لطفا نشر حداکثری

بندگان عاشق خدا 🤲 نماز عاشقانه دو آخوند ویک پاسدار @DasTanaK_ir | داناب 👈

اصلِ کلیپ سخنان #استاد_شجاعی پیرامون قدرت‌گیری جبهه حق و جبهه شیطان در آخرالزمان و افزایش حضور شیاطین جن و شیاطین انس در زمین. که قسمتی از آن تقطیع و وایرال شده است... ☫به جمع سربازان گمنام بپیوندید👇 https://eitaa.com/joinchat/3617980416C11748e2114

سلام 🇮🇷تحلیل جالب نشریه عراقی از اغتشاشات ایران🇮🇷 یک کاربر رسانه‌ای عراقی از وقایع اخیر ایران بعنوان اهمّ مطالبات اغتشاشگران مطالب جالبی نوشت، حیفم آمد به اطلاع هموطنان نرسانم يکشنبه گذشته (۱۴٠۱/۹/۲٠) مقاله‌ای در شبکه‌های اجتماعی عراقی منتشر شده است، که به مطالبات اغتشاشگران در ایران پرداخت. اعلام شد: مسائل اقتصادی و یا اجتماعی و یا علمی در فهرست مطالبات اغتشاشگران دیده نمی شود، بلکه آنها به تاسی از فرهنگ غرب فقط خواهان کشف حجاب بودند. متن کامل مقاله به شرح زیر است: ۱- معترضان هیچ بیانیه‌ای و یا شعاری مبنی بر بهبود خدمات عمومی از قبیل برق و گاز مطرح نکرده بودند چون تمام این موارد در کشور با قیمت پایین و با تکنولوژی های بالا فراهم و در دسترس ایرانیهاست، شهرها از نعمت لوله‌کشی گاز بهره‌مندند و برق هم به ندرت در گرمای تابستان قطع می شود. ۲- در فهرست مطالبات اغتشاشگران، خواسته‌ای در خصوص آموزش و یا درمان مشاهده نمی‌شد، زیرا انقلاب اسلامی ایران در حوزه آموزش و درمان انقلابی بپا کرده و آموزش به صورت رایگان برای عموم ملت ایران فراهم است، حتی ایرانیها ۹۵ درصد از نیازهای دارویی خود را داخل تامین می‌کنند و بیمارستانهای ایران همه ساله از هزاران نفر از بیماران از کشورهای همسایه استقبال می‌کند. ۳- همچنین درخواستی در خصوص سنگفرش کردن و آسفالت جاده‌ها، احداث شبکه مترو، قطار و فرودگاه‌های داخلی دیده نمی شد، زیرا شبکه حمل و نقل در ایران از حیث وسعت و نیز از لحاظ زیبایی کم نظیر است و علاوه بر آن در این کشور ۷٠ فرودگاه داخلی وجود دارد. ۴- کسی از معترضان خواستار توسعه فضای سبز نبود، زیرا بسیاری از شهرهای ایران به گونه‌ای است که بیننده گمان می‌کند که وارد یک جنگل سرسبز شده است. ۵- در فهرست مطالبات معترضان حتی درخواستی مبنی بر نوسازی قوانین کار دیده نمی‌شد، زیرا قوانین کار در ایران از بسیاری از نظامهای سرمایه داری جهان پیشرفته‌تر است و از کارگران حمایت می شود. ۶- تقاضایی از وزارت مسکن از سوی معترضان دیده نشده است، زیرا آنچه که ایران در خصوص مسکن به جوانان ارائه می‌دهد، آرزوی صدها میلیون جوان در سایر کشورهای متعدد است. ۷- در فهرست مطالبات ایرانیان درخواستی درخصوص آزادیهای فکری و سیاسی مشاهده نشده است، چون مطبوعات در ایران آزادانه می‌نویسند و انتقاد می‌کنند. ۸- کسی خواهان توسعه و ارتقای صنعت و پژوهش‌های علمی نیست، زیرا ایران در این خصوص معجزه آفریده است، آنچه که در بازار می‌بینی، اغلب ساخت داخل است، حتی پروژه‌های عظیم و ایستگاههای استخراج نفت و ذوب فلزات و ساخت خودرو به دست متخصصان ایرانی صورت میگیرد، همه شرکت های بزرگ در ایران ملّی هستند و تمام طرح‌ها و پروژه‌های خود را با ساز و کارها، ابزارها و نیروهای داخلی به اجرا درمی آورند. ۹- همچنین خواسته‌ای مربوط به موسیقی، سینما، شعر، نقاشی و ورزش ندیدم، زیرا ایران در بسیاری از این رشته‌ها و هنرها در آسیا و حتی در جهان، سرآمد و پیشتاز است. نتیجه: آنچه که در فهرست مطالبات این اغتشاشاگران دیده می‌شود، آن است که چرا این نظام اجازه بوسیدن در انظار عمومی، کشف‌ حجاب، ولنگاری، نوشیدن مشروبات الکلی، فسق و فجور را به اینها نمی‌دهد، به همین سادگی و سخیفی‼️‼️ شبکه‌های اجتماعی ایرانی را دنبال کنید، تا به صحّت سخنانم درخصوص اهمّ مطالبات سخیف این جماعت اندک پی ببرید. نشر مجدد پیام نویسنده عراقی» ۱۴٠۱/۹/۲۷ 🇮🇷🌹🇮🇷🌹🇮🇷🌹🇮🇷🌹🇮🇷

💢 سردار قاآنی: همه شما حتی اگر یک روز کار رسانه ای علیه انقلاب اسلامی کرده باشید یک روزی نوبت شما خواهد رسید و خواهید خورد. 🔴به پویش #سربازان_رهبری بپیوندید👇🏻 https://eitaa.com/joinchat/538181826C023db549b8

🎥سردار قاآنی: الان در هفته حدود 40-50 عملیات فقط در کرانه باختری می شود 🔹فرمانده سپاه قدس :کل کرانه باختری دو برابر تهران وسعت دارد، بعضی روزها ۱۰ عملیات آنجا صورت می‌گیرد. هر چقدر آمریکا و رژیم صهیونیستی فشار بیاورند فشار مضاعف روی آنها گذاشته خواهد شد. 🔹گفتیم تا دیر نشده خانه های تان رو بفروشید خانه در رژیم صهیونیستی ارزان می شود و در اروپا گران می شود ولی گوش نکردند. در سرزمین‌های اشغالی شخصیت‌های به نام صهیونیست تشکیلات درست کردند، آمار هم می‌دهند، تبلیغ هم می‌کنند برویم کشورهای دیگر. دیر نیست که مردم فلسطین شما را با فضاحت بیرون بیاندازند‌. 🇮🇷 @Sepahiy.. اخبار سپاه پاسداران

🎥#پوشش_زنده|سردار قاآنی: آمریکای جنایتکار در این ناآرامی های اخیر به صورت چند جوان ناآگاه پنجه انداخت و آنها را به میدان کشید فرمانده نیروی سپاه قدس انقلاب اسلامی: 🔸آمریکا حتی به جوانی که چاقو می کشد و شیشه می شکند ظلم و جنایت می کند 🔸حاج قاسم و ابومهدی المهندس چنان در دهان آمریکا زدند که تا به امروز عقب می رود 🇮🇷 تحلیل سیاسی و جنگ نرم http://eitaa.com/joinchat/1560084480C6ad9c44032

نماز اول وقت التماس دعا

صفحه ۳۹۷ مصحف شریف سوره مبارکه عنکبوت 🆔 https://eitaa.com/joinchat/2021851139Cd560dd7e3d

🔸ترتیل صفحه 397 قرآن کریم با صدای استاد حامد ولی زاده مقام بیات 🔸به همراه ترجمه گویای فارسی با صدای مرحوم استاد اسماعیل قادرپناه ☘️☘️☘️☘️ 🆔 https://eitaa.com/joinchat/2021851139Cd560dd7e3d

قرآن ترجمه المیزان سوره 29 سوره مبارکه العنكبوت صفحه 397 وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَحْسَنَ الَّذِي كَانُوا يَعْمَلُونَ (7) و کسانى که ايمان آورده و کارهاى شايسته انجام داده اند، کارهاى بدشان را حتماً از آنان مى پوشانيم و طبق بهترين عملى که مى کرده اند سزايشان مى دهيم. (7) وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْنًا ۖ وَإِنْ جَاهَدَاكَ لِتُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا ۚ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (8) و انسان را درباره پدر و مادرش به نيکى کردن سفارش نموده ايم و اگر آن دو کوشيدند تا چيزى را شريک من سازى که هيچ علمى به [حقانيّت ]آن ندارى از آن دو اطاعت مکن، بازگشتتان فقط به سوى من است پس شما را به آنچه کرده ايد خبر مى دهم. (8) وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِي الصَّالِحِينَ (9) و کسانى را که ايمان آورده و کارهاى شايسته انجام داده اند، قطعاً در زمره شايستگان درمى آوريم. (9) وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ فَإِذَا أُوذِيَ فِي اللَّهِ جَعَلَ فِتْنَةَ النَّاسِ كَعَذَابِ اللَّهِ وَلَئِنْ جَاءَ نَصْرٌ مِنْ رَبِّكَ لَيَقُولُنَّ إِنَّا كُنَّا مَعَكُمْ ۚ أَوَلَيْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِمَا فِي صُدُورِ الْعَالَمِينَ (10) و از مردم کسانى هستند که مى گويند: به خدا ايمان آورديم پس وقتى در راه خدا آزار ببينند، آزار مردم را مانند عذاب خدا تلقّى مى کنند و وقتى نصرتى از پروردگارت بيايد مى گويند: همانا ما با شما بوديم آيا [حال آنان بر خدا مخفى است] و خدا به آنچه در سينه هاى جهانيان است [از همه] آگاه تر نيست؟ (10) وَلَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَلَيَعْلَمَنَّ الْمُنَافِقِينَ (11) و قطعاً خدا کسانى را که ايمان آورده اند مى شناسد و منافقان را [نيز ]قطعاً مى شناسد. (11) وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آمَنُوا اتَّبِعُوا سَبِيلَنَا وَلْنَحْمِلْ خَطَايَاكُمْ وَمَا هُمْ بِحَامِلِينَ مِنْ خَطَايَاهُمْ مِنْ شَيْءٍ ۖ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ (12) و آنان که کفر ورزيدند، به آنان که ايمان آوردند گفتند: از راه ما پيروى کنيد و ما خطاهاى شما را به عهده مى گيريم در حالى که نمى توانند از خطاهاى آنان چيزى به عهده بگيرند و بى ترديد آنان دروغگويند. (12) وَلَيَحْمِلُنَّ أَثْقَالَهُمْ وَأَثْقَالًا مَعَ أَثْقَالِهِمْ ۖ وَلَيُسْأَلُنَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَمَّا كَانُوا يَفْتَرُونَ (13) و قطعاً بارهاى [خطاى] خويش را با بارهاى ديگرى [از خطاهاى کسانى که گمراهشان کردند] همراه با بارهاى خود حمل خواهند کرد و روز قيامت از آنچه افترا مى بستند حتماً بازپرسى خواهند شد. (13) وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِيهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلَّا خَمْسِينَ عَامًا فَأَخَذَهُمُ الطُّوفَانُ وَهُمْ ظَالِمُونَ (14) و همانا نوح را به سوى قومش فرستاديم پس هزار سال الاّ پنجاه سال در ميانشان درنگ کرد، آن گاه طوفان آنها [را فرا] گرفت در حالى که آنان ستمکار بودند. (14) 🌸🌸🌸🌸🌸 🆔 https://eitaa.com/joinchat/2021851139Cd560dd7e3d

🌷 نکته تفسیری صفحه ۳۹۷🌷 دو گوهر گران بها: یکی از توصیه های مهم قرآن، سفارش به نیکی به پدر و مادر است. این توصیه چنان مهم است که خداوند در چهار آیه‏، پس از فرمان به پرستش خود، در مورد نیکی به پدر و مادر سفارش کرده است ؛ زیرا مهم ترین سبب آفرینش ما، پدر و مادر هستند و ما وظیفه داریم پس از شکرگزاری از خدای بزرگ برای به وجود آوردن ما، از والدین خود سپاسگزاری و به آنان نیکی کنیم. پیشوایان دین ما نیز به پیروی از فرمان خدا، تأکید بسیاری بر این عمل کرده و به‏ ویژه در مورد نیکی به مادر تأکید بیشتری کرده اند. در حدیثی می خوانیم که شخصی خدمت پیامبر اسلام آمد و عرض کرد: من به چه کسی نیکی کنم؟ فرمود: به مادرت. دوباره سؤال کرد: بعد از او به چه کسی؟ فرمود: به مادرت. بار سوّم سؤال کرد: پس از او به چه کسی؟ فرمود: به مادرت. در چهارمین مرتبه، پیامبر به او توصیه فرمود که به پدر، و پس از آن، به سایر بستگانش ـ به ترتیب نزدیکی ـ نیکی کند. در روایت دیگری که در بسیاری از کتاب ها نقل شده، می خوانیم که پیامبر فرمود: «بهشت، زیر پای مادران است.» یعنی تنها از راه فروتنی و همچون خاک پای مادر بودن می توان به بهشتِ پرنعمت راه یافت. البتّه این آیه‏ پس از توصیه ی همگان به این عمل، یک استثنا برای آن قرار می دهد و می فرماید: «اگر پدر و مادر تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا چیزی را که هیچ اطّلاعی از حق بودن آن نداری، شریک من قرار دهی، از آنان اطاعت نکن.» بر این اساس، انسان حق ندارد به بهانه‏ ی اطاعت از پدر و مادر، به خدا کافر شود و برای او شریک قرار دهد؛ زیرا اطاعت از هر مخلوقی باید با اجازه‏ ی خالق انجام شود، و به فرموده‏ ی امیر مؤمنان علی، «اطاعت از هیچ مخلوقی که به نافرمانی از خالق بینجامد، روا نیست». از این رو نه تنها در خصوص شرک، بلکه در هیچ‏ کار حرام و ترک هیچ واجبی نمی توان از پدر و مادر اطاعت کرد. برای مثال، به بهانه‏ ی اینکه پدر و مادر می گویند، نمی توانیم نماز نخوانیم یا روزه نگیریم! البتّه اطاعت نکردن از پدر و مادر در این گونه موارد، نباید همراه با بی احترامی به آنان باشد؛ بلکه به فرموده‏ ی آیه‏ ی 15 سوره‏ی لقمان، در این موارد نیز باید احترام والدین را کاملاً نگه داشت و در معاشرت با آنان، با روی گشاده و احترام برخورد کرد . این نکته، مورد توجّه پیشوایان معصوم ما نیز بوده است؛ چنان که در روایتی می خوانیم که شخصی به امام صادق عرض کرد: «من پدر و مادری دارم که با شما مخالف هستند.» امام فرمود: «به آنان نیکی کن؛ همان طور که به مسلمانانی که ولایت ما را قبول دارند، نیکی می کنی.» 🆔 https://eitaa.com/joinchat/2021851139Cd560dd7e3d

بسم الله الرحمن الرحیم *جهاد تبیین* 🌼مگر چگونه زندگی میکنیم که تا کسی میمیرد میگوییم راحت شد !! ✍خانه های بزرگ اما خانواده های کوچک داریم ،مدرک تحصیلی بالا اما درک پایینی داریم بی هیچ ملاحظه ای ایام میگذرانیم اما دلمان عمر نوح میخواهد !! کم میخندیم و زود عصبانی می شویم کم مطالعه میکنیم اما همه چیز را میدانیم ! زیاد دروغ میگوییم اما همه از دروغ متنفریم، زندگی ساختن را یاد گرفته ایم اما زندگی کردن را نه ساختمانهای بلند داریم اما طبعمان کوتاه است ، بیشتر خرج میکنیم اما کمتر داریم، بیشتر میخریم اما کمتر لذت میبریم. فضای بیرون را فتح کرده ایم اما فضای درون را نه، بیشتر برنامه میریزیم اما کمتر عمل میکنیم ، عجله کردن را آموخته ایم و نه صبر کردن را...! مگر بیشتر از یکبار فرصت زندگی کردن داریم...؟! ✅اميرالمؤمنين عليه‌السلام: عُمرُ المَرءِ لاقيمةَ لَه. عمر انسان (آنقدر گرانبها است که) به هيچ قيمتي قابل ارزيابي نيست. 🇮🇷🇮🇷⬇️ به کانال جهاد تبیین بپیوندید https://eitaa.com/jahad_tabbin

بسم الله الرحمن الرحیم *جهاد تبیین* ادامه قانون اساسی ⬇️⬇️🇮🇷🇮🇷 اصل هجدهم پرچم رسمی ایران به رنگ‏های سبز و سفید و سرخ با علامت مخصوص جمهوری اسلامی و شعار «الله اكبر» است. 🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷 به کانال جهاد تبیین بپیوندید https://eitaa.com/jahad_tabbin

بسم الله الرحمن الرحیم *جهاد تبیین* ادامه قانون اساسی ⬇️⬇️🇮🇷🇮🇷 فصل سوم- حقوق ملت اصل نوزدهم مردم ایران از هر قوم و قبیله كه باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ، نژاد، زبان و مانند اینها سبب امتیاز نخواهد بود. 🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷 به کانال جهاد تبیین بپیوندید https://eitaa.com/jahad_tabbin

بسم الله الرحمن الرحیم راههای مبارزه با جنگ نرم همبستگى اجتماعى در مورد همبستگى اجتماعى تعاریف مختلفى ارائه شده است، از جمله: احساس مسئولیت متقابل بین چند نفر یا چند گروه که از آگاهى و اراده برخوردار باشند و شامل پیوندهاى انسانى و برادرى بین انسانها به طور کلى و حتى وابستگى متقابل حیات و منافع آنها باشد... به زبان جامعه شناختى همبستگى پدیده اى را مى رساند که بر پایه آن در سطح یک گروه یا یک جامعه، اعضا به یکدیگر وابسته اند و به طور متقابل نیازمند یکدیگر هستند. مشارکت عمومى درخصوص مشارکت تعریفهاى متعددى ارائه شده است از جمله: مشارکت عبارت است از قبول همکارى آگاهانه و از روى میل و اراده براى رسیدن به یک هدف خاص. به عبارتى دیگر شرکت همراه با اختیار در یک عمل جمعى توأم با تعهد با مسئولیت برمبناى استفاده از اطلاعات و فرصت ها مى باشد. آگوست کنت، جامعه شناس فرانسوى، ملاک شکل گیرى وفاق و همبستگى اجتماعى را بر توافق اذهان آدمیان مى داند و معتقد است که جامعه به وجود نمى آید، مگر آنکه اعضاى آن اعتقادات واحدى داشته باشند. افکار بر جهان حکومت مى کند و جهان را دگرگون مى سازد ص۱ قاسمی

ادامه ص۱⬅️ به بیان دیگر، همه دستگاههاى اجتماعى براساس عقاید بنا شده اند و بحران هاى سیاسى جوامع امروزى ناشى از هرج و مرج فکرى آدمیان است. امیل دورکیم جامعه شناس دیگر فرانسوى نیز معتقد است که همبستگى اجتماعى و وفاق ملى براساس ارزش ها و قواعد اخلاقى و پذیرش این ارزش ها از جانب اکثریت افراد جامعه صورت مى گیرد و نقش کم رنگ مذهب در جامعه و فردگرایى در جوامع جدید، آفت بزرگ وفاق اجتماعى است. دیدگاههاى همبستگى اجتماعى یکى از موضوعات مورد توجه نظریه پردازان جامعه شناس و اندیشمندان اسلامى بحث همبستگى اجتماعى است. در میان جامعه شناسان کلاسیک، امیل دورکیم بیش از دیگران به طور مستقیم وارد مباحث مربوط به همبستگى اجتماعى شده است. او در زمینه همبستگى اجتماعى در دو کتاب معروف خود به نامهاى «تقسیم کار اجتماعى» و «خودکشى» سخن گفته است. آنچه دورکیم را به بحث همبستگى اجتماعى وادار کرده، یافتن پاسخى براى این سؤال است که: چه نیرویى جامعه را متحد و یکپارچه نگه مى دارد؟ وى در پاسخِ به این پرسش، تقسیم کار را مد نظر قرار مى دهد. از دیدگاه او کارکرد تقسیم کار که با حیات اخلاقى نیز توأم است همبستگى اجتماعى مى باشد، بنابراین کارکرد تقسیم کار، امرى فراتر از منافع و اغراض اساساً اقتصادى است. دورکیم اعتقاد دارد که همبستگى براساس نوع جوامع سنتى و صنعتى به دو دسته قابل تقسیم بندى است. در جوامع سنتى گذشته همبستگى مکانیکى وجود داشت. یعنى این همبستگى زمانى وجود دارد که اعتقادات و احساسات مشترکى بین تمامى اعضاى گروهها حاکم باشد و هر قدر میزان این اعتقادات و احساساتِ مشترک شدیدتر و قوى تر باشد، همبستگى مکانیکى یا خود به خودىِ استوارترى به وجود مى آید. از سوى دیگر هر چه جوامع به سوى پیچیدگى و تقسیم کار مى رود، همبستگى به شکل ارگانیکى نمایان مى گردد. جوامع ارگانیک یا پیشرفته صنعتى مبیّن درجات بالایى از استقلال در میان افراد و واحدهاى جمعى است و قراردادهاى قانونى، هنجارهاى این روابط داخلى را تنظیم مى نماید. در این جامعه وجدان جمعى ضعیف مى شود و زمینه را براى قضایاى ارزشى این دنیایى و کلى در جهت مبادلات قراردادها و هنجارها که وابستگى هاى واحدهاى اجتماعى تخصّصى به یکدیگر را تنظیم مى نماید. تالکوت پارسنز جامعه شناس آمریکایى عامل تقویت همبستگى اجتماعى را در تعادل و هماهنگى میان ایده ها، باورها و ارزش هاى مشترک با محیط مى داند. این ارزشها و هنجارهاى مشترک به خودى خود نمى توانند همبستگى میان افراد جامعه را تأمین کنند، مگر این که محیط را با خود سازگار کنند. ابن خلدون دانشمند اسلامى، همبستگى اجتماعى را مبتنى بر عصبیت قومى مى داند و معتقد است که جوهره حیات جمعى را پدیده تعلق اجتماعى و روح یاریگرى به یکدیگر تشکیل مى دهد. که این روح یاریگرى و عصبیت، همان ایجاد همبستگى اجتماعى است. اسلام به عنوان کامل ترین دین براى هدایت بشر، بهترین معیارها و محورها را براى وفاق اجتماعى و همبستگى امت اسلامى اصول و مبادى دین معرفى مى کند که از فطرت سلیم بشرى نشأت گرفته است. علاّمه محمدتقى جعفرى مى گوید: آنچه مى تواند حیات انسان را در این جهان هستى داراى فلسفه و هدف قابل قبول نماید، دین است. اصول و مبادى کلى که متن دین الهى را تشکیل مى دهند، همواره در طول تاریخ متحد بوده اند. بنابراین، بناى وحدت امت اسلامى، همان دین فطرى است. عوامل تقویت همبستگى اجتماعى علاوه بر تعادل و هماهنگى میان ایده ها، باورها و ارزشهاى مشترک با محیط عوامل زیر در ایجاد و تقویت همبستگى میان انسانها مؤثرند. 1 ـ علم و آگاهى علم و آگاهى کامل به عقاید باورها و ارزش ها یک نوع بصیرت به انسان مى بخشد، که در بحران ها و فراز و نشیب هاى لغزنده، مسائل جزیى و فرعى را که گاهى موجب شکست و سقوط مى شود، نادیده بگیرد، و به هدفهاى اصیل و درخشان و مسئولیت خود بیندیشد تا سرانجام راههاى نفوذ دشمن مسدود گردد و اتفاق و اتحاد به وجود آید. از حضرت على(ع) نقل شده که مى فرماید: اگر کسى که چیزى را نمى داند، ساکت بماند و از اظهار نظر بى اساس خوددارى کند، اختلاف از میان مى رود. 2 ـ مشورت و تفاهم مشورت و تفاهم در مسائل آنقدر ضرورى و پسندیده است و در ایجاد مودّت و محبت اجتماعى نقش بسیار مؤثرى دارد که خداوند به پیامبر(ص) دستور مى دهد که: در کارها با اصحاب خود مشورت کن. حضرت على(ع) مى فرماید: انسان خودرأى به هدف نمى رسد، و اگر با مردم مشورت کند، از عقل آنها کمک گرفته است. 3 ـ مهربانى و مدارا مدارا و مهربانى و نیز عفو و گذشت را مى توان، از راههاى جلب محبوبیت و اصلاح اجتماع به حساب آورد، چون این صفات جلو بسیارى از جدالها و کشمکش ها را مى گیرد و به جاى آن آرامش و روابط انسانى را جایگزین آنها مى نماید. پیامبر اکرم(ص) مى فرماید: مدارا و سازگارى با مردم نصف ایمان و مهربانى با آنها نصف عیش و راحتى زندگى است. 4 ـ صفا و یکرنگى توجه دادن به صفا و یکرنگی ص۲ قاسمی

ادامه ص۳⬅️ روح برادرى و مسئولیت را، مى توان از وسایل اتحاد و اتفاق در جامعه دانست. اسلام براى این منظور، نفاق و دورویى را زشت و منفور مى داند و پیامبر اکرم(ص) مى فرماید: کسى که در دنیا دو رو، و منافق باشد، در آخرت دو زبان از آتش خواهد داشت! بنابراین صفا و یک رنگى، عامل بسیار مؤثرى در تأمین اتحاد و روابط انسانى جامعه خواهد بود. 5 ـ نوعدوستى و پیمان بردارى قرآن مى فرماید: به راستى اهل ایمان برادر یکدیگرند، بنابراین شما میان برادران خود اصلاح و آشتى برقرار کنید و خدا را در نظر داشته باشید، امید که مورد رحمت و لطف او واقع شوید. عوامل تهدید همبستگى اجتماعى جامعه شناسانى مانند پارسنز معتقد است جامعه استعداد و ظرفیت جدال و ستیز را داراست که البته این استعداد ممکن است به فعلیت درآید یا درنیاید. از نظر پارسنز این جدال و ستیز از کمیابى عمومى کالاهاى ارزشمند سرچشمه مى گیرد. از این رو او به دنبال راهى است که از طریق آن، انسانها با وجود کمیابى مزمن کالاها در جامعه بتوانند در کنار هم به سر برند. امّا این که چگونه کمیابى کالاهاى ارزشمند به تهدید همبستگى اجتماعى مى انجامد، امرى است که به موضوع ضرورتهاى کارکردى در نظام اجتماعى پارسنز مربوط مى شود. یکى از ضرورتهاى کارکردى در نظام اجتماعى کارکرد تطبیق و انطباق خرده نظام با نظام اجتماعى است. چنانچه کارکرد تطبیق نتواند نیازهاى خود را با شرایط محیطى و ارزشها حاکم بر جامعه هماهنگ نماید، همبستگى اجتماعى نظام اجتماعى تهدید خواهد شد. ابن خلدون اضمحلال عصبیت قومى را موجب تضعیف همبستگى اجتماعى میان انسانها مى داند و معتقد است که در برآوردن نیازها هر چه انسان به تن پرورى و تجمل خواهى فرو رود به همان میزان به نابودى نزدیک مى شوند. همچنین عوامل زیر تهدید کننده همبستگى اجتماعى انسانها به شمار مى آیند. 1 ـ بدبینى هاى بى جا سوءظن و بدبینى هاى بى جا را مى توان از جمله عوامل شکل گیرى اختلاف و تفرقه گرایى و دامن زدن به آتش تشتت و پراکندگى دانست. اسلام چنین روحى را در میان جامعه شدیداً محکوم کرده و با بیانها و هشدارهاى گوناگونى، اهل ایمان را از آن برحذر مى دارد، تا از زیانهاى فردى و اجتماعى آن در جامعه جلوگیرى نماید. قرآن مى گوید: اى اهل ایمان، از بسیارى از گمانها بپرهیزید، که بعضى از گمانها گناه است. حضرت على(ع) مى فرماید: وقتى سخنى را مى شنوید، تا مى توانید براى آن احتمال خیر و صحیح بدهید، درباره آن گمان بد نبرید. 2 ـ بهتان و افترا بهتان و افترا موجب شکاف و اختلاف در جامعه مى گردد، همچنین بهتان زدن سبب زوال ایمان بهتان زننده است. امام صادق(ع) مى فرماید: هرگاه شخص مؤمنى به برادر مسلمانش بهتان بزند و تهمتى به او ببندد، ایمان درونى اش نابود مى شود، همان طور که نمک در آب نابود مى گردد. چه بسا افراد پاک و آراسته اى، به سبب حب و بغض هاى دشمنان مورد ضربه ها و لطمه هاى جدى قرار مى گیرند و شکست هاى دردناک و مخربى را در زندگى متحمل مى شوند. 3 ـ توقع هاى بى جا توقع ها و طمع هاى بى مورد را مى توان از جمله علل اختلاف و تفرقه گرایى ها دانست. چون افراد گاهى براى اشغال پست هاى حساس و یا به دست آوردن درهم و دینار و یا هدفهاى دیگر دست حاجت، پیش این و آن دراز مى کنند و چنانچه به خواسته ها و تقاضاهاى بى جاى خود نرسند، سر به عصیان مى گذارند و به جبهه بندیها متوسل مى شوند بدین جهت، اسلام این حالات را موجب سقوط شرافت و عزت انسانى فرد و جامعه معرفى کرده است. پیامبر اکرم(ص) مى فرماید: کسى که دست سؤال پیش مردم دراز کند، در صورتى که خوراک سه روز خود را دارد، روز قیامت در حالى به پیشگاه محاسبه الهى مى آید که صورتش گوشت ندارد. 4 ـ جاه طلبى و برترى جویى از جمله علل مهم اختلاف و دسته بندیهاى یک جامعه را مى توان جاه طلبى و برترى جویى برخى از افراد دانست. کسانى که براى خود جایگاه ویژه اى قائل هستند و خود را موجودات برتر از سایرین مى دانند، به تدریج براى رساندن خود به جایگاه موهوم دست به اقدامات تجاوزگرانه اى مى زنند. روحیه چنین افرادى مستکبرانه و عملشان استکبارى است. رفتار مستکبرانه، آمیخته با ستم و تعدى است. مبتلایان به روحیه استکبارى مى کوشند بهترین امکانات و بهترین موقعیت اجتماعى را به خود اختصاص دهند و حتى اطرافیان و هواداران را نیز به جایگاهى برسانند که شایسته شان نیست و بدین ترتیب نظامى طبقاتى به وجود مى آید که در آن فرودستان باید در خدمت فرادستان قرار بگیرند. لذا جاه طلبى و برترى جوئى در مرحله اول موجب خودخواهى و عصیان مى گردد و سپس فرد جاه طلب وقتى در هدفهاى خود پیروز نشد، به اختلاف و تفرقه گرایى دامن مى زند. قرآن کریم براى جاه طلبانى که قهراً به عصیان و سرکشى نیز مى پردازند مى فرماید: خانه آخرت را براى کسانى قرار مى دهیم که در زمین خواستار برترى و فساد نیستند و فرجام (خوش) از آن پرهیزگاران است ص۳ قاسمی

ادامه ص۳⬅️حب مال و جاه طلبى، نفاق را در دل مى رویاند، همان طور که آب سبزى را مى رویاند. 5 ـ بخل، حسد و کینه بُخل، حسد و کینه را نیز مى توان از انگیزه هاى اختلاف و تفرقه گرایى در جامعه به شمار آورد. بدین جهت اسلام این صفات را هم مذموم و منفور و حتى گاهى نابود کننده ایمان افراد قلمداد کرده است. امام باقر(ع) مى فرماید: به یقین حسد نیروى ایمان را مى خورد، همچنان که آتش هیزم را مى خورد و نابود مى کند. 6 ـ خواهش هاى نفسانى خواهش هاى نفسانى به اندازه اى توان دارند که انسان را به نادیده گرفتن موازین تعیین شده وادارند، به گونه اى که حتى مقدس ترین ایده ها و آرمان ها را نادیده بگیرد. بسیارى از رفتارهاى نابه هنجار و حق کشى ها و حریم شکنى ها از نفسانیات انسان سرچشمه مى گیرند. خواهش هاى نفسانى جلوه هاى فراوانى دارد، از عوامل بسیار نیرومند تفرقه و تشتت است. آیات زیادى در قرآن وجود دارد که در آنها از نفسانیات و آثار و تبعات آنها سخن گفته شده است. اختلاف دینى در میان عالمان، ناشى از بغى و حسد معرفى شده است. قرآن کریم در این زمینه مى فرماید: راه تفرقه نپیمودند مگر از روى حسد، هنگامى که برایشان علم آمد. خاستگاه اجتماعى مشارکت انسان یک موجود ذاتاً اجتماعى است که حیاتش نیز به مشارکت اجتماعى او با همنوعانش وابسته است، انسان از همان ابتداى زندگى خود براى تأمین نیازهاى خویش به تعاون و همکارى با دیگران نیاز داشته و در طول تاریخ، مشارکت اجتماعى در نظامهاى سیاسى یکى از مهم ترین مباحث محسوب مى شده است. مشارکت اجتماعى فرایندى است که از طریق آن، شخصیت اجتماعى انسانها شکل مى گیرد و آنان را براى انجام کارهاى مشترک گروهى آماده مى سازد. مشارکت امرى است که مى تواند در ساحت هاى گوناگون از جمله همکارى سازگارى، پذیرش، همبستگى، همیارى، یکپارچگى و تعامل تحقق مى یابد. انسجام و همبستگى اجتماعى شرط لازم براى مشارکت انسجام و وحدت اعضاى جامعه، از جمله مهمترین عواملى هستند که موفقیت آنها را تضمین مى کند و جامعه را به سوى رشد و تعالى سوق مى دهد. از سوى دیگر تفرقه و پراکندگى موجب زوال و انحطاط است. حضرت على(ع) درباره علل ظهور و سقوط تمدنهاى گذشته و نقش وحدت و تفرقه در این موضوع مى فرماید: پس بنگرید چه سان مى نمودند آن گاه که گروه ها فراهم بودند و همگام یک راه را مى پیمودند و راست و با هم سازوار و دستها یکدیگر را مددکار بود. شمشیرها به یارى هم آخته و دیده ها به یک سو دوخته و اراده ها در پى یک چیز تاخته، آیا مهتران سراسر زمین نبودند و بر جهانیان پادشاهى نمى نمودند؟ پس بنگرید که پایان کارشان به کجا کشید، چون بین شان جدایى افتاد، الفت به پراکندگى انجامید و سختى ها در دلهاشان گوناگون گردید، از هم جدا شده و به حزبها گراییدند و خدا لباس کرامت خود را از تن شان بیرون آورد و نعمت فراخ خویش را از دست شان به در کرد و داستان آنان میان شما ماند و آنان را براى پند گیرندگان عبرت گردانید. انسجام، یگانگى و اتحاد مردم یک جامعه، اسباب حرکت آنها به سمت هدفهاى مطلوب است و رشد جامعه را در پى دارد، حال آن که تفرق و ناهماهنگى و اختلاف درونى جامعه پایه هاى قدرت و قوام جامعه را دچار تزلزل مى کند و امتیازات موجود را نابود مى سازد. حضرت على(ع) با تکیه بر همین اصل، مردم جامعه خود را توبیخ مى کند و شکست آنان را على رغم برخوردارى از رهبر صالح و پذیرش ارزش هاى دینى، پیش بینى مى نماید، آن جا که مى فرماید: به خدا سوگند که با چنین اوضاع و احوالى، به گمان خویش، آینده را چنین مى بینم که آنان، با استفاده از نقطه هاى ضعف شما، دولت را در اختیار گیرند، چرا که آنان بر محور باطل خویش فراهم اند و شما از محور حقتان پراکنده اید، آنان در راه باطلشان مطیع رهبر خویش اند، امّا شما در راه حق خود از رهبرتان سرمى تابید... . طبق این عبارت در شرایطى که جامعه از انسجام درونى برخوردار نباشد، رهبرى بزرگ مردى چون امام على(ع) هم کارساز نخواهد بود. عوامل مشارکت سیاسى و اجتماعى عواملى که در مشارکت سیاسى و اجتماعى مردم با حکومت و نظام اسلامى نقش دارد عبارتند از: الف) عوامل نظرى یکى از عوامل مشارکت سیاسى ـ اجتماعى مردم در نظام سیاسى اسلام، رضایت مردم از نظام حاکم است و یکى از چیزهایى که رضایت عامه بدان بستگى دارد، نوع نگاه حکومت است بر توده مردم: با این دید که آنها برده و مملوک و فقط براى این هستند که از حاکم اطاعت کنند و حاکم مالک و قیم و صاحب اختیار مردم است؟ یا به این دید که مردم صاحب حق اند و او امین و نماینده آنهاست. در صورت اول هر خدمتى انجام دهد از نوع تیمارى است که مالک یک حیوان براى حیوان، خویش انجام مى دهد و در صورت دوم، از نوع خدمتى است که یک امین صالح انجام مى دهد، اعتراف حکومت به حقوق مردم و احتراز از هر کارى که موجب نفى حق حاکمیت آنها گردد، از شرایط و عوامل اولیه جلب رضایت و اعتماد مردم است. استاد مطهرى ضمن نقد

ادامه ص۵⬅️این تلقى که در رم قدیم وجود داشته مبنى بر اینکه رابطه ملت و حاکم مثل رابطه گله و چوپان است مى فرماید: در قرون جدید دوباره در اروپا این فکر قدیمى تجدید شد و با اتکا بر افکار کلیسا، این فکر عرضه شد که مردم در زمینه حکومت فقط تکلیف و وظیفه دارند نه حق، و چنین فرض شد که یا باید خدا را بپذیریم و حق حکومت را از طرف او تفویض شده به افراد معینى که هیچ نوع امتیاز روشنى ندارند تلقى کنیم و یا خدا را نفى کنیم تا بتوانیم خود را ذى حق بدانیم. استاد مطهرى ضمن نقد اندیشه سیاسى «توماس هابز» که متأثر از اندیشه هاى کلیسایى است مى فرماید: در این فلسفه ها مسئولیت در مقابل خداوند موجب سلب مسئولیت در مقابل مردم فرض شده است. مکلف و موظف بودن در برابر خداوند کافى دانسته شده است براى اینکه مردم هیچ حقى نداشته باشند. عدالت همان باشد که حکمران انجام مى دهد و ظلم براى او مفهوم و معنى نداشته باشد... به عبارت دیگر حق اللّه موجب سقوط حق الناس فرض شده است. اما امام على(ع) بر عکس کلیسا، مسئولیت در برابر خدا را منافى مسئولیت در قبال مردم نمى داند، بلکه منطق نهج البلاغه بر این اساس است که ایمان به خدا زیربناى اندیشه عدالت و حقوق ذاتى مردم است. حضرت على(ع) مى فرماید: خداوند بر من، به موجب این که ولى امر شما هستم، حقى بر شما قرار داده است و براى شما نیز بر من همان اندازه حق است که از من بر شما. حضرت على خطاب به مالک اشتر مى فرماید: نگو از من فرمان دادن است و از آنها اطاعت کردن که این عین راه یافتن فساد در دل و ضعف در دین است. در این دو جمله امام(ع) نظر کلیسا را که نفى حقوق مردم در برابر حاکم را عین ایمان مى داند، رد مى کند و به حقوق متقابل مردم و والى و نفى دیدگاهى که مى گوید وظیفه ملت فقط اطاعت است و هیچ حقى در برابر حاکم ندارند تصریح مى کند. بدین ترتیب دیدگاهى که سبب مى شود مردم در نظام سیاسى مشارکت فعال نداشته باشند مورد تأیید امام نیست و نشان مى دهد که حاکم امین مردم در امانت دارى و مسئول در برابر مردم است، همان طور که در برابر خداوند مسئول است و این دو اصل برخلاف اندیشه کلیسایى با هم منافاتى ندارند. در مجموع از لحاظ نظرى حاکمیت اندیشه هاى منحط زیر که در تضاد با اندیشه هاى ناب اسلامى، و مانع مشارکت سیاسى و اجتماعى است: 1 ـ حاکم قیم مردم است و رابطه مردم با حاکم مانند رابطه چوپان و گله است نه رابطه امانت دار و امانت گذار. 2 ـ تفویض حاکمیت از ناحیه خدا به انسان، موجب این است که فقط در برابر خداوند مسئول باشد نه در برابر مردم. 3 ـ مسئولیت در برابر خدا با مسئولیت در برابر مردم، منافات دارد. 4 ـ حق الناس و حق الله با هم منافات دارند، به طورى که اگر بخواهیم حق الله را ادا نماییم ناگزیر باید حق الناس را فروگذاریم. 5 ـ حاکمیت خدا با حاکمیت ملى منافات دارد. ب) عوامل عملى عواملى که عملاً زمینه مشارکت فعال سیاسى اجتماعى مردم را از نظر حضرت على(ع) فراهم مى نماید عبارتند از: 1 ـ استفاده از نخبگان و عقلاى قوم در امور مهم و اساسى 2 ـ امکان عملى نظارت مردم بر کار والیان 3 ـ حفظ سنت هاى صالح که در بین مردم از سابق مانده است. 4 ـ عدم برخوردهاى خشن ایدئولوژیک و حزبى با مردم 5 ـ اثبات حسن ظن به مردم از طریق، احسان به قاطبه مردم از هر دین و مذهب، برداشتن سنگینى هزینه و مخارج زندگى از دوش آنها، و عدم تکلیف فوق طاقت. البته اعتماد و حسن ظن به مردم، موجب اعتماد و حسن ظن آنها هم به حاکم مى گردد و احساس همدلى و نزدیکى حاکم خادم امین براى آنهاست و به آنها خیانت نمى کند و در نتیجه به او در تحقق آرمانهایش کمک خواهند کرد. 6 ـ ارتباط مستقیم با مردم و نزدیک شدن والى به مردم، به طورى که مردم بدون لکنت زبان از حق خود دفاع کنند، استفاده از مشورت انسانهاى صادق و صریح و شجاع در حق گویى، ترک مشورت با افراد بخیل و ترسو و حریص، عدم استفاده از بانیان حکومتهاى طاغوتى سابق عدم اجازه چاپلوسى و تعریف و تمجیدهاى بیهوده از حاکم همه عواملى هستند که سبب ارتباط عاطفى و حسن ظن و رابطه صمیمى ملت و دولت مى گردند و به نحوى که مردم در آن شرایط از رهبران خود به راحتى اطاعت مى کنند و در سرنوشت خویش به طور گسترده دخالت مى نمایند. موانعى که سد راه مشارکت عملى میان مردم و حکومت مى شود این است که اگر در یک جامعه مردم مشاهده کنند به نخبگانش بى اعتنایى مى شود، به ملت امکان نظارت و کنترل در کار رهبران جامعه داده نمى شود و با برخوردهاى حزبى گروه حاکم، گروه هاى رقیب را به جرم اختلاف نظر از صحنه حذف کند، دولت فقط از مردم اطاعت بخواهد و خود را قیم مردم بداند نه خدمتگزار، خود را فقط محق بداند نه پاسخگوى مردم، به مردم اعتماد نداشته باشد، سنت هاى صحیح آنها را خرافه بپندارد و با مردم مهربانى نکند و آنها را به جاى اینکه ولى نعمت خویش بداند، ابزار حکومت خویش بپندارد. در چنین حالتى است که کم کم حسن ظن مردم و

ادامه ص۵⬅️ همدلى از بین مى رود و فاصله دولت و ملت زیاد مى شود و این احساس در ملت به وجود مى آید که حکومت آنها نیست، لذا نارضایتى شروع مى شود. جلوه هاى مشارکت مردم در نظام اسلامى امر مشارکت در حکومت اسلامى، داراى ابعاد و جنبه هاى وسیعى است که بخش عظیمى از فعالیت هاى بشر را در برمى گیرد. این جلوه ها عبارتند از: 1 ـ شورا مردم در حکومت، حق تشکیل شورا و تعیین مهم ترین امور مملکتى و حکومتى خود را از طریق آن دارند. نه تنها امر شورا که قرآن بر آن تأکید فراوان نموده، بلکه اساساً لازمه مشارکت امت در پیشبرد اهداف جامعه نیز با شورا امکان پذیر است و نتیجه مطلوبى را نیز دربرخواهد داشت. اصولاً مردمى که کارهاى مهم و اساسى خود را با مشورت یکدیگر انجام مى دهند کم تر گرفتار لغزش مى شوند و بالعکس افرادى که گرفتار استبداد رأى هستند و خود را بى نیاز از افکار دیگران و مشارکت در امور اجتماعى مى دانند هر چند از نظر فکرى، فوق العاده توانا باشند، در عین حال در اداره امور جامعه و نیازهاى آن تأثیر لازم را دارا نخواهند بود. 2 ـ بیعت مردم با رهبریت نظام این عامل فیزیکى از مهم ترین ابزار مشارکت به شمار مى رود و نقش اساسى در امر سیاست و حکومت دارد. البته بیعت با رهبر معصوم که منصوص الهى است جایگاه ویژه اى دارد، لکن بیعت امت با رهبرى در زمان غیبت امام زمان(ع) نیز از ملزومات و ضروریات مى باشد و لذا این خود تأکیدى است از جانب پیامبر و وصى اش بر شخصیت امت و دلیل دیگرى است بر خلافت عمومى ملت تا از طریق آن، حدود و مشخصات راه امت تعیین گردد و افراد را در تشکیلات اجتماعى سهیم بدانند و مسئول پاسدارى از آن باشند. 3 ـ امر به معروف و نهى از منکر امر به معروف و نهى از منکر، اساس و شالوده اجراى همه احکام و دستورهاى اسلام است، زیرا بدون این وظیفه جمعى، همه احکام اسلامى معطل مى ماند. یکى از بدیهى ترین و مهم ترین مصادیق امر به معروف و نهى از منکر امور سیاسى و اجتماعى است. امر به معروف و نهى از منکر به عنوان نظارت عمومى، مانند دفاع از جان،، مال و ناموس، رعایت بهداشت و حفاظت از محیط زیست و برخى دیگر از مسائل اجتماعى داراى دو جنبه حق و تکلیف است، از این رو برخى پژوهشگران از این پدیده به نام حق وظیفى یاد مى کنند، یعنى ماهیتى که هم حق است و هم وظیفه. حق مشارکت در امور جامعه، در دین اسلام به رسمیت شناخته شده و پرداختن به آن تشویق و ترک آن تقبیح شده است. کسانى که این دو وظیفه را ترک مى کنند، از بخش مهمى از فعالیت مؤثر سیاسى و اجتماعى خود کناره گیرى مى کنند و این خود زمینه ساز بحران اجتماعى است. متون دینى نیز همین امر را دلیل اصلى انحطاط و افول تمدنها و جوامع معرفى مى کنند. آنچه امروزه بحران مشارکت اجتماعى نام گرفته بیانگر دورى توده جامعه از وظایف شهروندى شان است. ترک امر به معروف و نهى از منکر در مورد مدیران جامعه، باب نقد و انتقاد سالم را مى بندد و حصارى از ناآگاهى و بى خبرى مدیریت اجتماعى کشور را فرا مى گیرد. این بى تفاوتى و ناآگاهى اجتماعى، کم کم گسترش مى یابد و همه اجتماع را به نابودى مى کشاند. تاریخ اسلام نشان مى دهد که هر گاه این پدیده در جامعه، رواج بیشترى یافته، مشارکت مردم بیشتر و اجراى احکام اسلامى از رونق بهترى برخوردار بوده است. 4 ـ اتحاد و تعاون در امور جامعه موضوع اتحاد مسلمانان و لزوم مبارزه با هرگونه تفرقه از جمله امورى است که نتیجه آن جامعه اى سالم و پیوند علایق دوستى بین مسلمانان است. قرآن کریم مى فرماید: همگى به رشته دین خدا چنگ زنید و به راههاى متفرق نروید. در جاى دیگر قرآن مى فرماید: در نیکوکارى و تقوا به یکدیگر کمک کنید. بنابراین مسلمانان موظف اند در کارهاى نیک با یکدیگر تعاون و همکارى داشته باشند و اگر این اصل در اجتماعات اسلامى زنده شود و مردم بدون در نظر گرفتن مناسبات شخصى و نژادى در کارهاى مثبت و سازنده با یکدیگر مشارکت و همکارى نمایند، بسیارى از نابسامانى هاى جوامع اسلامى سامان مى پذیرد. هم چنین اگر در مقیاس جهانى، همه ملت ها با متجاوز و ظالم همکارى نکنند، تعدّى، تجاوز، استعمار و استثمار از جهان برچیده خواهد شد. در واقع، نوع کاربرد مشارکت مردمى و نقش و عملکرد آن در بعد مثبت و منفى در اینجا نیز نمود پیدا خواهد کرد. راهکارهاى افزایش همبستگى اجتماعى و مشارکت عمومى درباره افزایش همبستگى اجتماعى و مشارکت عمومى دیدگاههاى مختلفى مطرح شده است که به مهم ترین آنها اشاره مى شود: 1 ـ افزایش آگاهى فردى و جمعى از جمله راهکارهاى افزایش همبستگى اجتماعى و نیز مشارکت عمومى، آگاهى دادن به مردم از توان ظرفیت ها، استعدادها و قدرت و منزلت خویش و نیز حقوق شهروندى آنان در باب مسئولیت هاى فردى و اجتماعى آنان است که مى تواند عامل مؤثرى در بهسازى و نوسازى و آبادانى کشور باشد. علماى علم سیاست در این باره مى گویند:هر قدر شهروندان بیشتر به تعلقات مشترک میان خودآگاهى داشته باشند