فراتر از قمۀ «هلیا»: شبکه های اجتماعی به مثابۀ «بازنمود تحولات تدریجی و پنهان»

♦️♦️فراتر از قمۀ «هلیا»: شبکه های اجتماعی به مثابۀ «بازنمود تحولات تدریجی و پنهان» ✅ در روزهای گذشته ویدیویی در شبکه های اجتماعی دست به دست شد که در آن چند دختر نوجوان به نزاع با یکدیگر می پردازند. در حین زد و خورد علاوه بر الفاظ رکیکی که دختران به هم نثار می کنند ناگهان یکی از آنها به نام «هلیا» قمه بزرگی را از زیر لباس خارج می کند و در میان تعجب و حیرت حاضران به تهدید آنها می پردازد. ✅انتشار این ویدیو هرچند دستمایه گفتگوهای شوخی و جدی فراوانی در فضای مجازی شد، اما مکتوب حاضر از منظر نگاه به شبکه های اجتماعی به مثابه «بازنمود بخشی از تحولات ارزشی جامعه» به این ویدیو می نگرد و به دلایلی که در ادامه بیان خواهد شد به همه مرتبطان فضای مجازی و افراد و نهادهای حاکمیتی و غیرحاکمیتی متصدی تعلیم و تربیت و اخلاق، از حوزه های علمیه گرفته تا وزارت آموزش و پرورش، سفارش می کند اینگونه ویدیوها را بارها از زوایای گوناگون مورد تامل و مداقه قرار دهند. ✅ توضیح مطلب این که: 🔻 1. جامعه در کلیت خود همچون اندام یک انسان است که در طول زمان از نظر فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و حتی اخلاقی تغییر می کند. این تغییرات چون به صورت تدریجی و با شیب ملایم است معمولا خود را به آسانی نشان نمی دهد. همین تدریج و ناپیدایی می تواند موجب غفلت یا بدفهمی مدیران و سیاستگذاران و مبلغان تربیت و اخلاق از شناسایی و تحلیل آنها شود. 🔻 2. از آنجا که روند تغییر و تحولات فرهنگی و ارزشی نسل جدید می تواند صبغه مثبت یا منفی داشته باشد، افراد و نهادهای متصدی تربیت و اخلاق بایستی بتوانند مدیران ارشد و شهروندان را برای مواجهه معقول و منطقی با آنها راهنمایی و آماده کنند. لازمه این کار، آن گونه که از سخن امام صادق(ع) بر می آید، «آگاهی به زمان» است («اَلْعَالِمُ بِزَمَانِهِ لاَ تَهْجُمُ عَلَيْهِ اَللَّوَابِسُ»؛ تحف العقول، ج۱، ص ۳۵۶). 🔻 3. فضای مجازی و به ویژه شبکه های اجتماعی امروزه یکی از ابزارهای همگانی برای رسیدن به شناختی است که از آن سخن به میان آمد. برخلاف زمان های گذشته، امروزه هر شهروند عادی با دسترسی به اینترنت و داشتن یک تلفن همراه می تواند در کمترین زمان و با کمترین هزینه آنچه در گوشه و کنار جامعه می گذرد را در قالب عکس و فیلم به سمع و نظر همگان برساند، و چه بهتر که مرتبطان با اخلاق و تعلیم و تربیت نخستین و مهم ترین مخاطبان این گزارش ها باشند و بتوانند به ویدیوها از منظر شناخت تحولاتِ زیرپوستی جامعه بنگرند، منطق و ماهیت این تحولات را بشناسند، عوامل متنوع و پیامدهای متعدد آنها را تبیین کنند و رویکرد مواجهه درست با آنها را روشن نمایند. 🔻 4. شبکه ها به مثابه پنجره ای هستند که بزرگترها می توانند از آن ببینند که بچه ها چگونه بزرگ می شوند و به موازات این که از نظر جسمی قد می کشند چگونه اخلاق و رفتارشان هم، خوب یا بد، تغییر می کند. بازتاب رفتار نادرست بچه ها در قاب این پنجره هرچند ما بزرگترها را آزرده خاطر می کند ولی راه چاره بستن پنجره نیست، بلکه اصلاح رفتار بچه ها است. 🔻 5. تصاویری که از رفتارهای نادرست نوجوانان و جوانان در شبکه های اجتماعی منتشر می شود هرچند قابل تعمیم به همه افراد این نسل نیست، اما «نشانه» تغییرات فرهنگی و ارزشی در «بخش هایی» از این نسل است. به عنوان مثال، در ویدیویی که از نزاع هلیا و دوستانش منتشر شد چند نکته قابل قابل توجه است: 1. عدم مراعات پوششی که همواره مورد تبلیغ و تایید نهادهای تبلیغی و تربیتی جامعه بوده است. 2. بیان سخنان رکیکی که در فضای عمومی جامعه ما به ویژه از سوی خانم ها کمتر بیان می شود. 3. همراه داشتن قمه توسط دختران، در حالی که تاکنون این اسلحه نوعا از سوی عده ای خاص از پسران استفاده می شده است. 4. تماشاچی بودن اطرافیان و حتی تشویق دختران به ادامه دعوا از سوی پسران حاضر در محل. 5. ناتوانی در مدیریت خشم و استفاده از خشونت به عنوان راه حل مشکلات. از تحلیل مجموع این رفتارها می توان نوعی تغییر در سامانه ارزشی و سبک زندگی برخی از جوانان، و تغییر مفاهیم ارزشی منتسب با جنسیت را نزد آنها مشاهده کرد. 🔻 6. قمه ای که توسط دختر حاضر در نزاع حمل می شد جالب ترین نکته برای کاربران شبکه های اجتماعی بود. این برای کاربران عادی شاید ایرادی نداشته باشد ولی کسانی که می خواهند با نگاهی «پدیدارشناسانه» به کمک این ویدیوها به «رفتارشناسی» و تحلیل «تحولات ارزشی» نسل جدید بپردازند، و از آن مهم تر، سمت و سوی آینده این تغییرات را پیش بینی کنند باید از این ظواهر بگذرند و به فراتر از قمه بنگرند. #حسینعلی_رحمتی 21 تیر 1400 @harahmati

از روز گذشته که این یادداشت را 👆🏿نوشته ام تا کنون دو ویدیوی دیگر از نزاع دختران در دو شهر مختلف ایران در فضای مجازی منتشر شده است. این نشان می دهد که مدعای مطرح شده در یادداشت فوق را باید بیش از پیش جدی گرفت.

چرا محققان کشورمان در رویدادهاي فلسفي جهان حضور جدی ندارند؟

♦️چرا محققان کشورمان در رویدادهاي فلسفي جهان حضور جدی ندارند؟ ✅1. انتشارات معروف راتلج كتابي را با عنوان «مجموعه مقالاتي درباره فلسفه اسلامي» (The Routledge Companion to Islamic Philosophy) با سرويراستاري ريچارد تيلور (Richard C. Taylor) و لوئيس خاوير لوپز ـ فرجيت (Luis Xavier Lopez-Farjeat) منتشر كرده است. اين كتاب كه سال 2016 و در 434 صفحه منتشر شده حاوي مجموعه مقالاتي از نويسندگان مختلف درباره فلسفه و فيلسوفان اسلامي است. ✅2. با اين كه مباحث كتاب مربوط به فلسفه اسلامي و برخي فيلسوفان ايراني، از قبيل فخر رازي و فارابي، است هيچيك از نويسندگان مقالات اين كتاب ايراني نيستند. سوال اين است كه چرا حضور فلسفه انديشان و فلسفه نگاران جامعه ما در آثار فلسفي، و به ويژه آثار مربوط به فلسفه اسلامي، كه در كشورهاي ديگر منتشر مي شود بسيار اندك است. قابل قبول نيست كه يك استاد ايراني فلسفه نتواند درباره ابن سينا يا سهروردي يا شيخ اشراق مقاله اي بنويسد در حالي كه سال ها در دانشگاه يا آن را تحصيل يا تدريس كرده است. بعلاوه كه مسلمان و ايراني بودن طبيعتا ميتواند انگيزه زيادي براي مشاركت در نگارش آثار فلسفي ايجادكند. پس مشكل بايد از جاي ديگري باشد. ✅برخی عوامل غیبت اساتيد و محققان ايراني فلسفه در پژوهش هاي فلسفي جهان : 🔻1.عدم ارتباط با فضاي فلسفي دنياي امروز: تا جايي كه من متوجه شده ام بسياري از اساتيد فلسفه كشورمان انگيزه اي براي آگاهي از مباحث و پژوهش هاي فلسفي مطرح در جوامع ديگر ندارند يا لزومي براي اين كار نمي بينند. 🔻2. عدم آشنايي با زبان هاي خارجي: يكي از پيامدهاي اين عدم مهارت آن است كه استاد حتي اگر انگيزه كافي براي نگارش مقاله به زبان هاي ديگر را داشته باشد توان انجام آن را ندارد. (البته اين مشكل تا اندازه زيادي قابل حل است به اين صورت كه استاد مي تواند مقاله را به فارسي بنويسد و بعد يك مترجم متخصص آن را به زبان ديگر ترجمه كند) 🔻3. عدم درك ضرورت: دنياي امروز عرصه دادوستدهاي علمي و فكري و معركه آرا و انديشه هاي فلسفي گوناگون است و طبيعتا كسي در اين ميان دست بالا را دارد كه بتواند مشاركت جدي در آن داشته باشد. به نظر مي رسد برخي محققان فلسفي ما هنوز ضرورت حضور در اين ميدان را متوجه نشده اند؛ از اين رو تلاش و تقلايي براي ورود به آن ندارند. نتيجه اين امر آن است كه در مجموعه هاي فلسفي كه به زبان هاي ديگر نوشته مي شود (تا آنجا كه نگارنده متوجه شده است) يا مطلبي درباره فلسفه اسلامي و ايراني وجود ندارد يا موارد معدودي هم كه درباره فلسفه اسلامي است توسط كساني نگاشته شده است كه گاه اطلاعاتشان به مراتب از اساتيد كشورمان كمتر است. 🔻4. عدم جديت كافي مراكز علمي: در نظام آموزش عالي كشورمان براي ارائه مقاله در همايش هاي خارج از كشور يا نگارش مقاله براي مجلات و مجموعه مقالاتي كه در خارج از كشور منتشر مي شود تشويق هايي در نظر گرفته شده است. ولي به نظر مي رسد برخي مراكز علمي در اجرايي كردن اين آيين نامه ها و فراهم كردن زمينه مشاركت اساتيد فلسفه كشورمان جديت و تلاش لازم را ندارند. از اين رو از سياست هاي تشويقي مصوب استفاده چنداني نمي شود. 🔻5. ناشناخته بودن اساتيد كشورمان در جوامع فلسفي ديگر كشورها: اين امر موجب مي شود كه از سوي مراكز علمي خارج از كشور نيز دعوتي از فلسفه پژوهان كشورمان براي مشاركت در فعاليت هاي علمي انجام نپذيرد. 🔹 #حسینعلی_رحمتی اردیبهشت 1395 #بازنشرمطالب_پیشین @harahmati

حالا که شرّ شد چه کنیم؟: وظایف اخلاقیِ پسامشهوریت در فضای مجازی

🔺🔻 حالا که شرّ شد چه کنیم؟ وظایف اخلاقیِ پسامشهوریت در عصر شبکه های اجتماعی ✅ مدتی پیش ویدیویی از قمه کشی دختری به نام هلیا در فضای مجازی منتشر شد که در آن دوستش به او می گوید: «قمه را غلاف کن، شر میشه». هرچند آن نزاع کشته و مجروح نداشت و از این منظر ختم به خیر شد، ولی با انتشار این ویدیو در فضای مجازی شر بزرگتری به نام «شهرتِ منفی و ناخواسته» دامن¬گیر آن دختر شد و زندگی او را وارد مرحله ای جدید کرد. چرا که این کار علاوه بر قباحت زدایی از رذائل اخلاقی، پیامدهای دیگری آسیب های روحی و روانی، تخریب وجهه او نزد خانواده و بستگان، و محروم شدن از بسیاری از فرصت های تحصیلی، شغلی، اجتماعی و سیاسی را می تواند برای او در پی داشته باشد. به این ترتیب، دختری که تا دیروز کسی او را نمی شناخت ناگهان انگشت نمای کلیک های کاربران فضای مجازی شد و تصاویر او سوژه طنز و تمسخر آنان گردید. قمه او دیده شد ولی این شر بزرگ متاسفانه نادیده ماند. ✅ماجرای هلیا نه اولین مورد نه آخرین مورد از مشهور شدن (ناخواسته) نوجوانان در فضای مجازی است و با قاطعیت می توان گفت که مواردی از این دست در آینده نیز تکرار خواهد شد. از این رو لازم است این مسئله به صورت بنیادی بررسی و برای کاهش پیامدهای آن چاره اندیشی شود. ✅چه باید کرد؟ برخی از کارهایی که در این زمینه باید انجام شود از این قرار است: 🔻 1. حمایت و همدلی: این وظیفه بیش از همه بر عهده والدین و نزدیکان فردِ آسیب دیده است. نباید او را به خاطر کاری که در آن نقشی نداشته است (یعنی انتشار تصاویر در شبکه های اجتماعی) سرزنش کرد، بلکه باید به او اطمینان داد که وضعیتِ پیش آمده را درک می کنند و در کنارش هستند. انداختن همه تقصیرها به گردن فرد مشهور شده از یک طرف موجب ضعف نقس و ناامیدی او از اصلاح رفتار خویش، و از سوی دیگر ممکن است موجب بی پروا شدن و تکرار کارهای نادرست خود شود. نوجوان آسیب دیده معمولا بیش از دیگران از نوع مواجهه اعضای خانواده با خود واهمه دارد و طبیعی است که هرگونه رفتار نامناسب با او می تواند منجر به طرد شدن از خانه و پناه بردن به حامیان بیرون از خانه و احیانا افتادن در دام افراد بی اخلاق و ناصالح شود. 🔻 2. تربیت و اصلاح: از آنجا که امر اصلاح و تربیت کاری تخصصی و پیچیده است باید از اقدامات احساسی، واکنشی و عجولانه خودداری کرده و ضمن مشورت با متخصصان صاحب صلاحیت و آگاه در زمینه اخلاق و تربیت، روان شناسی و فضای مجازی، جهت اصلاح رفتارهای فرد در فضای حقیقی و مجازی اقدام شود. نمونه برخوردهای درست در این زمینه در مورد فیلم هلیا اتفاق افتاد که دادستانی اصفهان ضمن مصاحبه روانشناختی با افراد حاضر در این فیلم و خانواده‌هایشان آنها را ملزم به طی کردن دوره‌های آموزشی و تربیتی کرد (خبرگزاری ایمنا، 30 تیر 1400، کد خبر: 508742). 🔻 3. آسیب شناسی و ریشه یابی: این وظیفه بیش از همه بر عهده افراد و نهادهای علمی و پژوهشی است. در این زمینه باید هم نسبت به شناخت عوامل و زمینه رفتارهای نادرست نوجوانان و جوانان در فضای حقیقی (مانند میل به خشونت طلبی) تحقیق شود، هم علل بی مسوولیتی افرادی که با انعکاس این رفتارها در شبکه های اجتماعی هم موجب اشتهار بی دلیل فرد و تخریب زندگی او می شوند و قباحت و زشتی رفتارهای غیراخلاقی از قبیل فحاشی و ضرب و شتم را در جامعه از بین می برند انجام گیرد. این آسیب شناسی باید توسط متخصصان رشته های مختلف از اخلاق و تعلیم و تربیت گرفته تا روان شناسی و جامعه شناسی و متخصصان فضای مجازی انجام شود. 🔻 4. دانش افزایی و آگاهی بخشی: بسیاری از رفتارهای نادرست نوجوانان و جوانان در فضای حقیقی، همچنین یکی از مهم ترین عوامل انتشار این گونه رفتارها در فضای مجازی، «جهل و ناآگاهی» افراد نسبت به پیامدهای کاری است که انجام می دهند. از این رو هم باید درباره آموزش مهارت های زیست اخلاقی در زندگی اجتماعی (از قبیل مهارت کنترل خشم، و شکل دهی به روابط اجتماعی سالم) به نوجوانان و جوانان آموزش داده شود، هم باید برای افزایش سواد رسانه ای و تعهد اخلاقی عموم شهروند-کاربران فضای مجازی اقداماتی بیش از گذشته انجام شود. آموزش «اخلاقِ شهرت» به آنها نیز وظیفه دیگری است که بر عهده متولیان امر اخلاق و فضای مجازی است. 🔻 5. نظارت و مسوولیت پذیری: افزون بر مواردِ پیش گفته، نظارت والدین بر رفتار فرزندان خود در این دو عرصه، نظارت شهروندان نسبت به یکدیگر (که در ادبیات اخلاقی اسلام از آن به امر به معروف و نهی از منکر تعبیر شده است)، پشتیبانی نهادهای رسمی از افراد آسیب دیده، و تنبیه و مجازات کسانی که با رفتارهای نسنجیده خود در فضای مجازی موجب آسیب و زیان به دیگران می شوند از جمله وظایف و مسوولیت هایی است که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. #حسينعلي_رحمتي 31 تیر 1400 @harahmati

در صورت امکان روح مرحوم محسنی، همسر خواهر اینجانب، و همه رفتگان را میهمان فاتحه و صلوات خود کنید.🏴 ان شاالله خداوند به همه شما و عزیزان تان عمر با عزت و سلامتی عنایت فرماید. رحمتی

🌺🌺🌺 از همه بزرگوارانی که نسبت به فقدان مرحوم محسنی ابراز همدردی کردند تشکر و قدردانی می کنم. با عذرخواهی از این که عرض ارادت به محضر تک تک دوستان مقدور نیست، برای شما و عزیزان تان از خدای برزگ آرزوی صحت و سلامتی، عمر با عزت، رزق واسع، و عاقبت خیر دارم. ان شاءالله خداوند توفیق دهد که در شادی های تان جبران کنم. با سپاس رحمتی

🔻حسینعلی رحمتی، ✅از کعبه تا عشق: نگاهی دوباره به حماسه انسان ساز عاشورا ✅تهران: انتشارات روزنامه اطلاعات، چاپ اول، 1387ص، 212ص، 14/000 ریال. فهرست مطالب: در آستان خیمه: عشری از اعشار عاشورا شریعه نخست: اهمیت نهضت عاشورا شریعه دوم: زمینه‌های پیدایش شریعه سوم: اهداف نهضت شریعه چهارم: آئین سوگ در دشت حماسه: ضرورتها شریعه پنجم: آئین سوگ در دشت حماسه: وظیفه شناسی شریعه ششم: آیین سوگ در دشت حماسه: بایسته ها شریعه هفتم: راز مانایی شریعه هشتم: ضرورت تحلیل نهضت شریعه نهم: وجه سلبی نهضت حسینی شریعه دهم: وجه ایجابی نهضت حسینی شریعه یازدهم: پیامدها و تأثیرها شریعه دوازدهم: لزوم شناخت پیشگامان حماسه شریعه سیزدهم: حسین(ع)؛ فرات فضائل شریعه چهاردهم: سجاد(ع)؛ زینت عبادت شریعه پانزدهم: دعا؛ دعوت به آگاهی شریعه شانزدهم: زینب(س)؛ بانوی کرامت شریعه هفدهم: زینب(س) و زن امروز شریعه هجدهم: عباس(ع)؛ جلوه جوانمردی شریعه نوزدهم: مبلغان؛ پیام آوران نهضت حسینی شریعه بیستم: عاشوراپژوهی؛ ضرورتها و بایسته ها @harahmati

*السلام علیک یا اباعبدالله الحسین* خانه قرآن و عترت سیده نفیسه علیهاالسلام با همکاری خانه قرآن و عترت امام جواد علیه السلام مراسم « *معرفت حسینی* » را برگزار می نماید. ساعت ١٩: قرائت زیارت عاشورا ساعت ١٩:٢٠ : سخنرانی ⚫سه شنبه ۵/١٩/ *عاشورا در ادیان* فاطمه عقیلی: دکتری مطالعات زنان گرایش زن در ادیان ، دانشگاه ادیان ومذاهب ⚫چهارشنبه، ۵/٢٠/ *ربوبیت در قرآن* بهروز مرادی: دکتری جامعه شناسی دین، دانشگاه تیلبورخ هلند ⚫پنجشنبه، ۵/٢١/ *انسان مقدس از دیدگاه اسلام* مجید کافی امامی: پژوهشگر و استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم ⚫جمعه، ۵/٢٢/ *الگوی دینیِ زیستِ اخلاقی در عصر شبکه های اجتماعی* حسینعلی رحمتی: دکتری فلسفه اخلاق، پژوهشگاه قرآن و حدیث ⚫شنبه ۵/٢٣/ *تشکیل امت واحده از نظر قرآن* بهروز مرادی: دکتری جامعه شناسی دین، دانشگاه تیلبورخ هلند ⚫یکشنبه ۵/٢۴/ *نقش زنان در واقعه عاشورا* فاطمه عقیلی: مطالعات زنان گرایش زن در ادیان، دانشگاه ادیان ومذاهب ⚫ دوشنبه ۵/٢۵/ *مروری بر تاریخ تطور مناسک عزاداری حسینی* فروغ پارسا: دکتری علوم قرآن و حدیث، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ⚫ سه شنبه ۵/٢۶/ *معرفت و عاشورا* ، حسین حجت پناه: دکتری جامعه شناسی فرهنگی، دبیر گروه جامعه شناسی کشورهای اسلامی ⚫ چهارشنبه ۵/٢٧/ *بر پاره های عشق و عطش: چرا قیام، چرا شهادت؟!* سید محمد رضا دین پرور: پژوهشگر قرآن و نهج البلاغه ⚫ پنجشنبه ۵/٢٨/ *عاشورا و روایت رهایی بخش از منظر «مالکوم اِکسی»* سید جواد میری: دکتری مطالعات ادیان و جامعه شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ⚫جمعه ۵/٢٩/ *شناخت نفس انسان: پاسخ به سوال دنیا چیست؟* لیلا مجدانی : دکتری جامعه شناسی زنان و خانواده، دانشگاه UM مالزی *با هدف حفظ سلامتی عزاداران حسینی این مراسم به صورت مجازی برگزارمی شود.* لطفا از طریق لینک زیر وارد شوید. https://cp.fararoom.ir/ch/hqe1400/guest لینک کلاب هاوس https://www.clubhouse.com/room/P0gZdqOY

♦️مراسم معرفت حسینی 🔹موضوع سخنرانی امروز جمعه ۵/٢٢/: *الگوی دینی زیست اخلاقی در عصر شبکه های اجتماعی* 🔹سخنران: دکتر *حسینعلی رحمتی* ، دکتری فلسفه اخلاق، پژوهشگاه قرآن و حدیث 🔹زمان: روز چهارم محرم ساعت 18:45 الی 20:15 لینک مستقیم ورود https://cp.fararoom.ir/ch/hqe1400/guest لینک کلاب هاوس https://www.clubhouse.com/event/PDpgEra6 @harahmati

مراسم معرفت حسینی: الگوی زیست دینی اخلاقی در عصر شبکه های اجتماعی سخنران: دکتر حسینعلی رحمتی روز چهارم محرم ١۴۴٣ 👈فایل تصویری این نشست در آدرس زیر در دسترس است: https://aparat.com/v/L6tv1 خانه قرآن و عترت سیده نفیسه علیها السلام. https://t.me/hqe_seyedenafiseh

🟪 الگوی دینیِ زیستِ اخلاقی در عصر شبکه های اجتماعی 📣سخنران: حسینعلی رحمتی 📆 ۲۲ مرداد ۱۴۰۰، روز چهارم محرم ١۴۴٣ #شیعه_حسینی_شیعه_اخلاقی #اخلاق_فناوری_اطلاعات (اَخفا) @harahmati

♦️الگوی دینیِ زیستِ اخلاقی در عصر شبکه های اجتماعی ✍️ حسینعلی رحمتی 🔻الف) فضای مجازی، و به ویژه شبکه های اجتماعی از مهم ترین عوامل موثر بر زندگی انسان امروز است. این فضا از نظر اخلاقی کارکردی دوگانه دارد. از یک سو زمینه ساز کارهای خوبی چون دانش افزایی وکاهش رنج دیگران می شود و از سوی دیگر به واسطه آن رذائلی چون نقض حریم خصوصی امکان وقوع دارد. 🔻ب) برای زیست اخلاقی در این فضا باید همه مرتبطان با آن، به ویژه کاربران، را با وظایف و مسوولیت هایی که دارند آشنا کرد. یکی از راه های این کار معرفی الگوهای عملی و قدیسان اخلاقی Moral saints از قبیل سیدالشهدا(ع) و یاران ایشان هستند. چون آنها در خاندان پیامبری بزرگ شدند که هدف از بعثت خود را احياي ارزش هاي اخلاقي اعلام کرد. اهداف قیام عاشورا هم اهدافی اخلاقی مانند ظلم ستیزی است. 🔻ج) برخی از مهم ترین درس هایی که می توان از نهضت عاشورا آموخت و متناسب با زیست اخلاقی در فضای مجازی از آنها استفاده کرد به شرح زیر است: ✅ 1. اخلاق؛ سند بالادستی زندگی سیره و سنت امام حسین (ع) نشان می دهد که مراعات اخلاق باید یک قانون کلی در همه عرصه های زندگی باشد. امروزه هم از آنجا که اهمیت و تاثیر فضای مجازی اگر از فضای حقیقی بیشتر نباشد کمتر نیست، مرتبطان با این فضا هم باید این عرصه را همچون فضای حقیقی بدانند و توجه به اصول اخلاقی را سرلوحه فعالیت در آن قرار دهند. ✅ 2. ضرورت توجه به مسوولیت اخلاقی امام به ما یاد داد که نسبت به رفتارهای نادرست دیگران بی تفاوت نباشیم و امر به معروف و نهی از منکر را به عنوان یک وظیفه دائمی بدانیم. در زمانه ما نیز یکی از مهم ترین روش ها برای ترویج فضائل اخلاقی و پیشگیری از رذائل اخلاقی در فضای مجازی عدم بی تفاوتی نسبت به رفتار کاربران است. این کار به آسانی از طریق کارهایی چون لایک کردن، فوروارد کردن، کامنت گذاشتن، یا ترک گروه امکان پذیر است. ✅ 3. عدم مسوولیت گریزی به بهانه کمبود امکانات حرکت سیدالشهدا(ع) نشان داد که کمبود نیرو و امکانات نباید موجب ترک وظیفه شود. بعلاوه مشخص کرد کار درست اگر از سوی افرادی اندک هم انجام شود تاثیرگذار است. در فضای مجازی هم هر کس بسته به توان خود با کارهای ایجابی (مانند ارایه مقاله، سخنرانی، لایو، یادداشت، ویدیو، تصویر، کامنت، لایک، فوروارد، ایموجی) و سلبی (مثل ترک گروه، ریمو کردن، یا ریپورت کردن) می تواند به وظیفه اش عمل کند. ✅ 4. ضرورت رویکرد اصلاحی در حرکت های اخلاقی و اجتماعی امام هدف خود را «اصلاح» امت پيامبر(ص) مي داند («إِنَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ الاِصْلاحِ فى أُمَّةِ جَدّى»). از این بیان می توان درس گرفت که هرگونه مواجهه ما با گفتار و رفتار دیگران در فضای مجازی بایستی رویکرد اصلاحی داشته باشد؛ نه مثلا به خاطر از میدان به در کردن رقبا، مچ گیری، بی اعتبار کردن دیگران یا تحقیر و تمسخر آنها. ✅ 5. لزوم داشتن اهداف ارزشمند، به ویژه آگاهی بخشی و جهالت زدایی در زيارت اربعين، از زبان امام صادق(ع) می خوانیم که امام حسين جانش را در راه خدا و برای نجات بندگان او از جهالت و گمراهى فدا کرد. از این سخن امام می توان درس گرفت که هرگونه تلاش ما در فضای مجازی بایستی ناظر به آگاه کردن دیگران نسبت به کارهای درست و نادرست در این فضا باشد. چرا که یکی از مهم ترین علل ارتکاب رذائل اخلاقی در این فضا، عدم شناخت کافی نسبت به چگونگی درست زیستن در آن است. ✅ 6. داشتن الگوی مناسب؛ لازمة رفتار اخلاقی امام در وصیت خود به محمدبن حنفیه می گوید: «أَسِيرَ بِسِيرَةِ جَدِّی وَ أَبِي‏ عَلِيِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ». این وصیت به ما یاد می دهد که الگوی رفتاری مان در فضای مجازی باید انسان های شایسته و بااخلاق باشند، نه کسانی چون برخی سلبریتی ها که برای کسب شهرت به هر کاری دست می زنند. ✅ 7. امیدوار بودن؛ شرط موفقیت در فعالیت های اخلاقی سیدالشهدا(ع) از کژی ها و ناراستی هایی که در جامعه اسلامی دید ناامید نشد بلکه انگیزه پیدا کرد که برای اصلاح آنها قیام کند. امروز هم کسانی که خود را پیرو آن حضرت می دانند از مشاهده رذائل اخلاقی موجود در فضای مجازی نباید ناامید شوند و از تلاش برای اصلاح آنها دست بکشند. ✅ 8. آگاهی و اختیار، شرط ارزشمندی یک رفتار در ماجرای کربلا امام یاران خود را نسبت به مسیر و اهداف حرکت خود و مشکلات و سختی ها آگاهی داد و حتی شب عاشورا بیعت خود را از آنان برداشت و بین ماندن یا رفتن مخیرشان کرد. آگاهی و اختیار، اساس رفتارهای اخلاقی و عامل ارزشمندی آنهاست. درسی که از این واقعه برای بهزیستی اخلاقی در فضای مجازی می آموزیم این است که باید کاربران این فضا را به گونه ای آموزش داد و تربیت کرد که آنها خود بر رفتار خویش کنترل داشته باشند و دوری از ارتکاب رذائل اخلاقی نه به خاطر نظارت دیگران یا فیلترینگ و مانند آن، بلکه بر اساس آگاهی، اختیار، و کنترل درونی خودشان باشد.

فضای مجازی، تعظیم شعائر دینی، و فرصتی بی تکرار

♦️فضای مجازی، تعظیم شعائر دینی، و فرصتی بی تکرار ✍️حسینعلی رحمتی ✅ الف) برگزاری مجالس گفت و شنود دینی و بزرگداشت مناسبت های مهم تاریخ اسلام را می توان از مصادیق بارز تعظیم شعائر الاهی دانست، و از آنجا که دین و اخلاق با یکدیگر نسبتی قویم دارند هرگونه تلاش در این زمینه در واقع گام برداشتن در راه تربیت انسان اخلاقی است. شاید از این روست که قرآن کریم بزرگداشت شعائر الاهی را نشانه تقوای قلبی مومنان می داند(سوره حج، آیه 32). تاثیرگذاری جلسات مذهبی البته مشروط است به «تولید محتوای مناسب»، «ابلاغِ درستِ پیام»، و «مشارکت دادن مخاطب»، و این هرسه بدون انتخاب «رسانه موثر» ممکن نیست. «قالب» و «ابزار»ی که در خدمت رسانه است در هرزمان می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال، در واقعه عاشورا حضرت زینب(س) از «خطابه» برای ابلاغ پیام استفاده کردند. در زمان های بعد، استفاده از ابزارها و قالب هایی چون منبر و خطابه، شعر، تصویرگری و تعزیه خوانی در دوره معاصر رسانه هایی چون رادیو و تلویزیون و نشریات هم به آنها اضافه شد. ✅ب) در دو سه دهه اخیر «فضای مجازی» به عنوان یک رسانه فراگیر وارد جامعه ما شده است؛ رسانه ای که به خاطر برخورداری از شرایط سه گانه ای که برای تعظیم شعائر دینی گفته شد ظرفیت آن را دارد که در خدمت این امر قرار گیرد. اینک این دغدغه مندان تبلیغ دین و ترویج اخلاق، از شهروندان عادی گرفته تا حوزه های علمیه، هستند که بایستی ضمن شناسایی «ظرفیت»ها و «ظرافت»های این فضا از آن به بهترین وجه استفاده کنند. کوتاهی در این زمینه موجب می شود که نهادهایِ سنتیِ تبلیغ دین میدان را به دیگران واگذار کنند و از ارتباط با طیف وسیعی از مخاطبان خود محروم شوند؛ مخاطبانی که دنبال شنیدن سخنان جدید و آزمودن روش های نوین در برپایی مجالس دینی هستند. ✅ج) با توجه به ویژگی های زیر می توان گفت فضای مجازی رسانه ای است که مبلغان و مروجان دین در طول تاریخ آرزوی آن را داشته اند. 🔻1. مشارکت فعال برگزاری مراسم دینی در فضای مجازی امکان آن را فراهم می کند که مخاطبان از حالت «شنونده صِرف» که در تبلیغات سنتی پررنگ تر بود خارج شوند و نظرات خود را با سخنران و دیگر حاضران به اشتراک بگذارند. حضور افراد تحصیل کرده و تنوع عقاید و سلایق دینی حضار هم موجب جدی و جذاب شدن گفت وگوها، بالا رفتن سطح علمی مباحث و در نتیجه افزایش معرفت دینی مخاطبان (و حتی سخنران) می شود. 🔻2. کثرت مخاطب فضای مجازی با حذف «بُعد مکانی» این امکان را فراهم کرده که هر کس در هر گوشه جهان به راحتی بتواند در مراسم معرفت افزایی دینی شرکت کند. به عنوان مثال، امسال در شبکه هایی چون اینستاگرام و کلاب هاوس شاهد بودیم ایرانیانی که در کشورهای مختلف زندگی می کنند در مجالس عاشورایی به گونه ای شرکت داشتند که گویی در ایران حضور دارند. 🔻3. تنوع قالب در فضای مجازی می توان از قالب های چندرسانه ایِ متنی، صوتی، و تصویری استفاده کرد. مثلا مخاطب در حالی که مشغول شنیدن صدای سخنران است، همزمان ویدیوی مربوط به بحث او، یا سرفصل های مطالب را در قالب پاورپوینت می تواند مشاهده کند. تنوع و جذابیت قالب ها موجب استقبال بیشتر مخاطب و تاثیرگذاری بهتر محتوا می شود. 🔻4. تکثر منابع در گذشته مبلغان برای افزایش اطلاعات دینی مخاطبان خود نهایتا می توانستند کتاب یا مقاله ای را به آنها معرفی کنند، ولی امروزه از طریق فضای مجازی می توان ده ها کتاب، مقاله، فیلم و عکس، مصاحبه و خبر را در اختیار آنان قرار داد. 🔻5. غلبه بر محدودیت ها در زمان های گذشته هنگام وقوع حوادثی چون سیل و زلزله یا شیوع بیماری های واگیردار، حضور همگان در مراسم دینی مقدور نبود ولی امروزه به مدد فضای مجازی در هر شرایطی، مثل اکنون که ویروس کرونا فراگیر شده است، همه افراد جامعه می توانند در بستر این فضا در جلسات مذهبی شرکت کنند. 🔻6. سهولت دسترسی استفاده از امکانات فضای مجازی آنچنان آسان شده است که حتی یک نفر هم با داشتن اشتراک اینترنت و یک تلفن همراه به راحتی می تواند مثلا برای یک دهه محرم جلساتی را به حضور سخنرانانی از کشورهای مختلف جهان برگزار کند؛ این در حالی است که در شیوه سنتی، برگزاری چنین مراسمی نیازمند صرف هزینه و نیروی انسانی فراوان بود. 🔻7. ماندگارسازی محتوا در تبلیغات سنتی برای حفظ یا انتقال محتوای جلسات دینی معمولا از نوارهای کاسِت استفاده می شد اما امروزه با استفاده از فضای مجازی می توان این محتوا را برای همیشه نگهداری کرد. از این منظر، فضای مجازی به «ذخیره سازی محتوای دینی»، «انباشت تجربه مبلغان دینی»، و «ستبرسازی سنت های دینی» کمک می کند. 5 شهریور 1400 @harahmati

ششمین شماره از فصلنامه مجازی #فرهنگ‌_شهرت #پرونده_دین_و_شهرت منتشر شد: 🔻معبود‌های زمینی؛ فرهنگ شهرت چه نسبتی با دین دارد؟(سرمقاله) ✍🏻معصومه شمس 🔻دین و شهرت در ایران؛ یک چشم‌‌انداز میدانی-نظری ✍🏻دکتر سید‌احسان شاه‌قاسمی 🔻نگاهی معرفت‌شناختی به مرجعیت اجتماعی سلبریتی‌ها ✍🏻 دکتر عبدالله صلواتی 🔻 مداح-سلبریتی؛ فرایند دگردیسی مداح و ظهور پدیده ممدوح(سلبریتی) ✍🏻 دکتر عبدالله بیچرانلو 🔻 سلبریتی‌ها؛ پیامبران آرمان‌شهر نئولیبرالیسم ✍🏻 محمدحسین علیمردانی 🔻مدلینگ حجاب؛ مصرف، بدنمندی و نمایشی‌شدن ✍🏻 منصوره حجاری 🔻درآمدی کوتاه بر الهیات هواخواهی ✍🏻 محمدجواد بادین‌فکر 🔻طرفداری بی‌طرف؛ رسانه‌ها و طرفداری چگونه هویت دینی‌ را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند؟ ✍🏻 زهرا عدالت‌فر 🔻از مداح تا سلبریتی، از هیئت تا اینستاگرام ✍🏻 ریحانه فراهانی 🔻الهه‌های پرزرق و برق؛ معرفی کتاب «خدایان بدکردار: رسانه‌ها، دین و فرهنگ شهرت» ✍🏻 آیه سعیدی‌زاده 🔻 چشم‌انداز مطالعات سلبریتی ✍🏻 برگردان: سمانه کوهستانی 🆔 @Celebrity_Culture ⭕️@harahmati

هنرهای تصویری از قبیل کارتون، ابزاری جذاب و موثر برای بیان #کوتاه و #گویای مسایل اخلاقی مربوط به فناوری اطلاعات است. من اسم این گونه کاریکاتور ها را #اتیکاتور گذاشته ام (تلفیق اتیکز و کاریکاتور) (تصویر: از اینترنت. ترجمه: حسینعلی رحمتی) @harahmati

حجة الاسلام دکتر «یوسف غضبانی» از دانش آموختگان حوزه علمیه قم و استادان دانشگاه ادیان و مذاهب، دار فانی را وداع گفت. با ایشان از دوران همکاری در مرکز تربیت مربی کودکان و نوجوانان آشنا شدم. سال ها از ایشان اطلاعی نداشتم تا این که امروز با خبر شدم بر اثر کرونا فوت کرده است. خداوند این انسان بااخلاق را رحمت کند. امیدوارم این ویروس منحوس #کرونا هرچه زودتر ریشه کن شود تا بیش از این شاهد خبرهای ناگوار نباشیم . @harahmati

🌀نزاع خیر و شر اخلاقي در فناوري هاي آينده به کجا می رسد؟ 🔺 با نگاهی ارزشداورانه به فناوري هاي ارتباطي و اطلاع رساني آينده، مي توان پيش بيني كرد كه اين فناوري ها در آينده از نظر اخلاقي نه خير مطلق هستند نه شر مطلق؛ بلكه همچنان حامل كاركردي دوگانه خواهند بود؛ چرا که به نظر نمي رسد ماهیت آنها در آينده تغییر عمده ای پيدا كند. مقصود از #کارکرد #دوگانه این است که این فناوری ها هم می توانند بستری برای تحقق فضائل اخلاقی باشند هم ابزاری برای ارتکاب رذائل اخلاقی. البته عمق و سطح تاثيرات اخلاقي فناوري هاي آينده نسبت به وضعيت فعلي افزايش بيشتري خواهند داشت؛ و همين هم موجب مي شود كه #آينده_پژوهي درباره آنها ضرورت بيشتري پيدا كند. 🔺 نيل پستمن، از منقدان جدي رسانه هاي جديد، اين كاركرد دوگانه را به گونه اي ديگر بيان كرده است. او معتقد است «در تمام تحولات فني، نوعي تعامل و بده و بستان مطرح است. من مايلم از آن به عنوان معامله ارزش هاي معنوي در قبال كسب دنيا نام ببرم. تكنولوژي مي دهد و مي ستاند. بدين معناست كه همواره فناوري جديد به ازاي هر فايده و مزيتي كه عرضه مي دارد، زياني نيز به دنبال خواهد داشت» (پستمن، 1392الف: 26). 🔺 خوب، اگر این گونه است پس آینده پژوهان #اخفا قرار است چه کاری انجام دهند؟ پاسخ مختصر این که آنان نمي توانند اين كاركردهاي دوگانه را از بين ببرند، بلكه تنها مي توانند با طراحي سناريوهاي مختلف درباره اين فناوري ها، كاربران #فناوري هاي آينده را راهنمايي كنند كه خود مرتكب رذائل اخلاقي نشوند و در دام بي اخلاقي ديگران نيز نيافتند. #حسينعلي_رحمتي 4 شهريور 1397

⭕️ گاه یک کارتون یا تصویر می تواند به اندازه ده ها مقاله و سخنرانی درباره #اخلاق_فناوری_اطلاعات حرف برای گفتن و تاثیر بر روی رفتار داشته باشد. این موارد را #اتیکاتور نامیده ام (تلفیق ethics و کاریکاتور) افراد و مراکز علمی فعال در زمینه فضای مجازی نباید از این ابزار غافل شوند. کاریکاتور از #پاول_کوزینسکی (Pawel Kuczynski) هنرمند لهستانی (پیشنهاد می کنم دیگر آثار او در این زمینه را نیز مشاهده کنید. همه عالی اند) @harahmati

دوستی های مجازی: به آنچه در قاب گوشی می بینی اعتماد نکن #اتیکاتور @harahmati

خطر جایگزین شدن #ارتباطات_دیجیتال به جای روابط خانوادگی در #فضای_فیزیکی جدی است. برای مواجهه با پیامدهای اخلاقی آن، چه باید کرد؟ @harahmati