♦️آیا آموزه های اسلامی برای زیست اخلاقی در فضای فجازی کاربرد دارد؟ ☘️به پاسداشت خجسته زادروز امام اخلاق و عدالت، علی(ع) فضای مجازی عرصه ای جدید برای کنشگری اخلاقی در دنیای امروز است. برای زیست اخلاقی در این فضا باید موضوعات، مسائل و چالش های اخلاقی مربوط به آن را شناسایی و برای آنها چاره اندیشی کرد. برای این کار علاوه بر عقل بشری، از آموزه هایی که در قرآن و حدیث و سیره و سنت پیامبرگرامی اسلام(ص) و اهلبیت ایشان(ع) وجود دارد هم می می توان استفاده کرد، چرا که این آموزه ها فرازمانی و فرامکانی است. ✅موارد زیر برخی از مهم ترین کاربردهای آموزه های اسلامی در این زمینه است: 🔻 1. تعیین شاخصه های زیست اخلاقی در فجازی: هریک از مرتبطان با فضای مجازی، از شهروند-کاربران عادی گرفته تا مدیران و مسوولان نهادهای حاکمیتی و غیرحاکمیتی، و مراکز و شرکت هایی که عهده دار کارهایی چون تولید نرم افزار و سخت افزار هستند، باید به مجموعه ای از اصول و قواعد اخلاقی پای بند باشند که برخی از آنها، مانند صداقت و راستگویی و پرهیز از فریبکاری یا آسیب و زیان رساندن به دیگران، آموزه هایی است که عقل بشری هم قادر به درک و تایید آنهاست، ولی شاخصه هایی هم وجود دارد که صرفا از منابع دینی قابل استخراج است، مانند: ناظر دانستن خداوند، تقوا و نظارت درونی، و کار برای خدا(اخلاص)، که هرکدام برای اخلاقی شدن فضای مجازی کاربرد جدی دارد. 🔻 2. حل چالش هایی چون #تزاحم_اخلاقی: برخی افراد هنگام تصمیم گیری در فضای مجازی یا درباره آن، با دوراهه ها و تردیدهایی مواجه می شوند. این تردیدها گاهی ناظر به انجام یا ترک یک رفتار است (مثلا شخص مردد است که آیا عضو یک شبکه بشود یا نه، یا یک مطلب را لایک و فوروارد بکند یا نکند) و گاهی ناظر به چند وظیفه است که انجام همه آنها به طور همزمان برایش مقدور «نیست» و باید دست به انتخاب بزند. مثلا یک مدیر دولتی برای دفاع از منافع مردم در سطح جهانی باید از شبکه های اجتماعی فیلترشده مثل فیس بوک و توییتر استفاده کند و از سوی دیگر این کار مستلزم نقض قانون یا حکم دور زدن فیلترینگ است. در این موارد می توان از مرجحاتی که در منابع دینی ذکرشده، یا از سیره رفتاری معصومین در موارد مشابه استفاده کرد؛ مانند صلح امام حسن(ع) یا پذیرش ولایت عهدی مامون از سوی امام رضا(ع) که حفظ اهداف دین و منافع کلان جامعه را مقدم داشتند. 🔻 3. تعمیق نظارت درونی و احساس مسوولیت نسبت به رفتار اخلاقی در فجازی: باتوجه به ساختار خاص فضای مجازی، و امکان ناشناس ماندن در این فضا، همچنین با توجه به امکان دور زدن نظارت های بیرونی از قبیل فیلترینگ، موثرترین راه برای اخلاقی شدن این فضا استفاده از نظارت درونی است که در آموزه های اسلامی با عناوینی چون تقوا، اعتقاد به عالم و ناظر بودن خداوند، و پاسخگو بودن انسان نسبت به کارهای خود در دنیا و آخرت به آنها اشاره شده است. این نظارت ها البته با نظارت بیرونی و احساس مسوولیت کاربران نسبت به یکدیگر منافاتی ندارد. آموزه هایی که در ادبیات دینی از قبیل «امر به معروف و نهی از منکر» مطرح شده است. 🔻 4. ترویج عملی دین اسلام و مکتب اهلبیت(ع): اخلاقی زیستن بروز و ظهور دینداری یک فرد یا جامعه است. از این رو عمل به اخلاق در فضای مجازی نوعی تبلیغ دین است. امام حسن عسکری(ع) خطاب به شیعیان می فرماید: هرگاه کسی از شما در سخنش راستگو باشد، و امانتداری کند، و با مردم خوش اخلاق باشد دیگران می گویند این شیعه است، و این مرا خوشحال می کند. پس تقوای الاهی پیشه کنید و مایه آراستگی ما باشید نه ننگ و زشتی. طوری عمل کنید که موجب #جلب_محبت دیگران به سوی ما شوید. 🔻 5. ارزیابی اخلاقی رفتار مرتبطان با فجازي: با توجه به معیارهایی از قبیل آنچه از امام حسن عسکری(ع) نقل شد، می توان مشخص کرد که کدامیک از رفتارهای کاربران شبکه های اجتماعی درست یا نادرست است. همچنین می توان سنجید که ادعای مسلمانی افراد در شبکه های اجتماعی چه اندازه مقرون به واقعیت است. ✅نکته آخر: با توجه به نوپدید بودن فضای مجازی استفاده به جا و به اندازه و درست از آموزه های اسلامی برای اخلاقی شدن این فضا نیازمند نوعی تخصص و مهارت است که می توان آن را #اجتهاد_اخلاقی نامید. به خاطر اهمیت این موضوع، آن را در یادداشتی مستقل بررسی خواهیم کرد. #حسینعلی_رحمتی 7 اسفند 1399 @harahmati

«اثیکا» خبرنامه ای الکترونیکی است که خانه ا خلاق پژوهان جوان آن را تهیه می کند. در هر شماره از این خبرنامه جدیدترین کتاب هایی که به زبان انگلیسی درباره حوزه های مختلف احلاق منتشر شده معرفی می گردد. ♦️ این کاری است ارزشمند و برای کسانی که فرصت یا امکان جست و جو درباره منابع جدید را ندارند کاربرد خوبی دارد. در ادامه چند مورد از آثار مربوط به اخلاق فناوری که در این کتاب آمده است را به طور مجزا معرفی خواهم کرد. @harahmati

♦️«ساسی» که آتش به جان فرزندان مان می اندازد ✅ الف) ساسی مانکن، خواننده ایرانی خارج نشین، در تبلیغ ویدیوی جدید خود از چهره ای استفاده کرده که عده زیادی معتقدند بازیگر زن فیلم های غیراخلاقی است. چنین کاری حتی در کشورهای غربی هم کم سابقه است. اگر این مدعا درست باشد با توجه به این که تبلیغ فوق در کمتر یک روز فقط در صفحه خود ساسی و تهیه کننده اش بیش از ده میلیون بار دیده شده است، و با توجه به این که تجارب قبلی نشان داده تعداد بسیار زیادی از نوجوانان و جوانان کشورمان مشتری ویدیوهای این خواننده هستند، و با توجه به افزایش دسترسی بچه ها به اینترنت به خاطر غیرحضوری شدن کلاس های شان، می توان گفت این نسل باز هم در برابر یک هجمة اخلاقی جدید قرار گرفته است. ✅ ب) مسئله فقط یک موزیک ویدیوی چند دقیقه ای نیست؛ بلکه فاجعه، تبلیغی است که برای فیلم های هرزه نگارانه می شود و کنجکاوی که در مخاطبان نوجوان و جوان خود برای مراجعه به چنین محتواهایی در فضای مجازی ایجاد می کند. صدها هزار دختر و پسر نوجوانی که ممکن است مشتری دائمی سایت ها و صفحات هرزه نگارانه شوند یک سونامی بی اخلاقی را رقم می زنند که حال و آینده جامعه ما را به باد خواهد داد. افزون بر آن، از نسلی که به محتوای مبتذل شعرهایی که در این ویدیو و مشابه آن هست، و تصویری کالاانگارانه و سخیفی که از زنان ارایه می شود عادت کند، نمی توان انتظار داشت کرامت انسانی خود را حفظ کند یا حرمت زن و زنانگی را نگه دارد. ✅ ج) چه کار می توانیم بکنیم؟ طبیعتا از خواننده یا تهیه کننده ای که برای کسب پول و شهرت بیشتر، به کمترین اصول اخلاقی که در همه کشورها مراعات می شود پابند نیست نمی توان انتظار وجدان اخلاقی را داشت. اما هر یک از ما به اندازه خود می توانیم در برابر این حجم از وقاحت و بی شرمی احساس مسوولیت کنیم و موثر واقع شویم. «تو مگو همه به جنگ اند و ز صلح من چه آید / تو یکی نه ای هزاری،‌ تو چراغ خود بیافروز». ✅ ما می توانیم: 🔻1. از انتشار این ویدیو در شبکه های اجتماعی و معرفی آن به دیگران به طور جدی خودداری کنیم. 🔻2. از مشابه سازی، طنز نویسی و جوک سازی، ساخت دابسمش یا هر کار دیگری که موجب معرفی این ویدیو می شود بپرهیزیم. توجه داشته باشیم که برای مخاطب امروزی دسترسی به اصل مطلب کار نسبتا ساده ای است. 🔻3. برای فرزندان یا دانش آموزان مان بدون این که حس کنجکاوی شان را تحریک کنیم (مثلا بدون این که اسم این موزیک یا این بازیگر زن را بیاوریم) ابتذال این گونه ویدیوها و پیامدهای آنها را توضیح دهیم. 🔻4. اگر مدیر (ادمین) یک گروه یا صفحه در شبکه های اجتماعی هستیم، از انتشار این گونه ویدیوها وتبلیغ آنها ممانعت کنیم، و اگر کسی آن را منتشر کرد به او هشدار دهیم. توجه داشته باشیم که ترویج محتواهای غیراخلاقی ربطی به آزادی بیان و جریان آزاد اطلاعات ندارد. در همه کشورها مواردی چون محتوای هرزه نگارانه، به ویژه اگر به کودکان یا نوجوانان مربوط شود، با سختگیری ها و ضوابط شدید کنترل می شود. 🔻5. با کامنت گذاری انتقادی در صفحه خواننده وتهیه کننده و دیسلایک کردن آن، اعتراض خود را بیان کنیم. 🔻6. این گونه مطالب را به عنوان تبلیغ پورنوگرافی برای مدیران شبکه های اجتماعی گزارش کرده و از آنان بخواهیم به خاطر تاثیر منفی آن بر نوجوانان، دسترسی به آنها را مسدود یا محدود کنند. (به یاد بیاوریم که مسوولان توییتر و فیس بوک حساب کاربری دونالد ترامپ را، در زمان رئیس جمهور اش، به خاطر شائبه ترویج خشونت مسدود کردند). 🔻7. اگر به خواننده یا تهیه کنندگان ویدیو دسترسی داریم به هرطریقی آنان را به حذف این ویدیو و عدم انتشار آن تشویق کنیم. 🔻8. از کارهای ایجابی غافل نشویم، و در دراز مدت با تقویت شخصیت اخلاقی، تحکیم مبانی دینی، و افزایش سواد رسانه ای نسل جدید، ‌و حتی کارهایی چون بالابردن ذائقه موسیقیایی آنها، مانع از گرایش شان به سمت این گونه محتواهای مبتذل شویم. وقتی کسانی چون ساسی مانکن می توانند زبان و نیازِ نوجوانان و جوانان ما را شناسایی کرده و از کیلومترها آنسوتر برای این نسل خوراک رسانه ایِ مسموم فراهم کنند، چرا ما نتوانیم برای شان محتوای مطلوب تولید کنیم؟ حسینعلی رحمتی 12 اسفند 1399 @harahmati

جلسه گروه فلسفه اخلاق با موضوع 🔻"بایسته‌های پژوهش و تحقیق موثر درباره اخلاق فناوری اطلاعات" ارائه: حجت الاسلام دکتر حسینعلی رحمتی چهارشنبه 13 اسفند ساعت 19 در مجمع عالی حکمت اسلامی (حضوری و مجازی) http://hekmateislami.com/?page_id=10685 @hekmateislami @harahmati

♦️📢فايل صوتي: بایسته‌های پژوهش و تحقیق موثر درباره اخلاق فناوری اطلاعات و فضاي مجازي"، جلسه اول: نيازهاي دوره پيشاتحقيق. ارائه شده توسط: حسینعلی رحمتی ، در مجمع عالی حکمت اسلامی (13 اسفند 99) @harahmati

کلان_پروژه فکری و مطالعاتی چیست و چرا و چگونه باید آن را طراحی کرد؟ @harahmati

🌺مبعث، عید اخلاق مبارک باد @harahmati

🌺مبعث، عید اخلاق مبارک باد @harahmati

♦️♦️جیک جیکِ مستانِ «میلاد»ها بر شاخة شکنندة شبکه های اجتماعی ✅ده اشتباه چهره های مشهور شبکه های اجتماعی ✅دستگیری #میلاد_حاتمی، از شاخ های اینستایی و متهم به راه اندازی سایت قماربازی و شرط بندی در ترکیه و استرداد او به ایران، بار دیگر ضرورت ارزیابی انتقادی رفتار چهره های فعال در شبکه های اجتماعی را آشکار کرد. انس و ارتباط بیش از اندازه این افراد با شبکه ها به مرور زمان موجب شده که آنها به این توهم دچار شوند که «فضای حقیقی هم مانند فضای مجازی است». این توهم موجب می شود که آنها امکان تصمیم گیری درست و زندگی معقول و اخلاقی در این فضا را از دست بدهند، و برای خود و دیگران دردسر ساز شوند. ✅ از نشانه های این توهم آن است که آنها: 🔻 1. گمان می کنند فضای حقیقی هم مثل فضای مجازی است که در آن هرکاری خواستند بکنند بدون این که کسی آنها را بازخواست کند. به همین خاطر، در فضای حقیقی قانون کشور خود یا کشوری که در آن زندگی می کنند را به سخره می گیرند و وقتی متوجه ماجرا می شوند که دستبند قانون بر دستشان نشسته است. 🔻2. گمان می کنند اگر کاری از نظر قانونی جرم نیست از نظر اخلاقی هم انجام آن مجاز است. از این رو به آسانی در ویدیوهای خود شوخی جنسی را مطرح می کنند، به زنان و دختران توهین می کنند، و با چالش هایی که به راه می اندازند حریم خانواده و حرمت بزرگترها را از بین می برند. 🔻3. گمان می کنند کسانی که در شبکه های اجتماعی آنها را لایک و فوروارد می کنند در فضای حقیقی هم برایشان گریبان چاک می دهند. این توهم موجب می شود به پشتوانه این لشکر اهل کلیک، دیگران را تهدید کنند و به قول معروف «در کوچه خالی لات بازی درآورند». 🔻4. گمان می کنند مردمان فضای حقیقی از نظر ارزش های دینی، اخلاقی و فرهنگی مثل «برخی» از طرفداران آنها در فضای مجازی هستند. از این رو با تمسخر و تحقیر یا نادیده انگاشتن باورها و اعتقادات دینی و اخلاقی شهروندان حقیقی موجب آزردگی و ناراحتی آنها می شوند. به همین خاطر از بازیگر فیلم های غیراخلاقی برای ویدیوی خود استفاده می کنند بدون این که کمی احساس مسوولیت و وجدان اخلاقی داشته باشند در قِبال هزاران نوجوان و جوانی که ممکن است از این طریق به سایت ها و کانال های فیلم های مستهجن رهنمون شوند و سلامت روحی و اخلاقی شان از بین برود. 🔻5. گمان می کنند برای کسب شهرت انجام هرکار اخلاقی و غیراخلاقی مجاز است. از این رو برای این که از دیگران عقب نمانند هر روز بر شدت وقاحت و زشت گویی و زشتکاری خود می افزایند. 🔻6. گمان می کنند سکوت دیگران در برابر گفتار و رفتار نادرست آنها علامت رضایت شان است. از این رو هر روز وقیح تر می شوند؛ غافل از این که صبر و تحمل دیگران هم حد واندازه ای دارد و هر لحظه ممکن است به سر برسد و گریبان آنها را بگیرد. 🔻7. گمان می کنند توهین و بی احترامی فقط به خود و خانواده شان کار زشتی است ولی به دیگران اشکال ندارد. به همین خاطر اگر کسی به زن و بچه شان حرفی زد او را خفت گیری می کنند، اما از این که به دیگران توهین و فحاشی کنند یا آنها را تهدید وتمسخر نمایند ابایی ندارند. 🔻8. گمان می کنند فضای مجازی باید فقط در خدمت سودآوری و شهرت طلبی آنها باشد. از این رو به هزاران نفری نمی اندیشند که از طریق شبکه های اجتماعی به کسب و کار مشغول اند و رفتارهای اینها موجب فیلترشدن شبکه ها و متضرر شدن دیگران می شود. 🔻9. گمان می کنند همه ساکنان شبکه های اجتماعی فقط طرفداران آنها هستند و در این فضا افراد باسواد و آگاه و متخصص وجود ندارد. از این رو میدان را خالی یافته و در هر زمینه ای از اخلاق و تربیت و انسان شناسی و اقتصاد و سیاست و فرهنگ و سبک زندگی اظهار نظر می کنند. 🔻10. گمان می کنند آه وناله و نفرین کسانی که در حق شان ظلم می کنند بی اثر است. از این رو به راحتی از طریق سایت های شرط بندی وقماربازی مال مردم را می خورند و افراد را به خاک سیاه می نشانند. غافل از این که مردم «عیال» خداوند هستند و خدا نسبت به عیال خود غیرت می ورزد، و آه مظلوم دودمان ظالم را به باد می دهد؛ حتی اگر شاخ مجازی باشد. #حسینعلی_رحمتی 21 اسفند 1399 @harahmati

🌻 «حوزه و حضور بر منبر مشبك: ضرورت ها و بايسته هاي اخلاقي حضور طلاب در شبكه هاي اجتماعي» (چکیده مقاله ارائه شده در دومين همايش اخلاق حوزه هاي علميه، اصفهان، نهم ارديبهشت 1395)🌻 🍃🍃🍃طلاب و روحانيان حوزه هاي علميه براي ايفاي رسالت خطير خود در عصر حاضر گريز و گزيري از شناخت عوامل موثر بر باورها و اخلاقيات انسان امروز ندارند، و بر اين اساس لازم است كه به شبكه هاي اجتماعي نيز، به عنوان يكي از مهم ترين اين عوامل توجه كنند. حضور در اين شبكه ها به عنوان منبري جديد براي تربيت اخلاقي و تبليغ دين، يك مسووليت و وظيفه اخلاقي نيز هست. مقاله حاضر در صدد بررسي اين وظيفه اخلاقي است. پرسش اصلي آن است كه از نظر اخلاقي چه ضرورت هايي براي توجه حوزه هاي علميه به شبكه هاي اجتماعي وجود دارد و از سوي ديگر حضور جدي وموثر در اين شبكه ها يا در ارتباط با اين شبكه ها، چه بايسته هاي اخلاقي را ايجاب مي كند. انگاره مقاله نيز آن است كه اموري چون كمك به ديگران، ايفاي هر چه بهتر وظيفه خود، كاهش رنج و درد ديگران و بسترسازي براي دانش افزايي و رشد علمي نشان دهنده ضرورت توجه حوزويان به شبكه هاي اجتماعي است، و مواردي چون تقيد عملي حوزويان به اخلاق در شبكه ها، مسئله شناسي اخلاقي، موضوع شناسي، مخاطب شناسي، برخورد محترمانه با اعضاي شبكه ها، پرهيز از اظهار نظر در امور بيرون از حوزه تخصص نيز از جمله بايسته هاي حضور موفق روحانيان در شبكه هاي اجتماعي است. براي بررسي بهتر موضوع، پس از مباحث مقدماتي و بيان ضرورت ها، بايسته ها و شرايط حضور حوزويان در اين شبكه ها در ذيل دو عنوان «بايسته هاي نظري و بايسته هاي عملي (از نظر توليد محتوا و از نظر تعامل با شهروندان شبكه ها) بيان خواهد شد. 🍃🍃🍃 فايل صوتي ارائه مقاله را مي توانيد از اينجا دانلود كنيد. http://s6.picofile.com/file/8249383900/Rahmati_Isfahan.mp3.html

🕌 هلهله با هلال ماه اينك كه هلال ماه #شعبان چهره از نقاب افكنده، گاه آن است كه دست افشان و پاي كوبان با هلال ماه هلهله آغاز كني و رقص جان و عرياني روح را در خويشتن به نظاره بنشيني. اين، فرصتي است كه نبايد به راحتي از دست بنَهي. به ياد داشته باش كه اندك زماني ديگر «رمضان» از راه مي رسد و گاه «ضيافت ناز و جلوه نياز» فرا مي رسد. پس سزا آن است كه از هم اكنون خود را براي ميهماني مائده هاي آسماني آن آماده نمايي. و اين ميسر نمي شود مگر كه جان در «شط شعبان» بشويي و از منظر «شمسه هاي شعبان» به خورشيد بنگري. ✅ #شمسه ها دريچه هايي هستند به سوي «شمس». رنگ و بوي شمس را دارند، و ديده عاشقان را به زيارت چهره معشوق مي برند. شمسه ها فاصله ها را كوتاه تر، پرده ها و نقش ها را زيباتر، و عمارت ها را دل پسند تر مي كنند. از اين رو، چه زيباست كه دل و ديده به شمسه بسپاري و خود را در شط شور انگيز شعبان رها سازي تا نگاهت ميزبان آسمان و آسمانيان گردد. 🔺 پس: گاهي به آسمان بنگر. #حسینعلی_رحمتی 👉 @harahmati

♦️برخی از بایسته های تدوین سبک زندگی ایرانی- اسلامی ✅الف) شناخت عوامل موثر بر سبک زندگی در دنیای امروز: 🔻1. امروزه در جامعه ما افزون بر نهادهای دینی و سیاسی، و گروه‌های مرجعی چون ورزشکاران و هنرمندان، عوامل دیگری هم در تعیین سبک زندگی افراد جامعه تاثیر دارند که عبارت اند از: ابزارهای ارتباطی و اطلاع رسانی از قبیل ماهواره و اینترنت (به ویزه شبکه‌های اجتماعی). انقلابی که در فناوری اطلاعات پدید آمده تا اندازه ای توانسته عوامل سنتی موثر بر شکل گیری سبک زندگی را تحت الشعاع قرار دهد. بنابراین، کسانی که در صدد طراحی الگویی برای سبک زندگی افراد جامعه امروز ایران هستند باید مجموعه عوامل سنتی و جدیدی که در انتخاب سبک زندگی تاثیر دارند را به خوبی بشناسند و با ظرفیت‌ها ، ظرافت‌ها و نقاط ضعف و قوت آنها آشنا شوند. غفلت یا تغافل از این عوامل، به مثابه وارد شدن به میدان رقابت با حريفی است که آگاهی درستی از او نداریم. نکته قابل تامل این که اموری چون ممنوعیت استفاده از ماهواره یا مسدود کردن دسترسی به سایت‌های اینترنتی نباید موجب غفلت از تاثیرات این پدیده‌ها و برنامه ریزی برای مواجهه صحیح با آنها شود؛ چرا که تجربه نشان داده عوامل گوناگوني چون جذابیت‌های پیدا و پنهان این رسانه‌ها موجب شده که تعداد قابل توجهی از افراد به هر طریقی که شده این ممنوعیت‌ها را نادیده گرفته یا آنها را دور بزنند. 🔻2. دنیای امروز همچنین با فرایندهایی چون «جهانی شدن» مواجه است که تمام احوال و شوون زندگي انسان را تحت تاثیر قرار داده است. این فرایند که ابعاد مختلفی دارد از جمله بر روی سبک و شیوه زندگی او تاثیر جدی دارد. از آنجا که شهروندان جامعه ایران هم به طور مستقیم یا غیرمستقیم تحت تاثیر این جریانات قرار دارند هنگام تدوین الگوی سبک زندگی برای آنها باید به این جریان‌ها و فرایندها نیز، از منظر تاثیرگذاری آنها بر شیوه زندگی، توجه شود. در واقع باید مخاطب الگوی سبک زندگی را «انسان ایرانیِ» ساکن در «دهکده جهانی» با همه مختصات آن دانست ✅ب‌) داشتن نگاه واقع بينانه و کاربردی: الگوی ارائه شده برای سبک زندگی اگر حد بيان کلیات و اهداف و برنامه‌های بیش از اندازه ایده آل گرایانه، انتزاعی و ذهنی و به دور از توانایی و نیازهای واقعي جامعه هدف باقي باشد مخاطب نسبت به آن دچار بیگانگی مي‌شود و آن را دور از دسترس مي‌داند و در نتيجه انگیزه لازم را برای عملیاتی کردن آن از دست می دهد. #حسينعلي_رحمتي 24/12/99 @harahmati

به همت مرکز تخصصی اخلاق دارالهدی قم اولین شماره از نشریه علمی تخصصی هاد توسط این مرکز منتشر گردید. آنچه در این نشریه می خوانید: سخن نخست / رضا صنعتی تأثیر نظریه «جسمانیةالحدوث و روحانیةالبقاء » ملاصدرا بر تربیت اخلاقی / مسعود آذربایجانی تنوع اساتید در سلوک عرفانی / داوود حسن زاده کریم آباد رابطه اخلاق و عرفا ن / علیرضا کرمانی اصلاح خودپندارۀ اخلاقی به عنوان راهبردی برای تقویت هویت اخلاقی و کاهش فریبکاری / حسن بوسلیکی راهکارهای شناختی تقویت عزّت نفس در تربیت و مشاوره اسلامی / محمد فرهوش، محمدرضا بنیانی، مجتبی فرهوش واکاوی اصل تدریج در تربیت اخلاقی با تاکید بر نظر آیت الله مصبا ح / هادی حسین خانی نائینی لازم به ذکر است صاحب امتیاز این نشریه مرکز تخصصی اخلاق دارالهدی و مدیر مسئول آن دکتر مسعود آذربایجانی و سردبیر آن حجت الاسلام محمد عالم زاده نوری و دبیر تخصصی آن حجت الاسلام رضا صنعتی می باشند. 🔻جهت ارسال مقاله برای این مجله میتوانید از آدرس زیر استفاده کنید: http://www.hadqom.ir/contacts?_action=loginForm @harahmati

🔴خب مسئله «ساسی» هم حل شد، برویم سراغ کار و بارمان ✅ هر چند وقت یک بار به خاطر ویدیو یا تصاویر نامناسبی که از سوی سلبریتی ها و چهره های مشهور شبکه های اجتماعی منتشر می شود شاهد موجی از اعتراض و انتقاد و بحث و گفت وگو و ارایه راهکار از سوی اقشار تحصیل کرده و مسوولان گرفته تا کاربران عادی در فضای مجازی و حقیقی هستیم،‌ و معمولا پس از چند روز همه چیز به فراموش سپرده می شود تا وقتی مورد بعدی فراگیر شود. این شیوه برخورد ما با مسائل اخلاقی فضای مجازی گرچه به طور موقت ممکن است مفید باشد ولی به دلایلی که در زیر گفته خواهد شد فاقد تاثیرات جدی و ماندگار است؛ چرا که ما: 🔹1. مقطعی و موردی نگاه می کنیم. فقط به مواردی عکس العمل نشان می دهیم که به هردلیل سروصدای بیشتری داشته باشد. این در حالی است که هر روزه در کنار محتواهای آموزنده و مفید فراوانی که در فضای مجازی منتشر می شود، نوشته ها و تصاویری هم هست که از نظر اخلاقی بر روی مخاطبان خود،‌ به ویژه نوجوانان و جوانان،‌ تاثیر منفی می گذارد، ولی ما به آنها توجه نداریم. گویی فقط وقتی کسانی چون ساسی مانکن ویدیویی با حضور یک بازیگر فیلم های غیراخلاقی می سازند تازه یادمان می آید که بچه داریم و بچه ها در معرض مسائل هرزه نگارانه هستند،‌ روزهای دیگر صرفا به محتوای مفید و سالم دسترسی دارند. 🔹2. میوه را می بینیم ولی از توجه به ریشه ها غافلیم. میلیون ها بار مشاهده یک ویدیوی مبتذل ما را متاثر می کند و آزارمان می دهد ولی به تغییر و تحولات معرفتی، فرهنگی، ارزشی و اجتماعی نسل جدید کاربران شبکه های اجتماعی که منجر به این فاجعه شده توجه نداریم. متوجه شکل گیری «شکاف دیجیتالی» بین نسلی که مرتبط با شکاف های ارزشی و فرهنگی است نمی شویم. از این رو نمی توانیم «منطق» رفتارهای کاربران شبکه های اجتماعی را درک کنیم، و در نتیجه راهکارهایی که ارایه می کنیم نوعا از سوی آنها مورد استقبال واقع نمی شود. 🔹3. بیشتر برخوردهای سلبی از قبیل فیلترینگ یا سخت گیری و مچ گیری مداوم بچه ها را راه گشا می دانیم ولی از راهکارهای ایجابی غفلت می کنیم. توجه نداریم که اگر نسل جوان به موسیقی های مبتذل و بی مایه یک خواننده یا لایوها و فراخوان ها و چالش ها و دیگر رفتارهای غیراخلاقی برخی سلبریتی ها اقبال نشان می دهد به خاطر آن است که، به خطا، گمان می کند این محتواها می تواند نیازهای او را برآورده کند. تا وقتی ما دست به کار نشویم و نیازهای مختلف و متنوع این نسل را نشناسیم و برای آنها برنامه ریزی، سرمایه گذاری، و تولیدات مناسب، جذاب، و قابل اجرا نداشته باشیم، طبیعتا چنین استقبالی ادامه خواهد یافت و صرف نصیحت و حتی تهدید هم تاثیرات عمیق و ماندگار نخواهد داشت. 🔹4. فاقد کلان نگری و همدلی و همراهی لازم هستیم. از این رو مشکلات و مسائل اخلاقی و فرهنگی شبکه های اجتماعی را گاه به سطح رقابت های سیاسی و گروهی و مانند آن تنزل می دهیم و هرکدام سعی می کنیم دیگری را در این مورد متهم کنیم. نتیجه این که نمی توانیم درباره ریشه یابی و ارایه راهکارها با یکدیگر به توافق برسیم. این در حالی است که دامنه تاثیرات مثبت و منفی فضای مجازی همه آحاد جامعه را، حتی کسانی که در این فضا نیستند،‌ در بر می گیرد و زیست اخلاقی در این فضا و استفاده درست از آن نیازمند همفکری، همدلی و همکاری همه افراد و نهادهای جامعه است. این سخن البته به معنای بی توجهی به نقد و بررسی منصفانه و واقع بینانه افراد و سازمان های مرتبط با فضای مجازی، فرهنگ و تربیت اخلاقی جامعه نیست. #حسینعلی_رحمتی 27 اسفند 1399 @harahmati

🌺 سال نو و اعیاد شعبانیه مبارک. شکوفایی طبیعت حجت آن است که سختی زمستان ماندنی نیست و بهار محکوم به آمدن است. پس خورشید امید و ایمان را در قلب های مان روشن نگه میداریم تا روزهای بهتر از راه برسند. ان شاالله سال جاری سالی همراه با سلامتی، شادکامی، رزق واسع، و موفقیت برای همگان باشد. 💐 نوروز بمانید که ایام شمایید حسینعلی رحمتی بهار ۱۴۰۰ @harahmati

«#چکیده» برای مقاله یا پایان نامه حکم ویترین را دارد و یک هنر و مهارت است ، چرا که مستلزم گنجاندن بحر در یک کوزه است. مورد زیر نمونه ای از یک چکیده مفید است. نویسنده خیلی مختصر به مطالب اصلی مقاله و بخصوص یافته هایش اشاره کرده است. ♦️پیشنهاد می کنم با دقت مطالعه کنید برای کسب تجریه: درآمدی بر انتقادپذیری تکنولوژی از منظر مارکوزه و فینبرگ نویسنده: شمس الله مریجی علیرضا محدث منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۳۶) اغلب تلاش های مکتب انتقادی فرانکفورت در انتقاد از جامعه جدید و اجزای سازنده اش بوده است. می توان امتداد این نگاه را در واکنش انتقادی این مکتب، به تلقی بی طرفانه از تکنولوژی نیز ردیابی کرد. این مکتب، بر نیازمندی هر نوعی از دانستن به نقادی و اصلاح تأکید می ورزد و با همین مبنا، رویارویی انسان با تکنولوژی را نیازمند بینشی انتقادی می انگارد و از این منظر، به نقد تکنولوژی ورود می کند. این پژوهش، با روش تحلیلی اسنادی به انتقادپذیری تکنولوژی از دیدگاه مارکوزه از دانشمندان مطرح این مکتب و شاگردش فینبرگ پرداخته است. نتایج پژوهش حاکی از وجود اشتراک ها و تفاوت هایی میان دیدگاه این دو اندیشمند است؛ هر دو اندیشمند رویکرد ابزارانگاری تکنولوژی یعنی جدایی ارزش از دانش و تکنیک و رویکرد جبرانگاری تکنولوژی یعنی نقدناپذیری و عدم امکان تغییر تکنولوژی ها را نادرست و تکنولوژی را ارزش بار و تغییر پذیر می دانند. اما در راهبرد تغییر یعنی گسترش هنر به سیاست و دموکراتیزه کردن تکنولوژی، سطح تغییر، مجریان تغییر یعنی طبقات محروم و رنج کشیده و یا عموم مردم و میزان امید به تغییر با یکدیگر متفاوتند. http://ensani.ir/fa/article/author/167976

♦️ ما و شما هم تبر زدیم ✅ دختر نوجوانی را که در یکی دو فیلم و سریال نقشی معمولی بازی کرده بود در قد و قواره یک هنرمند با تجربه به مراسم رسمی دعوت کردیم، در برنامه های اینترنتی اداهای بچه گانه او و همسرش را رسانه ای کردیم، درباره زندگی خصوصی اش داستانسرایی کردیم، و او را که عاشق دیده شدن بود در شعله فلش دوربین های مان سوزاندیم. با بهانه و بی بهانه او را در برنامه های مختلف تلویزیونی و اینترنتی نشان دادیم و ابزاری کردیم برای کسب بیننده و درآمد. 👈🏿 هیچگاه «اخلاقِ شهرت» را به او آموزش ندادیم. چون برای مان مهم این بود که از طریق او و کسانی چون او ممبرها و فالوئرهای مان را افزایش دهیم. اینک او به هر دلیل موجه یا ناموجهی درکشور همسایه ساکن شده است و رفتارهای نادرست خود را، گاه همراه با وقاحتی بیشتر، در معرض دید هزاران نوجوان و جوان کشورمان می گذارد. متهم است که مبلغ سایت های قمار وشرط بندی شده است. اخیرا شایع شده که قرار است بازیگر فیلم های غیراخلاقی شود. همه این اتفاقات دارد می افتد بدون این که کسانی که از او استفاده ابزاری می کردند احساس شرمی داشته باشند و ما هم همچنان با عضویت در صفحات او، انتشار مطالبش در فضای مجازی، شرکت در لایوهایش و با لایک و کامنت های مان او را به ادامه مسیرش تشویق می کنیم و به نهال اخلاق جامعه (و حتی شخصیت خود او و کسانی چون او) تبر می زنیم بدون این که احساس مسوولیت کنیم. ✅ در قِبال کسانی چون او چه باید می کردیم که نکردیم؟ به فرموده پیامبر اکرم(ص) هرکه سنت نیکویی را پایه گذاری کرد تا روز قیامت پاداش عمل او و هرکه به این سنت عمل کند شامل حال او می شود، و هرکه سنت نادرستی را پایه نهاد تا روز قیامت سنگینی بار این خطا و هرکه به آن عمل کند بر دوش اوست. بااستفاده از این روایت می توان گفت هرکس با استفاده از فضای مجازی موجب شهرت و شکوفایی استعدادهای یک انسان شود در اجر کارهای نیک او شریک می شود ولی اگر موجب شهرت افراد نامناسب شود در خطاهای آنها شریک خواهد بود. اگر موجب متضرر شدن دیگران شود که از این نظر هم مسوول است. بنابراین، بهتر است: 🔻 1. با کسانی که در صدد کسب شهرت در فضای مجازی هستند برخوردی انتقادی داشته باشیم نه صرفا تعریف و تمجید از آنها. کاستی های شان را بگوییم، راه های نرفته ای که باید بروند را به آنها یادآور شویم، در حد ظرفیت و توان واقعی شان از آنها توقع داشته باشیم، و گفتار و رفتار نادرست شان را نقد کنیم. بی توجهی به این موارد آنها را افرادی خود بزرگ بین، متوهم و همه چیز دان بار می آورد و راه را برای اصلاح شان می بندد. 🔻 2. از فوروارد کردن مطالب، مشاهده لایوها، یا عضو شدن در کانال ها و صفحات کسانی که صلاحیت اخلاقی یا ظرفیت مشهور شدن را ندارند خودداری کنیم. این کمترین کاری است که برای کمک به اصلاح رفتار آنها می توانیم انجام دهیم. 🔻 3. در مورد کلیک ها، لایک ها و کامنت های خود زیر مطالب دیگران احساس مسوولیت کنیم و قبل از انجام آنها از خود بپرسیم آیا مشهور شدن فرد مورد نظر به صلاح خود او و جامعه هست یا نه. 🔻قبل از انتشار تصاویر و ویدیوهای مربوط به کودکان و نوجوانان (حتی اگر درباره موضوعات به ظاهر ساده ای چون تپق زدن آنها در کلاس درس مجازی باشد) که ممکن است موجب مشهور شدن شان شود، با افراد آگاه و دلسوز مشورت کنیم. پیامدهای ویران کننده انتشار این تصاویر گاه تا پایان عمر بچه ها را درگیر خواهد کرد. بنابراین قبل از انجام هر کاری در این فضا ابتدا ده ها بار عواقبش را بسنجیم. فضای مجازی امکان اصلاح خطا را به ما «نمی دهد» ✍️حسینعلی رحمتی 5 فروردین 1400 @harahmati

♦️کلیک ها آدم می کُشند؛ بدتر از گلوله 1. وقتی شما شایعه فوت یا بیماری یک چهره مشهور را در شبکه های اجتماعی منتشر می کنید بدون این که از درستی اش اطمینان داشته باشید، در وا قع نه تنها به خود او که به بستگانش نیز گلوله ای را شلیک کرده اید. شما شب راحت می خوابید ولی آنها علاوه بر غم و دردشان باید ساعت ها به این و آن جواب دهند که حقیقت ماجرا چیست. شما در واقع خنجری به روح و روان او و دوستان و بستگانش فرو کرده اید که درد آن به راحتی، و شاید هیچگاه، تسکین پیدا نمی کند. 2. وقتی شما شایعه ای را درباره یک استاد دانشگاه، یک طلبه، یک فعال اجتماعی، یک مسوول سیاسی، یک مجری تلویزیون، و حتی یک فرد عادی در کانال و صفحه تان می گذارید و از افزایش کلیک ها و ممبرها و کامنت های تان لذت می برید، از این غافل اید که خیلی ساده قلب ده ها نفر را شکسته اید، صدها نفر را به وادی شکاکی و بدبینی انداخته اید، و روابط خانوادگی، شغلی و کاری آنها را دچار تلاطم کرده اید. 👈🏿 همه ما همین انسان های معمولی هستیم؛ به شدت معمولی افرادی که من و شما درباره آنها در شبکه های اجتماعی عکس و فیلم و خبرِ دروغ، مشکوک، شایعه یا حتی خبرهای واقعی منتشر می کنیم و حریم خصوصی شان را شخم می زنیم انسان هایی هستند که مثل خودمان از گوشت و پوست درست شده اند، رویین تن نیستند، ظرفیت روحی و روانی محدودی دارند و تحمل شان در برابر رفتارهای غیراخلاقی ما بسیار کم است. از جایی به بعد دیگر نمی توانند تحمل کنند. 🔻وقتی زندگی و حیثیت و آبروی فرد در معرض دید هزاران نفر قرار می گیرد ممکن است او با خانواده و بستگان و دوستانش دچار مشکل شود، شغل خود را از دست بدهد، موقعیت و احترام اجتماعی اش به خطر بیافتد(حتی اگر خود او هم در این میان مقصر باشد). فضای مجازی هم فضایی است که نمی شود هر روز درباره هر مطلبی برای دیگران توضیح داد، تکذیب کرد، اصلاح کرد، خواهش کرد. از این رو فرد مستاصل می شود، گوشه گیری می کند، افسرده می شود، درد و رنجش را درون خودش می ریزد، و به جایی می رسد که دیگر تحملش را ندارد و ممکن است به زندگی خودش خاتمه دهد. ✅چه کنیم تا قربانی بعدی نباشیم؟ 🔻 1. پیش از آن که هر عکس، فیلم یا خبری که مربوط به دیگران است در شبکه های اجتماعی منتشر کنیم (چه به حریم خصوصی و زندگی شخصی شان مربوط باشد چه حتی زندگی اجتماعی شان در فضای حقیقی) ابتدا خود را به جای آن فرد و خانواده و دوستان و اطرافیانش بگذاریم و ببینیم رفتار ما چه بلایی ممکن است به سر آنها بیاورد. این کار را «تصور اخلاقی» Moral Imagination می نامند. یعنی خود را به جای دیگری تصور کنیم و موقعیت و شرایطش را درک کنیم. تصور اخلاقی، به تعبیر بایرون شِلی، Byron Percy Shelley ابزاری بسیار مهم و ارزشمند است برای این که یک انسان خوب باشیم. 🔻 2. نسبت به انتشار هرگونه خبر و عکس و فیلم درباره دیگران در شبکه های اجتماعی اصل را بر «عدم انتشار» آنها بگذاریم. اگر هم خواستیم منتشر کنیم ابتدا از خودشان اجازه بگیریم یا از راضی بودن شان مطمئن شویم. 🔻 3. برای مشهور شدن، جذب مخاطب، کسب درآمد، رقابت های شغلی یا سیاسی، خوشمزگی در گروه های دوستانه و خانوادگی راه های دیگری غیر از بازی با آبرو و حیثیت و جان و مال انسان ها را انتخاب کنیم. تجربه نشان داده فضای مجازی برای بیچاره کردن دیگران «تبعیض بردار» نیست. قربانی بعدی ممکن است خود ما یا یکی از عزیزان مان باشد. پس به این سفارش امام حسن(ع) عمل کنیم که فرمود: « با مردم آن گونه رفتار كن كه دوست دارى با تو رفتار كنند». («صاحِبِ النّاسَ مِثلَ ما تُحِبُّ أن يُصاحِبوكَ بِهِ»، بحارالانوار، 1403ق: 75/116). ✍️حسینعلی رحمتی 10 فروردین 1400 @harahmati

♦️ما و کلاب هاوس: با فرزندان جدید خانواده شبکه های اجتماعی چگونه رفتار کنیم؟ ✅ «کلاب هاوس» را می توان جدیدترین عضو خانواده رو به ازدیاد شبکه های اجتماعی دانست. فراگیر شدن این شبکه در کشورمان فرصت مناسبی است برای بررسی یک موضوع بنیادین درباره شبکه های اجتماعی، یعنی «چگونگی مواجهه با شبکه های جدید». البته در این جا مقصود بیشتر شبکه های غیرایرانی است. در این جا به طور مختصر و بیشتر از منظر ارتباط با اخلاق، چند نکته بیان می شود. با توجه به تجارب پیشین درباره پلتفرم هایی چون تلگرام، یوتیوب، اینستاگرام، و فیس بوک ، به نظر می رسد مواجهه «واقع بینانه» و «موثر» با شبکه های جدید از قبیل کلاب هاوس مستلزم توجه به چند نکته است: 🔻 1. شناخت فلسفه وجودی شبکه های جدید: هر پلتفرم جدیدی که پا به میدان می گذارد بر اساس محاسبات و بررسی های قبلی و برای «پرکردن یک جای خالی» و «برآورده کردن یک نیاز» طراحی شده است. کلاب هاوس هم از این قاعده مستثنی نیست. از این رو در مواجهه با شبکه های جدید بایستی این نیازها را بشناسیم، از منظر اخلاقی بررسی کنیم و برای برآورده کردن آنها تلاش کنیم تا مخاطبان از روی اختیار، استفاده از پلتفرم های داخلی را ترجیح دهند. 🔻 2. توجه به کارکردهای دوگانه (خوب و بد) شبکه¬ها: هر پلتفرمی از منظر اخلاقی کارکردهای مثبتی دارد و کارکردهای منفی. داشتن نگاه یکسر بدبینانه و تمرکز بر نکات منفی و غفلت یا تغافل از کارکردهای مثبت (و برعکس) موجب می شود که در شناخت «واقع بینانه» و «منصفانه» شبکه ها دچار خطا شویم و طبیعتا راهکارها و سیاستگذاری هایی هم که ارایه می کنیم از سوی مخاطبان استقبال نشود. مثلا اگر فقط بر محتوای هرزه نگارانه در ایسنتاگرام و یوتیوب و کلاب هاوس انگشت بگذاریم کاربری که به چشم خود کارکردهای خوب این شبکه ها مثل گفت وگوها و مباحث علمی و راه اندازی کسب و کار را می بیند با ما همراهی و همدلی نخواهد کرد و راهکارها و هشدارهای ما را نخواهد پذیرفت (هرچند به واقع درست باشد). 🔻 3. آسیب شناسی و درس آموزی از تجارب گذشته: باید بررسی شود که نوع مواجهه ای که تاکنون از سوی «نهادهای حاکمیتی« و »شهروندان« با شبکه های اجتماعی پیشین انجام شده اولا در چه مواردی و تا چه اندازه از نظر اخلاقی قابل دفاع بوده، ثانیا این رویکردها چه پیامدهای درست یا نادرست اخلاقی را در پی داشته است. 🔻 4. تقدم و تمرکز بر کارهای ایجابی: با ورود هر پلتفرم جدید به کشورمان چنانچه از ابتدا رویکردهای سلبی از قبیل فیلترینگ به عنوان یک «اولویت» در نظر گرفته شود، و به فعالیت های ایجابی از قبیل رشد اخلاقی کاربران، افزایش سواد رسانه ای آنها و آگاهی بخشی نسبت به فضائل و رذائل اخلاقی هر شبکه و چگونگی زیست اخلاقی در آنها غفلت شود، این کار: اولا موجب تضعیف همفکری، همدلی، و همراهی کاربران با نهادهای مسوول می شود، ثانیا با فراگیر شدن استفاده از فیلترشکن ها و VPNها و با ورود فناوری های جدید که زمینه دسترسی به اینترنت بدون فیلترینگ را فراهم می کند، تلاش برای مسدودسازی به نتیجه موثر منتهی نمی شود، ثالثا دور زدن فیلترینگ موجب نقض قانون از سوی شهروندان می شود که کاری غیراخلاقی است. بگذریم از این که استفاده از فیلترشکن ها خود مشکلات اخلاقی دیگری را به دنبال دارد، رابعا موجب کاهش حضور افراد اخلاق گرا در شبکه های جدید و کاهش تاثیرگذاری آنها می شود، البته آنچه گفته شد به معنای مخالفت با فیلترینگ کلی و عدم برخورد با افراد اخلاق گریز در شبکه ها نیست، که در جای خود لازم و ضروری است. 🔻 5. راه اندازی پلتفرم های داخلیِ مفید، موثر و رقابت پذیر: ساخت شبکه هایی که حاصل تلاش علمی برنامه نویسان کشورمان باشد کاری ارزشمند است ولی با توجه به تجارب گذشته زمانی تاثیرگذار است و مورد استقبال عمومی قرار می گیرد که اولا طبق قانون «رقابت و مزیت سازی» از نظر کیفیت خدمات و امکانات مساوی یا بهتر از نمونه های خارجی باشد، ثانیا تشویق و ترغیب به استفاده از آنها بیشتر متکی به افزایش کیفیت خدمات و «جلب اعتماد» کاربران باشد تا ممانعت از دسترسی به نمونه های خارجی. ✅ دنیای امروز دنیای «رقابت» پلتفرم هاست و هر کدام که قوی تر و کارآمدتر بود به طور طبیعی از سوی مخاطبان مورد استقبال قرار می گیرد و طبیعتا تاثیرات خوب و بد اخلاقی خود را خواهد داشت. هنوز کلاب هاوس پا نگرفته شبکه توییتر ظاهرا سیستم صوتی خود را با نام Spaces راه اندازی کرده، تلگرام هم اخیرا امکان برگزاری لایوهای صوتی را به امکانات خود افزوده است، شبکه «لینکدین» هم در حال اقدام در این زمینه است (سایت عصر ایران، 12 فروردین 1400، کد خبر: 777200). بنابراین، زمان شناسی، تسریع در اقدام، و مزیت سازی موجب پیشگامی و افزایش تاثیرگذاری اخلاقی شبکه ها خواهد شد. #حسینعلی_رحمتی 18 فروردین 1400 @harahmati

پرهیز از آسیب رساندن به خود و دیگران یک #وظیفه_اخلاقی است. برای این که موجب رنج خود و غم دیگران نشویم 👈🏾 #ماسک_بزنیم @harahmati

♦️♦️ نشست علمی جلسه گروه علمی فلسفه اخلاق با موضوع ✅ الزامات ورود به فاز دوم #اخلاق_پژوهی فناوری اطلاعات با ارائه حجت الاسلام دکتر حسینعلی رحمتی 📆 چهارشنبه 25 فروردین ساعت 18 در مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار می شود. 👈🏿آدرس ورود به جلسه: http://hekmateislami.com/?page_id=10685 @hekmateislami @harahmati 🔻پیشنهاد می شود ابتدا مباحث جلسه قبلی را در این آدرس گوش دهید: https://eitaa.com/harahmati/94

♈️♈️فایل صوتی ✅ الزامات پژوهش های اخلاقی درباره فناوری اطلاعات و فضای مجازی (جلسه دوم و نهایی) ارایه شده در مجمع عالی حکمت اسلامی حسینعلی رحمتی ۲۵ فروردین ۱۴۰۰ @harahmati فایل جلسه اول:👇 https://eitaa.com/harahmati/94

♦️♦️ «سَمَن های اخفاپژوه»؛ ظرفیتی نادیده در اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات ✅اخلاق فضای مجازی و فناوری اطلاعات و ارتباطات (اَخفا) به طور روزافزون با موضوعات و مسائلی مواجه است که نیازمند #اَخفاپژوهی و تجزیه وتحلیل و یافتن راهکارهایی برای مواجه درست با این مسائل است. با توجه به معذوریت های سیاستگذاری، مناسبات خاص اداری و محدودیت های انسانی و مادی که موسسات آموزشی و پژوهشی رسمی کشور، از قبیل دانشگاه ها و پژوهشگاه ها، یا حتی نهادهای حاکمیتی مرتبط با فضای مجازی با آن مواجه اند نمی توان انتظار داشت که پژوهش در این زمینه فقط بر عهده آنها باشد. یکی از بهترین راه ها برای حل این مشکل، استفاده از #موسسات_پژوهشی_غیردولتی و سازمان های علمیِ مردم-نهاد (سَمَن) است. با وجود اندیشوران حوزوی و دانشگاهی در کشور ما چنین کاری امکان پذیر است. ✅ چنین فعالیت هایی در برخی کشورها انجام شده است. به عنوان مثال، «بنیاد رباتیک مسوولانه» Foundation for Responsible Robotics (FRR) یک موسسه غیرانتفاعی است که سال 2016م در کشور هلند توسط چند نفر از اساتید دانشگاه تاسیس شده است. این سازمان هدف خود را تلاش برای پل زدن بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوبِ فعالیت های فنی و اخلاقی در عرصه رباتیک، و ماموریت خود را ترسیم آینده ای مسوولانه در مورد طراحی، توسعه، تنظیم و استفاده از ربات های مبتنی بر هوش مصنوعی (IA) تعریف کرده است و از فعالیت هایی که در این زمینه می شود پشتیبانی می کند(به نقل از سایت بنیاد، 17 نوامبر 2020م). ✅الف) مزیت ها 🔸1. چنین فعالیت هایی موجب کاربردی تر شدن دروس دانشگاهی و حوزوی، و استفاده بهینه از سرمایه های مادی و معنوی این مراکز می شود. 🔸2. نهادهای حاکمیتیِ مرتبط با فضای مجازی با بهره گیری از یافته های پژوهشی این موسسات پشتوانه علمی سیاستگذاری ها و برنامه ریزی های خود را تقویت می کنند و این کار موجب افزایش «اعتماد و همراهی» کاربران فضای مجازی می شود. 🔸3. این موسسات توان جذب اخلاق پژوهانی را دارند که به صورت آزاد فعالیت می کنند. 🔸4. انجام فعالیت های پژوهی در آنها هم به آسانی قابل گسترش است هم سریع تر انجام می شود، و این شیوه برای مسائل اخلاقی فضای مجازی که در برخی موارد نیازمند «نیروهای واکنش سریعِ پژوهشی» است بسیار مناسب است. ✅ب) ظرفیت ها سمن هایِ اخفاپژوه گستره ای وسیع از فعالیت را می توانند برای خود تعریف کنند، از تربیت محقق گرفته، تا اجرای طرح های پژوهشیِ مستقل یا مشترک با موسسات و نهادهای رسمی، برگزاری نشست های علمی، انتشار مجله، تولید محتوا برای فضای مجازی، و ارایه مشاوره به علاقه مندان به ویژه طلاب و دانشجویانی که تمایل به تحقیق در این زمینه دارند. البته این موارد به عنوان نمونه ذکر شد و قطعا موارد بیشتری را می توان به آنها افزود. ✅ج) بایسته ها 🔸1. بهره گیری از صاحب نظران رشته های مختلف: اخلاق فناوری اطلاعات عرصه ای بین رشته ای است، از این رو لازم است افزون بر اندیشوران اخلاق پژوه، بسته به موضوع مورد تحقیق، از متخصصان رشته هایی چون فناوری اطلاعات و ارتباطات، رسانه، هوش مصنوعی، تعلیم و تربیت، فقه، فلسفه، کلام، جامعه شناسی، روان شناسی، علوم سیاسی، و حتی ادبیات و هنر نیز استفاده شود. 🔸2. کاهش دایره موضوعی و افزایش ژرفای علمی: هرچند با توجه به فقدان مراکز تخصصی اخلاق فناوری اطلاعات در کشورمان راه اندازی موسساتی که درباره همه موضوعات این عرصه فعالیت کنند نیز ارزشمند است، ولی بهتر است هر مرکز متمرکز بر روی یک موضوع مشخص شود. حریم خصوصی، سواد رسانه ای، کودکان و نوجوانان، آینده پژوهی، اینترنت اشیاء، بازی های مجازی، آموزش آنلاین، و هوش مصنوعی از جمله موضوعاتی هستند که هرکدام ظرفیت راه اندازی یک مرکز پژوهشی را دارند. 🔸3. گسترش ارتباطات و تعمیق اعتماد: این موسسات بایستی از یک سو فعالیت های خود را ناظر به کاربران فضای مجازی طراحی کنند، و از سوی دیگر با نهادهای سیاستگذار درباره فضای مجازی و مراکز پژوهشی دیگر از قبیل دانشگاه ها و حوزه های علمیه در ارتباط باشند. همدلی، همراهی، هفکری، همکاری و اعتماد متقابل این اضلاع مختلف موجب بهره گیری از ظرفیت های هر کدام و افزایش تاثیر فعالیت ها می شود. ✅د) چالش ها 🔸1. کمبود محقق: تعداد کسانی که در زمینه اخلاق فناوری اطلاعات پژوهش می کنند بسیار اندک است. از این رو لازم است سمن های اخفاپژوه به طور مستقل یا با همکاری مراکز دیگر برای تربیت نیرو اقدام کنند. 🔸2. مشکلات اقتصادی: چنین مراکزی چون بودجه دولتی ندارند بایستی از راه هایی چون جذب کمک های مردمی، موقوفات، همکاری پژوهشی با مراکز دیگر، فروش محصول، و گرفتن حق عضویت برای تامین هزینه های خود اقدام کنند. ✍️#حسینعلی_رحمتی 3 اردیبهشت 1400 @harahmati

⭕️⭕️ شبکه‌های اجتماعی، و چالش خُرده-روایت های اخلاقی 🔻 1. میکرو روایت ها و ماکرو روایت ها در جامعه شبکه ای شبکه های اجتماعی محصول دوران پست مدرن هستند و یکی از شاخصه های این دوران، همان گونه که فیلسوفانی چون ژان فرانسوا لیوتار خاطر نشان کرده اند، آزاد بودن از قید روایت های کلان (Macro-Narratives) و میدان یافتن خرده روایت هایی(Micro-Narratives) است که کلان روایت ها را در همه عرصه ها، از جمله اخلاق به چالش می کشند. امروزه شبکه های اجتماعی به خاطر خصلت #دسترس_پذیری که دارند این امکان را برای تک تک شهروندان فراهم کرده اند که در قامت یک #نظریه_پرداز_اخلاقی ظهور کرده و به آسانی هنجارهای مورد نظر خود را ترویج و تبلیغ نمایند. برای این کار نه به تاملات عمیق علمی نیاز است نه سال ها حضور در آکادمی. تنها داشتن یک گوشی تلفن، یک شارژ اینترنت، اندکی انگیزه و سرسوزنی ذوق کافی است تا هر کس بتواند در قالب متن و صوت و فیلم هر چیزی را به عنوان ارزش یا ضدارزش به دیگران معرفی کند و در مدتی اندک هزاران و بلکه میلیون ها کاربر را به پیروان بی چون و چرای خود تبدیل کند. 🔻اما مسئله این است که خوانش های اخلاقی این شهروند-کاربران «لزوما» با کلان روایت هایی که از سوی مبلغان سنتی اخلاق مثل روحانیان، نهادهای حاکمیتی مانند آموزش و پرورش و آموزش عالی، و رسانه های رسمی چون صداوسیما ارایه می شود #همسان_و_سازگار نیست. این چالش گاهی در «مفاهیم» ارزش های اخلاقی است و گاه در «مصادیق» آنها. به عنوان مثال با بررسی ویدیوهایی که جوانان در شبکه های اجتماعی از قبیل اینستاگرام به اشتراک می گذارند می توان دریافت که مفاهیمی چون قناعت، کم خواهی، و عدم سوءاستفاده از موقعیت که در اخلاق سنتی فضیلت شمرده می شد نزد «برخی» از آنان فضیلت محسوب نمی شود. از نظر مصداقی هم به عنوان مثال، بی پروایی دختران و پسران در معاشرت های اجتماعی که در اخلاق سنتی از مصادیق بی حیایی شمرده می شد نزد برخی از جوانان امروز نه تنها بی حیایی محسوب نمی شود که از مصادیق فرهیختگی و شعور اجتماعی به شمار می آید. این تفاوت های ارزشیِ بین – نسلی البته نباید به این قضاوت غیرواقع بینانه و غیرمنصفانه منتهی شود که «همه» حاملان و راویان این روایت های غیررسمی افرادی اخلاق گریز یا اخلاق ستیز هستند. 🔻2. ویژگی های خُرده روایت های شبکه ای هنجارهایی که توسط مروجان خرده روایت ها از قبیل سلبریتی ها معرفی می شود: 1. معمولا #فاقد_پشتوانه نظری است. 2. در گزینش آنها نوعی ساده پسندی و سردستی گرفتن به چشم می خورد، تا جایی که گاه در قالب شوخی های غیراخلاقی متداول در فضای مجازی یا افواه جامعه مطرح می شود. 3. #مرکزگریز است. یعنی مروجانش الزامی نمی ببیند که به فیلسوفان یا مبلغان اخلاق سنتی مراجعه کنند یا هنجارهای رسمی جامعه را مراعات کنند (مگر این که برایشان پرهزینه باشد). 4. حالتی آوانگارد و خلاف اخلاقیات مرسوم را دارد و به همین خاطر برای مخاطبانش جسورانه و جذاب است. 5. بیشتر به «خواست» مخاطب توجه دارد تا «نیاز» او. چرا که در فضایی فعالیت می کند که «دیده شدن» و افزایش فالوور و ممبر و لایک و کامنت بسیار تعیین کننده است و برای فرد شهرت و محبوبیت و قدرت و ثروت و رضایت می آورد. 6. مجریانش معمولا نوجوانان و جوانان هستند و همین موجب اعتماد و همدلی کاربران با آنها می شود. 7. با بهره گیری از ادبیات گفتاری نسل جدید و توجه به نکات زیبایی شناسانه ارایه می شود. 🔻3. پیامدهای ترویج خرده روایت ها تا وقتی که این خرده روایت های اخلاقی با روایت های کلان و مورد تایید عقل و نقل مخالفتی نداشته باشد طبیعتا نه تنها مشکلی ایجاد نمی کنند بلکه از جهتی در خدمت ترویج آن کلان روایت هاست ولی با زبانی امروزی تر، اما وقتی با کلان روایت ها در تعارض باشند، با فرض این که همه مدعیات کلان روایت ها را قابل دفاع بدانیم، می توانند حقانیت، توجیه پذیری و کاربردی بودن کلان روایت ها را مورد تشکیک قرار می دهند. همچنین مطلق گرایی اخلاقی که عمدتا مورد تایید اخلاق سنتی است را تضعیف، و به نسبی گرایی اخلاقی دامن بزنند. از نظر عملی هم تضعیف ارزش های قوام بخش جامعه سلامت اخلاقی جامعه را مورد تهدید قرار می دهد. 🔻4. مواجهه با خرده روایت ها مدافعان کلان روایت های اخلاقی بایستی وجود این خرده روایت ها را به عنوان یک «واقعیت» (و نه لزوما حقیقت) در جامعه شبکه ای شده امروز ایران بپذیرند و با راویان آن نوعی #گفت_وگوی_انتقادی و تعامل مبتنی بر احترام را آغاز کنند. از سوی دیگر برای افزایش سواد رسانه ای و آگاهی اخلاقی مخاطبان تلاش مداوم داشته باشند، از ادبیات و قالب های جذاب استفاده کنند، و از همه مهم تر با تقید عملی به اخلاق بهترین مبلغ و مدافع کلان روایت های اخلاقی باشند. ✍️ #حسینعلی_رحمتی 10 اردیبهشت 1400 @harahmati

🌷🌷طهور در ساغر: سیری در اندیشه های فلسفی کلامی استاد شهید مرتضی مطهری، 2 جلد. قم و تهران: کانون اندیشه جوان، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 158+211ص. چاپ سوم (با همکاری نشر معارف): 1393. 💢فهرست مطالب جلد اول: * پيشگفتار * سربانگ * زندگي نامه #مطهري، ويژگي هاي او،‌تاثير او در ايران معاصر * بر صراط حكمت: شخصيت فلسفي استاد، روش شناسي فلسفي او، ديدگاه او درباره #فلسفه_اسلامي * با حكمت اسلاميان: ديدگاه هاي مطهري درباره جريان هاي موجود در فلسفه و #كلام اسلامي و آسيب شناسي فلسفه و كلام اسلامي * در حكمت يونانيان:‌ ديدگاه هاي استاد درباره فلسفه و #فيلسوفان غربي * قصه معيار معرفت: انديشه هاي شهيد درباره معرفت شناسي و شناخت، و نسبي يا مطلق بودن گزاره هاي فلسفي 💢 فهرست مطالب جلد دوم: * در آستان دين: ديدگاه استاد درباره #دين و كاركردهاي آن، #ختم_نبوت، پلوراليسم ديني، آسيب شناسي دين و دينداري * بازيگري يا تماشاگري؟: جبر و اختيار از ديدگاه اسلام * تعلق و رهايي: اهميت و اقسام #آزادي از ديدگاه اسلام * دين باوري و اخلاق مداري: بررسي رابطه دين و اخلاق * جمال دين در آينه خرد: تبيين نسبت #علم و عقل با دين و وحي #استاد_مطهري #حسينعلي_رحمتي https://t.me/harahmati/119