در سومين نكته حكمت آميز مى فرمايد: «آن كس كه با تلاش معتدل و صحيح چيزى را به دست نياورد با تلاش ناصحيح چيزى به دست نخواهد آورد»; (مَنْ لَمْ يُعْطَ قَاعِداً لَمْ يُعْطَ قَائِماً).
منظور امام(عليه السلام) اين است كه انسان بايد براى به دست آوردن روزى، از راه هاى صحيح و معقول وارد شود; حرص و طمع را كنار بگذارد و گمان نكند هميشه تلاش بيشتر سبب درآمد بيشتر است زيرا اگر چيزى براى انسان مقدر نشده باشد هرقدر هم تلاش و كوشش كند به آن نخواهد رسيد.
بعضى از شارحان، اين جمله را چنين معنا كرده اند: اگر چيزى را به انسان با مدارا ندهند، با زور نخواهند داد. ولى ظاهر همان است كه در تفسير بالا گفتيم.
و شبيه آن، تفسير ديگرى است كه در كلام ابن ابى الحديد آمده است و مى گويد: اگر چيزى را بدون كوشش به انسان ندهند با كوشش به او نخواهند داد.
البته اين سخن اگر ناظر به رزق مقسوم باشد قابل قبول است اما روزى هايى كه مشروط به تلاش است نمى تواند در اين تفسير بگنجد.
آنگاه امام(عليه السلام) در آخرين جمله دورنمايى از زندگانى دنيا را نشان مى دهد كه همه حوادث را در دل خود دارد و دستور جامعى براى برخورد با اين حوادث بيان مى كند، مى فرمايد: «دنيا دو روز است: روزى به سود توست و روزى به زيان تو. در آن روز كه به سود توست مست و مغرور مباش و آن روز كه به زيان توست صابر و شكيبا باش»; (الدَّهْرُ يَوْمَانِ: يَوْمٌ لَكَ، وَيَوْمٌ عَلَيْكَ; فَإِذَا كَانَ لَكَ فَلاَ تَبْطَرْ، وَإِذَا كَانَ عَلَيْكَ فَاصْبِرْ!).
«تبطر» از ماده «بطر» (بر وزن ضرر) به معناى غرور و مستى حاصل از فزونى نعمت است. واقعيت چنين است كه دنيا هميشه به كام انسان نيست همانگونه كه همواره به زيان او نمى باشد; مخلوطى است از شيرينى ها و تلخى ها، كاميابى ها و ناكامى ها و پيروزى ها و شكست ها كه بايد با هر يك از اين دو بخش برخورد مناسبى داشت.
آن روز كه دنيا به كام انسان است و شاهد پيروزى را در آغوش گرفته و شهد زندگى خوب و مرفه را چشيده بايد مراقب باشد كه اين پيروزى او را به غرور و مستى نكشاند بلكه شكرگزار بخشنده اين نعمت ها باشد و حق آن ها را ادا كند تا خدا نعمتش را بر او افزون سازد.
و آن روز كه دنيا چهره عبوس خود را نشان مى دهد و كام انسان را با حوادث ناگوار تلخ مى كند و مشكلات و مصائب يكى پس از ديگرى فرامى رسد در آن روز نبايد دست و پاى خود را گم كند و زبان به شكايت بگشايد و جزع و فزع نمايد بلكه بايد صبر پيشه كند تا از يك سو اجر صابران را داشته باشد (وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ)[6] و از سوى ديگر با صبر و شكيبايى مى تواند اعصابى آرام داشته باشد و براى برون رفت از مشكلات راه چاره اى بينديشد زيرا انسانى كه به هنگام بروز مشكلات بى تابى مى كند راه چاره را نيز گم خواهد كرد.
به علاوه بسيار مى شود كه كاميابى و ناكامى، هر دو براى آزمايش انسان هاست و اگر حق آن ها را درست ادا نكند در آزمايش الهى مردود شده است و به همين دليل در روايت تحف العقول بعد از اين دو جمله آمده است: «فَبكلَيَهْمِا سَتُخْتَبَر; با هر دو به زودى آزمايش مى شوى».[7]
امام علی (عليه السلام) در نامه 72 همين دوگانگى حوادث روزگار را با تعبير حكيمانه ديگرى بيان فرموده است; خطاب به ابن عباس مى فرمايد: «وَ اعْلَمْ بِأَنَّ الدَّهْرَ يوْمَانِ يوْمٌ لَكَ وَ يوْمٌ عَلَيكَ وَ أَنَّ الدُّنْيا دَارُ دُوَل فَمَا كَانَ مِنْهَا لَكَ أَتَاكَ عَلَى ضَعْفِكَ وَمَا كَانَ مِنْهَا عَلَيكَ لَمْ تَدْفَعْهُ بِقُوَّتِكَ; بدان كه دنيا دو روز است: روزى به سود توست و روزى به زيان تو. اين دنيا سرايى است متغير (كه هر روز به دست گروهى مى افتد) آنچه از مواهب دنيا قسمت توست به سوى تو مى آيد هر چند ضعيف باشى و آنچه به زيان توست گريبانت را خواهد گرفت (هر چند قوى باشى) و نمى توانى با قدرتت آن را از خود دور سازى».
به يقين اين گونه توجه به حوادث روزگار آرامش فوق العاده اى به انسان مى دهد و از تلخى ناكامى ها مى كاهد و از مستى و غرور كاميابى ها جلوگيرى مى كند.[8]
پی نوشت:
[1]. بحارالانوار، ج 45، ص 83، ح 10.
[2]. شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 3، ص 249.
[3]. شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 19، ص 362.
[4]. كنزالعمال، ح 7095 (طبق نقل ميزان الحكمة، ماده قناعت).
[5]. كافى، ج 2، ص 320، ح 1.
[6]. بقره، آيه 155.
[7]. تحف العقول، ص 207.
[8]. سند گفتار حكيمانه: در مصادر آمده است كه مرحوم حرانى اين گفتار حكيمانه را در كتاب تحف العقول (قبل از مرحوم سيد رضى) با تفاوت مختصر و جابه جايى بعضى از جمله ها نقل كرده است و اين گفتار حكيمانه در كتاب كافى نيز در خطبه معروف وسيله با تفاوت هايى آمده است. و از كسانى كه بعد از سيد رضى آن را نقل كرده ميدانى در مجمع الامثال مى باشد كه بخشى از آن را ذكر كرده است. (مصادر نهج البلاغه، ج 4، ص 284)
💯 @hazrateshah
🌹🍃🌹
🍃 #امیرالمومنین علیه السلام:
🌸گشاده دست باش ولی زیاده روی نکن، و (در زندگی) حسابگر باش اما سختگیر نباش...
📚 #نهج_البلاغه
💯 @hazrateshah
📌هرزه جویی چرا؟!
قال الإمام عليّ عليه السلام:
فَاطْلُبْ مَا يَعنيكَ وَ اتْرُكْ ما لايَعنيكَ، فَاِنَّ فى تَركِ ما لايَعنيكَ دَرْكَ ما يَعْنيكَ
در جستجوى چيزى باش كه #مفيد است و آنچه را #بيهوده است، رها كن؛ زيرا رها كردن كارهاى بيهوده، باعث رسيدن به امور مفيد مى شود.
#روایت
📚تحف العقول، ص ۲۱۸.
💯 @hazrateshah
#کلام_مظهرالعجائب
حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام
خطبه ۱۴۰
و...فَكَيْفَ بِالْعَائِبِ الَّذِي عَابَ أَخَاهُ وَ عَيَّرَهُ بِبَلْوَاهُ أَ مَا ذَكَرَ مَوْضِعَ سَتْرِ اللَّهِ عَلَيْهِ مِنْ ذُنُوبِهِ مِمَّا هُوَ أَعْظَمُ مِنَ الذَّنْبِ الَّذِي عَابَهُ بِهِ وَ...
...پس چگونه است حال غيبتكنندهاى كه زبان به غيبت برادر خود مىگشايد و او را به خاطر بلايى که گرفتار شده است سرزنش مىکند؟ آیا به یاد نمیآورد، مواردی را که خداوند از گناهان او پوشانید، آن گناهانی که بزرگتر از گناهانی است که ديگرى را بر آن سرزنش مىكند؟...
Sermon 140
About backbiting and speaking ill of others
... What about the backbiter
who blames his brother and finds fault with him? Does he not remember that Allah has concealed the sins which he committed while they were bigger than his brother's sins pointed out by him? ...
#عربی #فارسی #English
💯 @hazrateshah
6.22M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🖤͜͡🥀
هنوزڪوچہبہڪوچہحڪایتازمردےست
ڪہدستِبستہےاوعاشقانہمےلرزد
#یاحیدر
💯 @hazrateshah
لاخیـربعدڪفۍالحیاةوإنمـا
أبڪۍمخافةأنتطولحیاتۍ
گـریه می ڪنم...
و از این مۍترسم..
ڪہ بۍ تـو..
زیـاد زنده بمانم..🥀🖤
ازعاشقانہهاۍحضرتامیرالمومنین
برمزارهستیاش...😔
#فاطمیه
💯 @hazrateshah
🌷 امیرالمومنین(عليه السلام) فرمودند :
✍ إنّ اللّه َ تباركَ و تعالی أخفى وَلِيَّهُ في عِبادِهِ ، فلا تَستَصغِرَنَّ عَبدا مِن عَبيدِ اللّه ِ ؛ فرُبَّما يَكونُ وَلِيَّهُ و أنتَ لا تَعلَمُ .
👌 خداوند تبارك و تعالی دوست خود را در ميان بندگانش پنهان نگه داشته است. بنا بر اين هيچ يك از بندگان خدا را حقير مشماريد ؛ زيرا ممكن است كه او دوست خدا باشد و تو ندانى.
📖 الخصال ، ص۲۰۹ ، ح۳۱
التماس دعا🌳
#روایت
💯 @hazrateshah
⚜نیایش حضرت علی - علیه السلام⚜
اللهم انی اعوذ بك ان افتقر فی غناك، او اضل فی هداك، او اضام فی سلطانك، او اضطهد و الامر لك!.
بارخدایا! به تو پناه می برم از این كه با وجود توانگری تو، من تهیدست باشم، یا با وجود هدایتگری، در گمراهی به سر برم، یا با آن كه قدرت و پادشاهی از آن توست، به من ستم شود، یا با آن كه زمام اختیار امور در دست توست، من مقهور و خوار گردم.
💯 @hazrateshah
اَمّن یجیبُ المُضطّر
اِذادعاهُ ویَکشِفُ السوء
🤲الهے بحق امام علے( ع)
گره از ڪار همہ ےگرفتــاران
عالم بازڪن.
بہ حق علے ظهور امام زمان علیه السلام را زودتر برسان
الهی آمین
💯 @hazrateshah