پی نوشت: (1). کافى، ج 4، ص 9، ح 3. (2). بقره، آیه 276 . (3). بحارالانوار، ج 74، ص 271 . (4). تفسیر منهج الصادقین، ج 10، ص 19 و 20 . (5). کافى، ج 2، ص 150، ح 4. (6). سند گفتار حکیمانه: در کتاب مصادر نهج البلاغه در ذیل این کلام حکیمانه سند دیگرى براى آن ذکر نکرده و تنها نوشته است: «سَیَأْتِى الْکَلامُ عَنْها بَعْدَ قَلیل; به زودى در این باره سخن خواهیم گفت». (مصادر نهج البلاغه، ج 4، ص 121). ولى مرحوم صدوق که قبل از مرحوم سیّد رضى مى زیسته است در کتاب خصال در جلد دوم آن را از امیرمؤمنان على(علیه السلام) در ضمن حدیث اربع مأئة که مشتمل بر چهار صد باب از امورى است که براى مسلمان در دین و دنیایش مفید است آورده است و در کتاب من لا یحضره الفقیه، جلد چهارم آن را تحت عنوان «مِنْ ألْفاظِ رَسُولِ اللهِ(صلى الله علیه وآله) الْمُوجَزَةِ الَّتی لَمْ یُسْبَقْ إلَیْها; از کلمات فشرده پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) ذکر کرده که کسى پیش از او نگفته است» نیز در کتاب کافى گاه از امام صادق(علیه السلام) و گاه از امام ابوالحسن که ظاهراً منظور امام کاظم(علیه السلام) است نقل شده است. (کافى، ج 4، ص 3 و 10) ____________________________ 🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺 [ 💯 @hazrateshah ] 🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

🥀✉️25🥀و من عهد له (علیه السلام) إلى بعض عُمّاله و قد بَعثه على الصدقة: [آمُرُهُ] أَمَرَهُ بِتَقْوَى اللَّهِ فِي سَرَائِرِ أَمْرِهِ وَ خَفِيَّاتِ عَمَلِهِ، حَيْثُ لَا [شَاهِدَ] شَهِيدَ غَيْرُهُ وَ لَا وَكِيلَ دُونَهُ. وَ [آمُرُهُ] أَمَرَهُ أَلَّا يَعْمَلَ بِشَيْءٍ مِنْ طَاعَةِ اللَّهِ فِيمَا ظَهَرَ فَيُخَالِفَ إِلَى غَيْرِهِ فِيمَا أَسَرَّ، وَ مَنْ لَمْ يَخْتَلِفْ سِرُّهُ وَ عَلَانِيَتُهُ وَ فِعْلُهُ وَ مَقَالَتُهُ فَقَدْ أَدَّى الْأَمَانَةَ وَ أَخْلَصَ الْعِبَادَةَ. وَ [آمُرُهُ] أَمَرَهُ أَلَّا يَجْبَهَهُمْ وَ لَا يَعْضَهَهُمْ وَ لَا يَرْغَبَ عَنْهُمْ تَفَضُّلًا بِالْإِمَارَةِ عَلَيْهِمْ، فَإِنَّهُمُ الْإِخْوَانُ فِي الدِّينِ وَ الْأَعْوَانُ عَلَى اسْتِخْرَاجِ الْحُقُوقِ.🥀 1 ✿[ @hazrateshah ]✿ 🥀🥀🥀🖤🖤🥀🥀🥀

🌹معانی لغات عربی🌹 🥀لَا يَجْبَهَهُم: نبايد با آنان به بدى روبرو شود. لَا يَعْضَهَهُم: نبايد به آنان بهتان بزند، دروغ بگويد. لا يَرْغَبَ عَنْهُم: نبايد از آنان دورى و اعراض كند.🥀 2 ✿[ @hazrateshah ]✿ 🥀🥀🥀🖤🖤🥀🥀🥀

🥀✉️🥀نامه اى از آن حضرت (ع) به يكى از كارگزاران خود هنگامى كه او را براى گردآورى زكات فرستاد: او را به ترس از خدا فرمان مى دهم، چه در امور نهانى و چه اعمال پوشيده از نظرها. جايى كه جز خداى ناظر اعمال او نيست و جز خداى كارسازى نبود. فرمانش مى دهم كه به آشكارا اطاعت خداوند نكند و در نهان كارى به خلاف آن. زيرا كسى كه نهان و آشكارش و گفتار و كردارش يكى باشد، امانت خدا را ادا كرده و در عبادتش اخلاص ورزيده. او را فرمان مى دهم كه مردم را نرنجاند و دروغگويشان نخواند و تهمت ننهد. و به اين دستاويز كه بر آنان امارت دارد، روى از ايشان برمتابد. زيرا آنها برادران دينى او و در گرفتن حقوق خداوند ياران او هستند.🥀 3 ✿[ @hazrateshah ]✿ 🥀🥀🥀🖤🖤🥀🥀🥀

🥀از نامه هاى امام(علیه السلام) است که براى بعضى از مأموران گردآورى زکات مرقوم داشته است.(1) 📝نامه در یک نگاه: امام(علیه السلام) در این نامه، قبل از هر چیز، مخنف بن سلیم را از نفاق و دوگانگى ظاهر و باطن بر حذر مى دارد و از بدرفتارى با مردم و خود برتربینى و بى اعتنایى به آنها نهى مى فرماید و در بخش دیگرى تأکید مى کند که تو به عنوان عامل جمع آورى زکات حقى در آن دارى که ما به تو مى پردازیم; ولى بقیّه آن متعلق به نیازمندان امّت است که باید به آنها برسد. حضرت در پایان نامه، او را از هرگونه خیانت در این امانت برحذر مى دارد و خیانت به امّت و امام امّت را بدترین خیانت مى شمرد. برخورد خوب با مؤديان مالياتى اسلامى: امام(عليه السلام) در بخش اوّل اين نامه سه دستور به کارگزار خود مى دهد و هر کدام از اين دستورات با جمله «اَمَرَهُ» آغاز مى شود. نخست دستور به تقواى الهى در نهان و آشکار مى دهد و مى فرمايد: «او را به تقواى الهى در امور پنهانى و اعمال مخفى خود دستور مى دهد در آنجا که هيچ کس جز خدا شاهد و گواه نيست و نه احدى غير از او ناظر و حافظ اعمال»; (أَمَرَهُ بِتَقْوَى اللهِ فِي سَرَائِرِ أَمْرِهِ وَ خَفِيَّاتِ عَمَلِهِ، حَيْثُ لاَ شَهِيدَ غَيْرُهُ، وَلاَ وَکِيلَ دُونَهُ). شايان توجه است امام(عليه السلام) در اين جمله بر يکى از مهم ترين مصاديق تقوا انگشت مى گذارد; يعنى تقوا در امور پنهانى، اعم از نيّت درون و اعمال برون که هيچ کس جز خدا شاهد و گواه آن نيست و اين مهم ترين چيزى است که جز از طريق ايمان به خدا و اعتقاد به حضور او در همه جا و در هر زمان، حاصل نمى شود. مشکلاتى که در جوامع انسانى پيش مى آيد و آسيب هايى که به مردم مى رسد غالبا مربوط به همين قسمت است; تصميماتى به تنهايى گرفته مى شود و کارهايى دور از چشم مردم انجام مى گيرد و در آن منافع عموم فداى منافع نامشروع اشخاص مى گردد.🥀 4 ✿[ @hazrateshah ]✿ 🥀🥀🥀🖤🖤🥀🥀🥀

🥀جمله «حَيْثُ لاَ شَهِيدَ غَيْرُهُ، وَلاَ وَکِيلَ دُونَهُ» به يقين ناظر به افراد عادى است که در خلوت حضور ندارند; ولى فرشتگانى که مأمور ثبت اعمال انسانند، در هر مکان و هر زمان با او هستند و مراقب اعمال اويند و از همه بالاتر ذات پاک پروردگار همه جا حضور دارد و چيزى از بندگان بر او مخفى نيست. سپس به او فرمان دوم را مى دهد و مى فرمايد: «به او امر کرده که هيچ عملى را از اطاعت هاى خدا آشکارا انجام ندهد که در پنهانى خلاف آن را انجام مى دهد»; (وَأَمَرَهُ أَلاَّ يَعْمَلَ بِشَيْء مِنْ طَاعَةِ اللهِ فِيمَا ظَهَرَ فَيُخَالِفَ إِلَى غَيْرِهِ فِيمَا أَسَرَّ). يعنى بايد ظاهر و باطن خود را يکى کرد، زيرا اختلاف ظاهر و باطن و خلوت و جلوت مصداق آشکار نفاق است و مسلمان از نفاق بيگانه است. سپس امام(عليه السلام) تعبيرى دارد که در واقع به منزله دليل براى دستور گذشته است، مى فرمايد: «آن کس که پنهان و آشکارش، عمل و سخنش بر خلاف يکديگر نباشد امانت الهى را ادا کرده و بندگى خالصانه را انجام داده است»; (وَمَنْ لَمْ يَخْتَلِفْ سِرُّهُ وَعَلاَنِيَتُهُ، وَفِعْلُهُ وَمَقَالَتُهُ، فَقَدْ أَدَّى الاَْمَانَةَ، وَأَخْلَصَ الْعِبَادَةَ). مفهوم اين سخن آن است که آنهايى که پنهان و آشکارشان متفاوت است و گفتارشان با رفتارشان هماهنگ نيست، خائن و غير مخلص اند و به واقع چنين است. چه خيانتى از اين بدتر که انسان اعمال نيک رياکارانه در برابر مردم انجام دهد و آن گاه که به خلوت مى رود کار ديگر کند; يا با زبانش وعده هاى نيکى دهد و پاکى و تقوا را بستايد; ولى عملش بر ضد آن باشد و مايه بى اعتمادى و سلب عقيده مردم گردد. اين کارها از هر کس که باشد نازيباست و از دولت مردان اسلام نازيباتر. امام(عليه السلام) در اين فرمايش خود در مسأله اخلاص و امانت، روى دو چيز انگشت گذاشته اند: يکى هماهنگى خلوت و جلوت و ديگرى هماهنگى گفتار و کردار و در واقع اخلاص بر همين دو رکن استوار است و رياکاران هر دو يا يکى از آن دو را از دست مى دهند. البتّه رعايت اين اصل بيش از هرکس در مسئولان اموال بيت المال اهمّيّت دارد که بايد حفيظ و امين باشند.🥀 5 ✿[ @hazrateshah ]✿ 🥀🥀🥀🖤🖤🥀🥀🥀

🥀در حديثى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم: «مَنْ خالَفَتْ سَريرَتُهُ عَلانِيَتَهُ فَهُوَ مُنافِقٌ کائِناً مَنْ کانَ وَحَيْثُ کانَ وَ فى أىِّ أرْض کانَ وَعَلى اَىِّ رُتْبَة کانَ; کسى که باطنش با ظاهرش مخالف باشد او منافق است هرکس باشد و در هر جا که باشد و در هر سرزمين و در هر رتبه و مقامى که باشد».(2) در حديث ديگرى از امام صادق(عليه السلام) از لقمان حکيم آمده است: «لِلْمُنَافِقِ ثَلاَثَ عَلاَمَات يُخَالِفُ لِسَانُهُ قَلْبَهُ وَقَلْبُهُ فِعْلَهُ وَعَلاَنِيَتُهُ سَرِيرَتَه; منافق سه نشانه دارد: زبانش با قلبش مخالف است و قلبش با عملش و آشکارش با نهانش».(3) آن گاه امام(عليه السلام) در سومين امرش سه دستور به نماينده خود مى دهد ومى فرمايد: «با مردم برخورد بد نداشته باش (و با چهره عبوس با آنها روبه رو نشو) و به آنها بهتان نزن (که مقدار زکاتشان بيش از آن بوده است که آنها اظهار داشته اند) و نسبت به آنها به جهت اينکه رييس بر آنان هستى، بى اعتنايى نکن چه اينکه آنها برادران دينى تو هستند و ياوران در استخراج حقوق و جمع آورى زکات»; (وَأَمَرَهُ أَلاَّ يَجْبَهَهُمْ وَلاَ يَعْضَهَهُمْ، وَلاَ يَرْغَبَ عَنْهُمْ تَفَضُّلاً بِالاِْمَارَةِ عَلَيْهِمْ، فَإِنَّهُمُ الاِْخْوَانُ فِي الدِّينِ، وَالاَْعْوَانُ عَلَى اسْتِخْرَاجِ الْحُقُوقِ). اينها نکات روانى بسيار مهم در مسأله جمع آورى حقوق بيت المال و به يک معنا در تمام امور مربوط به مديريت است; برخورد خوب با مردم، اعتماد بر آنها و عدم برترى جويى، امورى هستند که مردم را براى اداى حقوق و انجام وظايف خود تشويق مى کنند و سبب مى شوند بدون نياز به بازرس و مأموران غلاظ و شداد و پرونده و دادگاه به وظايف خود در برابر حکومت يا کسى که مدير بر آنهاست عمل نمايند. تجربيات عصر ما نيز صدق اين گفتار و صحت اين بيان را روشن ساخته است. درست است که امکان دارد بعضى از اين مسأله سوء استفاده کنند و حقوق بيت المال را نپردازند; ولى به يقين ضايعات اين گونه رفتار بسيار کمتر از بى اعتنايى و برخورد خشن نسبت به آنهاست.🥀 6 ✿[ @hazrateshah ]✿ 🥀🥀🥀🖤🖤🥀🥀🥀

🥀پی نوشت: 1 . سند نامه: مطابق آنچه قاضى نعمان مصرى (متوفاى 363) در کتاب دعائم الاسلام آورده، امام(عليه السلام) اين نامه را براى «مخنف بن سلَيم الازدى» که از فرمانداران آن حضرت بود، نوشت و آنچه قاضى نعمان در کتاب مزبور آورده فشرده تر از چيزى است که مرحوم سيّد رضى در نهج البلاغه آورده است و مرحوم حاجى نورى در کتاب مستدرک الوسائل در کتاب زکات باب 12 حديث 3 آن را ذکر کرده نويسنده مصادر نهج البلاغه نيز مدرک ديگرى از کسانى که قبل از سيّد رضى مى زيستند غير از آنچه در بالا آمد نقل نکرده است. 2 . بحارالانوار، ج 69، ص 207. 3 . بحارالانوار، ج 69، ص 206، ح 7.🥀 7 ✿[ @hazrateshah ]✿ 🥀🥀🥀🖤🖤🥀🥀🥀