فقهی موضوع: #وصیت بسم الله الرحمن الرحیم.. یکی از مسائلی که قبل از فوت باید به آن توجه داشت، وصیت کردن می باشد که در این زمینه چند نکته را یاد آوری می کنم: وصیت کردن در برخی موارد واجب می شود مثل اینکه نشانه های مرگ در انسان ظاهر شود و دیگر فرد توان یا فرصت انجام این واجبات را نداشته باشد مثل اینکه نماز و روزه قضایی دارد یا بدهی یا خمس یا زکات بر عهده دارد . متاسفانه برخی افراد که وصیت نامه می نویسند به جهت عدم شفافیت و عدم رعایت ضوابط شرعی مشکلاتی را بعد از فوت برای بازماندگان، به همراه دارد لذا جهت کمتر شدن مشکلات چند توصیه جهت نوشتن وصیت نامه اشاره می شود: مورد اول : برای نوشتن وصیت نامه با افرادی که در این زمینه تخصص و اطلاع دارند مشورت بشود. مورد دوم: وصیّت کننده برای عمل به وصیّتنامه اش «وصیّ» یعنی اجرا کننده وصیت و «ناظر» یعنی نظارت کننده بر اجرای وصیت، مشخّص نماید و به آنها اطلاع دهد که جهت عمل به وصیت انتخاب شده اند و تا حدّ امکان، متن کامل وصیت نامه برای آنان خوانده و شرح داده شود تا جای ابهامی بعد از فوت در عمل به وصیّت باقی نماند و اگر بعد از اطلاع دادن تغییری در وصیت ایجاد شد به آنها اطلاع دهد. مورد سوم : توصیه می شود وصایای شفاهی خویش را مکتوب نماید تا زمینۀ هر گونه نزاع و اختلاف در عمل به وصیّت بعد از وفات منتفی گردد هرچندکه عمل به وصیت شفاهی موسسه فرهنگی حضرت امام جعفر صادق علیه السلام کانال احکام و احادیث مبتلی به حقیر مسعودی

اعتقادی موضوع: #ایا_ائمه_علیهم_السلام_در_مورد_شهادت_حضرت_زهرا_سلام_الله_علیها_مطلبی_گفتهاند؟ بسم الله الرحمن الرحیم- تسلیت ایام سوگواری - چرا امام علی و امام حسن و امام حسین علیهم السلام از شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها چیزی نگفتند؟ الف) امام علی ( علیه السلام ) هنگام دفن حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) فرمود:از این پس اندوه من جاودانه، و شبهایم، شب زنده دارى است، تا آن روز که نزد خدا بروم) نهج البلاغه، خطبه 203(. ب)امام علیه السلام نزد سلیم بن قیس در دوران حکومتش از شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها یاد کرد و فرمود: فاطمه ( سلام الله علیها ) از دنیا رفت در حالى که اثر تازیانه در بازویش مانند بازوبند باقى مانده بود. (کتاب سلیم بن قیس ، ص674) ج) امیرالمومنین ( علیه السلام ) در جنگ صفین از کتابى که به املای پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و به خط خودش بود برای ابن عباس خواند که چگونه حضرت زهرا علیها السّلام شهید شد (کتاب سلیم بن قیس الهلالی ، ص915 ( د) امام حسن ( علیه السلام ) به مغیرة بن شعبة فرمود: تو همان هستى که فاطمه دخت گرامى رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم ) را کتک زدى ؛ تا آنجا که خون آلود شد و فرزندی که در رحم داشت سقط کرد(احتجاج طبرسی ، ج 1، ص 278) ه) امام حسین ( علیه السلام ) نقل می کند که پدرم هنگام دفن مادرم فرمود : بر این مصیبت بزرگ همچون مادرى که فرزند از دست داده مى نالیدم . یا رسول الله ! در محضر خداوند دخترت مخفیانه به خاک سپرده شد، حقّش را به زور گرفتند ، و آشکارا از ارث خود محروم گشت، و حال آن که هنوز از رحلت تو دیرى نپائیده و یاد تو فراموش نگشته است . (الکافی ،ج1 ،ص 458 ) و) آیا در زمانی که خلیفه دوم به بهانه جلوگیری از گریه بر میت تازه گذشته ، شبانه و بدون اجازه وارد خانه مردم میشود و زنها را کتک زده و حجاب از سر آنها بر میدارد ، میتوان مجلس عزاداری برپا کرد؟ (المصنف ، عبد الرزاق ،ج 3 ، ص 557) خداوند توفیق محبت و اطاعت از اهل بیت را به همه ما عنایت بفرماید موسسه فرهنگی حضرت امام جعفر صادق علیه السلام کانال احکام و احادیث مبتلی به حقیر مسعودی

اعتقادی موضوع: #فضائل_حضرت_زهرا_سلام_الله_علیها سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت به مناسبت شهادت صدیقه طاهره حضرت زهرا سلام الله علیها در توصیف و فضائل حضرت زهرا سلام الله علیها یکی از همسران پیامبر می گوید:  مطلب اول : ما رَأَيْتُ اَحَدا اَشْبَهُ سَمْتا وَ دَلاًّ وَ هَدْيا بِرَسُولِ اللّه فى قِيامِها وَ قُعُودِها مِنْ فـاطِمَـةَ بِنْتِ رَسُولِ اللّه هیچ کس را چون فاطمه(علیهاالسلام) از نظر چهره و قیافه و رفتار و حرکات و سیره و روش شبیه‌تر به رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌) نیافتم.  • پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله از سوی پروردگار به عنوان «اسوه و الگو» معرفی شده است: «لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ»«همانا برای شما رسول خدا اقتدایی نیکوست». کمال انسان نیز به تبعیّت از این الگوی کمال و اخلاق است. کسانی به پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله نزدیک‌ترند که در رفتار و زندگی به آن حضرت شبیه‌تر باشند. بانوی بزرگ حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها پرورده دامان نبوت بود و گفتار و رفتارش جلوه‌ای از خلق و خوی نبوی به شمار می‌رفت. پس می‌توان او را در بالاترین درجه ایمان دید و آینه تمام نمای رسول خدا نامید. مطلب دوم:  كانت إذا دَخَلَت عَلَى النَّبِيِّ صلى اللّه عليه و آله قامَ إلَيها فَقَبَّلَها وأَجلَسَها في مَجلِسِهِ. شدّت علاقه و احترام بین او و پدر گرامیش چنین بود که هر گاه بر پیامبر وارد می‌شود، حضرت برمی‌خاست به طرف او رفته و وی را می‌بوسید و در جای خود می‌نشاند، و فاطمه(علیهاالسلام) نیز همین رفتار را با پدر گرامی خود داشت. «پروردگارا! به حقّ عظمت زهرای اطهر ما را از دوستداران و یاران آن حضرت قرار بده و در آخرت از شفاعتش محروم مفرما!». متن اصلی: عن صحیح ترمذی: روی بسنده عن عایشة امّ المؤمنین قالت: ما رأیت احداً اشبه سمتاً و دلاً و هدیاً برسول الله(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فی قیامها و قعودها من فاطمة بنت رسول الله(صلی‌الله‌علیه‌وآله) و کانت اذا دخلت علی رسول الله(صلی‌الله‌علیه‌وآله) قام الیه فقبّلها و اجلسها فی مجلسه و کان النبیّ(صلی‌الله‌علیه‌وآله) اذا دخل علیها قامت من مجلسها فقبّله و اجلسته فی مجلسها.  (فضائل الخمسة عن صحاح الستّة) عایشه می‌گوید: هیچ کس را چون فاطمه(علیهاالسلام) از نظر چهره و قیافه و رفتار و حرکات و سیره و روش شبیه‌تر به رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌) نیافتم. و شدّت علاقه و احترام بین او و پدر گرامیش چنین بود که هر گاه بر پیامبر وارد می‌شود، حضرت برمی‌خاست به طرف او رفته و وی را می‌بوسید و در جای خود می‌نشاند، و فاطمه(علیهاالسلام) نیز همین رفتار را با پدر گرامی خود داشت. این روایت را که در منقبت و فضیلت حضرت فاطمۀ زهرا(علیهاالسلام) است، علاوه بر ترمذی، ابن داود در صحیح خود و همچنین حاکم در مستدرک الصحیحین و بخاری در کتاب الادب المفرد نقل کرده است. «پروردگارا! به حقّ عظمت او ما را از دوستداران و یاران آن حضرت قرار بده و در آخرت از شفاعتش محروم نفرمایی موسسه فرهنگی حضرت امام جعفر صادق علیه السلام کانال احکام و احادیث مبتلی به حقیر مسعودی

◾️اصول چهارگانه در زندگی ☀️حضرت امام صادق (عليه السلام) قِيلَ للإمام الصَّادِقِ (علیه السلام) : عَلَى مَا ذَا بَنَيْتَ أَمْرَكَ ؟ ☀️فقَالَ : عَلَى أَرْبَعَةِ أَشْيَاءَ : ١- عَلِمْتُ أَنَّ عَمَلِي لَا يَعمَلُهُ غَيْرِي فَاجْتَهَدْتُ ، ٢- وَ عَلِمْتُ أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ مُطَّلِعٌ عَلَيَّ فَاسْتَحْيَيْتُ ، ٣- وَ عَلِمْتُ أَنَّ رِزْقِي لَا يَأْكُلُهُ غَيْرِي فَاطمَأْنَنْتُ ، ٤- وَ عَلِمْتُ أَنَّ آخِرَ أَمْرِي الْمَوْتُ فَاسْتَعدَدتُ . ترجمه ☀️از حضرت امام صادق عليه‏ السلام پرسیدند: كار خود را بر چه اساسى استوار ساخته‏ اید؟ ☀️فرمودند : بر چهار اصل : 1- فهمیدم كه عمل مرا كسى ديگر انجام نمى ‏دهد ، پس (برای انجام آن) تلاش نمودم . 2- دانستم كه خدا بر کار من آگاه است ، پس (از انجام کارهای ناشایست) حيا كردم . 3- فهمیدم كه روزى مرا ديگرى نمى‏ خورد ، پس آرام گرفتم . 4- دانستم كه پايان كار من مرگ است ، پس براى آن آماده شدم . 📗 بحار الأنوار ، جلد 75 ، صفحه 228 . موسسه فرهنگی حضرت امام جعفر صادق علیه السلام کانال احکام و احادیث مبتلی به حقیر مسعودی

کاسبی اسلامی اینگونه است پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و اله فرمود: هركس خريد و فروش مى‌كند بايد پنج خصلت و ويژگى را رعايت كند، و گرنه نبايد دست به خريد و فروش بزند: 1️⃣ معامله ربوی 2️⃣قسم خوردن - راست یا دروغ - 3️⃣پنهان کردن عیب کالا 4️⃣تعریف و تمجید از کالایی که قصد فروش انرا دارد 5️⃣بدگویی از کالایی که قصد خرید انرا دارد قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ : مَنْ بَاعَ وَ اِشْتَرَى فَلْيَحْفَظْ خَمْسَ خِصَالٍ وَ إِلاَّ فَلاَ يَشْتَرِيَنَّ وَ لاَيَبِيعَنَّ 1️⃣اَلرِّبَا 2️⃣ اَلْحَلْفَ 3️⃣ كِتْمَانَ اَلْعَيْبِ 4️⃣ اَلْحَمْدَ إِذَا بَاعَ 5️⃣ اَلذَّمَّ إِذَا اِشْتَرَى . 📚الکافي ج۵ ص۱۵۰ سوال بسیار مهم : آیا بازار ما اسلامی است موسسه فرهنگی حضرت امام جعفر صادق علیه السلام کانال احکام و احادیث مبتلی به حقیر مسعودی

اعتقادی موضوع: #آثار_دنیوی_دعا  بسم الله الرحمن الرحیم- امام علی ( علیه السلام ) درباره فواید دنیوی دنیا می فرماید: ادْفَعُوا أَمْوَاجَ الْبَلَاءِ عَنْکُمْ بِالدُّعَاءِ قَبْلَ وُرُودِ الْبَلَاءِ:امواج بلا را قبل از ورود آن با دعا دفع کنید (نهج البلاغه؛ حکمت 146) برخی از آثار دنیوی آن به شرح زیر است: 1. دفع بلاها: یکی از خصوصیات عالم دنیا، وجود بلاها و مصیبت‌های مختلفی است که گریبان‌گیر موجودات آن می‌شود. یکی از راه‌های دفع این بلاها، دعا کردن است. لذا امام صادق ( علیه السلام ) می‌فرماید: «هر کس که از بلایی ترسید، و سپس دعا کرد، خدا آن بلا را از او دور می‌کند( فلاح السائل ، ص 29) 2. زیاد شدن روزی: یکی دیگر از آثار دعا، زیاد شدن روزی است. پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) در این باره می‌فرماید: «دعا، روزی را فراوان می‌کند ( فلاح السائل ، ص 28) 3. نجات از دشمن: در روایات مختلف آمده است؛ دعا مانند سلاحی بُرّنده و شمشیری کُشنده، انسان را از شرّ دشمن نگه داشته و او را از آسیب او نجات می‌دهد؛ مثلا پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمودند: «آیا شما را راهنمایى ننمایم به جنگ افزارى که شما را از دشمنانتان نجات داده و روزی‌هایتان را افزون گرداند؟» گفتند: بله. فرمود: «شب و روز پروردگارتان را بخوانید؛ زیرا به‌راستى که دعا، سلاح مؤمنان است ( فلاح السائل ، ص 28) 4. شفای دردها و بیماری‌ها: امام صادق ( علیه السلام ) فرمود: «بر شما باد به دعا؛ زیرا آن درمان هر دردى است»( ترجمه کافی، ، ج ‏2، ص 470) خداوند دعاهای ما را برآورده به خیر کند موسسه فرهنگی حضرت امام جعفر صادق علیه السلام کانال احکام و احادیث مبتلی به حقیر مسعودی

اعتقادی موضوع: #آثار_صله_رحم سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم امیرمومنان على(علیه السلام) مى فرماید: «صِلُوا ارحامَکُمْ وَ لَو بِالتَّسلیمِ»؛ (صله رحم را به جا بیاورید، هر چند با یک سلام کردن باشد). بحار، ج71، ص 126) صِلِۀ رَحِم به معنای ارتباط و دیدار با خویشاوندان و کمک به آنها و از آموزه‌های اخلاقی اسلام است. صله رحم طبق روایات آثار فراوانی دارد که به برخی اشاره میشود: 1-طول عمر: امام صادق (علیه السلام):چیزی که سبب افزایش عمر گردد ،جز صله رحم نمی شناسم(کافی، ج2 ،ص152) 2- آسانى حساب: امام صادق علیه السلام فرمود: به خویشان حساب روز قیامت را آسان کرده و از مرگ بد جلوگیرى مى‌کند(بحار ، ج 71 ، ص 104 ) .3- فراوانى روزى: حضرت سجّاد علیه السلام فرمود: هر کس دوست دارد، خدا عمرش را طولانى و روزى‌اش را افزایش دهد، باید صله رحم کند(کافی، ج 2 ، ص 156 ) 4- بخشش گناهان و دفع بلا: امام باقر علیه السلام فرمود: رسیدگى به خویشان، گناهان را پاک مى‌کند و بلا را دور مى‌سازد(کافى ، ج 2 ، ص 152 ) 5- آرامش ؛ امام صادق علیه السلام فرمودند: دونفر فامیل وقتی یکدیگر را ببینند آرامش می یابند(امالی، صدوق ص420) 6-برآورده شدن حاجات: پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: کسی که صله حم کند، خدا چهل هزار گناه از گناهان او پاک می‌گردد، و به همین میزان به درجات معنوی او افزوده می‌گردد... و هفتاد حاجت از حوائج دنیوی او برآورده می‌شود(بحار، ج۷۳، ص۳۳۵) لازم به ذکر است که ماخویشاوندی دینی وروحانی با اهل بیت(علیهم السلام) داریم چرا که پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم فرمودند :«من وعلی پدران این امت هستیم»( عیون اخبار الرضا،ج1،ص91) لذا صله و ارتباط با پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم وآل پیامبر علیهم السلام مصادیقی دارد که یکی از آنها زیارت آنهاست که شما زائران ارجمند این توفیق را پیدا کرده اید وشکر نعمت آن این است که برای همه آرزومندان دعا کنید. خداوند،دلهای مردم بخصوص خانواده ها را به هم نزدیکتر بفرماید، موسسه فرهنگی حضرت امام جعفر صادق علیه السلام کانال احکام و احادیث مبتلی به حقیر مسعودی

اعتقادی موضوع:  #ازدواج_حضرت_زهرا_سلام_الله_علیها_در_9_سالگی؟ سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم 1.اختلاف سن ازدواج حضرت،از 9-19 سالگی: چون سال تولد ایشان دو قول (5سال قبل بعثت یا 5سال بعد بعثت) است (کافی ج2 ص355+مقاتل الطالبیین، ج۱، ص۳۰) 2.در  ازدواج، مهم بلوغ جسمی و عقلی است که برای افراد مختلف با قومیت و  نژاد مختلف فرق میکند و  عرب قدیم در هوای گرم عربستان، جثه قوی و تغذیه طبیعی داشتند  و عرف آن زمان نیز این سن را برای ازدواج طبیعی میدانستند. 3.از لحاظ عقلی: حضرت اوج فکری را داشتند که احادیث و خطبه های حضرت شبیه معجزه است که علمای بزرگ، کتابها در شرح کلمات حضرت نوشته اند. 4. رضایت از زندگی و عشق فراوان میان ایشان با همسرشان، جزء واضحات تاریخ است که با اینکه قبلا: خواستگاران زیادی داشتند، ولی فقط امام علیه السلام را قبول کردند و فرمودند:(بهترین شوهر:خیر بعل) (بحار،ج 43 ص 133) 5.یک نمونه حتی نارضایتی ایشان از زندگی بعد از ازدواج نقل نشده ، و  بهترین افراد بشر را تربیت کردند ( مادر 2 امام) 6.قدیم عرف همه کشورها ازدواج دختر درسن9-12 بوده  (روح القوانین،مونتسکیو ص432)  و حتی زرتشتی ها سن 12 را برای ازدواج حتمی میدانستند (روایات داراب، اونوالا ،ص177) خداوند ما را با معارف حقیقی آشنا بفرماید موسسه فرهنگی حضرت امام جعفر صادق علیه السلام کانال احکام و احادیث مبتلی به حقیر مسعودی

ثواب شگفت انگیز قرائت سوره توحید «محمد بن مروان»از امام محمد باقر عليه السّلام نقل مى‌كند كه فرمود: ▫️هركس يك بار قل هو اللّه احد را بخواند بر او مبارك باشد(و به او بركت داده شود) ▫️و هركس دو بار بخواند به خود و خانواده و همسايگانش بركت داده شود ▫️و هركس دوازده بار آن را بخواند خدا دوازده كاخ در بهشت برايش سرپا كند و فرشته‌هاى نگهبان گويند:بيائيد برويم به كاخ‌هاى فلان برادر خود و آنها را تماشا كنيم! ▫️و هركس آن را صد بار بخواند،گناهان بيست و پنج ساله‌اش آمرزيده شود جز خون ناحق و اموال، ▫️و هركس آن را چهارصد بار بخواند ثواب چهارصد شهيد برد كه همه اسب خود را در راه خدا پى كرده و خونش ريخته شده است، ▫️و هركس در يك شبانه‌روز آن را هزار بار بخواند نميرد تا جايگاه خود را در بهشت ببيند يا به او نشان داده شود. 📚الکافي ج۲ ص۶۱۹ حسين صيقل مى‌گويد:از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه مى‌فرمود: خدا كارى را جز با معرفت و شناخت نپذيرد و شناختى بدست نمى‌آيد جز با عمل، پس هركس معرفت دارد،او را به عمل راهنمائى مى‌كند و هركس عملى ندارد معرفتى هم ندارد همانا به راستى اجزاء ايمان از يكديگر به‌وجود مى‌آيند و با هم در ارتباطند. عَنْ حُسَيْنٍ اَلصَّيْقَلِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ يَقُولُ: لاَ يَقْبَلُ اَللَّهُ عَمَلاً إِلاَّ بِمَعْرِفَةٍ وَ لاَ مَعْرِفَةَ إِلاَّ بِعَمَلٍ فَمَنْ عَرَفَ دَلَّتْهُ اَلْمَعْرِفَةُ عَلَى اَلْعَمَلِ وَ مَنْ لَمْ يَعْمَلْ فَلاَ مَعْرِفَةَ لَهُ أَلاَ إِنَّ اَلْإِيمَانَ بَعْضُهُ مِنْ بَعْضٍ . 📚الکافي ج۱ ص۴۴ موسسه فرهنگی حضرت امام جعفر صادق علیه السلام کانال احکام و احادیث مبتلی به حقیر مسعودی

پاسخ دندان شکن امام جواد علیه السلام به مجعولات اهل تسنن بعد از آن كه مامون ام الفضل را به تزويج‏ حضرت جواد عليه السلام در آورد، يحيى بن اكثم (يكى از علماى اهل سنت) با جماعت‏ بسيارى نزد آن حضرت و مامون آمدند . يحيى عرض كرد: اى پسر رسول خدا نظر شما درباره روايتى كه [در مدارك اهل سنت] نقل شده است كه «خداوند جبرئيل را فرستاد تا از پيامبر صلى الله عليه و آله بخواهد كه از ابابكر سؤال كند: آيا او از خداوند راضى هست‏ يا نه؟ با اين كه خداوند از او راضى می ‏باشد» چيست؟ امام جواد عليه السلام فرمود: من منكر فضيلت ابابكر نيستم، ولى بر ناقل اين خبر لازم است كه طبق دستور پيامبر صلى الله عليه و آله عمل كند. پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در حجة الوداع فرمود: «بعد از من جاعلان حديث فراوان مى ‏شوند، لذا بايد احاديث را بر قرآن و احاديث عرضه كنيد; هر حديثى كه موافق قرآن و سنت من باشد به آن عمل كنيد و اگر مخالف آن دو بود، بدان عمل نشود .» اين خبر موافق با قرآن نيست، زيرا خداوند مى‏ فرمايد: وَ لَقَدْ خَلَقْنَا اَلْإِنْسٰانَ وَ نَعْلَمُ مٰا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ اَلْوَرِيدِ 📖سورة ق : 16 «ما انسان را آفريديم و وسوسه‏ هاى نفس او را مى‏ دانيم و ما از رگ قلبش به او نزديك تريم. » آن گاه چگونه مى ‏شود خداوند از رضايت و غضب ابابكر نسبت‏ به خود بى خبر باشد، تا نياز به سؤال داشته باشد؟ اين عقلا محال است . 📗الاحتجاج ج۲ ص۴۴۶ موسسه فرهنگی حضرت امام جعفر صادق علیه السلام کانال احکام و احادیث مبتلی به حقیر مسعودی

فقهی موضوع: #توبه سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. یکی از واجبات فوری توبه از گناه هست به همین مناسب چند نکته را در این زمینه یاد آوری می کنم:  1. توبه واجب فوری است و تأخیر انداختن آن جایز نیست و زمان و مکان و آداب خاصی لازم ندارد لذا فرد وقتی گناهی مرتکب شد باید سریعا توبه کند اگر چه قبلا هم توبه کرده و آنرا شکسته؛ باز هم باید توبه واقعی کند و به سوی خداوند برگردد و از رحمت خدا ناامید نباشد زیرا ناامیدی از رحمت خدا خودش نیز گناه است.   2.حقیقت توبه پشیمانی از گناه است یعنی قلبا از گناهش پشیمان شود و تصمیم بر ترک گناه بگیرد و گناهانی را که انجام داده مثل دروغ، تهمت، غیبت‌، بد‌حجابی، نگاه به نامحرم، موسیقی حرام‌، خرید و فروش و استعمال مواد مخدر، تصمیم بگیرد که ترک کند.   3.همچنین نسبت به برخی گناهان جبران گذشته واجب است مثلا اگر گناهش ترک نماز و روزه بوده در انجام نماز و روزهای قضا کوتاهی نکند، خمس، زکات و حق الناس که برگردن دارد را پرداخت کند. و در ادای دین صدقه دادن یا انجام کار خیر برای طلبکار هر چند فوت کرده باشد کافی نیست. (عروه اول احکام اموات؛ رساله مراجع مساله 1813؛ موسسه فرهنگی حضرت امام جعفر صادق علیه السلام کانال احکام و احادیث مبتلی به حقیر مسعودی