استر)دقیقا به ماه دوازدهم اشاره می کند. ( فصل 3 آیه 13 ). و اما حتی اگر برفرض محال نیز آن سال کبیسه بوده باشد واقعه پوریم در آن سال 5 یا 4 فروردین می افتاد که با تاریخ "روز طبیعت" منطبق نیست. تقویم باستانی ایرانی: تا قبل از عمر خیام و تنظیم تقویم جلالی درایران تقویم یزدگردی شمسی استفاده می شد که آن بخاطر تفاوت کبیسه گیری بمرور، نوروز 18 روز ( گاهی تا دو ماه ) نسبت به زمان واقعی به تاخیر می‌افتاد و به عنوان مثال روز طبیعت در روز 31 فروردین برگذار می شد که این هم خود باز، فاصله این دو واقعه را بیشتر می کند. بطور خلاصه می‌توان گفت که در الگوهای باستانی تقویم ایرانی و یهودی نیز نه تنها این دو واقعه هرگز بر هم منطبق نمی‌شوند بلکه اصولا فاصله ی بیشتری را هم از یکدیگر دارند. جدول: منطبق بر استدلال های محاسباتی فوق برای روشن شدن بیشتر مطلب، جدولی نمونه از تاریخ وقوع پوریم در صد سال اخیر در جدول زیر تهیه شده است که ادعایی انطباق این دو واقعه را بکلی رد می کند. توضیح : و نیز همانطور که مشخص است اگر چه تقویم عبرانیان، قمری می باشد. اما مناسبتهای مذهبی در این تقویم تقریبا در یک فصل سال برای همیشه ثابت (FIX) شده اند. جدول تاریخ وقوع پوریم در یک دوره 100 ساله (1391-1418) نمودار عدم انطباق پوریم و روز طبیعت در یک دوره 100 ساله (1391-1418)

جدول تقویم پوریم و مقایسه آن با سیزده بدر ( منبع: سایت انجمن کلیمیان تهران http://www.iranjewish.com/essay/Essay_42_13poorim.htm

اما داستان نقشه استر برای فریب خشایار در این مقالات سایت انجمن کلیمیان ذکر نشده. داستان نقشه استر چه بود؟ داستان از این قرار بود که استر با نقشه ای ابتدا هامان و سپس خشایارشاه را به خلوت خود دعوت می کند او هامان و شاه را مست می کند در این هنگام شاه از او می خواهد که خواسته اش را مطرح کند در این هنگام استر نقشه خود را در مورد هامان نهایی می کند و صحنه ای ایجاد می کند که شاه گمان کند هامان قصد تعرض به استر را داشته و همین سبب فرمان قتل او توسط شاه می شود. کتاب استر باب 7 در این باره می گوید: 2به در موقع نوشیدن شراب، پادشاه باز از استر پرسید: «استر ملکه، بگو درخواست تو چیست؟ حتّی اگر نیمی از حکومت را بخواهی، به تو می دهم.» 3 ملکه استر در جواب گفت: «خواهش من این است که اگر اعلی حضرت همایونی به من التفات دارند و صلاح بدانند، جان من و ملّتم را نجات بدهند؛ 4 زیرا من و قومم برای کشتار فروخته شده ایم. اگر تنها مثل غلام فروخته می شدیم، ساکت می ماندم و هرگز مزاحم شما نمی شدم. امّا حالا خطر مرگ و نابودی ما را تهدید می کند.» 5 خشایارشاه از استر ملکه پرسید: «چه کسی جرأت چنین کاری را دارد؟ آن شخص کجاست؟» 6 استر جواب داد: «دشمن و آزاردهنده ما، همین هامان شریر است!» هامان با ترس به پادشاه و ملکه خیره شد. 7 پادشاه خشمگین شد و برخاسته به باغ کاخ رفت. هامان فهمید که پادشاه تصمیم به مجازات او گرفته است. بنابراین در اتاق ماند تا برای جان خود از ملکه استر التماس نماید.

ادامه.... 8 او بر روی تخت استر افتاد تا از او رحمت بطلبد. وقتی پادشاه به اتاق برگشت و او را در آن حال دید، با فریاد گفت: «آیا این شخص می خواهد در حضور من و در کاخ من از ملکه هتک ناموس کند!» به محض اینکه پادشاه این را گفت خواجه سرایان روی هامان را پوشاندند. 9 آنگاه یکی از خواجه سرایان که هربونه نام داشت گفت: «هامان به اندازه ای گستاخ شده است که برای کشتن مردخای که جان اعلی حضرت را از خطر نجات داد، داری به ارتفاع بیست و سه متر در خانه خود ساخته است.» پادشاه گفت: «هامان را بر همان دار بیاویزید.» 10 بنابراین، هامان بر همان داری که برای کشتن مردخای آماده کرده بود، آویخته شد و خشم پادشاه فرونشست. (ترجمه مژده)

جشن پوریم 20 مردخای این وقایع را ثبت نمود و نامه هایی به تمام یهودیان در سرتاسر استانهای پارس فرستاد 21 که به آنان می گفت هر ساله روزهای چهاردهم و پانزدهم ادار را جشن بگیرند. 22 اینها روزهایی هستند که یهودیان از دست دشمنان خود رهایی یافتند و در این ماه بود که غم و غصه آنان به خوشی و سوگواری آنها به جشن تبدیل شد. پس آنها باید این روز را جشن بگیرند و به یکدیگر و به فقرا غذا هدیه بدهند. 23 یهودیان از امر مردخای اطاعت کردند و از آن به بعد، همه ساله این روز را جشن گرفتند. 24 هامان پسر همداتای اجاجی و دشمن قوم یهود برای نابودی یهودیان قرعه (که آن را «پوریم» می گفتند) انداخته بود که در کدام روز کشته شوند. 25 امّا استر به حضور پادشاه رفت و پادشاه فرمانی صادر کرد که به موجب آن هامان گرفتار همان سرنوشتی شد که برای یهودیان در نظر گرفته بود، یعنی او و پسرانش به دار آویخته شدند. 26 به این دلیل آن ایّام را پوریم می نامند که معنی آن «فال یا قرعه » است. یهودیان به خاطر نامه هایی که مردخای نوشته بود و همچنین به دلیل آنچه که برای خودشان اتّفاق افتاده بود، 27 این را رسم خود قرار دادند که خود و فرزندانشان و همچنین کسانی که به دین یهودی می گروند، همه ساله این دو روز را طبق امر مردخای جشن بگیرند. 28 بنابراین، قرار بر این شد که تمام خانواده های یهودی، نسلاً بعد نسل، در هر شهر و دیاری که باشند این روزها را به یاد آورده، جشن بگیرند. 29 آنگاه استر ملکه، دختر ابیحایل، با استفاده از اختیارات و قدرتی که به عنوان ملکه داشت، نامه مردخای را مبنی بر برگزاری دایمی مراسم پوریم تأیید کرد. 30 نامه خطاب به همه یهودیان بود و نسخه های آن به یکصد و بیست و هفت استان در شاهنشاهی پارس فرستاده شد که خواهان صلح و آرامش برای یهودیان بود. 31 و از آنها و فرزندانشان درخواست شده بود همان طوری که مراسم روزه و سوگواری را رعایت می کنند، ایّام پوریم را نیز برگزار نمایند. این از جانب مردخای و استر امر شده بود. 32 دستور استر در مورد تثبیت قوانین مربوط به پوریم بر روی طومار نوشته شده بود. ترجمه مژده

🕎اما نتیجه توطئه استر علاوه بر قتل هامان و فرزندانش پایان نپذیرفت داستان از کتاب استر فصل 9: یهودیان دشمنان خود را نابود می کنند 1 روز سیزدهم ادار، روزی که باید نخستین فرمان پادشاه اجرا می شد و دشمنان یهودیان در آرزوی شکست کامل آنها بودند، فرا رسید. امّا اوضاع تغییر یافت و یهودیان بر دشمنان خود غالب شدند. 2 در تمام شهرها و استانها، یهودیان برای حمله به کسانی که در صدد آزار آنها بودند جمع شدند و هیچ کس جرأت نداشت در برابر آنان بایستد، چون در همه جا مردم از آنها می ترسیدند. 3 تمام افسران ایالتی، حاکمان، والیان، و اهل دربار، همه به یهودیان کمک می کردند، چون آنها از مردخای می ترسیدند. 4 مردخای در سرتاسر مملکت مشهور شد، زیرا شخص مقتدری در دربار پادشاه بود و قدرت او روزبه روز بیشتر می شد. 5 پس یهودیان می توانستند هرطوری که بخواهند با دشمنان خود رفتار کنند. آنها با شمشیر بر دشمنان خود حمله می کردند و همه آنان را می کشتند. 6 تنها در پایتخت، یعنی در شهر شوش، یهودیان پانصد نفر را کشتند. 7- 10 و ده پسر هامان پسر همداتا دشمن یهودیان به نامهای فرشنداطا، دلفون، اسفانا، فوراتا، ادلیا، اریداتا، فرمشتا، اریسای، اریدای، یزاتا در بین کشته شدگان بودند. ولی اموال کسی را غارت نکردند. 11 تعداد کشته شدگان در شهر شوش همان روز به اطّلاع پادشاه رسید. 12 سپس پادشاه به استر ملکه گفت: «تنها در شهر شوش یهودیان پانصد نفر از جمله ده پسر هامان را کشته اند. معلوم نیست در سایر استانها چند نفر را کشته اند. آیا خواهش دیگری هم داری؟ هرچه بخواهی به تو می دهم. حالا بگو که چه می خواهی تا به تو بدهم.» 13 استر در پاسخ گفت: «اگر اعلی حضرت موافق باشند به یهودیان در شهر شوش اجازه داده شود فردا هم همین کار را انجام دهند و ده پسر هامان را به دار بیاویزند.» 14 پادشاه امر کرد که درخواست او عملی شود و فرمان لازم در شهر شوش اعلام شد. اجساد پسران هامان به تماشای عموم گذاشته شد. 15 در روز چهاردهم ادار باز یهودیان جمع شدند و سیصد نفر دیگر را نیز در آن شهر کشتند. امّا بازهم اموال کسی را تاراج نکردند. 16 یهودیان در سایر استانها نیز خود را سازماندهی کرده از خویشتن دفاع نمودند. آنها هفتاد و پنج هزار نفر از دشمنان خود را کشتند و خود را از دست آنان خلاص کردند. ولی مال هیچ کس را غارت نکردند. 17 این کشتار در روز سیزدهم ادار رخ داد. روز بعد، یعنی روز چهاردهم هیچ کس کشته نشد و آنان آن روز را به جشن و شادی اختصاص دادند. 18 یهودیان شوش، روز پانزدهم را جشن گرفتند، چون آنها روزهای سیزدهم و چهاردهم مشغول کشتن دشمنان خود بودند. روز پانزدهم از کشتن دست کشیدند. 19 به این دلیل است که یهودیان ساکن مناطق روستایی روزِ چهاردهم ماه ادار را جشن می گیرند و به یکدیگر غذا هدیه می دهند.