#شرح‌حکمت107
1⃣:چگونه میشود که دانشمند باشدوجهلش دلیل ازبین رفتن اوشود؟
2⃣:در روایات و نهج البلاغه منظور از جهل چیست؟
#جواب:
در روایات ما شیعیان آنچه غالبا در برابر جهل بیان شده ، عقل است نه علم . یعنی اگردر درون انسان عقل شکوفا شود ، عقل مثل نورافکنی است که هم درون هم بیرون انسان را روشن میکند و کسی که درون و بیرونش به نور عقل روشن گردد، به خطا و انحراف مبتلا نمی شود.
اما علم در یک صورت میتواند مقدمه عقل و عقلانیت باشد و در غیر اینصورت حجاب عقل می شود.
وقتی علم علمی باشد که امام صادق علیه السلام فرمودند: "العلم نور یقذفه الله فی قلب من یشاء ان یهدیه" علم آن نوری است که خداوند در قلب هرکس بخواهد هدایتش کند می اندازد .
این علم مقدمه شکوفایی عقل است . اما اگر علم صرفا یادگیری یک سری محفوظات و اصطلاحات و استدلالات باشد و در قلب و وجودی قرار بگیرد که قلبش آلوده به جهالتی مثل تکبر و غرور و خودپسندی و....است ، آن علم نه تنها سود ندارد بلکه ضرر دارد.
لذا ما عقل را در برابر جهل میبینیم نه علم را در برابر جهل.
با این توضیح فرمایش امیرالمومنین علیه السلام کاملا روشن میشود، میفرماید ممکن است کسی علم داشته باشد و حتی علامه هم باشداما چون عاقل نیست با وجود این که علم همراهش بوده ، به چاه نابودی می افتد.
اما ممکن است کسی فرصت و زمینه کسب علم را نداشته باشد ، اما عقلش روشن بوده و شکوفا شده است ، این عاقل بیسواد نجات پیدا میکند اما عالم غیر عاقل یعنی عالم جاهل نجات پیدا نمی کند.
3⃣:لطفاً در مورد عقل وجهل یه کم بیشتر توضیح بدید. چه طوری میشه عقل را تقویت کرد تا از جهل رهایی پیدا کرد؟
#جواب:
درمورد عقل و جهل:
✳️ اولا باید عرض کنم در مکتب روایی ما ، تعریف عقل کاملا مبتنی بر مدار اطاعت و عصیان خداست .
فرمود " العقل ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان " عقل سرمایه ای است که هر کس داشته باشد نشانه اش این است که با همه رفتارها و گفتارهایش تلاش میکند ، بندگی خدا کند و بهشت را به دست بیاورد.
🔴پرسیدند آنچه معاویه داشت چه بود؟ فرمودند: آن عقل نبود ، آن نکره بود . نکره یعنی حیله گری .
انسان اگر در مقام نظر و اعتقاد فکری ، حقایق را با هر روش درست ،مثل استدلال و برهان و ....، بفهمد .
✳️و بعد در صحنه مبارزه با کشش های نفسانی به مدد انجام واجبات و ترک محرمات ،و احتیاط در شبهات توانست ، عقل و جنود رحمانیش را تقویت کند ، آرام آرام همان را که میفهمد به قلبش مینشیند ، این میشود ایمان .
✳️و به آنچه را که ایمان پیدا کرده عمل کند . که در قران کریم جز یک مورد ایمان و عمل صالح در کنار هم قرار گرفته شده .
اگر کسی عقلش از نظر فهم حقایق شکوفا شود ، و بعد موفق شود بوسیله مبارزه با نفس این فهم عقلی را به قلب خودش برساند ، این فرد صاحب مقام ایمان خواهد شد .و بعد تلاش کند به اقتضای آنچه باور کرده ، عمل کند ، این فرد صاحب مقام کامل ایمان خواهد شد البته با مراتبش .
پس برای این که انسان عقلش شکوفا شود دومرحله نیاز است:
✅اول باید تلاش ذهنی برای فهم مطالب دینی ، تلاش عقلانی به معنای عقل نظریش را بالا ببرد ،کسب علم کند ، با علما نشست و برخاست کند ، آیات قران و نهج البلاغه و فرمایش ائمه اطهار علیهم السلام را با دقت مطالعه کند و در آن تفکر کند ، تا حق را تشخیص دهد .
✅✅بعد که حق را تشخیص داد در درونش جنگی شکل خواهد گرفت ، که جنگ عقل و جهل است ، نفس اماره با آن عقل رحمانی مبارزه میکند تا نگذارد آنچه در تلاش ذهنی و علمی از تعالیم قران و روایات فراگرفته است ، باور کند . اینجا امر مبارزه با نفس میخواهد .
✅✅✅ و بعد در عرصه عمل به اقتضای آن کار کردن ، ملاحظه دیگران را نکردن ، مصلحت سنجی های غیرمنطقی نکردن و پای عمل ایستادن . این عقل عملی ما را نیز شکوفا میکند .
🖊حجت‌الاسلام مهدوی ارفع
🆔 | @javad_mohammady
#شرح‌حکمت107
1⃣:چگونه میشود که دانشمند باشدوجهلش دلیل ازبین رفتن اوشود؟
2⃣:در روایات و نهج البلاغه منظور از جهل چیست؟
#جواب:
در روایات ما شیعیان آنچه غالبا در برابر جهل بیان شده ، عقل است نه علم . یعنی اگردر درون انسان عقل شکوفا شود ، عقل مثل نورافکنی است که هم درون هم بیرون انسان را روشن میکند و کسی که درون و بیرونش به نور عقل روشن گردد، به خطا و انحراف مبتلا نمی شود.
اما علم در یک صورت میتواند مقدمه عقل و عقلانیت باشد و در غیر اینصورت حجاب عقل می شود.
وقتی علم علمی باشد که امام صادق علیه السلام فرمودند: "العلم نور یقذفه الله فی قلب من یشاء ان یهدیه" علم آن نوری است که خداوند در قلب هرکس بخواهد هدایتش کند می اندازد .
این علم مقدمه شکوفایی عقل است . اما اگر علم صرفا یادگیری یک سری محفوظات و اصطلاحات و استدلالات باشد و در قلب و وجودی قرار بگیرد که قلبش آلوده به جهالتی مثل تکبر و غرور و خودپسندی و....است ، آن علم نه تنها سود ندارد بلکه ضرر دارد.
لذا ما عقل را در برابر جهل میبینیم نه علم را در برابر جهل.
با این توضیح فرمایش امیرالمومنین علیه السلام کاملا روشن میشود، میفرماید ممکن است کسی علم داشته باشد و حتی علامه هم باشداما چون عاقل نیست با وجود این که علم همراهش بوده ، به چاه نابودی می افتد.
اما ممکن است کسی فرصت و زمینه کسب علم را نداشته باشد ، اما عقلش روشن بوده و شکوفا شده است ، این عاقل بیسواد نجات پیدا میکند اما عالم غیر عاقل یعنی عالم جاهل نجات پیدا نمی کند.
3⃣:لطفاً در مورد عقل وجهل یه کم بیشتر توضیح بدید. چه طوری میشه عقل را تقویت کرد تا از جهل رهایی پیدا کرد؟
#جواب:
درمورد عقل و جهل:
✳️ اولا باید عرض کنم در مکتب روایی ما ، تعریف عقل کاملا مبتنی بر مدار اطاعت و عصیان خداست .
فرمود " العقل ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان " عقل سرمایه ای است که هر کس داشته باشد نشانه اش این است که با همه رفتارها و گفتارهایش تلاش میکند ، بندگی خدا کند و بهشت را به دست بیاورد.
🔴پرسیدند آنچه معاویه داشت چه بود؟ فرمودند: آن عقل نبود ، آن نکره بود . نکره یعنی حیله گری .
انسان اگر در مقام نظر و اعتقاد فکری ، حقایق را با هر روش درست ،مثل استدلال و برهان و ....، بفهمد .
✳️و بعد در صحنه مبارزه با کشش های نفسانی به مدد انجام واجبات و ترک محرمات ،و احتیاط در شبهات توانست ، عقل و جنود رحمانیش را تقویت کند ، آرام آرام همان را که میفهمد به قلبش مینشیند ، این میشود ایمان .
✳️و به آنچه را که ایمان پیدا کرده عمل کند . که در قران کریم جز یک مورد ایمان و عمل صالح در کنار هم قرار گرفته شده .
اگر کسی عقلش از نظر فهم حقایق شکوفا شود ، و بعد موفق شود بوسیله مبارزه با نفس این فهم عقلی را به قلب خودش برساند ، این فرد صاحب مقام ایمان خواهد شد .و بعد تلاش کند به اقتضای آنچه باور کرده ، عمل کند ، این فرد صاحب مقام کامل ایمان خواهد شد البته با مراتبش .
پس برای این که انسان عقلش شکوفا شود دومرحله نیاز است:
✅اول باید تلاش ذهنی برای فهم مطالب دینی ، تلاش عقلانی به معنای عقل نظریش را بالا ببرد ،کسب علم کند ، با علما نشست و برخاست کند ، آیات قران و نهج البلاغه و فرمایش ائمه اطهار علیهم السلام را با دقت مطالعه کند و در آن تفکر کند ، تا حق را تشخیص دهد .
✅✅بعد که حق را تشخیص داد در درونش جنگی شکل خواهد گرفت ، که جنگ عقل و جهل است ، نفس اماره با آن عقل رحمانی مبارزه میکند تا نگذارد آنچه در تلاش ذهنی و علمی از تعالیم قران و روایات فراگرفته است ، باور کند . اینجا امر مبارزه با نفس میخواهد .
✅✅✅ و بعد در عرصه عمل به اقتضای آن کار کردن ، ملاحظه دیگران را نکردن ، مصلحت سنجی های غیرمنطقی نکردن و پای عمل ایستادن . این عقل عملی ما را نیز شکوفا میکند .
🖊حجت‌الاسلام مهدوی ارفع
♥️| @javad_mohammady