❓چرا #شاه رفت؟
💠 شاه دوبار از کشور فرار کرد. یکبار ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ و بار دیگر ۲۶ دی ماه ۱۳۵۷. دفعه اول با کودتا به کشور برگشت و بار دوم برای همیشه از ایران رفت. اما اینکه چرا #شاه دوبار از کشور گریخت؟! سوالی است که باید به نسل جوان پاسخ داد. من در بخش های مختلف کتاب #آینده_پژوهی_انقلاب_اسلامی ؛ بیم ها و امیدها به صورت مبسوط این مسئله را بازشناسی کردم اما در اینجا پنج عامل را به صورت خلاصه ذکر می کنم که امیدوارم راهگشا باشد.
1⃣ وابستگی #پهلوی: پهلوی اول با وابستگی به #انگلیس و پهلوی دوم با وابستگی به آمریکایی ها در قدرت قرار گرفت. این وابستگی از یکسو توان حکومت را برای اصلاحات اساسی تضعیف کرده بود و از سوی دیگر باعث نارضایتی #مردم شده بود. تا جایی که فرح دیبا همسر شاه مخلوع ایران در خصوص این دخالت ها معتقد است: دخالت #آمریكا در امور داخلی ایران به اندازه ای رسیده بود كه دیگر حتی ما را هم در جریان امور قرار نمی دادند، مثلا ژنرال #رابرت_هایزر مدتها بود به #ایران آمده و فعالیت می كرد در حالی كه ما اصلا اطلاع نداشتیم.
2⃣ قدرت غیرمردمی: شاه به هرچیز و هرکسی به غیر از مردم اتکا داشت. خارجی ها، ارتش و زور، نیروهای امنیتی و ساواک و حتی گروه های سرکوب گر و #لُمپن . از قضا هنگام قیام سراسری مردم، هیچکدام از این عوامل نتوانست کاری از پیش ببرد. اردشیر زاهدی در کتاب «۲۵ سال در کنار پادشاه» نوشته: آقای پاكروان رئیس اسبق ساواك به من اطلاع داد كه شاه میخواهد مملكت را ترك كند. او با اصرار از من میخواست تا شاه را تشویق به ماندن در ایران كنم و میگفت اگر شاه برود ارتش ماجرای ۲۸ مرداد ۳۲ را تكرار نخواهد كرد. من این مطلب را به شاه گفتم و او گفت: «ارتش! #ارتش ممكن نیست به من خیانت كند!»
3⃣ مبارزه با مظاهر فرهنگی و دینی: پهلوی به اشتباه دست به مبارزه با فرهنگ دینی و #اسلامی مردم زد. وی مدعی بود که مردم ایران بدون فشار در حال دین گریزی هستند. با اینکه برخی از اندیشمندان و متفکران و نزدیکان دربار هشدار داده بودند که تحرکات مذهبی در حال افزایش است و مردم دینمدارتر از گذشته هستند. آنچه در کتاب «صدایی که شنیده نشد» آمده بخشی از همین بی توجهی به نخبگان و مبارزه غلط با مظاهر فرهنگی و دینی می باشد. پیشتر درباره این #کتاب در همین کانال مطالبی را نوشتم.
4⃣ تغییرات اجتماعی و سیاسی: طبقات سنّتی در این دوره رو به افول نهادند و قشرهای جدید اجتماعی با تکیه بر جنبههای مختلف تجدّد وارد صحنه شدند. زندگی #سیاسی و فرهنگی بر پایه دیدگاههای غیر سنّتی بنیان گذاشته شد و روند اصلی زندگی فرهنگی این قشرها متمایل به تجدّد خواهیِ #سکولار گردید تا آنجا که واکنش پیکرهی اصلی جامعه را برانگیخت؛ بومی گرایی، به ویژه با تأکید بر ارزشهای دینی، بارزترین وجههی این واکنش بود. از سوی دیگر فقر فراگیر، فشار به طبقات اجتماعی، انسداد سیاسی و عدم چرخش نخبگان در ساختارهای سازمانی، جا به جایی شتابان مشاغل از سنتی به صنعتی و عدم تطابق وضعیت تبلیغی با زندگی عادی مردم باعث شد مشکلات ادامه یافته و شاه توان مقابله با آن را از کف بدهد و نهایتا فرار را بر قرار ترجیح داد.
5⃣ فشار و سرکوب: در دوران #پهلوی گاه به واسطه فشارهای بینالمللی، شاه و برخی از نخستوزیران سخن از آزادی و دموکراسی سر میدادند اما به صورت مستمر سرکوبهای شدیدی علیه معترضین از سوی عاملین حکومت انجام میشد. ساواک به عنوان مرکز کنترل تمامی سرکوبها، چنان ساختاری طرح کرده بود که از تمامی نهادهای موجود در ایران برای حفظ حکومت پهلوی استفاده میکرد و در نهایت همین فشارهاو سرکوب ها مردم را برای براندازی #شاهنشاهی مصمم تر کرد و شاه نیز نتوانست در برابر این سیل عظیم مردمی مقاومت کند و کشور را برعکس آنچه که اعلام کرد نه برای مداوا و درمان، بلکه به مقصد نامعلومی ترک کرد. هرجا که ایران نباشد!
علی دارابی
🇮🇷 @iranemoaser
🛑چالشهای تدوین و تصویب قانون اساسی
✳️پس از پیروزی هر انقلاب مهمترین فعالیت سران انقلاب تدوین #قانون_اساسی است و اگر این مهم به خوبی انجام نشود خطر تحریف انقلاب دور از ذهن نخواهد بود. کما اینکه این اتفاق برای #مشروطه رخ داد و قانون اساسی ضعیف پس از آن زمینه پیدایش #دیکتاتوری_رضاخانی را پدید آورد.
🔹قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در میان طیفهای مختلف سیاسی با چالشی عمیق روبرو شده بود. از یک سو امام و امت که قانونی تمام اسلامی می خواستند و از طرف دیگر طیفهای #سکولار و لیبرال که با رونویسی از قانونهای غربی به دنبال تثبیت #قوانین_لائیک بر فضای کشور بودند و برای رسیدن به این هدف حتی اقدام کردند به انحلال #مجلس_خبرگان که با رأی مردم تشکیل شده بود و البته با نهیب محکم و قاطع امام اعلی الله مقامه الشریف این اقدام شوم عملی نشد.
🔸خبرگزاری مهر 28مرداد1398 به گفت و گو با دکتر #مظفر_نامدار نشست تا چالشهای تدوین قانون اساسی را بیش از پیش روشن نماید.
◀️در بخشی از این مصاحبه می خوانیم:
"آقای #منتظری از مدافعان تغییر بنیادی پیش نویس، مخصوصا گنجاندن ولایت فقیه در قانون اساسی بود. مشروح مذاکرات مجلس بررسی قانون اساسی نشان می دهد که تمرکز منتظری بیشتر در مسأله اسلامی بودن و تمرکز تمامی امور در دست ولی فقیه است و با سایر ارکان جمهوری مثل انتخابات #ریاست_جمهوری و اختیارات رییس جمهور و انتخاب نمایندگان مجلس میانه خوبی ندارد."
📎متن کامل مصاحبه:
🔹🔸https://b2n.ir/34605
⭐️بنیاد تاریخ پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی
🇮🇷 @iranemoaser
✳️مدرس آزادگی
🔴پرونده ویژه شهادت آیت الله سیدحسن مدرس/بخش اول
🔹استقلال حوزه و روحانیت از حکومتهای طاغوت یکی از ویژگی های برجسته جهان تشیع است.
🔸مرحوم شهید سیدحسن مدرس نماد #روحانیت_مستقل در عصر خود بود که سرمشقی است برای جامعه حوزوی امروز:
🔹« اين روحانيت مستقلى كه اتكا ندارد به هيچ جا، اين طلاب محترمى كه با سى- چهل تومان در ماه ساخته اند و زحمت دارند مىكشند، اينها ديگر نمىترسيم ما كه طرفدار يك مملكتى و يك دولت ديگرى باشند؛ اينها مستقلند در افكار خودشان.
🔸اينها از تويشان آدم در مىآيد؛ اينها از تويشان «مدرس» در مىآيد؛ اينها از تويشان «#سيدحسن_مدرس» در مىآيد. » (صحیفه امام ج1 ص390)
◀️پی نوشت:
امروز کسانی مدعی #استقلال_حوزه از نظام اسلامی شده اند که شبهه ارتباطشان با حکومتهای طاغوتی غربی بر سر زبانهاست.
⁉️این مدعیان باید توضیح دهند که مرادشان از استقلال حوزه چیست؟ آیا می خواهند حوزه را #سکولار و جدا از #سیاست_اسلامی تعریف کنند و نظام را از پایگاه فکری و معنوی خود جدا کنند؟
⭐️بنیاد تاریخپژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی
🇮🇷 @iranemoaser
جریان اعتدال.pdf
395.2K
📚مقاله شاخصشناسی جریان اعتدال در سه ساحت: فکری، روشی و ارتباطی
🔹شناخت #جريانات_سياسی برای تحليلهای دقيقتر و انتخابهای بهتر ضروری است؛ به ويژه اگر جريان مورد نظر در مقاطع مختلف، حاكم بر امور اجرايی كشور نيز باشد.
🔸« #اعتدال » يكی از جريانات سياسی ايران است كه به رغم تأثير سياسی قابل توجه، كمتر شناخته شده است و در مورد چارچوب فكری، روشی و ارتباطی آن به اندازه كافی بحث علمی و مستند صورت نگرفته است و همين امر باعث شده سياستورزان اين جريان #نخبهسالار با #ابهام_استراتژيک برای رسيدن به اهداف خود دست به اجماعسازی نخبگانی بزنند و حتی گامهايی
را برای #تغيير_قانون_اساسی بردارند.
🔹شناخت اين جريان ضروری است؛ چراكه در عين عدم اعتقاد جامع به #مبانی_سياسی_اسلام و واگذار كردن سياست به عقل و عرف جوامع #سكولار توسعهيافته، خود را تابع شريعت و رهرو ولیفقيه و مراجع عظام تقليد جا میزنند و از اين رهگذر علاوه بر خطر #بدعتگذاری_دينی، منافع ملی را با وابستگی فكری و سياسی خود به مخاطره میاندازند...
🇮🇷 @IRANeMOASER
✳️طایفه تحجر/1
◀️امام در مواجهه با جریان های انحرافی؛ بخش سوم: #انجمن_حجتیه
🔹«انجمن حجتیه» نامی معروف در میان جریانات مذهبی و سیاسی چند دهه اخیر است. این جریان با استفاده از ظرفیت #مهدویت و همچنین تهییج جوانان و عموم مردم به مبارزه علیه #بهائیت توانست طرفدارانی را گرد خود جمع کند. این جریان پیش از پیروزی #انقلاب_اسلامی جنبه غیرسیاسی و #سکولار به خود گرفت که البته در برخی مواقع حساس تاریخی به طرز عجیبی به موضعگیری سیاسی رسید و علیه #جامعه_انقلابی خطاب به شخص #شاه نامهنگاری کردند:
🔸« جامعه روحانيت ايران از اعمال خائنانه گروه بيدين و ضد وطنی که بلوای #پانزدهم_خرداد را بر پا کردند، ابراز تنفر و انزجار میکند و ارادت خالصانه #اعلیحضرت_همايونی را به خاندان نبوت تصديق و تأييد دارد و آن اعلیحضرت را حامی دين اسلام و پيرو مذهب جعفری میشناسد و مورد تکريم و احترام جامعه روحانيت و خادمان مکتب اسلامي هستند و ـ ان شاء الله ـ ساليان سال سلامتی وجود اقدس شهرياری باقی و برقرار باشد...»(نامه انجمن حجتيه خطاب به محمدرضا شاه، (آرشيو، سند 722/ 19ه، 31/ 4/ 1354) برگرفته از قصه هويدا،ص200، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی)
🔹این جریان با پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری #امام_خمینی قدس سره الشریف ضعیفتر از قبل شد و پس از پارهای تغییرات و به تدریج جلساتش رو به تعطیلی کشید و در پی سخنرانی امام خمینی(ره) در اول مرداد سال 1362 به طور رسمی اعلامیه تعطیلی داده است:
« یک دسته دیگر هم که تزشان این است که بگذارید معصیت زیاد بشود تا حضرت صاحب بیاید. حضرت صاحب مگر برای چه میآید؟ حضرت صاحب میآید معصیت را بردارد ما معصیت کنیم که او بیاید؟ این را بردارید. برای خدا اگر مسلمید و برای خاطر کشورتان اگر ملی هستید این دسته بندیها را بردارید». (21 تیر 1362، صحیفه امام ، ج17، ص534)
🔸ذکر این نکته ضروری است که امام از سالها پیش از پیروزی انقلاب اسلامی نسبت به #جریان_حجتیه دید مثبتی نداشتند و این در پاسخ به نامه آقای #گرامی مشهود است:
«..نسبت به شخصی که سئوال شده بود(شیخ #محمود_حلبی) جلساتش ضررهایی دارد؛ از وقتی مطلع شدم تایید از او(شیخ محمود حلبی) نکرده ام و نخواهم کرد انشاءالله»(1350ه.ش.، همان، ج2،ص 357)
🔹این دیدگاه امام پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز وجود داشت و ایشان در آن برهه نیز نسبت به عملکرد انجمن حجتیه خوشبین نبودند. آقای محمدجواد صاحبی از مرحوم آیتالله خزعلی نقل میکند:
« بعد از انقلاب روزی با مرحوم #شهید_مطهری خدمت امام رسیدیم. آنجا این موضوع مطرح شد که انجمن یک جمع متشکلی است که در سراسر ایران نفوذ دارد و خدماتی داشته است و اینک می خواهد این نیرو را در اختیار انقلاب و نهادهای انقلابی قرار دهد. امام فرمودند: من خیلی به اینها خوش بین نیستم و اندیشه و افکارشان را برای انقلاب خطرناک می بینم و لذا همکاری و استفاده از اینها را در پستهای کلیدی جایز نمی دانم و خوف این دارم که مسیر انقلاب را تغییر دهند و تاثیر سوئی داشته باشند. به امام عرض کردم: سعی می کنم با تماس با آقای حلبی ودیگران، آنها را در مسیر انقلاب قرار دهم. امام فرمودند: اگر شما چنین اعتمادی داری و می توانی، برو و انجام بده. من این سخن امام را به نمایندگی از سوی ایشان حمل کردم و رفتم و در جاهایی صحبت کردم و گفتم که امام به من نمایندگی داده است. بعدا امام فرموده بود که آقای #خزعلی هیچگونه نمایندگی از جانب من ندارد و من روی آن مواضع خودم ایستادهام.» بعد از آن آقای خزعلی رسما اعلام کرد که این حرفها از خود من است و بنده هیچگونه مسئولیت یا نمایندگی از جانب ایشان ندارم...
🔸در همان ایام روزی آقای #سیدحمید_روحانی به من گفت که : آقای خزعلی تعداد زیادی از اسناد و مدارک را خدمت امام آورده بود. او به امام توضیح داد که اینها اسناد و برکات و خدمات انجمن حجتیه است آورده ام تا شما ببینید اینها چه کار کرده اند و توصیه کنید که در انقلاب از اینها استفاده کنند. امام فرموده بودند: آقای خزعلی من اینها را می شناسم و نیازی به دیدن نیست، اینها را جمع کنید ببرید. من نظرم همان چیزی است که اعلام کرده ام.(در کشاکش سیاست و فرهنگ، خاطرات محمدجواد صاحبی،ص 159-158)
🇮🇷 @IRANeMOASER